كردستان از ديرباز به ميهمان نوازي معروف بوده و همواره سفره ميزباني اين مردم باصفا و مهربان به روي ميهمانان باز بوده است، تا جايي كه پاي هر تازه واردي كه به كردستان بازشده آنچنان با وي گرم و صميمي رفتار شده و مورد محبت صادقانه و بي شائبه قرار گرفته است كه اين ميهمان تازه وارد پس از مدتي به جمع علاقه مندان اين ديار درآمده و خود را يك كردستاني مي داند.
قديمي ها مي گويند خاك كردستان دلگير است و هركس به ديار كردان مرزنشين پاي گذارد ديگر دل كندن از اين خطه دشوار است. كردها كه يكي از اقوام اصيل ايراني هستند نوروز را به عنوان يك جشن ملي مورد اكرام و تكريم خود قرار مي دهند كه اين نشأت گرفته از اصالت و فرهنگ كردستاني ها است و اصلا جشن نوروز به عنوان نماد ملي و همبستگي كردها در فرهنگ ديرين اين ديار داراي جايگاه ويژه اي است. وجود بسياري از اماكن تاريخي، مذهبي و نقاط ديدني همچون امامزاده هاجرخاتون خواهر گرامي حضرت امام رضا(ع) در سنندج، غار كرفتو ديواندره، تپه باستاني زيويه سقز، قلعه قم چقاي بيجار، آب معدني باباگرگر قروه و مناظر زيباي طبيعي شامل درياچه بي نظير زريوار مريوان و طبيعت بكر اورامانات و...، با جاذبه هاي فراوان، موجب شده تا هموطنان عزيز درايام تعطيلات به ويژه تعطيلات نوروزي راهي كردستان سرزمين منابر و مساجد، سرزمين دلاوري ها و رشادت ها، سرزمين مرزنشينان غيور و در يك كلام بهشت زيباي ايران اسلامي در غرب كشور، شوند و شاهد اين مدعا حضور سه ميليون و 600هزار مسافر نوروزي درسال90 به اين استان است.
¤ شهر سنندج
در دامنه كوه سرفراز آبيدر شهري زيبا به نام سنندج با مردمان باصفايش قرار دارد كه مركز استان كردستان است. در قديم به اين شهر به سبب دژي كه توسط حاكم شهر ساخته شده بود و كوه هايي كه اطراف شهر را فراگرفته اند «سنه دژ» مي گفتند و الان نيز در زبان محلي به اين شهر «سنه» مي گويند.
بناي شهر سنندج در سال 1046 هجري قمري توسط سليمان خان اردلان و در دوران شاه صفي از سلسله صفويان، نهاده شده است. به علت عشق و علاقه مردمان متدين سنندج به خاندان عصمت و طهارت و به ويژه به پيامبر اعظم حضرت ختمي مرتبت محمد مصطفي(ص) مساجد فراواني در اين شهر ساخته شده است تا جايي كه مي توان آن را شهر مساجد ناميد.
وجود اماكن مذهبي و تاريخي، عمارات و ابنيه هاي قديمي در شهر سنندج با معماري هاي منحصر به فرد جاذبه هاي فراواني براي گردشگري و مسافرت به اين شهر زيبا را فراهم كرده است و در حال حاضر هر مسافر و گردشگري كه گذرش به كردستان و اين شهر زيبا بيفتد حتما سري به اين اماكن كه ديدن آن جالب است خواهد زد. حال براي آشنايي هموطنان عزيز به اجمال مهم ترين اماكن ديدني سنندج را معرفي مي كنيم.
¤ مقبره هاجره خاتون
مقبره هاجره خاتون خواهر گرامي حضرت امام رضا(ع) در مركز شهر و در خيابان صلاح الدين ايوبي و محله قديمي سرتپوله قرار دارد كه همه روزه و در ايام شهادت ها (محرم و صفر) و مراسمات مذهبي سيل مشتاقان و علاقه مندان اهل بيت(ع) به ويژه بانوان مؤمن و متدين كردستاني به اين مقبره و مكان شريف سرازير مي شود.
¤ مسجد دارالاحسان يا مسجد جامع سنندج
يكي از آثار مهم تاريخي سنندج همين مسجد است كه در ضلع شمالي خيابان امام خميني(ره)، بنا شده است و بنا بر روايات موجود و اسناد باقي مانده در سال 1228 هجري قمري به دستور امان الله خان اردلان والي وقت سنندج احداث شده است دو مناره باشكوه و كتيبه هاي زيبايي كه بر ديوارهاي آن نقش بسته است جلوه خاصي به آن بخشيده است. اين مسجد كه هم اكنون نماز با فضيلت و پرشكوه جمعه در آن اقامه مي شود داراي شبستاني زيبا و بزرگ است كه سقف گنبدي آن بر روي 24 ستون، قرار گرفته است. اطراف شبستان و سر اين ستونها با خط كوفي با آياتي از كلام الله مجيد، مزين شده است. مسجد جامع داراي 12 حجره است كه در قديم محل زندگي طلاب علوم ديني بوده است و علاوه بر آن جمع كثيري از علما و مشاهير نامي كردستان در اين مسجد درس خوانده اند.
¤ عمارت خسروآباد
عمارت خسروآباد كه محل زندگي واليان كردستان بوده است، هم اكنون در خيابان شهيد شبلي سنندج قرار گرفته است. يكي از واليان بسيار مشهور كه در اين عمارت سكونت داشت، خسروخان همسر شاعره مشهور كرد (مستوره اردلان) بود. بر روي كتيبه اين عمارت نام فتحعلي شاه قاجار و امان الله خان والي كردستان به صورت شعر در مورخ 1323 هجري قمري نقش بسته است.
زيبايي هاي اين عمارت طوري است كه هر كس به سنندج مي آيد از آن بازديد مي كند.
¤ عمارت آصف (خانه كرد)
عمارت آصف يكي از بزرگ ترين عمارت هاي عياني شهر سنندج بوده است كه از نظر معماري به خاطر آجركاري زيبا، گچ بري بي نظير واروسي سازي چشم نوازش منحصر به فرد است.
بناي اين عمارت به دوره سلسله صفويه برمي گردد كه در زمان حكومت قاجار و پهلوي تكميل تر شده است. هم اينك اين محل به موزه مردم شناسي قوم كرد و مناطق كردنشين تبديل شده و به نام خانه كرد مشهور شده است كه روزانه مورد بازديد هزاران نفر قرار مي گيرد. خانه كرد در خيابان امام خميني(ره) سنندج واقع شده است.
¤ مجموعه پارك تفريحي آبيدر
به خاطر محبوبيت كوه آبيدر نزد مردم كردستان و به ويژه سنندج، كه از قديم الايام اين كوه را دوست داشته اند در غرب شهر سنندج و در دامنه كوه باوقار آبيدر و پس از پيروزي انقلاب اسلامي اين مجموعه زيبا احداث و ساخته شد. منظره شهر سنندج از اين مكان به ويژه در شب ها بسيار ديدني و دل انگيز است و بزرگترين سينماي روباز كشور و حتي خاورميانه در اين پارك واقع است و در ايام تعطيلات به ويژه در شبهاي تابستان به خاطر آب و هواي بسيار مطلوب و خنك پذيراي هزاران نفر از مردم سنندج و مسافران آن است.
¤بازار تاريخي سنندج
اين بازار كه در مركز شهر سنندج قراردارد در فاصله سالهاي 1240 الي 1214 هجري قمري توسط والي كردستان امان الله خان اردلان و به سبك معماري دوران صفويه ساخته شده است كه داراي 35گنبد است. اين بازار در زمان حكومت پهلوي و به خاطر احداث خيابان انقلاب (سيروس سابق) به دو نيم تقسيم شد كه بخش شمالي آن به نام بازارسنندجي و بخش جنوبي به نام بازارآصف مشهور است.
¤ قرآن تاريخي نگل
بر سر راه مريوان و در 65كيلومتري از سنندج روستايي به نام نگل قرارگرفته است كه در مسجد اين روستا يك قرآن مشهور قرار دارد كه يكي از آثار ماندگار و فاخر اسلامي است.
اين قرآن كه از جايگاه بسيار والايي در بين مردم كردستان و به ويژه منطقه برخوردار است يكي از چهار قرآن خطي به شمار مي رود كه در صدر اسلام نوشته شده و به چهار اقليم دنيا فرستاده شده است.
قرآن تاريخي نگل به خط كوفي به رشته تحرير درآمده كه در حاشيه آن با آب طلا و تذهيب طلاكاري شده است كه دو چندان بر زيبايي اين قرآن افزوده است.
به علت تشابه صفحات كاغذي قرآن كه به پوست آهودارد مردم معتقدند كه اين قرآن بر روي پوست آهو نوشته شده است. علاقه شديد مردم منطقه موجب شده كه همه روزه افراد زيادي حتي از نقاط دوردست براي زيارت اين قرآن رنج سفر به روستاي نگل را برخود هموار سازند.
¤ شهرستان مريوان
در فاصله 125 كيلومتري از سنندج شهرمرزي و زيباي مريوان (كه از ديرباز به دينداري، عفت و اخلاق اسلامي مشهور هستند) قراردارد.
درياچه بسيار زيباي زريوار با آب شيرين خود در سه كيلومتري اين شهر به عنوان مهم ترين جاذبه تفريحي و گردشگري شناخته مي شود. احداث مجتمع هاي تفريحي و رفاهي براي مسافران و گردشگران در اطراف درياچه به زيبايي هاي اين درياچه افزوده است.
بزرگ ترين تالاب غرب كشور در اين درياچه قراردارد و از جذابيت درياچه مي توان به كوه هاي اطراف آن اشاره كرد. به خاطر هم مرز بودن مريوان با كشور عراق و بازارچه مرزي باشماق و وجود اجناس و كالاي خارجي ارزان قيمت در بازارهاي اين شهر، مريوان را به يك شهر توريستي مبدل ساخته و در سال هاي اخير مهمانان و مسافران زيادي از اقصي نقاط ايران براي خريد كالا به مريوان سفر كرده اند.
هر مسافري كه به مريوان پاي مي گذارد حتماً در كنار درياچه زريوار كباب ماهي مشهور اين شهر را تناول مي كند.
در حال حاضر مريوان به يكي از زيباترين شهرهاي كردستان تبديل شده و احداث ساختمان ها و مراكز تفريحي و مراكز خريد و بازارهاي مملو از مسافر و ميهمان جلوه خاصي به اين شهر مرزي داده است.
¤ شهرستان سقز
شهر باستاني سقز دومين شهر بزرگ استان كردستان است كه در شمال غربي سنندج واقع شده است اين شهرستان با استان آذربايجان غربي هم مرز است.
در سقز نيز اماكن تاريخي و باستاني فراواني همچون قلعه باستاني زيويه، بازار قديمي سقز، مجموعه كاروانسراهاي تاجوانچي، مسجد دومناره و مسجد جامع تورجان قرار دارد.
قلعه باستاني زيويه يكي از اماكني است كه مورد توجه مسافران و گردشگران قرار گرفته است. اين قلعه در 55 كيلومتري جنوب شرقي سقز و در مجاورت روستاي زيويه و حدوداً 700 سال پيش از ميلاد ساخته شده است. در اين قلعه اشياء با ارزشي همچون سر عقاب طلايي، گردن بند طلايي و... پيدا شده كه هم اكنون در موزه آثار ملي نگهداري مي شود.
¤ شهرستان توريستي بانه
شهر مرزي بانه با كوه سربلند آربابا نيز همچون مريوان به علت هم مرز بودن با عراق و ايجاد بازارچه مرزي سيران بند به مهم ترين كانون تجاري كردستان، تبديل شده و بيشترين تعداد مسافر در سال هاي اخير به اين شهر سفر كرده اند .
وجود مناظر طبيعي بانه كه يكي از مناطق غني كردستان است و پارك كوهستاني دوكانان و پيرمراد كه در دامنه كوه سرسبز آربابا قرار گرفته اند، محل مناسبي را براي مسافراني كه قصد استراحت در دامان طبيعت دارند را فراهم كرده است.
¤ شهرستان بيجار بام ايران
شهرستان بيجار كه با ارتفاع 1870 متر از سطح دريا به بام ايران مشهور است در 140 كيلومتري شمال شرقي سنندج واقع شده است. در بيجار نقاط ديدني و جاذبه هاي گردشگري فراواني وجود دارد كه برخي از آنها از قدمتي ديرينه برخوردارند كه مي توان به تعدادي از آنها از جمله بازار و تيمچه اميرتومان و حاج شهباز با 16 باب حجره از معماري قديم، قلعه باستاني قم چقاي، چنگيز قلعه، برج اوچ گنبدخان، برج اشقون بابا، مسجد خسروآباد گروس و پل تاريخي صلوات آباد ياد كرد.
¤ شهرستان قروه
شهر قروه به عنوان نماد اتحاد شيعه و سني در كردستان اشتهار دارد كه مردم آن به دو زبان تركي و كردي تكلم مي كنند و از ديرباز در كنار هم زندگي مي كنند.
امامزاده سيد جلال الدين و چشمه هاي آب معدني باباگرگر كه در 18 كيلومتري شمال اين شهر قرار گرفته است يكي از مكان هاي پرجاذبه و مسافرپذير قروه است. اين چشمه هاي آب معدني كه خواص درماني دارند با يك درياچه به نام دنگيز موجب شده است كه مردم اين منطقه و مسافران، ضمن زيارت امام زاده براي استفاده از آب معدني اين چشمه ها به باباگرگر بروند.
يكي ديگر از اماكن تاريخي قروه حمام قصلان در 8كيلومتري اين شهرستان است، تاريخ ساخت اين حمام به دوره زنديه برمي گردد كه در زمان قاجاريه مرمت شده است.
درياچه سراب: در بخش جنوبي قروه يك درياچه طبيعي وجود دارد كه به آن سراب مي گويند باتوجه به اينكه اين درياچه در نزديكي قروه قرار دارد امكانات قايق سواري و تفريحي بر روي آن ايجاد شده است و مردم براي تفريح و سياحت بويژه در روزهاي تعطيل به اين مكان مي روند.
¤ ديواندره
اين شهرستان بر سر راه سنندج و سقز و در فاصله 99 كيلومتري قرار دارد. غار كرفتو كه يكي از غارهاي طبيعي در كشور است در 67 كيلومتري شمال ديواندره واقع شده است. اين غار چهار طبقه در دوره هاي مختلف محل سكونت انسان بوده است در سردر يكي از اتاق هاي طبقه سوم آن كتيبه اي به زبان يوناني به نام معبد هراكلس نقش بسته است.
¤ اورامان تخت
اورامان تخت كه به ماسوله كردستان موسوم است، در سال هاي اخير بسيار مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. نماي اين روستا به خاطر معماري پلكاني بودن خانه هاي آن جالب و ديدني است. خانه هاي ساخته شده در اين روستا با سنگ محلي و به صورت خشكه چين است. مراسم ساليانه عروسي پير شاليار كه ريشه در اعتقادات و آئين هاي قديم اين روستا دارد هر ساله و 45 روز پس از شروع زمستان و هم زمان با جشن سده برگزار مي شود. اين مراسم كه مردم با قرباني كردن گاو و گوسفند و ذكر و سماع، دف نوازي و رقص عرفاني و پخش نذورات و در نهايت زيارت مزار پير شاليار در آن حضور دارند. در چند سال گذشته مورد توجه بسياري از گردشگران، محققان و عكاسان، فيلم برداران قرار گرفته است و حتي مهمانان خارجي براي شركت در اين مراسم به اورامان تخت مي آيند.
