ایذه یا مالمیر مركز شهرستان ایذه در استان خوزستان و در جنوب غرب ایران است كه پیشینه تاریخی آن بنابر پژوهش‌های انجام شده و وجود آثار و سنگ نوشته‌های باستانی مربوط به دوران هخامنشیان و پیش از آن است.

ایذه از نظر آب و هوایی، خنك‌ترین شهر استان خوزستان است كه علت آن را می‌توان قرار گرفتن این شهر در دشتی وسیع در دامنه رشته كوه زاگرس وبارش برف در برخی نقاط مرتفع مشرف بر شهر و نیز وجود وسیع‌ترین پوشش جنگلی استان خوزستان در این منطقه دانست. دمای شهر ایذه در زمستان گاهی به زیر صفر درجه سانتی‌گراد هم می‌رسد و میانگین آن در فصل تابستان24 درجه سانتی‌گراد است.

اگر می‌خواهید از اصفهان به ایذه سفر كنید، چند راه پیش رو دارید، اول این‌كه ابتدا به شهركرد بروید بعد به بروجن و ناغان بیایید و از آنجا به لردگان و سد و نیروگاه كارون چهار و سد و نیروگاه كارون سه و دهدز و سپس به ایذه برسید.

راه دوم از اصفهان به فولاد شهر و زرین شهر و بروجن و.... می گذرد و راه سوم هم از طریق اصفهان، مباركه، بروجن و... اما مسیر دیگر، دسترسی از اهواز است كه ابتدا به هفتگل و باغملك و قلعه تل و در نهایت به ایذه می‌رسد.

اگر از هر مسیری از اصفهان به ایذه سفر كنید، حدود 400 كیلومتر در راه خواهید بود. در این فاصله از مناظر بسیار زیبای كوهستانی، سد كارون سه و چهار، دریاچه سد كارون سه و دهدز لذت خواهید برد. رانندگی در این مسیر، بسیار لذت بخش خواهد بود، اگر فرصتی شد امتحانش كنید.

اما اگر قصدتان این بود كه از اهواز به ایذه بروید، باید حدود 180 كیلومتر رانندگی كنید. بخشی از جاده در محدوده هفتگل و باغملك كوهستانی است و بقیه مسیر، جاده صاف و اصطلاحا كفی خواهد بود. در این مسیر، مناظر زیبای مشعل‌های روشن نفت و مزارع سرسبز روستاهای اطراف، بسیار دیدنی است.

دهكده توریستی زراس

یكی از جاذبه‌های توریستی جدید و تازه تاسیس در منطقه ایذه، دهكده توریستی زراس است كه از مناطق بسیار زیبا و خوش‌آب‌و‌هوا بخصوص در فصل زمستان و بهار به شمار می‌رود. این دهكده در حاشیه ارتفاعات مشرف به دریاچه سد كارون 3 قرار دارد كه این ویژگی، چشم‌‌اندازی استثنایی و منحصربه‌فرد به آن بخشیده است.

آبشار شیوند كه روبه‌روی دهكده قرار دارد، بسیار زیبا و دیدنی بوده و می‌تواند خاطره‌ای به یاد ماندنی برای دوستداران طبیعت بر جای بگذارد. در كنار این دهكده، كوه‌های منگشت و طبیعت برف گیر و جنگل‌های بكر آن واقع شده است كه می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب یك كوهنوردی و طبیعتگردی به یاد ماندنی در آن داشت.

اشكفت سلمان

اشكفت سلمان، تنگه‌ای در كوه الهك در فاصله 3 كیلومتری جنوب غربی شهر ایذه كنونی واقع شده است. اشكفت سلمان، محوطه‌ای وسیع است كه درون صخره طبیعی كوه به صورت سرپناهی با آثار آبرفتی و یك چشمه آب شیرین گوارا ـ كه از درون غاری كوچك و باریك بیرون می‌آید ـ تشكیل می‌شود. اشکفت‌ سلمان همچنین دربرگیرنده‌ 4 نقش‌ برجسته‌ عیلامی‌ ‌است‌ كه‌ نیایش‌ ‌هانی‌ پادشاه‌ محلی‌ به‌ ‌همر‌اه‌ وزیر و خانو‌اده‌‌اش‌ ر‌ا به‌ نمایش‌ گذ‌اشته‌ ‌است.

اشكفت سلمان در زمان عیلامی‌ها و حتی تا هزاره‌های بعد از آن نیز مكان مقدس و نیایشگاه بوده است. برای همین به آن نیایشگاه «تاریشا» هم گفته می‌شود كه برگرفته از نام یكی از ایزدبانوهای عیلامی است. از میان 4 سنگ‌نگاره این منطقه، دوتای آنها درون غار و دوتای دیگر بیرون از غار اشكفت شكل گرفته‌اند و همه آنها متعلق به یكی از شاهان محلی عیلام به نام «هانی» (2700 پیش از میلاد) است. نگاره‌های اشكفت سلمان، بزرگ‌ترین كتیبه به خط میخی عیلامی است

خونگ اژدر

این تنگه در حدود 15 كیلومتری شمال ایذه قرار دارد و نقش برجسته‌ای متعلق به عیلام قدیم در آن دیده می‌شود. در شرق خونگ‌ اژدر قطعه سنگی بسیار عظیم قرار دارد كه روی آن، نقش مهرداد اول یا دوم اشكانی حجاری شده كه بر اسبی سوار است و كبوتری حلقه قدرت را همراه نامه‌ای به او تقدیم می‌كند و افرادی به حضورش بار یافته‌اند.

شمی در 30 كیلومتری شمال غربی ایذه، یكی از معروف‌ترین اماكن تاریخی ایران است. در بازمانده‌های سكویی سنگی در شمی چندین تندیس به‌دست آمده است. بزرگ‌ترین پیكره مفرغی آدمی كه تاكنون از ایران باستان به‌دست آمده، متعلق به این مكان است كه هم اكنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود.

در فاصله 9 كیلومتری این روستا، آثار باستانی بسیار زیبا و مشهوری نظیر مجسمه‌های بزرگ برنزی، سنگ‌های مرمری و گورهای باستانی از دوره‌ پارت‌ها كشف شده است. برخی از این مجسمه‌ها و اشیای به‌دست آمده جزو شاهكارهای مسلم ریخته‌گری و فلزگدازی است. گورستان شمی نیز به دوره ساسانیان مربوط است.

محوطه تاریخی طاق طویله

محوطه تاریخی طاق طویله در بلوار زاگرس شهر ایذه واقع شده است. ‌این مجموعه در حقیقت بقایای یك قلعه و كاروانسراست. ‌قلعه تاریخی طاق طویله متعلق به دوره اتابكان لر و حدود قرن هفتم هجری قمری است. ابن بطوطه جهانگرد مراكشی در سفرنامه خود آورده كه 3 شب در این قلعه كه كاركرد كاروانسرا داشته، بیتوته كرده است.درهای چهار طرف طاق طویله ایذه و معماری پیچیده و اعجاب‌انگیز داخلی، می‌تواند جاذبه گردشگری مهمی برای این منطقه باشد.

كاشیكاری‌های دوران ایلخانی و تیموری و كاشیكاری‌های برجسته چون زرین فام، چلیپا و كاشی‌هایی با نقوش گیاهی و حتی كاشی‌هایی چون مسجد جامع اصفهان، این مكان را منحصربه‌فرد و دیدنی‌تر كرده‌است.

قلعه كژدمك: در ارتفاعات خونگ اژدر قلعه‌ای از لاشه سنگ و ساروج و خشت با طاق‌های هلالی و سنگی ساخته شده كه به قلعه كژدمك معروف است.

قلعه تل: قلعه تل توسط محمدتقی‌خان بختیاری در ناحیه ایذه بنا شده است. این قلعه در واقع مركز حكومت خان‌های ایل بختیاری بوده و چند قلعه كوچكتر در داخل آن وجود داشته است. مردم قلعه تل هنگام كندن پی خانه‌شان 2 سنگ بزرگ كه به زمان عیلامیان مربوط می‌شود، از زمین بیرون آورده‌اند. یكی از سنگ‌ها پایه ستون و دیگری سنگی منقوش است كه 4 نقش دارد.

قلعه دیزه وراز: این قلعه در شمال كوه دلا قرار دارد. برای رسیدن به قلعه باید پله‌های زیادی را طی كرد. این قلعه در بلندترین قله كوه دلا ساخته شده است و تاریخ ساخت به زمان فرامرز اشكانی می‌رسد.