دنیای امروز با مزه چینی

چه کسی نگران قدرت اقتصادی چین است؟

اگر در مکالمه‌ای روزمره این را بپرسید، احتمالا در پاسخ گلایه‌هایی از محصولات ارزان بازارشکن، از بین بردن مشاغل و نابود کردن منابع خواهید شنید.

اگر با اقتصاددانان و سیاستمداران سخن بگویید آنان از این شکایت می‌کنند که چین ارزش پول ملی خود را پایین نگه داشته است. نگرانی‌هایی هم درباره میزان ذخایر ارزی چین هست که به حجم عظیم ۴ تریلیون دلاری نزدیک می‌شود.

ریچارد لوین، رییس دانشگاه ییل آمریکا، هشدار می‌دهد که چنین قدرت اقتصادی به هراس و دشمنی می‌انجامد، به ویژه در کشورهایی چون ایالات متحده، آن هم در ایام انتخابات.

این نگرانی‌ها رو به افزایش است.

کشور غنی، کشور فقیر؟

اقتصاد چین، با جمعیت ۱.۳ میلیارد نفری، همچنان با نرخ تقریبی ده درصد در سال به رشد سریع خود ادامه می‌دهد. بعضی‌ها در حیرتند که آیا اصلا هنوز می‌شود چین را کشوری در حال توسعه نامید؟

پاسکال لمی، رییس سازمان تجارت جهانی، می‌گوید که رشد اقتصادی چین "به خاطر مشکلات مربوط به برداشت‌های عمومی با دست‌انداز مواجه خواهد شد."

"برداشت همگانی بر این است که پشت سر هر تاجر موفق چینی یک مقام دولتی ایستاده است. این که آن‌ها در پی فناوری هستند، آن را می‌دزدند و به کشورشان منتقل می‌کنند. همه این امور منفی آدم را به این نتیجه می رساند که این کشور مطابق قواعد بازی نمی‌کند."

لمی با این برداشت‌ها موافق نیست.

با این حال او می‌گوید چین یا باید با "روایتی بهتر" به جهان بگوید که چه می‌کند و یا این که متحمل واکنش‌هایی منفی شود.

لمی می‌گوید: "دنیای بیرونی در شگفتی است که آیا چین کشوری فقیر با ثروتمندانی بسیار است یا کشوری ثروتمند است با فقیرانی پر شمار."

اشتباهات مبتدی

چین به سرعت در حال تغییر است و دشوار می‌شود گفت چه خواهد شد.

جان ژائو، مدیرعامل هونی کاپیتال، بزرگ‌ترین شرکت سهامی خاص چین می گوید که در روزهایی نه چندان دور، حکومت چین به هر چینی که به خارج می‌رفت می‌گفت: "برایت ترتیب کت و شلوار قشنگی را می‌دهیم تا فقیر به نظر نرسی."

او گفت غرب این روزها بسیاری از چینی‌های ثروتمند را می‌بیند که به خارج سفر می‌کنند. "این هم مسبب برداشتی غلط است. آنان ثروتمندند اما اقلیتی بیش نیستند. اکثر چینی‌ها هنوز فقیرند."

درباره سابقه نه چندان خوب چین در فعالیت اقتصادی خارج از مرزهای خود چه می‌شود گفت؟ ژائو آن را به حساب اشتباهات یک مبتدی می‌گذارد.

او می‌گوید حکومت چین نمی‌داند که با این همه ذخایر ارزی چه کند، به همین دلیل همان کاری را کرده‌اند که بقیه می‌کنند: اوراق قرضه دولتی ایالات متحده را خریده‌اند.

و البته با این که "معدودی شرکت چینی بد هستند که عامدانه به تقلب و کلاهبرداری دست می‌زنند" اما بیشتر شرکت‌ها در پی آموختن قواعد و احترام به آن هستند.

ژائو می‌گوید: "ما سابقه‌ای صد ساله در اداره شرکت‌ها نداریم."

رابرت گریفیلد، مدیرعامل بازار بورس سهام نزدک، یادآور می‌شود که غرب نیز "تاریخی مملو از خلافکاری شرکت‌ها داشته است؛ از پارمالات گرفته تا انرون". او می گوید که شرکت‌های چینی "اشتهایی سیری‌ناپذیر برای آموختن معیارهای گزارش مالی شرکت‌های غربی دارند."

عدم توازن

استفان روچ، رییس پیشین مورگان استنلی آسیا و استاد کنونی دانشگاه ییل، می‌گوید که مشکل چین چیزی بیش از طرز تلقی عمومی و گزارش‌ شرکت‌ها است.

مساله، عدم توازن‌ اقتصادی است، چرا که شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان چینی بیش از حد پس‌انداز می‌کنند، در حالی که غربی‌ها خیلی کم.

به باور لوین وقت آن رسیده است که دولت چین بخشی از ذخایر ارزی‌اش را صرف مردم خود کند، مثلا یک شبکه تامین اجتماعی بسازد یا به یاری نظام مستمری‌بگیری تحت فشار و رو به کهولت بشتابد.

روچ گفت اینها موضوع مهمی نیست، مساله مهمتر این است که چین نسبت به آزادسازی نرخ ارز ملی خود، رنمینبی (پول رایج در چین) اکراه دارد.

با این حال او چیزهایی را بر می‌شمرد که همه بر سرش توافق دارند: ارزش رنمینبی پایین نگه داشته شده است. این نرخ باید "جهانی" شود.(یعنی آزادانه بالا و پائین برود.)

او گفت: "اما این سخت است که بگویید چه قدر. ۳ درصد یا ۵درصد؟"

لمی می پرسد که برخورد مردم چین با این مساله چگونه خواهد بود که ناگهان توده انباشته دلار دولتشان بخش زیادی از ارزش خود را از دست بدهد؟

بازگشت به شرایط عادی؟

بعضی از کارکشتگان چینی کلا با این فرض که چین رفتاری غیرعادی دارد، مخالفند.

یکی از این افراد می گوید: "چین منابع را نمی‌رباید و تصرف نمی‌کند، بلکه سرمایه‌گذاری می‌کند، آن هم در منابعی که در غیر این صورت توسعه پیدا نمی کردند، خواه در برزیل، استرالیا و یا آفریقا."

"آیا سرمایه‌گذاری‌های چین خیلی زیاد است؟ نه، ناچیز است. با توجه به این که دومین اقتصاد بزرگ جهان است حتی نزدیک به میزان کافی هم سرمایه‌گذاری نکرده است."

یک مدیر اقتصادی چینی هم می گوید که این "تعصبات" علیه چین مانند همان حسی است که ۵۰ سال پیش به آمریکایی‌ها ابراز می‌شد، وقتی آن‌ها سیل محصولاتشان را روانه اروپا می‌کردند.

او گفت "به همان ترتیبی که همه ما کمی آمریکایی شده‌ایم، به سمت کمی چینی‌تر شدن هم می‌رویم، که آن هم برای من ضرری ندارد."

مسابقه دوستیابی

اما اگر چینی‌ها از شرکت‌های غربی پیشی بگیرند چه خواهد شد؟

"شرکت‌های چینی بیشتر و بیشتر به کمپانی‌هایی چون کوکاکولا و جنرال الکتریک می‌نگرند و درس می‌گیرند... و مشتاقند به شرکت‌هایی چندملیتی بدل شوند."

البته این امر همیشه هم درست پیش نمی‌رود.

ژائو ماجرای شرکتی آلمانی را تعریف کرد که تصمیم گرفت پیشنهاد خرید بهتر یک شرکت چینی را رد کند و به جای آن مالکیتش را به شرکتی فرانسوی واگذار کرد.

ژائو می‌گوید: "آنها تصمیم درستی گرفتند. اگر احساسشان این بود که نمی‌توانند در قالب یک شرکت چینی فعالیت کنند، معامله به فاجعه می‌انجامید. به همین دلیل است که به شرکت‌های چینی می‌گوییم: روی فرهنگ همکاری خودتان بیشتر کار کنید."

برنده - برنده

پاسکال لمی می گوید: "خودتان را برای سرمایه‌گذاران چینی مهیا کنید. آنان در راهند." او به چینی‌ها می گوید : "اگر چین می‌خواهد این یک بازی برنده- برنده باشد، باید از عهده اداره هر دو سوی غرب و چین بر بیاید."

در غیر این صورت اعتبار چین مثل تجارت جهانی اش خواهد شد که نتایجش "درخشانند، اما در عرصه سیاست وحشتناک به نظر می‌رسند."

مایکل وونگ، موسس جوان شرکت تاج‌پال، که نرم‌افزارهایش روی بیش از ۲۰ درصد تلفن‌های هوشمند آندروید جهان پیدا می‌شوند، درخواستی پرشوری مطرح می‌کند؛ جهان خارج بایستی درک کند که چین در حال تغییر است.

شرکت‌هایی مانند شرکت او برای اعمال تغییراتی نظیر تامین حقوق مالکیت معنوی سخت می‌کوشند.

وونگ می‌گوید: "شاید کلیشه‌های رایج درباره گذشته چین صادق باشد، شاید همین حالا هم درست باشد، اما این وضع دارد تغییر می‌کند، سریعتر از آنچه فکرش را می‌کنید، شاید طی سه تا پنج سال."

"ما آینده چین هستیم."

او می‌توانست اضافه کند: همین طور شاید آینده جهان.

متن خبر را اینجا بخوانید

بانک مقالات و اخبار