دانلود مقالات علوم زمين

بررسي تركيب كاني شناسي و نحوه تشكيل بلورهاي كلينتونيت اسكارن حسن آباد در تعيين مسير تحولي اين اسكارن مفيد مي باشد. ميكاي شكننده كلسيم دار تري اكتاهدرال (كلينتونيت) در آهك هاي دولوميتي دگرگون شده آلومينيم دار كه نزديك توده نفوذي حسن آباد رخنمون دارند، مطالعه شده اند. از كلينتونيت به سمت مارگاريت سديم دار محلول جامدي با مشاركت ضعيف تر مارگاريت مشاهده مي گردد. طبق تحقيقات انجام شده، مارگاريت هاي موجود در اين منطقه از تفكيك پلاژيوكلازها تشكيل شده اند. مجموعه كانيايي همزيست با كلينتونيت شامل كلسيت، كلينوپيروكسن، گارنت، فورستريت، اسپينل، وزوويانيت و ولاستونيت مي باشد. دو نوع واكنش Fo + Cpx + Cc + Sp + H₂O = Cli + CO₂) و Cpx + Cc + Sp + H2O = Cli + Fo + CO₂) بين فازهاي مشاهده شده موجب تشكيل كلينتونيت هاي منطقه شده است كه روابط فازي موجود، ميدان پايداري كلينتونيت را در پتانسيل پايين CO₂ و پتانسيل بالاي H₂O محدود مي كند. به نظر مي رسد جريان شاره هاي گرمابي غني از فلوئور در اطراف توده آهكي از عوامل عمده تشكيل اين كاني باشد. منبع اصلي تامين كننده فلوئور مذاب توده نفوذي و سيال هيدروترمال مرتبط با آن مي باشد. كم شدن درصد وزني Na, K, Si در محيط و در نتيجه تشكيل كلينتونيت به دليل تجزيه پلاژيوكلاز به مارگاريت، مي باشد. مدل پيشنهادي براي تشكيل كلينتونيت ها و تحول اسكارن حسن آباد بر اين اصل استوار است كه مجموعه كاني هاي منطقه، تبلور در يك سيستم باز همراه با جريان فلوئور را در اكثر مناطق در ارتباط با تبلور در يك سيستم بسته را تجربه نموده اند. در هاله دگرگوني حسن آباد دماي 620-650 درجه سانتي گراد براي تشكيل كلينتونيت پيشنهاد مي شود.

سنگهاي آتشفشاني ائوسن در منطقه شيرين سو عمدتا شامل گدازه هاي بازيک با ترکيب آلکالي اليوين بازالت، گدازه هاي حدواسط آندزيتي- تراکي آندزيتي و ايگنمبريت هاي داسيتي- ريوداسيتي مي باشد. روابط بافتي و کاني شناسي مشاهده شده در مقاطع ميکروسکوپي از جمله حضور اجتماعات گلومروپرفيري و گلومروکريست کانيهاي مافيک، وجود بافت هاي غيرتعادلي مانند بافت غربالي پلاژيوکلاز، ترکيب بايمدال فنوکريست هاي پلاژيوکلاز و کلينوپيروکسن، ترکيب ناهمگن خميره سنگ و حضور انکلاوها و ميکروپيلوهاي بازيک با زمينه شيشه اي کدر در زمينه روشن سنگهاي اسيدي، وجود زينوليت ها و زينوکريست ها با حاشيه واکنشي و غيره و نيز پراکندگي ها و روندهاي مختلف مشاهده شده در نمودارهاي ژئوشيميايي معلوم مي دارد گدازه هاي بازالتي و آندزيتي در منطقه هم منشا بوده اند و پديده هاي تفريق، اختلاط ماگمايي (مينگ لينگ و بلندينگ) و آلودگي پوسته اي در تشکيل آنها موثر بوده است. به عبارت ديگر سنگهاي حدواسط منطقه حاصل اختلاط بين ماگماي بازالتي با بخش هاي تفريق يافته اين ماگما مي باشند که طي مرحله صعود و جاگيري در پوسته دچار آلودگي هاي پوسته اي نيز شده اند. بر اساس شواهد موجود ايگنمبريت هاي داسيتي- ريوداسيتي که حجم بسيار زيادي را نيز در منطقه به خود اختصاص داده اند، داراي منشا متفاوتي نسبت به بازالت ها و آندزيت ها هستند. به احتمال قوي اين سنگها حاصل ذوب بخشي پوسته مي باشند که در عين حال ضمن جايگزيني ماگماي بازيک در پوسته بين دو ماگما پديده اختلاط (عمدتا مينگ  لينگ) نيز صورت گرفته است.

منطقه بجستان در جنوب غرب خراسان رضوي قرار دارد و جزيي از واحدهاي تکتونيکي- رسوبي ايران مرکزي محسوب مي گردد. سنگ هاي آهکي کرتاسه فوقاني به فرم صخره ساز در بخشهاي مختلفي از منطقه رخنمون دارد و عمدتا حاوي كالكارنايت و كلسي رودايت هاي اسكلتي و بين لايه هايي از شيل آهکي است. اين سنگها با يك مرز مشخص بر روي شيل هاي قرمز رنگ با بين لايه هاي تبخيري قرار دارد ولي مرز فوقاني آنها فرسايش يافته است. رسوبات آهكي اين ناحيه تاكنون به طور تفصيلي و از ديدگاه رسوب شناسي مورد مطالعه قرار نگرفته است لذا هدف از انجام اين تحقيق شناسايي عملكرد فرايندهاي دياژنتيکي و تفسير توالي پاراژنتيکي بر اساس شواهد پتروگرافي و آناليزهاي ژئوشيميايي است.

توده نفوذي اوچ پلنگ با سن ترشيري در شمال خاور شهرستان كاشمر قرار گرفته و از لحاظ تکتونيکي بخشي از خاور ايران مرکزي محسوب مي شود. اين توده نفوذي سنگ هاي آتشفشاني ائوسن را قطع نموده و بر اساس مطالعات صحرايي، كاني شناسي و ژئوشيمياي داراي تركيبي حدواسط و شامل مونزونيت، كوارتز-مونزونيت، گرانوديوريت و به ميزان کمتر گرانيت مي باشد. بافت غالب آنها گرانولار و پرفيروئيدي با دانه بندي متوسط بوده و گهگاهي بافت ميرميکيتي از خود نشان مي دهند. طيف تغيرات SiO₂ در نمونه هاي مورد مطالعه نسبتا کوتاه و از 62 تا 70 درصد متغير بوده و در نمودارهاي هارکر با تغيرات اكسيدهاي AL₂O₃ ,CaO ,TiO₂ ,MnO ,MgO ,Fe₂O₃ و P₂O₅ و عناصر Cr, Nd, Pb, Ni, Co, V رابطه منفي و با تغيرات K₂O و عناصر Yb, Th, Y, Zr, U رابطه مثبت و در مقابل Na₂O و عناصر Rb, Cs و Ba روند خاصي را نشان نمي دهند. تغيرات منظم در نمودارهاي هارکر را مي توان با تفريق بلورين و پراكندگي ها با آلايش ماگماي در ارتباط دانست. ماگماي تشكيل دهنده اين توده گرانيتوئيدي از نوع كالك آلكالن و غني از پتاسيم است و از نظر درجه اشباع از آلومينيم در محدوده متاآلومين تا كمي پرآلومين قرار مي گيرد که ايده آل گرانيت هاي نوع I مي باشد. همچنين تهي شدگي نمونه هاي مورد مطالعه از عناصر  Nb, Sr ,Tiو P و غني شدگي آنها از عناصر Rb, K, Th و LREE و قرار گرفتن آنها در محدود VAG نشان مي دهد که توده گرانيتوئيدي اوچ پلنگ در يک محيط تکتونوماگماي قوس آتشفشاني و به گمان در ارتباط با فرورانش ليتوسفر اقيانوسي نئوتتيس به زير ورقه ايران مرکزي تشکيل شده است.

کانسار فيروزه باغو واقع در کمربند آتشفشاني- نفوذي، ترود- چاه شيرين به سن ائوسن مياني تا ميوپليوسن است. واحدهاي سنگ چينه اي منطقه شامل دو واحد رسوبي مارن دوظهير و کنگلومراي فجن درزير و تناوبي از سنگهاي با ترکيب حدواسط تا اسيدي شامل آندزيت، ريوليت، گرانوديوريت و داسيت مي باشد که فيروزه به صورت رگچه ها و رگه هايي به ضخامت 4 ميلي متر تا 1.2 سانتي متر و همچنين به صورت دانه پراکنده در سنگهاي گرانوديوريتي و داسيتي تشکيل شده است. به منظور دستيابي به يک مدل جامع در مورد تشکيل فيروزه در منطقه مطالعات صحرايي و ساختماني، ميکروسکوپي و پتروگرافي، ژئوشيميايي، طيف فروسرخ IR و ميکروسکوپ الکتروني روبشي SEM صورت گرفت. مطالعات صحرايي و ساختماني نشانگر پيروي ساختاري منطقه از الگوي شکستگي هاي برشي ريدل و جايگيري فيروزه در شکستگي هاي داراي مولفه فشارشي (P) مي باشد. مطالعات ميکروسکوپي برروي مقاطع نازک و صيقلي حضور دو فاز کانه زايي هيپوژن و سوپرژن را به اثبات رسانيد که در همين راستا عملکرد فاز کانه زايي سوپرژن در دو زون اکسيدان و غني سازي ثانويه مشخص شد. پيريت، کالکوپيريت، گالن و طلا طي مراحل هيپوژن، هيدروکسيدهاي آهن (هماتيت، ليمونيت و گوتيت)، آنگلزيت، کوپريت، مارکازيت، مالاکيت و آزوريت در زون اکسيدان و کووليت و کالکوسيت در زون غني سازي ثانويه تشکيل شده است. آنچه مسلم است فيروزه آخرين فاز کانه زايي در منطقه است چرا که رگه ها و دانه هاي پراکنده فيروزه تمام کانه زايي هاي پيشين را قطع کرده و يا به صورت ميان بار در بر گرفته اند. مطالعات IR و SEM روند تدريجي تشکيل فيروزه از آلونيت و گرهک هاي آلومين دار را به اثبات رسانيد. در نهايت بر اساس مطالعات صورت گرفته مدل تشکيل فيروزه در منطقه باغو ارايه شد.

توف هاي سبز كرج (ائوسن) در منطقه شمال تفرش شامل توالي ضخيمي از ليتيك توف? كريستال توف و ويتريك توف مي باشند. مطالعات ميكروسكوپي و آناليزهاي ميكروپروب (EMPA)، پراش پرتو ايكس (XRD) و ميكروسكوپ الكتروني روبشي (SEM) نشان مي دهند كه مهمترين كاني هاي ثانوي تشكيل شده در اين توف ها شامل سريسيت، کلسيت، كلريت، آلبيت، آنالسيم، اپيدوت، پرهنيت و پومپلئيت مي باشند. با توجه به بررسي هاي كاني شناسي در مطالعه حاضر، بنظر مي رسد توف هاي منطقه شمال تفرش عموما در بخش هاي قاعده اي دچار دگرگوني تدفيني شده اند. دگرگوني تدفيني در توف ها با پديده دياژنز آغاز گرديده و در نهايت به مجموعه كاني هاي مرتبط با دگرگوني درجه پايين و بطور مشخص به رخساره زئوليت (آنالسيم) و پرهنيت- پومپلئيت ختم شده است.

سازند کژدمي از گروه بنگستان در حوضه رسوبي زاگرس در اکثر ميادين نفتي به عنوان يک سنگ منشا مهم و موثر شناخته شده است. در اين مطالعه با بررسي 52 نمونه سطح الارضي، سه رخساره پالينولوژيکي (پالينوفاسيس) براي اين سازند در برش تنگ ماغر تفکيک گرديد. پالينوفاسيس (PF-1) I با محتواي 100-90 درصد ماده آلي بي شکل (AOM) و مقادير بالاي HI و TOC حاوي کروژن نوع II و مستعد توليد نفت مي باشد. در پالينوفاسيس (PF-2) II مقادير AOM نسبت به پالينوفاسيس قبلي کاهش نشان داده، مقادير HI و TOC كمتر گرديده‏، نمونه ها داراي کروژن نوع II/III بوده و مستعد توليد نفت و گاز هستند. تعداد کمي از نمونه ها در پالينوفاسيس (PF-3) III قرار مي گيرند. اين نمونه ها کمترين مقادير TOC، HI، AOM را داشته و پالينومرف هاي دريايي و فيتوکلاست ها با فراواني معمول در آنها ديده مي شوند. توان توليد کمي نفت همراه با گاز از اين رخساره پالينولوژيکي انتظار مي رود. بالا بودن درصد AOM شفاف در اکثر نمونه ها حاکي از غالب بودن شرايط احيايي و محتواي اکسيژن پايين مي باشد. منحني تغييرات رخساره آلي بر اساس مقادير OI/HI حاصل از داده هاي پيروليز راک اول (Rock-Eval pyrolysis) نيز نشان دهنده محدوده B و C بوده که اين مطلب را تاييد مي کند. توزيع داده ها بر روي دياگرامهاي تايسون و ون کرولن نيز نشان دهنده اين است که، محتواي کروژن عمدتا از نوع II، III/II بوده و اکثرا حاصل از مواد آلي جلبکي مي باشند. توان توليد در نمونه هاي با درصد کروژن II بالا (پالينوفاسيس (I در حد خيلي خوب و در نمونه هاي با مقادير متفاوت کروژن II، III (پالينوفاسيس II) از حد مناسب تا خوب متغير است. شاخص حرارتي (Tmax) نشان دهنده ورود به مرحله بلوغ در نمونه هاي مستعد توليد نفت و گاز مي باشد.

سازند نيزار يكي از واحدهاي رسوبي حوضه كپه داغ در شمال شرق ايران است كه با رخساره هاي شيلي، مارني و ماسه سنگي شرايط مختلف قاره اي تا دريايي را نشان مي دهد. با توجه به اينكه پالينومورف ها علاوه بر تعيين سن، براي تعيين محيط و اقليم ديرينه مورد استفاده قرار مي گيرند به همين منظور سه برش از اين سازند در مناطق چهچهه، تنگ نيزار و پدلي مورد نمونه برداري قرار گرفت و نمونه ها به منظور مطالعات پالينولوژي آماده سازي گرديد. رسوبات شيلي و مارني اين سازند غني از پالينومورفهاي دريايي، مخصوصا داينوفلاژله ها، بوده و بيانگر رخساره هاي دريايي مي باشند. يك مجموعه غني از داينوفلاژله ها شناسايي گرديد كه سن ماستريشتين را براي سازند نشان مي دهد. مطالعات پالينوفاسيس سازند نيز نشان مي دهد كه اين واحد در محيط دريايي كم عمق تا دريايي باز با انرژي متوسط تا نسبتا زياد نهشته شده است.