دانلود مقالات علوم زمين

مطالعه حاضر بر روي مخزن آسماري ميدان نفتي مسجدسليمان، اولين ميدان نفتي شناخته شده در خاورميانه انجام گرفت. اين مخزن با عمق تنها 360 متر از سطح داراي پوش سنگ نامقاوم همراه با شکستگي هاي فراوان مي باشد. لذا آبهاي جوي براحتي در آن نفوذ مي نمايند، اين عوامل و همچنين دماي پايين مخزن (38^°C) امکان فعاليتهاي بيولوژيکي و توليد گاز H₂S در آن را بسيار محتمل مي سازد. مطالعات ژئوشيميايي بر روي نفت اين مخزن توسط آناليزهاي مقدماتي و تکميلي انجام گرفت، که نتايج كروماتوگرافي ستوني پارافيني بودن نفت، و نتيجتا عدم تهاجم باکتريها در اين مخزن را تاييد مي نمايد. همچنين آناليز نمونه ها توسط دستگاه Pyrolysis-GC بيومارکرهاي ايزوپرنوئيد، نرمال آلکانها و شاخص ارجحيت فرد کربني را تعيين و همگي نشان از عدم توليد گاز H₂S بواسطه تجزيه بيولوژيکي توسط باکتريهاي احيا کننده سولفات دارد. ضمنا اين نتايج منشا ارگانيسم ها و مواد آلي توليد کننده نفت اين ميدان را دياتومه ها، جلبکهاي دريايي و کروژن نوع II معرفي مي نمايد که خود مويد سنگ منشا محيط احيايي و دريايي آبهاي شور همراه با سکانسهاي تبخيري مي باشد. بنابراين نتيجه گرفته مي شود گازH₂S  موجود در مخزن بواسطه فرايندهاي غير بيولوژيکي توليد شده است.

تخلخل يکي از پارامترهاي مهم مخزني بوده که داراي انواع مختلف و روشهاي گوناگون اندازه گيري مي باشد. تزريق هليوم به مغزه در آزمايشگاه و لاگهاي پتروفيزيکي تخلخل که داخل چاه رانده مي شوند از روشهاي اندازه گيري تخلخل مي باشد. روش رزنانس مغناطيسي هسته اي NMR) Nuclear Magnetic Resonance) از روشهاي بسيار جديد در ارزيابي سازندي مي باشد که با تشديد هسته هيدروژن در ميدان مغناطيسي مقدار تخلخل را مي سنجد. اندازه گيريهاي تخلخل اين لاگ در سازند منيفا مستقل از ليتولوژي بوده و برخلاف لاگهاي مرسوم تخلخل ديگر نيازي به دانش از سنگ شناسي سازند مورد بررسي در حين ارزيابي تخلخل نيست. لاگ (Combinable Magnetic Resonance) CMR همچنين قادر است بخشهاي مختلف تخلخل را از هم تشخيص دهد. وجود تطابق خوب بين تخلخل موثر حاصل از NMR با تخلخل موثر حاصل از لاگهاي مرسوم پتروفيزيکي تخلخل نشان از دقت خوب اين لاگ است.

مطالعات زمين شناسي نفت و پتروفيزيکي مخازن هيدروکربني نقش بسزايي در شناخت پارامترهاي کنترل کننده خواص مخزني و توليد دارد. گونه هاي سنگي از مهمترين پارامترهاي مخزن بوده و نمايانگر يک رخساره خاص با دامنه مشخصي از تخلخل و تراوايي مي باشند. بنابراين تفکيک گونه هاي سنگي نياز به مطالعه نمونه هاي مغزه و اندازه گيري پارامترهاي تخلخل و تراوايي در آزمايشگاه دارد. در اين مطالعه از تکنيک خوشه سازي به روش ميان مرکز فازي به عنوان يک ديدگاه جديد جهت تعيين گونه هاي سنگي در ميدان گازي پارس جنوبي استفاده شده است. به طوري که هر خوشه ساخته شده بر مبناي پارامترهاي تخلخل و تراوايي به عنوان نماينده يک گونه سنگي در نظر گرفته شده است. در مرحله بعد در محيط متلب (MATLAB) برنامه اي نوشته شد که بتواند تراوايي و گونه هاي سنگي تعريف شده بروش خوشه سازي فازي را از روي نمودارهاي چاه پيمايي شناسايي کند. نتايج نشان مي دهد که خوشه سازي فازي در تعيين گونه هاي سنگي با استفاده از داده هاي مغزه به خوبي جواب داده است. بعلاوه منطق فازي در تخمين گونه هاي سنگي و تراوايي از روي نمودارهاي چاه پيمايي موفق عمل کرده است.

رسوبات پرمين در قالب سازندهاي دورود و روته در شمال آبادي روته واقع در شمال تهران بخوبي برونزد دارد. سازند تخريبي (Siliciclastic) رنگارنگ دورود با توجه به 20 متر سنگ آهک ضخيم لايه فسيل دار، از 9 واحد سنگي به ضخامت 138.3متر تشکيل شده است. اين رسوبات به صورت همشيب ناپيوسته بر روي لايه هاي آهکي سازند مبارک به ديرينگي Visean قرار دارد. زمان تشکيل سازند دورود با توجه به فسيلهاي کنودونت آن (conodonts) پرمين پيشين (Asselian? Sakmarian-Early Artinskian) مي باشد. سازند روته متشکل از 11 واحد سنگي و ضخامت 229.8 متر، به ديرينگي پرمين پسين (Late Kubergandian – Middle Murghabian) مي باشد. اين رسوبات بطور همشيب بر روي سازند دورود و همراه با يک نبود چينه اي در زير لايه هاي سنگ آهک سازند اليکا قرار مي گيرد. بخش اندازه گيري شده سازندهاي مبارک واليکا به ترتيب 180 و 80 متر مي باشد.
بر اساس مطالعات انجام شده 3 بيوزون کنودونتي (Conodont – Biozones) از لايه هاي واپسين سازند مبارک تا لايه هاي آغازين ترياس زيرين مطابق با بيوزوناسيون استاندارد جهاني کنودونتها بقرار زير تشخيص داده شد:
Early Carboniferous:       1- Gnathodus bilineatus-girtyi zone
Early Permian:                      2-Sweetognathus whitei zone
Early Triassic(Griesbachian)      : 3- Hindeodus parvus zone
بر اساس تجزيه و تحليل کنودونتها، روزن بران و ساير خواص فيزيکي نهشته ها، مجموعه رسوبات مورد بحث در يک محيط دريايي کم عمق تشکيل شده است. همچنين رنگ کنودونتهاي مزبور شاخص تغيير رنگ CAI=4 است که نشان دهنده پايان توليد گاز خشک است.

ميدان نفتي بينک در شمال غرب بوشهر در کنار سواحل شمالي خليج فارس واقع است. اين ميدان از تاقديس نامتقارني به طول 27 و عرض 10 کيلومتر تشکيل شده است به طوري که شيب يال شمالي آن بيشتر از يال جنوبي آن مي باشد. سازند سروک در اين ميدان حدود 600 متر ضخامت داشته و عمدتا از سنگ آهک، سنگ آهک دولوميتي و بين لايه هايي از آهک رسي تشکيل شده است. مطالعات ميکروسکپي 36 مقطع نازک از مغزه ها و 144پلاک از خرده هاي حفاري در چاه شماره 4 بينک منجر به شناسايي 5 زون زيستي 21 (Trocholina-Orbitolina ass.)، 23 ( Favusella Washitensis occurrence)، 24 ( Rudist debris)، (25 (Nezzazata- Alveolinid و 26 (Oligostegina Facies) شده است. بر اساس محدوده سني بيوزون هاي مذکور براي سازند سروک در ناحيه مورد مطالعه سن آلبين بالايي – سنومانين بالايي پيشنهاد مي گردد. قابل ذکر است که بيوزون 21 در چاه شماره 4 بينک براي اولين بار گزارش مي شود.

مرز پرمو - ترياس در خليج فارس (ميدان پارس جنوبي) شامل بالاترين بخش پرمين (بخش فوقاني سازند دالان) و پايين ترين بخش ترياس (بخش زيرين سازند كنگان) مي باشد. مطالعات پالئونتولوژي وجود يك نبود چينه شناسي را در اين مرز نشان مي دهد كه شامل اشكوپ دوراشامين است. ميكروفاسيسها و شواهد ديگر حاكي از گسترش محيط كربناته رمپ در اين حوضه در زمان پرمو - ترياس است. عوارض دياژنز جوي در اين مرز با بررسي هاي سنگشناسي، دياژنزي و ايزوتوپي مشخص شده است. در مرز پرمو - ترياس δ¹⁸O و δ¹³C كاهش آشكاري را نشان مي د‌هند. كاهش δ¹³C در امتداد مرز پرمو - ترياس را بصورت اوليه در نظر گرفته شده است در حالي كه كاهش δ¹⁸O در مرز پرمو - ترياس به عوامل دياژنتيك مربوط است. مقادير منفي δ¹⁸O نشان از تاثير دياژنز متئوريك در طول پايين آمدن مهم سطح آب درياها در پرمين فوقاني است. در حالي كه روند كاهشي δ¹³C را مي توان به تغييرات ناگهاني در چرخه كربن در بخش پاياني پرمين بر اثر حادثه انقراض دسته جمعي و كاهش توليد ماده آلي نسبت داد.

رخنمون مناسبي از رسوبات سازند مبارك به ضخامت حدود 115 متر در شمال غرب دامغان (معدن بالاست) وجود دارد. مطالعه اين رخنمون منجر به تفكيك 4 واحد سنگ شناسي،  3 بيوزون و شناسايي 12 جنس و 15 گونه از فرامينيفرهاي بنتيك و جابكهاي آهكي گرديده است. سازند مذكور در منطقه مورد مطالعه بر اساس ميكروفسيلهاي شاخص (فرامينيفرو جلبكهاي آهكي) از خانواده ,Tournayellidae, Endothyridae Palaeospiroplectamminidae, Earlandiidae, Earlandinitidae و … داراي سن Tournaisian - LowerVisean Lower مي باشد. سازند مبارك در منطقه مذكور با مرز پيوسته و تدريجي روي آهكهاي ماسه اي كرم رنگ سازند جيرود (دونين بالايي) و با ناپيوستگي فرسايشي (Disconformity) با ظهور عدسيهاي لاتريتي در زير كنگلومراي برشي قاعده سازند دورود (پرمين زيرين) قرار دارد. واحدهاي سنگ شناسي برش مورد مطالعه به شرح ذيل مي باشد: 1- تناوب شيل و آهكهاي خاكستري نازك لايه بيوژنيك 2- تناوب آهكهاي خاكستري تيره متوسط لايه و ضخيم لايه بيوژنيك همراه با بين لايه هاي شيلي 3- آهكهاي ضخيم لايه خاكستري ندولار 4- تناوب آهكهاي ضخيم لايه خاكستري تيره و آهكهاي دولوميتي كرم رنگ با ميان لايه هاي شيل.

در اين مقاله به بررسي عمليات تفسير داده هاي ژئوالكتريك دشت اشتهارد پرداخته شده است. اين منطقه از آنجا كه تحت تاثير دو سازند قرمز بالايي و سازند سنگ هاي آتشفشاني ائوسن و اليگوميوسن ايران مركزي قرار گرفته است، از نظر وجود منابع آب زير زميني داراي محدوديت مشخصي بوده و مطالعات مختلف در اين دشت تا به حال به نتيجه لازم جهت احداث چاه هاي مناسب براي مصرف آب آشاميدني نرسيده است . لذا برداشت ها و مطالعات مجدد اين منطقه امري ضروري بوده كه در اين مقاله در مورد برداشتها و مطالعات ژئوالكتريك جديد اين منطقه بحث شده است.

قسمت زيرين سازند گورپي در يال شمال شرقي کبيرکوه بر اساس فرامينيفرهاي پلاژيک موجود زون بندي شد. بيوزونهاي موجود در اين برش بابيوزونهاي برش الگوي Elkef و مقاطع نواحي تتيس و آتلانتيک مقايسه شد و مشخص گرديد که اين مقاطع کرتاسه تطابق و همخواني بسيار نزديکي نشان مي دهند و در طي کرتاسه در ارتباط با هم بوده اند.

در ضمن مطالعات ليتواستراتيگرافي و بايواستراتيگرافي سازندهاي كژدمي و سروك در برش هاي نمونه سازند سروك، در تنگ سروك (يال جنوبي تاقديس بنگستان) و برش قلعه كژدمك در شمال شرق ايذه، علاوه بر تفكيك دواشكوب آلبين و سنومانين بر اساس شواهد فسيلي، عملكرد فاز كوهزايي اتريشين (AUSTRIAN) نيز مورد بررسي قرار گرفت. بررسيهاي انجام شده بر روي سازندهاي مذكور در اين دو برش نشان مي دهد كه فازتكتونيكي اتريشين در منطقه مورد مطالعه بر عكس ساير نقاط ايران نظير البرز و ايران مركزي، از شدت زيادي برخوردار نبوده است و منجر به خروج زمينهاي آلبين از آب دريا نشده است، بلكه شدت اين فاز در منطقه مطالعاتي در حدي بوده است كه فقط سبب كم عمق شدن ناگهاني حوضه و تغيير جنس رسوبات از رخساره نسبتا عميق تا عميق دريا، به محيطهاي نسبتا كم عمق تر شده است. علاوه بر اين يك تغيير ناگهاني در نوع ميكروفوناي موجود در رسوبات اين مرز مشهود است بطوريكه، ميكروفوناي پلانكتوني نواحي نسبتا عميق دريا، جاي خود را به ميكروفوناي كف زي مربوط به نواحي كم عمق تر دريا داده است.

الگوي مخروط افكنه ها به عنوان نقطه پاياني يك سيستم فرسايشي – رسوبگذاري كه متاثر از ميزان فرسايش و حركات بالا آمدگي مقدار و نحوه  رسوبگذاري در آن تغيير مي كند. اين عناصر اطلاعات با ارزشي درباره رژيم زمين ساختي كنوني و گذشته يك ناحيه بدست مي دهند. در اين راستا فاكتورهاي مرتبط با اين فرايند مورد بررسي قرار گرفت و مشخص شد كه ميزان برخاستگي در قسمت شرق ناحيه با ميل به سمت بخش مركزي بيشتر مي شود به طوري كه در حال حاضر بيشترين آشفتگي در رابطه با حوزه هاي بخش مركزي منطقه مورد مطالعه ديده مي شود، البته اين فرايند با اطلاعات ساختاري حاصل از منطقه و نوع رژيم هاي تنشي موجود در آن تطابق كامل دارد.

سنگواره مرجانها و باز و پايان دونين پسين در شمال کرمان گسترش دارند. در اين مطالعه تعدادي از مرجانها و باز و پايان رخنمون حوض پنج در شمال غرب شهر راور کرمان مورد بررسي قرار گرفت و تعداد 5 نمونه مرجان و 3 نمونه باز و پايان معرفي شدند. اين سنگواره ها اکثرا در قاعده رخنمون و در لايه هاي آهک مارني گسترش دارند که سن فراسنين را براي لايه هاي در بردارنده معرفي مي نمايند و با سنگواره هاي باز و پايان و مرجانهاي ساير رخنمونهاي شمال کرمان و منطقه البرز قابل مقايسه هستند. اين تحقيق نشان داد که باز و پايان در محيط هاي مرجاني بهتر رشد و نمو مي نموده اند.

سازند شمشك در روستاي فريزي به خوبي رخنمون داشته و شامل تناوبي از شيل و ماسه سنگ مي باشد. در اين مطالعه تعداد 32 گونه اسپور متعلق به 16 جنس و 14 گونه پولن متعلق به 11جنس مورد شناسايي قرار گرفت. بر مبناي انتشار چينه شناسي پالينومورف هاي مورد مطالعه سه بيوزون تشخيص داده شد كه عبارتند از: بيوزون تاکسون رنج زون Duplexisporites problematicus، بيوزون تاکسون رنج زون Ischyosporites variegatus و بيوزون تاکسون رنج زون Contignisporites problematicus. با توجه به ارزش چينه شناسي گونه هاي پالينومورف و حضور گونه ماکروفسيل گياهي Coniopteris hymenophylloides سن توآرسين - باژوسين براي رسوبات سازند شمشک برش فريزي پيشنهاد مي گردد.

براي اولين بار دو نمونه خرچنگ و يا Decapods که يکي از آنها خيلي خوب حفظ شده و ديگري فقط جبه آن باقي است متعلق به جنس (palaeocarpilius) نهشته هاي ائوسن بالايي، اليگوسن آغازي ياسوج کشف و از ائوسن ليبي نيز گزارش شده است (Walker and ward).
با توجه بر اين واقعيت که در برش ياسوج نمونه هايي يافت شده از اين خرچنگ در ميان يک لايه داراي بقاياي جلبک، مرجان، اسفنج، خار پوست و نرم تنان يافت شده مي توان آن را به عنوان يک بايوستروم معرفي کرد مي توان چنين تصور کرد که اين خرچنگ ها در زمان ائوسن بالايي و اليگوسن آغازي نزديک و يا روي مرجان ها زندگي مي کرده اند.
در مقطع فعلي مرجانهاي بدست آمده از مقطع ياسوج را مي توان تصور کرد که به دو جنس: Diploria و Antiguastrea تعلق دارد.
جنس diploria توسط (Buddet al,1994) از (Neogene to Recent (Caribbean reef coral گزارش شده است. در مقطع ياسوج بقاياي جانور ديگري همانند خار پوستان، شکم پايان، خرچنگ ها ديده با توجه به اين واقعيت که (Walker and ward) جنس colpophylla از ائوسن اروپا گزارش نموده است و نيز کشف مجموعه فوق که شامل مرجان (Brain coral) و Diproria مي باشد که در مجموعه مرجاني Caribbean Reef Coral توسط (Kaplan ,1982) گزارش شده است، کشف مجموعه فوق از نقاط مختلف مي تواند مهم تلقي شود.

به منظور مطالعات زيست چينه اي نهشته هاي شيلي و آهک ماسه اي نهشته شده بر روي سازند فجن در برش چهل دختر واقع در 65 کيلومتري شمال شاهرود (البرز شرقي)، تعداد 85 نمونه به طور سيستماتيک از طبقات مختلف برداشت گرديد و  29 گونه فرامينيفر و 6 گونه داينوفلاژله مورد شناسايي قرار گرفتند.
با مطالعه ميکروفسيلهاي نهشته هاي مزبور مشخص گرديد که اين رسوبات قسمتي از سازند کرج به سن Lutetian مي باشند که بطور ناپيوسته بر روي سازند فجن قرار گرفته اند.
حضور فرامينيفرهاي بنتونيک خرد شده، از نوع مگالوسفريک و پلانکتونيک با ديواره ضخيم در اندازه هاي کوچک مبين يک محيط دريايي آشفته در زمان ته نشست سازند کرج در برش مورد مطالعه مي باشد.
همچنين درصد بالاي SOM و حضور داينوفلاژله هاي Chorate مانند (Kleithriasphaeridium sectum) در ميان لايه هاي شيلي ما بين لايه هاي حاوي فرامينيفرهاي بنتونيک و راديولر بيانگر ناآرامي هاي کف حوضه رسوبگذاري سازند کرج در برش مورد مطالعه در زمان Lutetian مي باشند.

كوه زراب كه در منطقه جنوب بافت و در حاشيه شمالي زون سنندج - سيرجان واقع گرديده است متشكل از سنگهاي دگرگوني ارتوگنيس، مرمر انواع شيست مي باشد بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد كه اين منطقه شامل ساختار فلسي بوده كه راندگي ها بوضوح در آن ديده مي شوند چين خوردگي هاي موجود در منطقه را ميتوان به دو دسته لغزشي - خمشي و جرياني تقسيم نمود كه تمايل چين ها با جهت رانده شدگي كلي منطقه همخواني دارد.
بررسي هاي صحرايي نشان دهنده 5 مرحله دگر شكلي در منطقه به شرح زير مي باشد: 1- ايجاد كشيدگي و تشكيل بودين هاي اوليه 2- وارد آمدن نيروهاي فشارش عمود بر جهت تراست شدگي منطقه تشكيل تراست اصلي و راندگي هاي وابسته به آن به همراه چين هاي اصلي منطقه 3- فشارش مجدد و ايجاد چين هاي كشيده و ثانويه دريال چين هاي اوليه 4- كشيدگي مجدد و ايجاد گسلش نرمال در منطقه 5- آخرين مرحله دگرشكلي شامل فشارش مجدد كه عامل تشكيل درزه هاي برشي و همچنين درزه هاي كششي عمود بر جهت تراست شدگي و فعاليت مجدد گلهاي تراستي در منطقه مي باشند.

گستره برگه يكصد هزارم فريدون شهر در برگيرنده دو بخش (سنندج – سيرجان و زاگرس بلند) و يك زير بخش (فليش) تكتونيكي است. تاريخچه تكامل تكتونيكي اين محدوده كه خود بخش كوچكي از كمربند بزرگ كوهزايي زاگرس است بگونه اي است كه مي توان شواهد مربوط به هر يك از واقعه هاي بزرگ تكتونيكي كه از اواخر پركامبرين بالايي تا عهد حاضر را در آن مشاهده و مورد مطالعه قرار داد. اين شواهد از حضور بلوكهايي از مجموعه هرمز كه متعلق به يك حوضه Pull-apart دانسته شده اند تا رسوبات پوشش پلاتفرمي روي ابرقاره گندوانا، شواهد باز شدگي پالئوتتيس ونئوتتيس (بصورت نبود چينه شناسي)، مجموعه رسوبات حاشيه هاي فعال و غير فعال نئوتتيس، مجموعه سنگهاي آذرين دروني و بيروني مرتبط با فرورانش پوسته اقيانوسي نئوتتيس، رخساره هاي پيشاني سرزمينهاي در حال چين خوردگي (proforland)، رسوبات حوضه هاي كوچك و رخساره هاي فليشي يك گودال باز شده بعد از برخورد قاره ها متنوع هستند.