روشي جديد براي تشخيص سنگ از بافت در سنگ‌شكن ليزري

پژوهشگران دانشگاه صنعتي اميركبير با استفاده از روش طيف‌سنجي LIBS توانستند سنگ كليه و بافت را به طور همزمان و با دقت بالا در حين فرايند سنگ‌شكني از يكديگر تشخيص دهند.

  پرويز پروين عضو هيئت علمي دانشكده مهندسي هسته‌اي و فيزيك و مجري اين طرح گفت: در فرايند سنگ‌شكني ليزري، با توجه به چگالي توان بالايي كه براي شكستن سنگ لازم است، در صورت برخورد باريكه ليزر به بافت اطراف سنگ، به دليل اشتباه در تشخيص محل دقيق سنگ، صدمان جبران‌ناپذيري بر بافت مجاور وارد مي‌شود.

وي تأكيد كرد: بنابراين وجود يك ابزار تشخيصگر سنگ از بافت در فرايند سنگ‌شكني ليزري امري ضروري است.

پروين افزود: با به كارگيري طيف‌سنجي LIBS، يك سيستم همزمان تشخيگر سنگ-بافت را ارائه داده‌ايم كه نسبت به روش‌هاي پيشين كارايي بهتري داشته و از مزيت‌هاي قابل توجهي از قبيل دقت بالا، همزماني و حجم كم تجهيزات اپتيكي مورد استفاده در بدن سود برده و از ايمني بالايي برخوردار است.

وي گفت: به كمك اين روش، با تشخيص دقيق عناصر موجود در سنگ مي‌توان نوع سنگ كليه را در ابتداي فرايند سنگ‌شكني نيز تشخيص داد و پارامترهاي مناسب پرتودهي نظير امرژي و نرخ تكرار تپ‌هاي ليزر را بدون نياز به هرگونه آماده سازي قبلي، انتخاب كرد. به عنوان مثال حضور و يا عدم حضور قله‌هاي يوني مشخصه كلسيم در طيف LIBS از سنگ‌هاي كليوي، ملاك تشخيص سنگ اگزالات كلسيمي از بافت خواهد بود و در صورت عدم بروز قله‌هاي يوني كلسيمي، فرمان قطع ولتاژ سلول يا كلز به منظور پيشگيري از آسيب احتمالي بافت، صادر مي‌شود.

پروين در مورد ساير مزيت‌هاي اين اختراع گفت: در اين روش تنها با برخورد يك تپ ليزر تمامي اطلاعات مورد نياز براي تشخيص سنگ از بافت فراهم مي‌شود تا از ايجاد جراحات شديد بر بافت مجاور جلوگيري شود.

وي ادامه داد: علاوه بر كاربردهاي روش LIBS در پزشكي از آن مي توان در صنعت نيز بهره گرفت و در مكان‌هاي دور از دسترس (مانند اكتشافات فضايي) . يادر معادن به عنوان تشخيصگر عنصري دقيق و مطمئن بهره گرفت.

اين طرح در قالب پروژه كارشناسي‌ارشد محمد كراجي در دانشكده مهندسي هسته‌اي و فيزيك و با راهنمايي پرويز پروين انجام شده است.