دانلود مقالات علوم زمين

مجموعه دگرگوني بيارجمند در بخش شمالي ايران مرکزي از گرانيت ميلونيت، ميكا شيست، مرمر و آمفيبوليت تشكيل شده است. توسعه برگوارگي ميلونيتي و خطواره کششي در پهنه گسترده در زير گسل کم شيب جدا کننده دگرگوني هاي زيرين و غير دگرگوني هاي فوقاني، از شواهدي هستند که بر پايه آنها مي توان از آن بعنوان يک پهنه برشي نام برد. ريز ساختارهاي توسعه يافته در اثر برش و نيز مجموعه کاني هاي موجود در اين سنگ ها حاکي از دگرگوني آنها در حد رخساره مياني آمفيبوليت است. تشکيل نوارهاي برشي نظير S-Cو S-C′، و ريز ساختارهايي چون پورفيروکلاست هاي فلدسپار نوع δ و σ و ميکا فيش، نشان از غير هم محور بودن دگر ريختي در اين پهنه است. چين هاي غلافي نيز از ساختارهاي رايج مزوسکپي در اين سنگ ها مي باشند. دگرشکلي ميلونيتي در سنگ هاي دگرگوني در رخساره آمفيبوليت که از سنگ هاي نادگرگونه پوشاننده فوق با واسطه گسلي جدا مي شوند، بر يک رويداد کششي مهم در ترازهاي مياني پوسته ايران مرکزي دلالت دارند.

گابروهاي مورد نظر در بيست کيلومتري شمال شرق شهرستان بوانات، در نزديکي روستاي چير برونزد دارند. و در سنگهاي دگرگوني منطقه که عمدتا کالک شيست مي باشند نفوذ کرده اند. مطالعات کاني شناسي اين سنگها را در حد گابرو نشان مي دهد. گابروهاي اين منطقه تقريبا به طور شديد التره شده اند، و اين حالات به وضوح در مقاطع ميکروسکوپي و ماکروسکوپي مشاهده مي شوند. اوراليتيزاسيون و سوسوريتيزاسيون در بسياري از مقاطع مشخص مي باشد. از نظر رنگ ظاهري، در بعضي نقاط به رنگ روشن و در بعضي نقاط که بيشتر التره شده اند تيره تر ديده مي شوند.

توده نفوذي چاه ترش گسترده ترين رخنمون نفوذي منطقه و از توده هاي متعلق به مجموعه نفوذي جنوب غرب ندوشن به سن اليگوميوسن مي باشد كه با قطع واحد هاي آتشفشاني به سن ائوسن، در پهنه ماگمايي اروميه - دختر رخنمون دارند. توده چاه ترش متشكل از دو فاز نفوذي پورفيري و گرانولار است كه تزريق ماگما درپالسهاي مختلف و تحت شرايط متفاوت با هم باعث ايجاد تنوع بافتي و منطقه بندي صحرايي در سنگهاي توده شده است. بررسي هاي دقيق ژئوشيميايي اين توده نشان دهنده منشاگيري هر دو فاز از، ماگماي مادر واحد مي باشد كه فازگرانولار تفاله اي کم سيليس باقيمانده از تبلور بخشي مونزوگرانيتهاي پورفيري توده مي باشد.
در ماگماي مادر توده چاه ترش، بالا بودن ميزان REE از يک سو و بالا بودن ميزان پتاسيم از سوي ديگر موجب كاهش چشمگير حلاليت فسفر در مذاب گرانيتوئيدي شده و موجبات جدايش سريع كاني آپاتيت از مذاب مادر را فراهم نموده است.

سنگهاي ولكانيك پتاسيك و اولتراپتاسيك شمال غرب مرند با سن پليو - كواترنر شامل: تفريت فنوليتي، فنوليت تفريتي و تراكي آندزيت بازالتي است. بالا بودن مقاديرK₂O و MgO و نيز نسبت K₂O/Na₂O نشان مي دهد كه سنگهاي منطقه را مي توان جزو سنگهاي پتاسيك و اولتراپتاسيك رده بندي كرد. در حاليکه از نظر سري ماگمايي در محدوده آلكالن قرار مي گيرند. بررسي عناصر فرعي نشان مي دهد كه سنگهاي اين منطقه از عناصر LIL غني بوده و داراي مقادير پايين عناصر HFS است كه اين نشان مي دهد بخش گوشته اي ليتوسفر متاسوماتيزه شده توسط سيالات غني از آب و آغشتگي پوسته اي نقش عمده اي در ژنز اين سنگها دارند. سنگهاي اين منطقه کاملا سالم (Fresh) بوده و دگر ساني روي آنها كمتر تاثير گذاشته است.

در درون افيوليت ملانژ نايين سنگ هاي دگرگون شامل دايك هاي آمفيبوليتي، آمفيبوليت، گرانيت دگرگون، اسكارن، متاچرت هاي نواري، ماسه سنگ دگرگون، شيست و مرمر وجود دارد. اسكارن هاي موجود در اين افيوليت بصورت يك لايه روشن، بين بخش بالايي آمفيبوليت ها و بخش زيرين متاچرت هاي نواري ديده مي شود. بررسي هاي پتروگرافي و ژئوشيمي كاني ها نشان مي دهد كه كاني هاي اصلي اين سنگ ها كربنات (كلسيت)، كلينوپيروكسن (ساليت)، و در برخي موارد گارنت (گروسولار - آندراديت) و ولاستونيت بوده، و كاني هاي فرعي اين سنگ ها نيز اسفن و اپيدوت است. اسكارن ها از دگرگوني بخش هاي كربناته چرت هاي نواري بوجود آمده اند. بررسي ها نشان مي دهد كه سنگ هاي دگرگوني موجود در اين افيوليت، قطعات بيگانه اي نيستند، بلكه از جنس خود پوسته اقيانوسي بوده و حاصل دگرگوني پوسته اقيانوسي و سنگ هاي رسوبي روي آن هستند.

کانسار بوکسيت جاجرم (شمال شرق ايران) بزرگترين کانسار بوکسيت دياسپوري ايران است که به صورت يک کانسار استراتيفرم بين دو سازند اليکا و شمشک قرار گرفته است. اين کانسار از پايين به بالا از چهار بخش کائولينيت پاييني، بوکسيت شيلي، بوکسيت سخت و کائولينيت بالايي تشکيل شده است، موضوع اصلي اين مطالعه بررسي ژئوشيمي عناصر نادر خاکي و توزيع آنها در بخش بوکسيت سخت اين نهشته مي باشد، بعلاوه حضور احتمالي کانيهاي محتوي عناصر نادر خاکي با استفاده از ضرايب همبستگي بين اين عناصر با ساير عناصر مورد بررسي قرار گرفته است. در نمودارهاي نرمال شده کندريتي عناصر نادر خاکي در بخش بوکسيت سخت، عناصر Ce و Eu (بخصوص عنصر Ce) رفتار متفاوتي را نسبت به ساير عناصر از خود نشان داده و به ترتيب آنومالي هاي مثبت و تا حدودي منفي را از خود نشان مي دهند. علت اين مساله را مي توان به حضور اين عناصر با ظرفيت هاي متفاوت نسبت به ساير عناصر نادر خاکي در بخش بوکسيت سخت نسبت داد بطوريکه Ce با ظرفيت 4+ وEu  نيز تا حدودي با ظرفيت 2+ وارد ساختمان کانيها شده است. نسبت La/Y نيز در بخش بوکسيت سخت نشان دهنده شرايط اسيدي حاکم بر اين بخش از نهشته مي باشد که به موجب آن احتمالا عناصر نادر خاکي موجود در اين قسمت تا حدودي شسته شده و در بخشهاي تحتاني، ته نشين شده اند.

ايگنمبريت منطقه زرند در شمال شرقي شهرستان ساوه قرار داشته و امتدادي شرقي - غربي دارد. طول واحد ايگنيمبريتي در منطقه حدود 5 کيلومتر و عرض آن 500 متر تا يک کيلومتر است. در مقطع، از پايين به بالا به ترتيب ليتيك‌توف، توف و ايگنيمبريت قرار دارد كه معمولا در مقطع ايگنيمبريت‌ها ديده مي شود. قرارگيري آهک سازند قم بر روي آن حاکي است كه پيدايش ايگنيمبريت ها قبل از گسترش درياي قم بوده است. در منطقه مورد مطالعه يک واحد اليوين بازالتي در مجاورت ايگنيمبريت ها قرار دارد. شواهد ژئوشيميايي ارتباط ژنتيکي ايگنيمبريت ها با مذاب بازيک را تاييأ نمي کند. از طرفي با توجه به سازگاري خوب ترکيب ايگنيمبريت ها با ترکيب ميانگين پوسته فوقاني احتمالا اين سنگ ها از ذوب بخشي پوسته فوقاني حاصل شده اند.

توده نفوذي كمتال بخشي از باتوليت مركب قره داغ (قولان) محسوب ميشود كه در 180 كيلومتري شمال - شمال باختر تبريز و 60 كيلومتري خاور جلفا و 30 كيلومتري خاور سيه رود واقع شده است. توده نفوذي كمتال داراي دو بخش جداگانه شامل يك بخش حدواسط - بازيك و يك بخش اسيدي مي باشد. بخش اسيدي با تركيب سنگ شناختي مونزوگرانيت به داخل بخش حدواسط - بازيك با تركيب سنگ شناختي مونزونيت، مونزوديوريت، كوارتز مونزونيت و كوارتز مونزوديوريت نفوذ كرده است. رگه هاي حاوي كوارتز و اپيدوت، بخش حدواسط - بازيك را بصورت شعاعي قطع كرده اند. اين رگه ها محصول سيالات هيدروترمالي مشتق از بخش اسيدي مي باشد. همرشدي گرانوفيري در داخل مونزوگرانيت ديده نمي شود ولي ميرمكيت هاي ريز در مقادير نسبتا فراوان وجود دارند. انكلاوهاي متعددي در اندازه هاي مختلف در داخل هر دو بخش اسيدي و حدواسط - بازيك وجود دارد. اين انكلاوها شامل انكلاوهاي MME و FME در داخل بخش اسيدي و MME در داخل بخش حدواسط - بازيك مي باشد تمامي سنگهاي توده نفوذي كمتال داراي ماهيت كالكوآلكالن با پتاسيم بالا مي باشند. اين سنگها متآلومين بوده و در زمره گرانيتوئيدهاي تيپ I قرار ميگيرند. در نهايت، اين سنگها داراي منشا تركيبي (گوشته اي - پوسته اي) بوده و در ارتباط با مناطق فرورانشي (VAG) قبل از برخورد و همزمان با برخورد هستند.

منطقه زرين واقع در شمال اردکان، بخشي از پهنه ايران مرکزي است. سنگهايي شامل شيل و آهك هاي دگرگوني در اين منطقه برونزد دارند که در آنها توده گرانيتي زرين نفوذ كرده است. مجموعه متنوعي از فابريک هاي ساختاري در بخش غرب و جنوب غربي اين مجموعه مشاهده مي گردد. انواع متنوعي از سنگهاي ميلونيتي شامل گرانيت الترا ميلونيت، ماسه سنگ ميلونيتي و کربنات ميلونيت ها در يك پهنه برشي وجود دارند. شواهد ساختاري از جمله ميکا ماهي، c-s فابريک و باند برشي c'-type و نيز پورفيروکلاست هاي پوششي با ساختار σ، در سنگهاي ميلونيتي در بخش با استرين بالا و نيز شيل و آهک هاي متاثر از برش در بخشهاي کم استرين يافت مي شود. اين شواهد ساختاري، پهنه برشي شكل پذير با راستاي شمال شرق - جنوب غرب و شيب زياد به سمت شمال غرب را با سازوكار امتداد لغز كه در آن بلوك شمال غربي به سمت شمال شرق و بلوك جنوب شرقي به سمت جنوب غرب حركت كرده است آشكار مي سازد.

منطقه مورد مطالعه در استان زنجان، طارم عليا و در حوالي روستاهاي چال، قلعه و بادامستان قرار دارد. طارم از لحاظ تقسيم بندي واحدهاي زمين شناسي ايران در البرز غربي واقع شده كه داراي روند شمال غرب - جنوب شرق بوده و بر روي نوار ماگمايي كرتاسه بالايي - سنوزوئيك قرار گرفته است. اين نوار ولكانو - پلوتونيك داراي روند شمال باختري - جنوب خاوري است. واحدهاي آتش فشاني و نفوذي منطقه تحت تاثير حركات كوهزايي آلپي قرار گرفته اند. سنگهاي ولكانيك و پيروكلاستيك كه گستره وسيعي از سنگهاي منطقه را تشكيل مي دهند، از نظر چينه شناسي متعلق به سازند كرج بوده و در چهارگوش زنجان توسط هيراياما و همكاران، (1996) به دو ممبر آمند (Amand) و كردكند (Kord kand) تقسيم شده اند. نكته قابل ذكر اين است كه اين تقسيم بندي ارزش محلي داشته، بطوريكه خود هيراياما اشاره مي كند كه به علت تنوع رخساره اي در فواصل اندك، تقسيم بندي و مطالعه اين سازند ارزش محلي داشته و قابل تعميم به تمامي نقاط نيست. بطور كلي مي توان در منطقه، نهشته هاي آتش فشاني ائوسن (گدازه ها و مواد آذرآواري)، توده نفوذي ائوسن بالا - اليگوسن، نهشته هاي رسوبي قرمز نئوژن و نهشته هاي كنگلومرايي آبرفتي كواترنري را مشاهده نمود.
سنگهاي ولكانيكي منطقه عمدتا شامل تراكي آندزيت تاداسيت و بازالت، و سنگهاي پيروكلاستيك شامل انواع توفها: كريستال توف، ويتريك توف و ايگنمبريت مي باشد كه توده نفوذي (با تركيب گرانيت تا كوارتز مونزوديوريت) واحدهاي فوق را قطع كرده و سني جوانتر از ائوسن را از خود نشان مي دهد كه احتمالا سن اين توده ها با توجه به تشابه آنها با توده هاي نفوذي منطقه ساوه كه توسط كايا و همكاران (1978) مطالعه و سن يابي (به روشK-Ar شده اند حدود 2.3± 37 ميليون سال در نظر گرفته شده است. دامنه تغييرات سنگهاي ولكانيك و پلوتونيك از ساب آلكالن شروع و تا آلكالن سرشار از پتاسيم و حتي شوشونيت ادامه پيدا مي كند. غني بودن عناصر كميابي چون Ba , Rb و Sr در سنگهاي منطقه مي تواند دليلي بر خاصيت قليايي و شوشونيتي آنها باشد. اختصاصاتي نظير آلكالن و شوشونيتي بودن سنگهاي منطقه، پرآلومين بودن آنها، درصد تيتان كم، غني بودن از عناصر كميابي نظير Rb , Ba و Sr، منشا و عمق ماگماي سنگهاي منطقه و وابستگي سنگها نسبت به هم، سبب شده كه منطقه قابل مقايسه با مناطق كششي پشت قوس آتشفشاني حاشيه قاره ها باشد.
خرد شدگي و شكستگي هاي شديد و ايجاد درزه و شكافهاي متعدد در سنگهاي منطقه، مجاري مناسبي را جهت نفوذ محلولهاي گرمابي فراهم آورده كه ارتباط تنگاتنگي را بين آلتراسيون و گسل خوردگي منطقه ايجاد كرده است. فرآيندهاي آلتراسيون باعث حمل عناصر معدني و تمركز آنها در نقاط خاصي شده است، بطوريكه كاني شناسي زونهاي مختلف آلتراسيون (زونهاي آلتره پروپليتي، آرژيلي و سريسيتي) با يكديگر متفاوت بوده و تابعي از رفتار و فعاليت يونهاي مختلف نظير K⁺، H⁺ و … مي باشد.

توده گرانيتوئيدي چشمه بيد به مساحت 150 كيلومتر مربع، در 35 كيلومتري جنوب شرق زاهدان در استان سيستان و بلوچستان و در زون فليش شرق ايران واقع شده است. اين توده داراي طيف تركيبي متنوع متشكل از ديوريت، كوارتزديوريت، گرانوديوريت، مونزوگرانيت و سيينوگرانيت مي باشد. توده مزبور فليشهاي دگرگون شده ائوسن مياني را قطع كرده و دگرگوني مجاورتي بارزي را در آنها بوجود آورده است. سنگهاي گرانيتوئيدي اين توده به دو گروه مجزاي ديوريتي - كوارتزديوريتي و گرانيتي تقسيم مي شوند. شواهد صحرايي، پتروگرافي و خصوصا ژئوشيميايي حاكي از ماهيت كالكوآلكالن و متاآلومين كوارتزديوريتها و منشأ آذرين گوشته اي آنهاست. بعلاوه، همين شواهد حاكي از ماهيت كالكوآلكالن، پرآلومين، منشا پوسته اي (ناشي از ذوب بخشي فليشها) و اختلاطي (اختلاط بخش تفريق يافته ماگماي ديوريتي و مذاب پوسته اي) گرانيتهاست. نسبتهاي ايزوتوپي Sr⁸⁷/Sr⁸⁶ اين سنگها نيز از 0.7048 تا 0.7065 متغير بوده، نتيجه گيري فوق را تاييد مي نمايند. دياگرامهاي مختلف تمايز محيط تكتونيكي نيز جايگاه گرانيتوئيدهاي قوسهاي آتشفشاني (VAG) حاشيه قاره را براي آنها محرز مي نمايند.

بازالت هاي طغياني، بيرون ريزي بسيار عظيم و گسترده مذاب هاي بازالتي در سطح زمين است كه در طي از منه زمين شناسي به دفعات به سطح زمين رسيده و موجب تغييرات مورفولوژيكي و عوارض زيست محيطي شده است. تركيب اصلي و اساس آنها تولئي ايتي است و ممكن است در سطح قاره ها يا در اعماق زياد اقيانوس ها به سطح زمين برسد.

كانسارهاي Iron-Oxides به دو گروه مگنتيت‌‌‌ ـ ‌آپاتيت و (IOCG (Cu-Au تقسيم شده اند. اين کانسارها توسط نويسنده مقاله به دو گروه و جند زير شاخه تقسيم شده است: (1) گروه مگنتيت شامل: مگنتيت، مگنتيت - آپاتيت و مگنتيت - عناصر کمياب و (2) گروه IOCG شامل: مگنتيت – مس – اورانيوم – عناصر کمياب، مگنتيت – مس – طلا، اسپيکولاريت – مس – طلا و اسپيکولاريت – طلا است. سنگ منشا کانسارهاي Iron oxides Cu-Au شامل ديوريت – گابرو - گرانوديوريت کالک آلکالن تا آلکالن اکسيدان است. اين ماگماها در محيط هاي تکتونيکي مرتبط با زون هاي فرورانش و يا ريفت هاي درون قاره اي تشکيل شده اند. موقعيت تکتونيکي ترکيب شيميايي محلول ماگمايي را کنترل مي کند. کانسارهاي IOCG که در ريفت هاي درون قاره تشکيل شده اند حاوي La, Ce, U, P, REE  هستند در صورتيکه در زون فرورانش غالبا فاقد اين عناصر هستند. کانسارهاي IOCG را مي توان به گروه غني از مگنتيت و گروه غني از اسپکيولاريت تقسيم نمود. گروه غني از مگنتيت نزديک به سنگ منشا تشکيل شده و عيار مس قابل توجه و طلا متوسط تا کم است در صورتيکه گروه غني از اسپکيولاريت با فاصله از سنگ منشا تشکيل مي شوند عيار طلا مهم و مس مي تواند اقتصادي باشد. زون هاي آلتراسيون متنوع بوده تابع ترکيب محلول کانه دار است مهمترين آنها عبارتند از: سديک، پتاسيک، کلريت، سرسيت و کربنات. بر اساس نظريه بارتون و ديگران محلول کانه دار در کانسارهاي Iron-Oxides اشباع از هاليت (NaCl>% 20) بوده و منشا NaCl از رسوبات تبخيري است. مطالعه سيالات درگير كانسار مس - طلا - نقره قلعه زري و طلاي کوه زر تربت حيدريه (که از نوع غني از اسپيكولاريت است) نشان داد که ميزان NaCl محلول کمتر از 6 درصد است. علت اين موضوع فاصله زياد کاني سازي از سنگ منشا بوده است. اختلاط آب ماگمايي با آب هاي زيرزميني ميزان املاح آن کاهش يافته است. لذا NaCl منشا ماگمايي داشته و ارتباطي با سنگ هاي رسوبي ندارد. اكتشافات گسترده در طي 5 سال اخير در كمربند ولكانيكي‌ - پلوتونيكي خواف‌ - كاشمر - بردسكن موجب شناسايي ذخاير IOCG در اين کمربند شده است. طلاي كوه زر تربت حيدريه از نوع غني ار اسپکيولاريت است. اين کانسار حاوي بيش از 30 درصد اسپکيولاريت و به مقدار اندک سولفيد و عيار متوسط طلا 6.5 گرم در تن است. كانسار سنگ آهن خراسان و چند ذخيره ديگر مگنتيت در اين كمربند واقع شده اند. تمامي اين كاني سازي ها مدارك مهمي هستند كه كمربند خواف - كاشمر - بردسكن داراي پتانسيل معدني براي كاني سازي نوع  Iron oxides Cu-Au و نوع مگنتيت است. کانسار Cu-Au-Ag قلعه زري از نوع غني از اسپيکولاريت است. در بلوک لوت علاوه بر قلعه زري کاني سازي نوع IOCG مشاهده شده است.

با توجه به اينکه دگرساني به عنوان يکي از شاخصهاي اکتشافي شناخته ميشود، شناخت اين مناطق مي تواند جهت عمليات اکتشافي در مقياس ناحيه اي بسيار مفيد واقع شود. در اين تحقيق از داده هاي ژئوفيزيک هوايي شامل شمارش پتاسيم، شمارش توريم، شمارش اورانيوم و مغناطيس سنجي که با استفاده از برداشت هوايي بدست آمده و همچنين داده هاي سنجنده ASTER به منظور نقشه برداري مناطق دگرسان شده در منطقه چهارگنبد کرمان استفاده شده است. مطالعه داده هاي ژئوفيزيک هوايي و مقايسه آن با داده هاي ASTER نشان داد که با استفاده از آنها ميتوان مناطق دگرساني را با دقت بيشتري شناسايي نمود.

سنگهاي نفوذي هرزندات - ديوان داغي و سنگهاي ولكانيك اسيد وابسته بصورت توده هاي مجزا و پراكنده در شمال و شمال غرب مرند (هرزندات) و جنوب جلفا (كوههاي قره گوز و ديوان داغي) رخنمون دارند. راستاي تقريبي اين رخنمونها NW-SE مي باشد. مجموعه ياد شده بهمراه سنگهاي ولكانيك بازيك اسپيليتي شده در زير نهشته هاي پيشرونده پرمين قرار مي گيرند و با ناهماهنگي آذرين پي پوشيده مي شوند. همبري مستقيم اين توده ها در دره ديز و با رسوبات دوونين بچشم مي خورد. تركيب سنگ شناسي توده هاي نفوذي در حد كوارتزسينيت تا آلكالي گرانيت بوده و تركيب سنگ شناسي سنگهاي ولكانيك اسيد وابسته درحد ريوليت تا ريوداسيت مي باشد. كانيهاي اصلي توده هاي نفوذي و سنگهاي ولكانيك همراه شامل كوارتز، پلاژيوكلاز و فلدسپارآلكالن بوده و كانيهاي فرعي آنها شامل بيوتيت، اوليوين غني از Fe و آمفيبول (آرفودسونيت) يا پيروكسنهاي سديك مي باشد. جايگيري توده هاي نفوذي بفرم دايك، سيل واستوكهاي كوچك و در اعماق كم بوده و به انواع A-type تعلق دارند. بررسيهاي دقيقتر نشان ميدهد كه سنگهاي ولكانيك اسيد و توده هاي ياد شده به انواع A₁ تعلق دارند.

در اين مطالعه مشخصات ژئوشيميائي توده هاي مس دار و عقيم در منطقه جنوب چهارگوش خضرآباد يزد مورد بررسي قرار گرفته است. چندين كانسار مس بصورت اسكارن، اسكارن - پورفيري، پورفيري و رگه اي در اين منطقه ديده مي شود. كانسارهاي مس پورفيري دره زرشك و علي آباد در مركز و جنوب منطقه مورد مطالعه، مهمترين ذخاير اين منطقه محسوب مي شوند. تمامي كانسارهاي مس ذكر شده همراه با مجموعه اي از سنگ هاي گرانيتوئيدي با تركيب كوارتز ديوريت تا گرانيت مي باشند. در اكثر كانسارهاي منطقه كانه زايي مس همراه با سنگهاي با تركيب حدواسط مي باشد. گرانيت هاي منطقه كه عمدتا ميزبان كانه زايي هستند توسط غني شدگي Nb, Ta, K و آنومالي منفي شديد Eu مشخص مي شوند و احتمالا حاصل ذوب يا آلودگي پوسته اي مي باشند. ساير توده هاي پورفيري كانه دار با تركيب ديوريت تا گرانوديوريت غني شدگي از LRREها، LILEها، تهي شدگي از MREEها و عدم وجود آنومالي منفي Eu را نشان مي دهند. اين توده ها احتمالا ناشي از ذوب جبه بالايي و يا پوسته تحتاني بوده اند كه توسط تبلور بخشي هورنبلند تفريق يافته اند. اين مطالعه نشان ميدهد كه غني شدگي LRREها و LILEها، تهي شدگي MREEها و عناصر نا متحرك و همچنين وجود آنومالي مثبت Eu از ويژگي هاي مهم توده هاي گرانيتوئيدي مس دار منطقه مورد مطالعه مي باشند. با توجه به نتايج حاصل، ژئوشيمي اين عناصر جهت تفكيك توده هاي عقيم و كانه دار در مناطق داراي پتانسيل كانه زايي مس پورفيري پيشنهاد مي گردد.

کانسار آهن سنگان خراسان در جنوب شرقي مشهد واقع شده است. اين كانسار بر اثر نفوذ يك ماگماي گرانيتي در سنگ هاي كربناته تشكيل شده و به دو زون اسكارن كلسيك و اسكارن منيزيمي تفسيم بندي شده است. کانسنگ هاي آهن در بخش وسيعي از زون اسکارن کلسيك همراه با گارنت مشاهده مي شوند. اين گارنت ها از نظر ترکيب شيميايي متعلق به سري محلول جامد گروسولار - آندراديت هستند. گارنت يک کاني رايج در اکثر کانسارهاي اسکارن نوع کلسيك است. در اين مقاله مقادير عناصر خاکي نادر در گارنت هاي موجود در کانسار آهن سنگان که به وسيله LA-ICP-MS در دانشگاه آکيتاي ژاپن تعين شده، ارايه مي شوند.

خردايش يكي از اولين مراحل آماده سازي مواد معدني جهت فرآوري مي باشد. يكي از موارد استفاده اين فرآيند، آزادسازي كنسانتره از گانگ درگير، در محصولات مياني كارخانه هاي فرآوري مواد معدني مي باشد. محصول مياني كارخانه زغالشويي زرند ترکيبي از ذرات مياني جداکننده هاي واسطه سنگين و دايناويرپول مي باشد که بخشي از آن به مصرف سوخت واحد خشک کن مي رسد و بقيه در خارج کارخانه ذخيره مي شود. سهم اين بخش حدود 6 درصد خوراک اوليه کارخانه با خاکستر 45-40 درصد است و بازيابي زغال موجود در آن مفيد به نظر مي رسد. با توجه به درگيري زغال با گانگ، تنها راه بازيابي زغال از اين بخش، خردايش اين مواد و انجام جدايش روي آنها مي باشد. پس از بررسي هاي اوليه، نمونه گيري از جريان مياني در طول 2 ماه انجام شد و دانه بندي و خصوصيت سنجي نمونه هر ماه به طور جداگانه در دو بخش 1+ ميليمتر و 1- ميليمتر انجام گرديد. خصوصيت سنجي محصول مياني نشان داد كه 17% از بخش ابعادي بالاي 1mm آن با خاكستر 10% در دانسيته 1.42g/cm³ قابل بازيابي است و 23% از بخش ابعادي زير 1mm آن با خاكستر 10% به روش فلوتاسيون قابل بازيابي است. خردايش نمونه ها با 3 دهانه سنگ شكني 5، 3 و 1 ميليمتري انجام شد و محصولات هر خردايش مجددا خصوصيت سنجي شدند. در بخش 1+ ميليمتر، بازيابي زغالسنگ كاهش يافت (به علت آزاد شدگي گانگ) و در بخش 1- ميليمتر 5% افزايش راندمان حاصل شد. با توجه به سهم 6 درصدي زغالسنگ مياني از كل خوراك كارخانه، در صورت دستيابي كنسانتره اي با خاكستر 10% از اين محصول، راندمان كل كارخانه به ميزان 0.4 درصد افزايش خواهد يافت. به منظور رسيدن به آزادي بيشتر زغال از گانگ درگير با آن، آسيا کردن محصول مياني تا ابعاد زير 1 ميليمتر ضروري به نظر مي رسد.