واليبال در سال 1895 ميلادي مطابق با سال 1274 شمسي يعني 105 سال قبل توسط ويليام ج مورگان مدير
Y. M.C.A
در هوليوک ايالت ماساچوست امريکا ابداع شد در ابتدا اين ورزش منيتونت نامگذاري شده بود و دليل انتخاب اين نام براي همگان ، نامعلوم بود تحت تاثير محبوبيت فراوان بسکتبال در بين عامه ، مورگان تصميم گرفت براي دانشجويان خود ، ورزشي را به وجود آورد که بازي از روي تور انجامگيرد و از لذتبخش باشد مورگان با استفاده از توئي توپ بسکتبال که بدليل سبکي وزن به دستها آسيب نمي رساند ، بازي را شروع کرد با توجه به اينکه بطور آهسته و کند
Y. M.C.A
آغاز شد ولي طولي نکشيد که در کليه شهر هاي ماسا چوست و نيو انگلاند عموميت يافت .
در اسپرينگ فيلد ، دکتر ت – آ هالاستيد با مشاهده بازي ، ميني تونت را به واليبال تغيير نام داد : زيرا قصد اساسي او از بازي کردن فرستادن و برگشت دادن ( رد و بدل کردن ) توپ از روي توراست که کلمه واليبال در معنا اين نيت را مشخص مي سازد با اينکه در آغاز ورزش سالني بود و در محلهاي سر پوشيده بازي آن انجام مي شد و اساسا براي فعاليتهاي سر گرم کننده پيشه ورا ن و تجار اختصاص يافته بود ولي کم کم به زمين هاي رو باز کشيده شد و به عنوان يک ي از فعاليت هاي جالب توجه تابستاني در آمد و بشدت تعقيب مي شد در آغا براي بازي واليبال قوانين خاصي تدوين نشده بود هر فرد و در هر کشوري بر ميل خود و به طريق مختلف با توپ بازي مي کردند رفته رفته واليبال د رمناطق و نواخي مختلف جهان گسترش مي يافت .
همچنان که هرابداع و اختراعي د رآغاز با نواقص همراه بود به مرور زمان تکميل و رفع نواقص مي شد . ، واليبال نيز از اين قاعده مستثني نبود وکم کم قوانين براي اين بازي وضع شد وروشها و حرکات تکنيکي جايگزين حرکات قبلي گرديد .
درسال 1900 پذيرفته شد که امتيازات هر ست بازي 21 پوان باشد
.
در سال 1912 سيستم چرخش به تصويب رسيد .
درسال 1917 پذيرفته شد که ست بازي 15 پوان (امتياز) باشد
.
درسال 1981 تعداد بازيکنان هر طرف زمين 6 نفر پيشنهاد شد که مورد قبول عامه قرار گرفت
.
در سال 1921 موافقت شد که هرتيم با سه ضربه توپ را به طرف ديگر بفرستد
.
درسال 1923 اندازه زمين بازي 9*18متر تعيين شد .
به مرور در سالهاي بعد، قوانين فراواني براي اين بازي وضع شدوبسياري از قوانين قبلي نيز تغييراتي حاصل شد که هنوز هم اين تغييرات (سال0 200) ادامه دارد و هر چهر سال يکبار در کنگره بين المللي واليبال تغييراتي در قوانين بازي به تصويب مي رسد ودر آخرين کنگره جهاني که در سال 1998 ميلادي (سال 1377شمسي ) همزمان با برگزاري چهاردهمين دوره مسابقات واليبال جهاني مردان وسيزدهمين دوره زنان در ژاپن برگزار شد با تصويب وتغيير قوانين مانند روش امتياز گيري با بردرالي ، امتيازات 25 براي ست هاي اول ، دوم ، سوم و چهارم و امتيازات 15 براي تست پنجم و همچنين تصويب بازيکن دفاعي ليبرو ، به کاربردن روش جديد مجازات ها وتصويب با پازدن توپ در کنگره قبلي که همه اين قوانين جديد دگرگوني و هيجان فراواني دربازي واليبال بوجود آورده است.
اولين کشور خارجي که واليبال را پذيرفت کشور کاناد ابه سال 1905 کوبا ، 1909 به پورتريکو ، 1910 به فيليپين ، 1912 به اوروگوئيه ، 1913به چلين و 1917 به ژاپن وبه تدريج از سال 1914 به بعد توسط سربازان قواي آمريکاو مستشاران و اشخاص ديگر ، به کشورهاي اروپايي از قبيل فرانسه ، چکسلواکي ، لهستان ، شوروي وبلغارستان وساير کشورهاي معرفي شد و تعميم يافت ولي به سبب بيگانه بودن اين ورزش براي اروپائيان ، درابتدا امر قبول آن به کندي صورت مي پذيرفت
.
فرانسه ، چکسلواکي و لهستان سه کشوري بودند که قبل از ديگران اقدام به تشکيل فدراسيون ملي واليبال در کشور خود نمودند .
تاريخچه واليبال ايران
ورزش واليبال حدود 1299 شمسي يعني 80 سال قبل ، (درسال 1379 توسط آقاي مير مهدي ورزنده استاد بزرگ ورزش ، به ايران آورده شد واز دارالمعلمين ورزش آغاز به تعليم گرديد بازي واليبال درايران ابتداي امر داراي قواعد خاصي نبود وبه اشکال مختلف آن را بازي مي کردند . فنون وتاکتيک هاي واليبال نيز مانند قوانين آن پايه واساس اصولي نداشت وهر بازيکن به ابتکار شخصي و اختصاصي خود که حداکثر با مشت يا سمبه زدن همراه بود با توپ باز يمي کرد ليکن در سال 1302 شمسي با استفاده از ترجمه مجلات خارجي قوانيني که درآن زمان در کشورهاي ديگر اجرا م يشود درايران نيز تا حدودي از آن پيروي مي گرديد طول و عرض زمين در آن موقع 10*20 متر بود ودر هر طرف زمين 9تا 11 نفر با استفاده از سر ودست با توپ بازي مي کردند گردش يا چرخش بازيکنان به صورت جدي وجود نداشت و هر کس در هر محلي که بيشتر تخصص داشت به طور ثابت درآن محل بازي مي کرد از سال 1304 توجه بيشتري ازجانب علاقمندان به اين ورز ش معطوف گرديد و ظرف مدت کمي عده زيادي جذب اين ورزش شدند به طوريکه تمرينات واليبال در سه محل به شکل جدي و مستمر دنبال شد اين سه محل عبارتند از :
-1
دارالمعلمين ورزش 2- کلوپ شايسته يا اجتماعيون 3- کلوپ ورزش کالج البرز محل سوم داراي امکانات و زمين هيا زيادتري بود ودر نتيجه جوانان بيشتري به تمرينات اشتغال داشتند پس از چند مان تمرين اولين مسابقه واليبال در سال 1304 بين دو تيم دارلمعلمين ورز ش و کلوپ شايسته انجام گرفت که با هيجان فراوان توام بود . چون مسابقه برا ي مردم تازگي داشت لذا حضور آنان باعث شد که رقابت بيشتري بين دو تيم مسابقه دهنده بوجود آمده وبر هيجانش افزوده شود اين مسابقه مقدمه اي براي توسعه روز افزون اين ورزش گرديد
.
براي تمرينات و آماده نمودن افراد کلوپ شايسته اجتماعيون ، مرحوم شمس الدين شايسته که ساليان دراز خدمات ارزنده اي در ورز ش کشور انجام داده اند ، تلاش بسياري مي نمود و خود نيز يکي از بازيکنان ورزيده آن دوره محسوب مي شد
.
ازبازيکنان خوب دوران قديم مي توان آقايان : حسن گوشه – بديع الله محزوب –ناصر خان رفيعان – دکتر علي کني – دکتر علي يوسفي – علي اکبر همايوني – حاجي مقدم – نصراله مقدم – صادق رياحي و چارلي اسماعيل زاده – اوشار نقابت و پاليزي را نام برد
.
تاريخچه واليبال
واليبال در
سال 1895 ميلادي مطابق با
سال 1274 شمسي توسط ويليام .ج . مورگان مدير
Y.M.C.A
در هوليک ايالت ماساچوست آمريکا ابداع شد. درابتدا اين ورزش مينتونت نام گذاري شده بود ودليل انتخاب اين نام براي همگام نامعلوم بود. تحت تأثير محبوبيت فراوان بسکتبال در بين عامه، مورگان تصميم گرفت براي دانشجويان خود ورزشي را به وجود آورد که بازي ازروي تور انجام گيرد و لذت بخش باشد. مورگان با استفاده ازتوئي توپ بسکتبال که به دليل سبکي وزن به دست ها آسيب نمي رساند بازي را شروع کرد. با وجود اينکه به طور آهسته و کند از
Y.M.C.A
آغاز شد ولي طولي نکشيد که در کليه شهرهاي ماساچوست و نيوانگلاند عموميت يافت.
دراسپرينگ فيلد، دکتر ت-آهالستيگ با مشاهده بازي، مينتونت را به واليبا ل تغيير نام داد، زيرا قصد اساسي از بازي کردن، فرستادن و برگشت دادن (ردو بدل کردن) توپ از روي تور است که کلمه واليبال در معنا اين نيت را مشخص مي سازد. با اينکه واليبال در آغاز ورزش سالني بود و در محل هاي سرپوشيده بازي آن انجام مي شد و اساساً براي فعاليت هاي سرگرم کننده پيشه وران و تجّار اختصاص يافته بود ولي کم کم به زمين هاي روباز کشيده شد و به عنوان يکي از فعاليت هاي جالب توجه تابستاني درآمد و به شدّت تعقيب مي شد. در آغاز براي بازي واليبال قوانين خاصي تدوين نشده بود، هر فرد و در هر کشوري به ميل خود و به طريق مختلف با توپ باي مي کردند. رفته رفته واليبال در مناطق و نواحي مختلف جهان گسترش مي يافت. همچنان که هر ابداع يا اختراعي در آغاز با نواقص همراه بوده و به مرور زمان تکميل و رفع نواقص مي شود، واليبال نيز ازاين قاعده مستثني نبود و کم کم قوانين براي اين بازي وضع شد و روش ها و حرکات تکنيکي جايگزين حرکات قبلي گرديد.
درسال 1900 پذيرفته شد که امتيازات هر ست بازي 21 پوئن (امتياز) باشد.
درسال 1912 سيستم چرخش به تصويب رسيد.
درسال 1917 پذيرفته شد که هر ست بازي 15 پوئن (امتياز) باشد.
درسال 1918 تعداد بازيکنان هر طرف زمين 6 نقر پيشنهاد شد که مورد قبول عامه قرار گرفت.
درسال 1921 موافقت شد که هرتيم با سه ضرب توپ را به طرف ديگر بفرستد.
درسال 1923 اندازه زمين بازي 9×18 متر تعيين شد.
به مرور در سال هاي بعد، قوانين فراواني براي اين بازي وضع شد و در بسياري از قوانين قبلي نيز تغييراتي حاصل گشت که هنوزهم اين تغييرات (سال2000) ادامه دارد و هر چهار سال يک بار در کنگره بين المللي واليبال تغييراتي در قوانين بازي به تصويب مي رسد و در آخرين کنگره جهاني که درسال 1998 ميلادي (1377 شمسي) هم زمان با برگزاري چهاردهمين دوره مسابقات واليبال جهاني مردان و سيزدهمين دروه زنان در ژاپن برگزار شد با تصويب و تغيير قوانين مانند روش امتياز گيري با برد رالي، امتيازات 25 براي ست هاي اول، دوم، سوم و چهارم و امتيازات 15 براي ست پنجم و همچنين تصويب بازيکن دفاعي ليبرو، به کار بردن روش جديد دگرگوني و هيجان فراواني دربازي واليبال به وجود آورده است. اولين کشور خارجي که واليبال را پذيرفت، کشور کانادا و به سال 1900 بود. اساساً نهضت
Y.M.C.A
(سازمان جوانان مسيحي) در معرفي اين ورزش به ديگر کشورهاي جهان و تعميم آن سهم فراواني دارد. بازي واليبال در پايان سال1900 به هندوستان و در سال هاي 1905 به کوبا، 1909 به پورتريکو، 1910 به فيليپين، 1912 به اوروگوئه، 1913 به چين و 1917 به ژاپن و به تدريج ازسال 1914 به بعد توسط سربازان قواي آمريکا و مستشاران و اشخاص ديگر به کشورهاي اروپائي از قبيل فرانسه، چکسلواکي، لهستان، شوروي و بلغارستان و ساير کشورهاي اروپائي معرفي شد و تعميم يافت. ولي بسبب بيگانه بودن اين ورزش براي اروپائيان درابتدا امر قبول آن به کندي صورت مي پذيرفت. فرانسه، چکسلواکي و لهستان سه کشوري بودند که قبل ازديگران اقدام به تشکيل فدراسيون ملّي واليبال در کشور خود نمودند. کشور شوروي که در سال1923 اقدام به تأسيس انجمن ملّي واليبال نمود براي پيشرفت و دگرگوني آن فعاليت زيادي به عمل آورد. اصولاً شوروي از کشورهائي است که در پيشرفت تکنيک و تاکتيک واليبال و تنظيم قوانين درجهان سهم به سزائي دارد و براي قهرماني در مسابقات است که قدرت بزرگ جهاني به حساب مي آيد. کشورهاي فرانسه، چکسلواکي و لهستان پس از تشکيل فدراسيون ملّي مصمم شدند که با کمک کشورهاي ديگر فدراسيون بين المللي را تأسيس نمايند و در سال 1936 بينگام بازي هاي المپيک در برلين آلمان در اين زمينه فعاليت زيادي نمودند ولي با آغاز جنگ بين المللي دوّم و طغيان آن در اروپا اقدامات آنان متوقف شد. به طور کلّي تغييرات و پيشرفت واليبال را ميتوان به سه دوره تقسيم نمود، دوره اوّل ازسال آغاز تا سال 1918، دوره دوّم ازسال 1919 تا سال 1946 و دوره سوّم از سال 1947 به بعد که تغييرات و پيشرفت اساسي واليبال در دوره سوم صورت پذيرفته است. پس از جنگ بين المللي دوّم، فعاليت هاي فراوان براي حرکت جديد به واليبا ل مجدداً آغاز شد و اولين مسابقه بين المللي درقاره اروپا بين دو کشور فرانسه و چکسلواکي در شهر پاريس برگزار گرديد. پيگيري براي تأسيس فدراسيون بين المللي واليبال ادامه يافت. مذاکرات بين سه کشور فرانسه، چک و لهستان منتج به موافقت در جهت تشکيل کنگره ويژه براي تأسيس اتحاديه بين المللي واليبال گرديد.
سرانجام در تاريخ آوريل 1947 کنگره اي با شرکت نمايندگان چهارده کشور از سراسر جهان در پاريس برگزار و موافقت شد فدراسيون بين المللي واليبال (
F.I.V.B
) تأسيس گردد که اين فدراسيون در پاريس تشکيل شد و آقاي پل ليبود از کشور فرانسه به عنوان اولين رئيس فدراسيون بين المللي واليبال انتخاب شد. به زودي کشورهاي زيادي درخواست عضويت خود را براي پيوستن به فدراسيون بين المللي اعلام نمودند که امروز اين فدراسيون حدود 217 کشور عضو دارد (سال 2000) و بيش از 200 ميليون نفر از مردم جهان واليبال بازي مي کنند. اولين رئيس انتخابي فدراسيون بين المللي واليبال آقاي پل ليبود از کشور فرانسه تا سال 1984 (يعني 37 سال تمام) رياست فدراسيون بين المللي را با قدرت برعهده داشت و توانست با کمک ساير اعضاء اين فدراسيون را در رديف فعال ترين فدراسيون ها، و واليبال را در زمره بزرگ ترين ورزش هاي جهاني درآورد. پس از تأسيس فدراسيون بين المللي، کميته هاي مختلفي در داخل آن به وجود آمد و برنامه مسابقات رسمي بين المللي تنظيم و آغاز شد. درسال 1949 اولين دوره مسابقات جهاني واليبال براي مردان درپراگ و درسال 1952 دومين دوره مسابقات جهاني مردان و اولين دوره مسابقات جهاني زنان در مسکو برگزار شد. برنامه اين مسابقات بطور منظم هرچهار سال يکبار تاکنون درکشورهاي مختلف انجام شده است. در سال 1998 دوره چهاردهم مسابقات جهاني مردان با شرکت 24 تيم و دوره سيزدهم مسابقات جهاني زنان با شرکت 16 تيم در کشور ژاپن انجام يافت. (تيم ملي واليبال بزرگسالان ايران در اين مسابقات شرکت نمود) و به سبب اهميتي که واليبال در بين ورزش ها به دست آورد، در سال 1964 مسابقات واليبال مردان و زنان به برنامه بازي هاي المپيک توکيو اضافه شد که تاکنون (سال 2000) درنه دوره از بازي هاي المپيک برنامه هاي آن اهميت خاصي انجام شده است. علاوه بر مسابقات قهرماني جهان و المپيک، مسابقات واليبال مردان و زنان در سراسر جهان با عنوان هاي: جام جهاني، ليگ جهاني، قهرماني اروپا، پان آمريکن، قهرماني آسيا، بازي هاي آسيائي، واليبال ساحلي، جهاني دانشجويان (يونيور سياد)، قهرماني آفريقا، ارتش هاي جهان، گراندپري زنان، راه آهن هاي جهان، قهرماني ناشنوايان، قهرماني معلولين، پارالمپيک معلولين، قهرماني کشورهاي عربي، چهارتيم برتر، جايزه بزرگ، ستاره ها و تورنمنت هاي بين المللي و دوستانه و غيره درگروه هاي سني نوجوانان، جوانان و بزرگسالان بطور منظم انجام مي شود.درتاريخچه واليبال جهان بايد کشور ژاپن را به عنوان دگرگون کننده تکنيک ها، تاکتيک ها و آمادگي جسماني در واليبال معرفي نمود (دگرگون کننده در سرويس، ساعد، انواع تاس ها، توپ گيري و انواع آبشارهاي سرعت با پاس هاي کوتاه الف و ب و ترکيبي و به ويژه بدنسازي).
