بازي، تئاتري است كه نمايشنامه آن برگرفته از دنياي خيال و دنياي واقعيت كودك است. اين تئاتر، صحنه و تعدادي هنرپيشه دارد و به كارگرداني و بازيگرداني بچه ها انجام مي پذيرد. هنرپيشه ها اسباب بازي آنها و صحنه نمايش جايي است كه اسباب بازي را قرار مي دهند. چون بازي تبديل تخيل به عمل و نمايش است، در دنياي كودكان، عملي لازم و دلپذير شناخته مي شود. به علاوه هرچه زمان بازي بيشتر باشد، تكامل تفكر و رشد عمومي كودك بيشتر و بهتر خواهد بود.بازي چند هدف را محقق مي كند:
1. تخيل كودك را پياده (اجرا) مي كند.
2. به آرامش كودك منجر مي شود، زيرا «بازي يك مكانيسم دفاعي است».
3. بر تجربه هاي كودك مي افزايد. در بازي، كودك به مقام «تفكر انتزاعي داشتن» مي رسد و بعدها مي تواند به تفكر حل مسائل نيز برسد.
كودكي كه بازي مي كند شاد است و تجربيات بسياري مي اندوزد. بچه اي كه سي بار با يك جعبه بازي كرده، تجربه اي اندوخته كه به مراتب بيش از كودكي است كه تنها يك بار با همان جعبه بازي كرده است. اگر مي خواهيد فرزندتان به كمال رشد برسد، زمينه بازي بسيار او را فراهم كنيد.
زمان بازي كودك از تولد تا ده سالگي است. ما بايد در اين دوران فرصت و امكاناتي را براي بچه ها فراهم كنيم تا آنها از بازي سيراب شوند. بازي حق فرزندان ماست و اسباب بازي براي آنها لازم است؛ به همان اندازه كه وسايل و اسباب حرفه اي ما برايمان اهميت دارد. اسباب بازي را بايد با دقت و بر مبناي فهرستي معين تهيه كرد.
راهنماي تهيه اسباب بازي كودك
1) در دوران نوزادي (هفته هاي اول تولد) جغجغه و عروسك حيوانات مسطح مثل پروانه براي بچه ها كافي است. مي توان اين اسباب بازي ها را به رنگ هاي شاد و مورد علاقه كودكان تهيه و از بالاي تخت آنها آويزان كرد.
2) از تولد تا يك سالگي ، يك مجموعه كامل از حيوانات پلاستيكي براي بچه ها لازم است.
3) از سال دوم به بعد جنسيت كودك در نوع اسباب بازي او تأثير مي گذارد؛ براي دختران انواع عروسك و وسايل پلاستيكي آشپزخانه و براي پسران انواع ماشين و مجموعه هاي پلاستيكي از ابزار كار - مثلاً نجاري - فراهم كنيد.
4) در حدود سن سه سالگي اسباب و مصالحي براي كودك تهيه كنيد كه با آنها چيزي بسازد. خمير، لگو و شن استريل خلاقيت كودك را برمي انگيزد، به ويژه خمير به كودك امكان مي دهد كه هر آنچه را در تخيل دارد با روش خاص خود بسازد.
5) «توپ» مورد علاقه تمام كودكان است و بايد از ماه هاي اول در رنگ ها و اندازه هاي گوناگون براي آنها تهيه شود.
6) بچه ها از سه سالگي به بعد بايد اسباب بازي هايي مشابه وسايل منزل در ميان اسباب بازي هاي خود داشته باشند. وسايل آشپزخانه براي دختران، تلويزيون كوچك، ميز و صندلي، ساعت پلاستيكي و ديگر اشياي معادل در زندگي بزرگترها را - هم براي دختران و هم براي پسران - تهيه كنيد.
7) در سال هاي بعد براي آنها پازل فراهم كنيد.
8) در سنين بالاتر مي توان شطرنج را نيز به فرزندان آموخت.
نكاتي در باره تهيه و نگهداري اسباب بازي
بهتر است هدايايي كه به مناسبت هاي مختلف براي كودكان خود مي خريد از انواع اسباب بازي هاي دلخواه آنها باشد (در حد معقول).
اسباب بازي متعلق به بچه هاست و بايد در اختيارشان قرار گيرد ( نه اين که صرفاً محض زيبايي، در ويترين کمد به نمايش گذاشته شود). در صورت خراب شدن نيز بايد پس از مدتي دوباره براي آنها خريداري شود.
هر اسباب بازي را كه بچه ها ببينند و درخواست كنند براي آنها نمي خريم، مگر در پاسخ به اعمال شايسته آنها. براي رشد بهتر شاخص هاي تربيتي كودك (مثلاً كنترل ادرار) يك دفترچه امتياز تهيه كنيد و در صورت رسيدن به امتياز معين، چيزي را كه او قبلاً درخواست كرده است بخريد. سعي كنيد اسباب بازي هايي كه در دنياي واقعيت، وسايل كـُشت و كشتارند (مانند تفنگ، شمشير و مسلسل) نخريد؛ اما اگر بچه اي اصرار به داشتن چنين وسايلي كرد، يك نمونه ساده آن را تهيه كنيد و در موقع بازي با كودك به خوبي نشان دهيد كه اين وسايل را دوست نداريد.
چنانچه بچه هاي ديگري به خانه شما بيايند و بر سر اسباب بازي با فرزندتان دعوا كنند، بايد ضمن مهرباني نسبت به ساير بچه ها، از كودك خود نيز حمايت كنيد؛ زيرا به اين ترتيب به او امنيت خاطر بخشيده ايد. به كودك خود بياموزيد در صورتي كه مايل نيست اسباب بازي اش را به ديگران بدهد، پيش از آمدن آنها، آن را پنهان كند. البته بايد تلاش كرد كه بچه ها در حفظ وسايل خود زياد سختگير نباشند. از سوي ديگر بهتر است بزرگترها در دعواي بچه ها با هم، دخالت نكنند.
اگر كودكي يك اسباب بازي فوق العاده و گران قيمت دارد و فرزند شما نيز درخواست تهيه آن را دارد، او را مطمئن سازيد كه قادر به خريد آن نيستيد. اگر از دادن جواب صريح طفره برويد و بگوييد «حالا باشد؛ بعداً مي خريم»، و بعداً هم نتوانيد آن را تهيه كنيد، كودك غصه مي خورد. توجه داشته باشيد كه سبب غصه كودك ، نداشتن يك وسيله بازي نيست، بلكه علت آن رفتار نادرست ماست.
اگر اسباب بازي در اختيار بچه ها باشد، در طول روز زماني بسيار طولاني با آن بازي مي كنند. از طرفي بازي بچه ها با يكديگر، از بازي تنهايي بهتر است؛ و اگر كودكي به رغم حضور بچه هاي ديگر به تنهايي بازي مي كند، رفتار او طبيعي نيست.
هنگامي كه كودك با اسباب بازي خود به تنهايي بازي مي كند، آن را به شيوه اي خاص مي چيند؛ اين شيوه چيدن كه معمولاً ثابت و تكرار شونده است، بر اساس انديشه اي به نام «نمايشنامه»انجام گرفته است. اين نمايشنامه از خيال و واقعيت سرچشمه مي گيرد. سهم خيال در نمايشنامه ي كودكانه بيش از واقعيت است. اين نمايشنامه ها با «هوش» رابطه مستقيمي دارند، به اين ترتيب كه هر چه هوش كودك بيشتر باشد، نمايشنامه مفصل تر و پيچيده تر خواهد بود. ما حق نداريم صحنه نمايش بچه ها را به هم بريزيم. حتي بايد به شيوه اي حركت كنيم كه اسباب بازي ها جابه جا نشوند. هيچ گاه نبايد اسباب بازي كودك را - كه در محيط مجازي خود چيده است - جمع كنيم. تا مي توانيد وارد محوطه اسباب بازي و دنياي بچه ها نشويد. به كودكان و آنچه دارند، احترام بگذاريد تا آنها نيز به شما احترام بگذارند. اجازه دهيد آنها آسوده و راحت باشند. اگر بچه ها شما را به بازي دعوت كردند بپذيريد. در آن دعوت ، بدانيد كه شما ميهمان هستيد؛ از اين رو هر چه بچه ها گفتند، همان را انجام دهيد.
قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ یُنشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ (بگو در زمین بگردید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرده است، سپس خداوند به همین گونه، جهان را ایجاد می کند خداوند یقیناً بر هر چیز تواناست) /عنکبوت20
