عطيه خانم 65 سال دارد و همسرش 75 ساله است. اين بخش تلخ زندگي آنان از 3 سال پيش شروع شده و زندگي دارد خيلي به عطيه خانم فشار مي‌آورد.
اين بانوي سالمند پرستار طي اين مدت افسرده، غمگين و دچار درد‌هاي مفصلي و استخواني شده است. او فرصت زيادي براي خودش ندارد. بعد از اين‌كه صبحانه را آماده مي‌كند، غذاي حسين آقا را مي‌دهد و بعد دواهايش را به همراه يك ليوان آب برايش مي‌آورد.
بعد از آن براي اين‌كه حسين آقا نور روز را ببيند و آفتاب بخورد و دلش باز شود، او را در حياط خانه گردش مي‌دهد. گاهي هم با هم به خريد مي‌روند.
عطيه خانم مي‌گويد: همسرم توان زيادي در دست‌هايش ندارد و من ناچارم صندلي‌اش را خودم هل بدهم. بيرون رفتن براي ما سخت است. او سنگين است و من توان جا به‌جايي او را ندارم، همه جاي بدنم درد مي‌كند، اما چاره‌اي ندارم. اگر كسي بود كه نصف روز به من كمك مي‌كرد خيلي خوب بود، اما چنين كسي را ندارم.
من ناچارم همسرم را كه بيش از 90 كيلو وزن دارد به تنهايي حمام كنم و حمام بردن او يكي از سخت‌ترين كارهاي دنياست. او بعد از استحمام بي‌حال مي‌شود و نمي‌تواند براي بلند شدنش كمكي به من بكند. صندلي چرخدارش را مي‌آورم و سعي مي‌كنم كم‌كم او را روي آن بنشانم.
دستشويي بردنش هم مشكل است و گاهي خودش را خيس مي‌كند و شستشوي او كار بسيار مشكلي است.
گاهي اين‌قدر مستاصل مي‌شوم كه مي‌روم يك گوشه مي‌نشينم و گريه مي‌كنم، اما چاره‌اي نيست. زندگي فراز و فرود دارد.
من 3 فرزند دارم كه يكي از آنها خارج از كشور است و 2 تاي ديگر هم در شهرستان‌هستند.
آنها مي‌خواستند پدرشان را به يك مركز مراقبت دائمي بسپارند تا به من فشار نيايد، اما من ترجيح مي‌دهم در كنار همسرم رنج ببرم تا بعد از اين همه سال خوشبختي، دور از او زندگي كنم و او را به غريبه‌ها بسپارم.
عطيه خانم تنها بانوي سالمندي نيست كه از سالمندديگري بيماري مراقبت مي‌كند.
سالمندان زيادي وجود دارند كه در اين سنين دچار چنين سرنوشتي مي‌شوند. اغلب اين افراد زن هستند. كمتر بودن سن زنان از مردان در بدو ازدواج سبب مي‌شود كه سال‌هاي پيري نيز مراقبت از همسر بيمارشان بر عهده آنان باشد، زيرا آنان هنوز جوان‌تر و به اصطلاح سر پا هستند، اما اين پرستاري دير هنگام آنان را خسته و فرسوده مي‌كند.
اما برخي از سالمندان از نظر مالي مي‌توانند مخارج استخدام يك پرستار را تامين كنند. آنان در ماه فراتر از حقوق پايه مصوب وزارت كار حقوق مي‌گيرند و به اعتقاد برخي از افراد سپردن سالمند به پرستار ريسك است.
نرگس آقايي يك خانم كارمند است كه مادر بيماري دارد. او مي‌گويد: به دليل اشتغال خود و خواهر و برادران ديگرم تصميم گرفتيم براي او پرستار بياوريم.
تامين غذا و ميان‌وعده پرستار بر عهده ما بود، ضمن اين‌كه شركتي كه او را معرفي كرده بود هيچ ضمانتي در قبال امانتداري اين پرستار به ما نمي‌داد. جالب اينجاست كه درست بعد از رفتن او متوجه شديم برخي از لباس‌ها و جواهرات و پول نقد مادرم غيب شده است، اما هيچ كس پاسخگو نبود.
مراقبت از سالمندان در منزل كار دشواري است. بخصوص كه اين مهم به سالمند ديگري واگذار شود. اكنون بسياري از زنان سالمند به نوعي در خانه مسووليت مراقبت و پرستاري از همسر بيمارشان را بر عهده دارند يا برعكس. اين در حالي است كه خيلي از آنان از سلامت كامل نيز برخوردار نيستند. تنها ماندن يك سالمند با سالمند ديگري كه بيمار نيز هست كار درستي نيست. بايد مراكز حمايتي و مراقبتي تحت حمايت دولت از سالمنداني كه بيماري در خانه دارند، حمايت كنند. براي آنها امكان مراقبت از منزل را فراهم كنند كه تمام سنگيني بار مراقبت از بيمار از كارافتاده را به دوش نكشند.
بسياري از كشورهاي توسعه يافته با اجراي طرح‌هاي مرتبط با توانمندسازي سالمندان و نيز تامين حقوق مكفي بازنشستگي و حمايت‌هاي بهداشتي و رواني موفق شده‌اند، معضلات مرتبط با پديده غيرقابل اجتناب سالخوردگي را تا حد بسياري كاهش دهند.
آنها شبكه گسترده‌اي براي مراقبت در دوران سالخوردگي تشكيل داده‌اند كه بعضا شامل گروه‌هاي داوطلب و انجمن‌هاي خيريه و مراكز دولتي است.
برخي ديگر نيز مشغول گسترش فناوري‌هاي نوين براي حمايت از سالمندان هستند. مثلا در چين روبات‌هايي طراحي شده‌اند كه قرار است سالمندان را از تنهايي درآورند. اين روبات‌ها با مبلغ اوليه 30 تا 50 هزار يوآن معادل 4 تا 5 هزار دلار وارد بازار خواهند شد كه به نظر مي‌رسد مبلغ قابل پرداختي براي بسياري از سالمندان تنها بخصوص در كشور چين باشد.
اين روبات‌ها مي‌توانند كارهايي از جمله غذا دادن و دارو دادن به بيمار را انجام دهند و هنگام نشت آب يا گاز در منزل با عوامل خارجي ارتباط بي‌سيمي برقرار كنند.
يكي ديگر از حمايت‌ها و پيش‌بيني‌هايي كه براي سالمندان بيمار در نظر گرفته مي‌شود، پرداخت مبلغي به عنوان هزينه مراقبت و درمان به خانواده سالمند بيمار است.
اما متاسفانه در كشور ما حمايت از سالمندان و سالخوردگان، خصوصا آنهايي كه بيماري در خانه دارند در حدي نيست كه نيازهاي آنان را رفع كند. كمك هزينه‌اي براي مراقبت از سالمندان پرداخت نمي‌شود و نهادهاي حمايتي مردمي چندان در اين زمينه فعال نيستند.
ماندانا ملاعلي
