دانلود مقالات مهندسی معدن

پيش بيني ميزان آب ورودي به معادن روباز و متعاقبا طراحي سيستم پمپاژ از مسايل مهم در طراحي و توسعه چنين معادني مي باشند. اگر ميزان آب ورودي به معدن به درستي تخمين زده شود آن وقت امكان يك طراحي مناسب براي شبكه پمپاژ آب وجود دارد و چنانچه سيستم پمپاژ به طور صحيح اجرا گردد استخراج و توسعه معدن كاري روباز بدون هيچ گونه مشكل خاصي در مناطقي كه سطح آب زير زميني بالا مي باشد انجام مي شود، پايداري شيب ها افزايش پيدا كرده و مشكلات زيست محيطي تقليل يافته و خوردگي ماشين آلات و تجهيزات معدني كاهش مي يابد. فرمول هاي تحليلي ارايه شده توسط محققين مختلف بر اساس يك سري فرضيات و شرايط مرزي خاص مي باشند كه سبب محدود شدن كاربرد آنها در وضعيت هاي مختلف معدن كاري مي گردد. ولي روش هاي مدل سازي عددي خصوصا روش اجزا محدود به عنوان يك ابزار قدرتمند قادر است تا چنين شرايط پيچيده اي را با دقت بالا شبيه سازي نمايد و ميزان آب هاي هجومي به داخل معدن را پيش بيني كنند. در اين مقاله يك مدل كامپيوتري دو بعدي به روش عددي اجزا محدود و با استفاده از نرم افزار SEEP/W ارايه گرديده که قادر است ميزان آب ورودي به معدن روباز را پيش بيني نموده و اطلاعات لازم را براي طراحي سيستم پمپاژ آب معدن تخمين بزند. اين مدل قادر است تا شرايط مختلف جريان از قبيل اشباع يا غير اشباع بودن جريان، محصور يا غير محصور بودن سفره را در نظر بگيرد و مي تواند ارتفاع سطوح تراوش را در ديواره هاي معدن روباز به درستي تعيين نمايد. نتايج مدل سازي با فرمول هاي تحليلي و همچنين مدل عددي ارايه شده توسط ساير محققين مقايسه و نتايج بسيار نزديكي به دست آمد. نتايج چنين شبيه سازي هايي مي تواند اطلاعات سودمندي براي طراحي شبكه هاي پمپاژ در معادن روباز فراهم آورد.

محدوده مورد بررسي در ناحيه جنوب نايين و در حواشي قلعه دار قرار دارد. سنگ ميزبان اين منطقه ولکانيک ها و پيروکلاستيک هاي ائوسن با ترکيب اسيدي تا حدواسط مي باشد که قسمت وسيعي را در بر گرفته اند سنگهاي آتشفشاني داراي ترکيب متنوع بوده و شامل بازالت، پيروکسن آندزيت، تراکي آندزيت و تراکي داسيت مي باشد. آلونيت زايي در اين سنگها مهمترين پديده قابل ملاحظه است. مطالعات ژئوشيميايي کانسار سازي طلا، نقره، جيوه و ... را در اين منطقه نشان داده است.

پيشرفت عمليات استخراجي در عمق، تغييراتي را در ميدان تنش بدنبال خواهد داشت. بررسي روند اين تغييرات در مراحل مختلف معدنكاري با توجه به ناپايداري در بعضي از ديواره هاي معدن هر روز محسوس تر مي گردد. با توجه به اين که معدن مس تخت سيرجان در شرف شروع عمليات استخراجي است تحليل پايداري ديواره هاي آن در طرح استخراجي پيشنهادي از مسايل حايز اهميت است. در اين تحقيق به منظور تحليل پايداري ديواره هاي اين معدن، با استفاده از نتايج مطالعات ژئوتكنيكي و با انجام مطالعات زمين شناسي و شناسايي سيستمهاي ناپيوسته (تعيين وضعيت هندسي سيستم هاي ناپيوسته با نرم افزار DIPS)، با توجه به وضعيت محيط، با استفاده از روش عددي المان مجزا (با کمک نرم افزار UDEC) تحليل پايداري در مقاطح تهيه شده از ديواره هاي معدن (حدود 8 مقطع) انجام وضعيت پايداري آن مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از اين تحقيق گوياي آن است که بيشتر ديواره ها حالت پايداري داشته و ميزان ناپايداري در آنها ناچيز است. در مقاطعي هم که جابجايي در اثر وضعيت شيب و امتداد درزه ها نسبت به ديواره معدن بوجود آورده با تغيير در امتداد فعلي ديواره معدن، ديواره يا ديواره هاي مزبور پايدارتر خواهند بود.

يكي از مشكلات تجهيزات نرم كني و به خصوص مدارهاي نرم كني نوع خودشكن، ايجاد ذرات با ابعاد بحراني و تجمع اين ذرات در تجهيزات مذكور است. يكي از راه هاي مقابله با اين مشكل، خارج سازي و خردايش جداگانه ذرات با ابعاد بحراني است. در اين مقاله ضمن معرفي اين ذرات، فرآيند خارج سازي و امكان سنجي خردايش مجدد آنها در مدار نرم كني نيمه خودشكن سنگ آهن گل گهر مورد بررسي قرار گرفت. در اين ميان نحوه اجراي آزمايش هاي خارج سازي بار در گردش از مدار فرآوري مذكور و نتايج حاصله بيان شده است. سپس خصوصيات فيزيكي و خردايشي بار در گردش مورد بررسي قرار گرفته، گزينه آسياي غلطكي با فشار بالا (HPGR) معرفي شده و نتايج آزمايش خردايش بار در گردش، در مقياس نيمه صنعتي توسط اين ابزار خردايشي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. در ادامه با اطلاعات بدست آمده از اين آزمايش، طراحي و بزرگ مقايس کردن HPGR براي نرم کني نهايي بار در گردش آسياي نيمه خودشکن به انجام رسيده است.

اکتشاف معادن فرايندي پيچيده و پرهزينه است و دانش فني مربوط به آن بسيار گرانبهاست. تصاوير ماهواره اي حاوي اطلاعات بسيار زيادي در مورد جنس لايه سطحي زمين مي باشند و مي توانند در اکتشاف معادن سطح زمين بسيار سودمند باشند. علم سنجش از دور با استفاده از روشهاي نوين پردازش اطلاعات توانسته است کاربردهاي زيادي در زمينه هايي مانند زمين شناسي، جنگلها و مراتع، علوم زيست محيطي و شهرسازي پيدا کند. هدف اين تحقيق طراحي سيستم هوشمندي بر اساس منطق فازي است که بتواند با استفاده از تصاوير ماهواره اي مناطق اميدبخش کانسارهاي تيپ کربناته را تشخيص دهد. خروجي سيستم تصويري است که در آن مناطقي که امکان وجود دولوميت در آنها زياد است با رنگ سفيد و مناطق ديگر سياه هستند. ورودي سيستم هفت تصوير تک رنگ از منطقه مورد نظر مي باشد که توسط ماهواره Landsat TM در هفت باند فرکانسي تصويربرداري شده است. براي آموزش سيستم هوشمند فازي، ابتدا منطقه اي که دولوميت در آن وجود داشته باشد و تصاوير ماهواره اي آن در دسترس باشند انتخاب مي شود و سپس خروجي مطلوب سيستم ساخته مي شود. با استفاده از اين داده ها، شبکه عصبي فازي آموزش داده مي شود تا شبکه عصبي فازي با قابليت اکتشاف کانسارهاي کربناته با ميزبان دولوميتي حاصل شود. صحت عملکرد سيستم، با استفاده از تصاوير ماهواره اي و نقشه هاي زمين شناسي مربوط به نقاط شناخته شده ديگري بررسي شده است.

انتخاب يک روش استخراج مناسب، تصميم گيري پيچيده اي است که نيازمند ملاحظه فاکتورهاي فني، اقتصادي و محيطي است. براي يک ذخيره مفروض امکان استفاده از دو يا چند روش استخراج وجود دارد. هر روش مشکلات مخصوص به خود را دارد در نتيجه روشي مناسب است که داراي کمترين مشکلات باشد. سيستم هاي عددي براي ارزيابي يک روش استخراج مناسب براي يک کانسار ويژه کاربرد دارند. اين سيستم ها بر امتيازدهي به پارامترهاي محدودي چون پارامترهاي هندسي، زمين شناسي و ژئومکانيکي براي رسيدن به رتبه بندي روش هاي مختلف استخراج استوار هستند. روش هاي استخراج با امتياز بالاتر مناسب تر هستند. تنها شيوه اي که بر اساس روش هاي عددي به ارزيابي روش هاي معدنکاري مي پردازد روش نيکلاس است. اين شيوه با اعمال تغيراتي توسط روش UBC اصلاح گرديد. در اين مقاله ضمن بررسي کلي شيوه هاي کمي نيکلاس و UBC در انتخاب روش استخراج و با توجه به نرم افزار تهيه شده بر اساس اين دو روش که به زبان برنامه نويسي ويژوال بيسيک نوشته شده است، به تعيين روش استخراج کانسار مس چهار گنبد پرداخته مي شود.

مطالعات اخير آزمايشگاهي، صحرايي و سنجش از دور بيانگر كاربرد وسيعي از اطلاعات انعكاسي نور مرئي موج كوتاه مادون قرمز(400-2500nm)  در شناسايي کاني هاي سطحي مواد زايد معدني، تحت تاثير تراوشهاي طبيعي اسيدي و ارزيابي اثرات اين مواد زايد بر روي سيستم هاي آبشناسي و زيستي است. مطالعه تغييرات ريخت شناسي و كاني شناسي در مناطق متاثر از تراوش هاي طبيعي شور اسيدي بيانگر تغييرات فصلي در كاني شناسي سطحي است كه بازتابي از عملكرد سولفيدي شدن و فرآيندهاي هوازدگي اكسايشي سولفيدها است. در طي فصل مرطوب، بخش سطحي و نزديك به سطح مناطق پوشيده از آب و باتلاقي با حضور فراوان مواد سولفيدي سياه رنگ (پيريت)، پوسته هاي نمكي به صورت فرعي و مقادير كم اهميتي از اكسيدها و اكسي هيدروكسيدها مشخص مي شود آهن و گوگرد خارج شده از تراوشها، در فرآيندهاي سولفيدي شدن موثر در شرايط احيايي در مناطق پوشيده از آب مشاركت مي كند. در طول فصل خشك، كاني شناسي سطحي منطقه تراوش طبيعي با حضور نمكها (هاليت)، سولفاتها (ژيپس و باريت) و به ويژه رسوبات ژلي و پوست ههاي اكسي هيدرواكسيدهاي آهن (فري هيدريت، گوتيت و شورتمانيت) مشخص مي شود. در طول تابستان، خشك شدن تدريجي مناطقي كه قبلا توسط آب پوشيده بوده به هوازدگي اكسايشي سولفيدها كمك مي كند و همراه با اکسايش سريع Fe²⁺ خارج شده از تراوش هاي کمي که هنوز باقي مانده است، باعث تشکيل اکسي هيدرواکسيد و توليد اسيد مي گردد. طيف انعکاسي مريي – مادون قرمز نزديک (VNIR) از کاني هاي سطحي مناطق تحت تاثير قرار نگرفته، پوسته شده نميکي و تراوش طبيعي اسيدي، به ديليل جذب نوارهاي اکسيدي و هيدروکسيدهاي آهن، اختلاف طيفي مشخصي را در محدوده VNIR نشان مي دهد. اختلاف طيفي مي تواند از طريق سنجش از دور فرا طيفي و چند طيفي در تهيه نقشه هاي ناحيه اي تراوشهاي طبيعي اسيدي، خاكهاي اسيد سولفاته و خاكهاي اسيدي معادن مورد استفاده قرار گيرد.

کانسنگ موجود در مدار فرآوري گل گهر حاوي درصد قابل توجهي از سولفور بوده و لذا حفظ حداکثر عيار سولفور (0.13 درصد) با حداکثر بازيابي و عيار آهن از اهداف اين مجتمع مي باشد. مهمترين مرحله جدايش در سيستم جدايش خشک مرحله شستشو (کلينر) مي بشد. بررسي هايي بر روي چند نوع از محصول اين قسمت انجام شد و مشخص گرديد که ذرات بالاي 1000 ميکرون به دليل اگلومره شدن توسط ذرات ريزمغناطيسي به محصول نهايي را پيدا کرده و از آنجاييکه اين ذرات حاوي مقدار قابل توجهي سولفور بوده، باعث کاهش کيفيت محصول نهايي شده اند. ذرات در محدوده ابعادي زير 45 ميکرون درصد سولفور بالايي داشتند. محدوده 125+500- ميکرون کمترين عيار سولفور و بيشترين عيار آهن را دارا بود. بافت کانسنگ نيز يکي از مهمترين دلاليل افزايش عيار سولفور محصول مغناطيسي بوده است. دنباله روي ذرات ريز غيرمغناطيسي و احاطه شدن ذرات غيرمغناطيسي و احاطه شدن ذرات مغناطيسي حدواسط توسط ذرات ريزمغناطيسي آزاد و راه يافتن آنها به محصول نهايي از جمله بزرگترين مشکلات در جدايش مغناطيسي خشک مي باشد

تونل اميرکبير به طول بيش از 2 کيلومتر، يکي از مهمترين تونلهاي کشور است که در محور کرج چالوس در حوالي سد اميرکبير قرار دارد. عليرغم آلودگي بالا، تاکنون هيچ گونه سيستم تهويه مکانيکي براي اين تونل در نظر گرفته نشده است. به منظور طراحي سيستم تهويه تونل مزبور، با استفاده از آمار موجود، ميزان ترافيک براي 10 سال آينده معادل 1070 وسيله نقليه در ساعت پيش بيني شد و محاسبات بر اساس آن انجام گرفت. ميزان هواي مورد نياز تهويه تونل به منظور رقيق کردن مونواکسيدکربن، دوده و اکسيدهاي ازت به روشهاي مختلف و در وضعيتهاي متفاوت و در حالتهاي راه بندان و آتش سوزي محاسبه شد و در نهايت ميزان هواي مورد نياز در حالت ترافيک عادي 140 متر مکعب در ثانيه و در حالت آتش سوزي و ترافيک سنگين 280 متر مکعب در ثانيه به دست آمد. براي تامين اين ميزان هوا، روشهاي مختلفي مانند تهويه طولي بااستفاده از بادبزن سقفي، دويل مياني و تهويه نيمه عرضي با نصب کانال هواکش در سقف تونل مورد بررسي قرار گرفت که در اين مقاله فقط روش استفاده از بادبزن سقفي تشريح شده است.

در اين تحقيق با انجام آزمايشهاي فلوتاسيون ستوني، در سه مرحله، توسط يک ماشين فلوتاسيون ستوني به ارتفاع 2 متر و قطر 9 سانتي متر، و آزمايشهاي فلوتاسيون معمولي، توسط ماشين فلوتاسيون معمولي مدل دنور در مقياس آزمايشگاهي، بر روي نمونه تهيه شده از خوراک مرحله رافر فلوتاسيون موليبدنيت مجتمع مس سرچشمه متايج متالورژيکي روشهاي فلوتاسيون معمولي و ستوني با يکديگر مقايسه شده اند.
در ماشين فلوتاسيون ستوني با انتخاب دبي خوراک 60 ليتر در ساعت، دبي هوا 100 ليتر در ساعت، دبي آب شستشو 70 ليتر در ساعت و دبي ته ريز 120 ليتر در ساعت و پالپ 15 درصد جامد به همراه 8 کيلوگرم سولفيد سيديم به ازاي هر تن خوراک در PH=12، عيار موليبدن 3.8 درصد، بازيابي 92 درصد و راندمان جدايش 69 درصد بوده در حاليکه در ماشين فلوتاسيون معمولي، در مقياس آزمايشگاهي، با پالپ 15 درصد جامد به همراه 8 کيلوگرم سولفيد سديم به ازاي هر تن خوراک در PH=12، عيار موليبدن 4 درصد، بازيابي 84 درصد و راندمان جدايش 64 درصد  ميباشد. ملاحظه مي شود با استفاده از ماشين فلوتاسيون شتوني، در مرحله رافر فلوتاسيون موليبدنيت، در مقايسه با ماشين فلوتاسيون معمولي بازيابي به ميزان 8 درصد و راندمان جدايش به ميزان 5 درصد بهبود مي يابند.

موليبدنيت يكي از محصولات جانبي و با ارزش در كارخانه هاي فرآوري مس پورفيري است. بروز تغييرات عملياتي در فرآيند پرعياركني و رخدادهاي مينرالوژيكي خاص در توده هاي معدني اين كاني منجر به كاهش بازيابي موليبدنيت مي گردد. شناسايي و نحوه مقابله با اين مشكلات جهت جلوگيري از بروز مجدد آنها از اهميت بالايي برخوردار است. بر اين اساس پژوهش حاضر سعي در شناسايي عوامل مينرالوژيكي بوجود آورنده افت در بازيابي موليبدنيت در كارخانه پرعياركني مس  موليبدنيت مجتمع مس سرچشمه دارد.
جهت بررسي خصوصيات مينرالوژيكي موليبدنيت، از خوراك و باطله كارخانه پرعياركني مس سرچشمه در شرايط مطلوب و نامطلوب بازيابي موليبدنيت نمونه تهيه و مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعات ميكروسكوپي بر روي نمونه هاي تهيه شده منجر به شناسايي دو گونه موسوم به موليبدنيت توده اي و موليبدنيت تيغه اي در خوراك كارخانه گرديد. با مطالعه بر روي نمونه هاي تهيه شده در دو شرايط مختلف مشخص شد كه سهم موليبدنيت توده اي در باطله داراي بازيابي پايين نسبت به شرايط نرمال بيشتر است. نتايج حاصله نشان داد كه ابعاد موليبدنيت توده اي در اين باطله ٤٥ ميكرون است. بر اين اساس انتقال ذرات درشت موليبدنيت به باطله عامل اصلي كاهش بازيابي معرفي شد. آزمونهاي متالورژيکي نشان داد که عدم پايداري کف و کاهش ميزان مصرف کف سازهاي باعث بوجود آمدن اين مشکل گرديده است. مصرف 25 گرم بر تن R407، 22 گرم بر تن MIBC، 10 گرم بر تن DF200، افزايش خردايش تا 75 درصد زير سرند 200 مش به همراه 8 گرم گازوئيل در سلولهاي پرعيارکني  اوليه منجر به افزايش 15 درصدي در ميزان بازيابي موليبدنيت گشت.

در اين مقاله سعي شده است عوامل موثر بر ليچينگ کانه سيليکاته روي به دو روش بهينه سازي و تعيين شوند. کانسنگ مورد مطالعه از بخش اکسيده معدن روي مهدي آباد يزد تهيه شد. درصد عيار روي آن 7.1 درصد و عيار سرب 1.8 درصد بود. از جمله پارامترهاي موثر بر فرآيند ليچينگ مي توان، غلظت اسيد، زمان واکنش، ابعاد ذرات، درصد جامد و pH محيط را نام برد که در اين تحقيق اين پارامترها ابتدا از روش آزمايشگاهي بطري غلتان بصورت مرحله به مرحله تعيين شدند. سپس با استفاده از طراحي آزمايشها و در نظر گرفتن تاثير متقابل پارامترها متغيرها بهينه و نتايج دو روش با هم مقايس شدند. در پايان آزمايشها مشخص شد که ابعاد بهينه ذرات حدود 100 مش، درصد جامد بهينه 20 درصد، غلظت 10 درصد اسيد و زمان بهينه براي واکنش يک ساعت مي باشد. در اين حالت بازيابي فرآيند ليپينگ به 75 درصد مي رسد

به منظور شستشوي كنسانتره سرب سلول هاي مكانيكي فلوتاسيون خط پر عيار مجتمع تغليظ سرب و روي انگوران زنجان، روش فلوتاسيون ستوني پيشنهاد گرديده و به صورت آزمايشگاهي مورد بررسي قرار گرفت. از اين رو سلول ستوني بصورت آزمايشگاهي در موضع سلولهاي مکانيکي کلينر مدار فلوتاسيون سرب قرار داده شد. در اين تحقيق براي شناخت عوامل موثر در فرآيند و همچنين مقدار متوسط تاثير هر عامل، از طرح ماتريسي هشت آزمايشي هادامارد (Hasmard) استفاده گرديد و مقدار بهينه عامل تعيين شد. در نهايت نيز آزمايشي با مقدار بهينه محاسبه شده عوامل، دبي خوراک ورودي به ستون، دبي هواي ورودي به حباب ساز، دبي آب شستشوي کف به ترتيب برابر 0.7، 1.6 و 0.3 ليتر بر دقيقه و عمق کف ستون، 40 سانتي متر انجام گرفت که مقدار عيار و بازيابي بهينه بترتيب برابر 59.2 و 61 بدست آمد.

بازيابي كانيهاي با ارزش به چندين عامل بستگي دارد. همراه با كاهش ابعاد سنگ معدن، كانيهاي با ارزش به صورت آزاد نمايان مي شوند. در عمل، آزادسازي كامل كانيها به ندرت حاصل مي شود حتي اگر سنگ معدن به اندازه ابعاد دانه هاي كاني مد نظر خرد شود. بنابراين تعيين درجه آزادي كانيهاي با ارزش سنگ معدن آسيا شده، براي مشخص كردن كارآيي مرحله نرم كني و عملكرد فرآيند جدايش در فرآوري مواد، از اهميت ويژه اي برخوردار است. از آنجاييكه در فرآيندهاي پرعيارسازي مواد، برخي از ذرات با ارزش به باطله راه پيدا مي كنند، مي توان فرار اين نوع ذرات را به هر يك از عملياتهاي خردايش و جداسازي نسبت داد. درجه آزادي و توزيع نوع قفل شدگي ذرات با ارزش در خوراك و باطله فرآيندهاي پرعياركني به عملكرد فرآيندها وابسته مي باشد. در اين ارتباط، عملكرد كارخانه پرعياركني مجتمع مس سرچشمه از بدترين تا بهترين وضعيت بازيابي عنصر مس سولفوري، در 5 ماه كاري، در نظر گرفته شد. در مطالعات كاني شناسي مقطع صيقلي، پنج نوع قفل شدگي تشخيص داده شد. به منظور كاهش خطاي محاسبه درجه آزادي، نسبت ماده معدني به واسطه قالب گيري براي ساخت مقاطع صيقلي 4 به 11 انتخاب شد.
با توجه به داده هاي بدست آمده، درجه آزادي مناسب براي کانيهاي با ارزش در خوراک ورودي سلولهاي پرعيار کني اوليه، 1.4%±57.1% مناسب تشخيص داده شد و مشخص گرديد که با افزايش 2.2% بازيابي، ميزان ذرات با ارزش آزاد در باطله 15% کاهيش مي يابد که در ابعاد ذرات کوچکتر از 400 مش، با افزايش 2.2% مي رسد. همچنين مشخص گرديد که شکل ققل شدگي ذرات حاوي کانيهاي مس، تاثيري در افزايش بازيابي ايجاد نکرده و روند فراواني آنها در خوراک و باطله در محدوده هاي ابتعادي مورد نظر، مشابه يکديگر مي باشد.

امروزه با افزايش جمعيت و افزايش تقاضا، سرمايه گذاري در تاسيسات زيربنايي از جمله سد سازي افزايش يافته است. تونلهاي آبرساني بعنوان شاهرگ ارتباطي بين ذخيره آب بالا دست سد و تاسيسات توليد انرژي الكتريكي در پايين دست عمل ميكنند. فشار قابل تحمل وارده به نگهداري بتني اين سازه و شرايط بحراني در حالت تمام مقطع و يا نيمه مقطع خيس از موارد مهم بوده و مورد علاقه مهندس طراح است. طراحي نگهداري تونل آبرساني اتاباركيان با توجه به پنج پارامتر موثر شامل؛ سطح مقطع، مدول الاستيسيته، ضخامت نگهداري، عمق تونل و نسبت تن شهاي وارده در روسيه انجام پذيرفته است. در اين تحقيق با استفاده از متد شبيه سازي مونت كارلو طراحي فوق مورد بحث و بررسي قرار گرفته و قابليت اعتماد محاسبه شده است. متدكار ايجاد اعداد تصادفي و پس از آن متغيرهاي تصادفي براي هر پارامتر با توجه به نتايج توزيع طبيعي مي باشد. بدست آوردن تابع در مرحله بعد انجام پذيرفته و سپس قابليت اعتماد سازه و آناليز «ضريب اطمينان طراحي» توزيع حساسيت صورت مي پذيرد. نتايج نشان ميدهد كه طراحي انجام شده جهت نگهداري بتني تونل آبرساني از قابليت اعتماد بالايي (0.9995) برخوردار است.

جريان آب و بالا بودن سطح تراز آب زيرزميني در پروژه هاي معدني و سازه هاي زيرزميني از جمله تونل سازي يکي از مسايلي است که مي تواند مشکلات زيادي در حين اجرا و آثار مخرب فراواني در مرحله بهره برداري بر طرح داشته باشد. بنابراين لازم است محل و مقدار جريان آب، ميزان فشار وارده بر پوشش تونل از طرف آبهاي زيرزميني؛ کيفيت شيميايي و مدل زهکشي آن پيش بيني و در طراحي ها لحاظ گردد. تجربيات گذشته نشان داده است که پيش بيني مقدار دقيق نفوذ آب در تونل هاي حفر شده در محيط سنگي به لحاظ عدم توانايي در تعيين کليه عوامل تاثير گذار بر جريان آب معمولا امکان پذير نمي باشد. در تحقيق حاضر با توجه به زمين شناسي مسير تونل و محدوديت اطلاعاتي؛ در هر بخش از تونل روشي متناسب با اطلاعات موجود تشريح مي گردد. در بخش آهکي که حدود ۱۰۰۰ متر از تونل را شامل مي شود بدليل نبود پيزومتر جهت پمپاژ ميزان آب ورودي از روشهاي بيلان آب و مايه (Maillet) و در واحدهاي شيلي و اسليتي که حدود ۱۷ کيلومتر از تونل را شامل مي شود، بدليل کافي بودن گمانه ها از نظر تعداد، آزمايشات و موقعيت با استفاده از نتايج آزمايشات لوژن تخمين زده شده است که در ادامه به تجزيه و تحليل آنها پرداخته مي شود.

براي ساخت سازه هاي فروشويي توده اي، سطحي در حد کيلومتر مربع، با استفاده از مواد طبيعي و مصنوعي، به صورت تناوبي، ايزوله ميگردد. روي اين سطح لايه اي از شن که داراي نفوذ پذيري بالايي باشد، پهن ميشود. سپس توده خاک اکسي دي به صورت پله اي روي آن احداث و اسيد شويي ميگردد. اسيد مس را در خود حل کرده و از طريق سيستم زهکش كه شامل لايه شني و شبكه لوله هاي پلي اتيلني ميباشد، به خارج از توده انتقال ميدهد. محلول باردار خروجي براي استحصال مس به واحد ليچينگ فرستاده ميشود و بعد از است خراج مس براي شستشوي مجدد به روي توده باز ميگردد. در بعضي موارد سيستم زهکش سازه به درستي طراحي نميشود. در برخي از موارد نيز با گذشت زمان، پديده آبشستگي موجب گرفتگي خلل و فرج و انسداد مسير عبور مايعات شده و تعادل بين حجم اسيد ورودي و خروجي بهم ميخورد. تحت اي ن شرايط دبي اسيد ورودي به توده بيشتر از دبي خروجي اسيد از توده ميشود. اين مساله باعث افزايش سطح اسيد در توده فروشويي شده که مشکلات عمده اي براي فرايند هيدرو متالورژي ايجاد ميکند. چنين فرآيندي در سازه فروشويي ١ معدن مس سرچشمه اتفاق افتاده است. اگر وضعيت مشابهي در سازه فروشويي ٢ بوجود آيد، لغزش اين توده حتمي خواهد بود. بر اين اساس طراحي صحيح سيستم زهكش براي اين سازه ها لازم و حتمي ميباشد. در اين مقاله بعد از معرفي سازه هاي فروشويي توده اي، چگونگي طراحي سيستم زهکش براي اين سازه ها ارايه ميشود. در پايان سيستم زهكش مناسب براي سازه فروشويي توده اي ٢ مس سرچشمه، بطور موردي، طراحي ميگردد.