مرور تاریخ نشان دهنده آنست که قدمت سنت‌های ویژه ماه رمضان در همدان به تاریخ اسلام برمی‌گردد و با وجود گذشت سالیان متمادی، مردم این استان هنوز خود را به اجرای این آیین ها مقید می دانند.
روزه در همدان، با روزه های قلاغی آغاز می شود به نحوی که در خاطرات کودکی تمام بزرگسالان همدان، تصویری از روزه های قلاغی یا همان کله گنجشکی معروف وجود دارد که با تشویق بزرگترها و برای آنکه از حال و هوای ماه مبارک رمضان جا نمانند رقم می خورد.
همدانی ها رسم دارند که در ماه مبارک رمضان آجیل مشکل‌گشا درست و آن را در محله پخش کنند تا این ماه بسیار پربرکت و خوش یمن باشد.
مراسم تهیه کیسه برکت در روز ۲۷ ماه رمضان از رسم های به جا مانده از پیشینیان در این دیار است.
در این روز زنان روزه دار در هنگام رفتن به مسجد و اقامه نماز ظهر به همراه خود پارچه، نخ و سوزن می‌برند و در بین دو نماز ظهر و عصر با استفاده از این وسیله‌ها به کار دوختن یک یا چند عدد کیسه برکت مشغول می‌شوند.
به اعتقاد مردم همدان،هر کس داخل این کیسه پول بریزد، خداوند به او مال و دارایی زیاد می‌بخشد و به همین علت زنان در این روز بیش از یک کیسه برکت می دوزند و آن را برای زیاد شدن دارایی بین خانواده خود و دیگران توزیع می‌کنند.
این رسم به نحوی است که در آن بعد از پایان ماه رمضان، پول هایی که در این کیسه ها جمع شده خرج نیازمندان محله می شود.
مردم همدان درباره نان خشک های سفره رمضان نیز عقیده جالبی دارند و معتقدند اگر در تمام روزهای ماه رمضان، خرده نان های سفره افطار را جمع کنند و در روز عید قربان در آبگوشتی بریزند که از گوشت قربانی تهیه شده است، خداوند تمام آرزوهایشان را برآورده می‌کند.
زنان همدانی سفره افطارشان را با غذاهای محلی همدان از جمله آش برنج، فرنی، ترحلوا، طاس کباب، شامی کباب، سرداشی، بورانی و شیربرنج تزئین می کنند و سفره سحر همدانی ها در این سی روز حداقل یک بار با رشته‌پلو و آبگوشت مرغ را تجربه می کند.
پخت شیرینی‌های محلی از جمله کماج، انگشت پیچ، پنجه‌خاله، یوخا، نیس در جهانو اَگِردِه و نان‌های اوفاق، گرده چرب و شاتی نیز در این ماه به سفره های پر رونق همدانی ها زینت می دهد.
در این ماه پر برکت و در اکثر اوقات در روزهای پایانی این ماه، مادر شوهرهای همدانی رسم دارند سینی مفصلی از افطاری های محلی آماده کنند و به پسرشان بدهند تا به خانه پدری عروس ببرد.
این افطاری شامل چند قرص نان، گِرده دو زرده، برنج، روغن حیوانی، یک عدد مرغ یا ماهی، سیب سرخ، شیرینی، انگشت پیچ و میوه‌های فصل می شود و بعد از آنکه داماد این سینی افطاری را به خانه عروس برد، مادر زن، خانواده داماد را برای صرف افطاری به منزل خود دعوت می‌کند.
اگر در روز عید فطر گذرتان به همدان بیفتد، تقریبا از تمام خانه های شهر بوی آش رشته ترشی را حس می کنید.
آشی که به اعتقاد مردم، بعد از یک ماه روزه داری، خوردن آن دستگاه گوارشی را جلا می دهد.
همدانی ها در این آش مواد مغذی مثل گردو، آلو، میوه های خشک و خرما می ریزند و با سبزی های محلی آن را طبخ می کنند
همه این آداب و رسوم بیانگر آنست که هر چند مدرنیته بر زندگی اکثر مردم وارد شده و در بیشتر ایام حکومت زندگی افراد را به دست گرفته اما مردم شهر و استان همدان هنوز پایبند برخی رسم و رسوم در زندگی هستند که همین رسوم به زندگی زیبایی خاصی بخشیده است.
