«حاکمیت فناوری بر اقتصاد جهانی» عنوان سرمقاله روزنامه گسترش صنعت به قلم حمید طاهباز توکلي است كه در آن مي‌خوانيد:
عصر حاضر، عصر حاکمیت «علم و فناوری» بر اقتصاد جهانی است. جهان در حال خیز تازه‌ای به سمت یک تحول دوران‌ساز است و جانمایه این تحول این بار در حوزه علم و فناوری، استقرار یافته است. گفتمان نوین جهانی نیز حاکی از وحدت نظر همه کشورها بر توسعه مبتنی بر علم و فناوری است. تبلور این رویکرد جهانی را می‌توان در حرکت کشورها به سمت اقتصادهای «دانش‌محور» به وضوح مشاهده کرد. تجارب جهانی و بویژه توسعه موفقیت‌آمیز کشورهای تازه صنعتی شده نیز بیانگر این است که همه کشورها از مسیر و بستر توسعه علم و فناوری به این موفقیت‌ها دست یافته‌اند. بنابراین، قاعدتا دیگر مساله ما این نیست که «علم و فناوری» را می‌خواهیم یا خیر؟ از هر دو ناگزیریم، علم و فناوری اکنون ضرباهنگ حیات انسانی جامعه است. اگر ما خواهان دستیابی به جایگاه جهانی به عنوان یک رقیب هستیم، لازم است که تلاشمان را حول محور کسب توانایی و مهارت در علم و فناوری، معطوف نماییم.
دستیابی به علم و فناوری به ما اعتماد به نفس خواهد داد. توسعه پایدار را تضمین خواهد کرد، هم پیوندی فعال با اقتصاد جهانی و رقابت‌پذیری اقتصاد را امکان‌پذیر خواهد کرد، به ارتقای کیفیت زندگی و بقای ارزش‌های فرهنگی و ملی ما، کمک خواهد کرد و امنیت ملی، انسانی و اجتماعی و اقتدار سیاسی و دفاعی ما را در سطح منطقه و بین‌الملل به دنبال خواهد داشت.
این چشم‌انداز بدون پیشرفت وسیع در علم و فناوری، تحقق نخواهد یافت. یقینا علم و فناوری ضعیف نقطه آسیب‌پذیر ما خواهد بود و وابستگی ما را تشدید خواهد کرد. ما باید خود را برای اتخاذ یک رهیافت بلندمدت، در توسعه علم و فناوری آماده کنیم. باید درک درستی از مساله پیدا کنیم و تلاش مداومی را برای رفع کمبودها به عمل آوریم. این کار باید براساس ارزیابی موقعیت فناوری فعلی کشور، قابلیت‌ها، استعدادها، گرایش‌ها، تمایلات آینده و فرصت‌های تجاری مناسب، فضای حاکم بر جهان، اقتصاد ملی، ضرورت‌ها و آمال اجتماعی صورت گیرد.
در این راه، ما نه‌تنها از نعمت زمان برخوردار نیستیم، بلکه به کسب موفقیت بدون تلاش آگاهانه و مستمر نیز اعتقاد نداریم. خواسته‌ها خودبه‌خود اتفاق نمی‌افتند. باید تلاش کنیم تا آنچه را که می‌خواهیم، عملی شود. بدون کسب قابلیت‌های توسعه علم و فناوری، آینده ما صرفا ادامه راه گذشته خواهد بود. باید به دقت موقعیت‌ها را ارزیابی کنیم و قاطعانه فرصت‌های موجود را غنیمت بشمریم و هدایت مقتدرانه علم و فناوری را برای پشتیبانی از برنامه‌های توسعه ملی برعهده بگیریم.
ما، راهی برای انتخاب نداریم، باید این روند فزاینده وابستگی تکنولوژیکی را معکوس کنیم. گام گذاشتن در این راه آسان نخواهد بود و مسلما فشار زیادی را بر ما تحمیل خواهد کرد. سرمایه و زمان زیادی را باید صرف کنیم. این سرمایه‌گذاری را حتی اگر با ریاضت اقتصادی در دیگر بخش‌ها توام باشد باید با طیب خاطر بپذیریم، چراکه سرمایه‌گذاری در علم و فناوری در نهایت با پیشرفت در کیفیت زندگی برگشت داده می‌شود. علم و فناوری آثار ارزنده‌ای دارند. ارزش این آثار را نباید با ارقام و اعداد حسابداران مقایسه کرد. حتی ارزش‌های اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی هم از تاثیر علم و فناوری نیرو می‌گیرند.
توسعه علم و فناوری مسوولیت مشترک همه بخش‌ها و مستلزم یک تلاش جمعی ملی است. همه ما باید آنچنان از برنامه‌های توسعه علم و فناوری حمایت کنیم که انگار از آب و خاک خود دفاع می‌کنیم. ما باید مطمئن شویم که همچون سایر ملل پیشرفته جهان از طریق علم و فناوری به برتری رقابتی دست یابیم و قادر به نوآوری و توسعه آن باشیم. ما باید مستعد بودن برای برتری را تقویت کنیم. به این دلیل که تقویت این روحیه، زمینه‌ساز بسیاری از توانایی‌های دیگر خواهد بود.
همه ما باید این احساس را در خود بپرورانیم که در تعهد نسبت به توسعه علم و فناوری مشارکت نماییم. ما، ملتی هستیم که گذشته درخشانی داشته‌ایم. میراث فرهنگی و تمدن ما، نقطه‌قوت و مزیت بسیار عظیم ملی ماست و خواهد بود، اما مدت زمانی است که به لحاظ غفلت از توجه به علم و فناوری بین آن گذشته درخشان و موقعیت‌های جدید پدید آمده جهانی، فاصله افتاده است. بنابراین باید مسوولیت‌های تازه‌ای را برای پیشبرد علم و فناوری برعهده بگیریم. ارتقای سطح علم و فناوری باید برای ما به عنوان موضوعی اضطراری تلقی شود. همان‌طور که قبلا هم اشاره شد.
نقطه آسیب‌پذیر ما «علم و فناوری» است ما به جهان توسعه یافته صنعتی رشک نمی‌بریم که چرا هواپیما، دارو، تلفن همراه با کاربری‌های متعدد و... تولید می‌کند، اما باید افسوس بخوریم که برای به دست آوردن آنها ذخایر طبیعی و ثروت ملی‌مان را از دست می‌دهیم. ما، همواره از روابط نابرابرمان با غرب، غارت سرمایه‌هایمان، مهاجرت نخبگان‌مان، رفتار یک طرفه و غیرمنصفانه آنها، گرفتار شدن در دام انتقال فناوری و سرانجام مناسبات تلخ و رفاقت نامیمون آنها نالیده‌ایم.
اما کمتر درصدد برآمده‌ایم که خود را ملامت کنیم و علت این آسیب‌پذیری را از میان برداریم. ما نباید بگذاریم دارندگان علم و فناوری ما را شماتت و تحقیر کنند، حتی اگر چنین مطلبی را هم به زبان نیاورند. یقینا «تحقیق و توسعه» جای پای روشنی را برای چنین حرکت‌هایی نشان می‌دهد. ما می‌توانیم کانون امیدهای بسیاری برای تحول‌پذیری و ارتقاء در نظام آتی بین‌المللی باشیم. مقدورات ما بیش از هر چیز و هر کس در دست خود ماست. ما خود باید تصمیم بگیریم که ملتی سربلند و سرافراز باشیم.
