سوره قصص با 88 آيه و 1394 کلمه و 6084 حرف، چهل و نهمين سوره مکي است که بر وجود مقدس پيامبر (ص)در شهر مکه نازل شده است و در تدوين بيست و هشتيمن سوره در کتاب قرآن است که بعد از سوره نمل قرار گرفته است که سوره قصص نيز با حروف مقطعه ط،س،م آغاز شده است که حسب نقل هاي تاريخ قرآن به همين کيفيت از طرف پيامبر (ص) شنيده و در آغاز بعضي از سوره ها ثبت شده است.
قصه موسي (ع)
کلمه قصه به معناي سرگذشت گويي و قصص جمع قصه است. پي گرفتن يک سرگذشت را در لغت قصه مي نامند و خداي بزرگ در ابتداي سوره قصص سرگذشت موسي (ع) و فرعون را از زواياي مختلف بيان مي کند. خداي بزرگ در سوره هاي قبلي مکي مانند اعراف، طه و شعرا؛ قصه موسي را بيان کرده بود ولي باز هم قصه موسي را تکرار مي کند تا ناگفته هاي ماجراي نبوت موسي (ع) و برخورد فرعون را بازگو کند.
ظلم فرعون و اراده خدا
بعد از آنکه يوسف (ع)، در مصر مقام و مکنت يافت پدرش يعقوب (ع) و برادرانش را به مصر دعوت کرد و اسرائيل که مرکب از «اسرا» به معناي قدرت و «ايل» به معناي خدا است، لقب حضرت يعقوب (ع) بود و به همين دليل يعقوب در مصر به نام اسرائيل خوانده مي شد. از اين جهت فرزندان يعقوب (ع)را در مصر به بني اسرائيل مي شناختند.
حکومت مصر در اختيار فراعنه بود گرچه يوسف (ع) عزيز مصر شد، اما سلسله فراعنه از نسل فرعون ها ادامه يافت. تا اينکه کاهنان دربار يکي از فراعنه، به او از علم کهانت اطلاع دادند که از قوم بني اسرائيل (نوادگان يعقوب (ع) پسري به قدرت خواهد رسيد که سلطنت فرعون را نابود خواهد کرد بدين جهت فرعون به سربازانش دستور داد تا هرچه پسر از نوادگان يعقوب (ع) متولد مي شود را به قتل رسانند تا امکان وقوع چنين پيش بيني تحقق پيدا نکند.
خداي بزرگ در آغاز سوره قصص مي فرمايد: اين آيات کتاب روشنگر است که ما بر تو از خبر موسي و فرعون به حق براي ملت مؤمن تلاوت مي کنيم.
به درستي که فرعون در زمين کبر ورزيد و برتري طلبي کرد و اهل مصر از قبطيان و سبطيان را گروه گروه قرار داد و طائفه اي از آنان را که فرزندان اسرائيل بودند را به ضعف و نابودي کشاند. فرعون به گروهي از تابعان خود که سربازان وي بودند دستور داد که پسران بني اسرائيل را بکشند و زنانشان را زنده نگه دارند و فرعون از فساد کنندگان در زمين بود.
اما اراده خداي بزرگ بر اين تعلق گرفته بود که به ضعف کشيده شدگان در زمين را منت بگذارد و آنان را پيشوايان مردم و وارثان صاحب قدرت و مکنت قرار دهد.
سپس خداوند مي فرمايد: ما اراده کرديم که به ضعف کشانده شدگان درزمين قدرت دهيم و به فرعون و هامان، وزير فرعون و لشکريان آن دو، آنچه را که از بني اسرائيل درباره خفت و پستي خودشان حذر مي کردند بنماييم تا فرعون و فرعونيان به خود آيند که چگونه خدا اراده خود را عليه اراده ستمگران در زمين اثبات مي کند.
از زمان يوسف (ع) تا زمان موسي (ع) که از نوادگان يعقوب نبي (ع) است تاريخ به دقت ثبت نکرده است اما همزيستي فرعون مصر و جانشينان او با قوم بني اسرائيل در مصر مسلم است تا اينکه پيشگويي کاهنان بر تحقق امري عجيب که همان تولد فرزندي از بني اسرائيل در مصر بود اتفاق افتاد و فرعون دستور داد تا تمام فرزندان پسر بني اسرائيل کشته شوند اما در عين اين نسل کشي اراده خدا بر تولد موسي (ع) از بني اسرائيل در مصر تحقق يافت. ماجراي ولادت و رشد موسي (ع)در قصر فرعون را در شماره بعد بخوانيد.
منبع:مجله خانواده سبز(شماره 224).
