زمین در مراحل نخستین تکوین از آب های آسمانی برخوردار نبوده و همچنان خشک و احتمالا سوزان بوده، در نتیجه هیچ رستنی از آن بیرون نروییده است .
قرآن در این باره میفرماید :
« اِنَ السَموات و الاَرض کانتَا رتقا فَقتقناهُما وَجَعلنا مِن الَماء کُل شَیء حی » .
« آسمانها و زمین هر دو به هم پیوسته بودند ما آن دو را از هم باز و جدا ساختیم، و هر چیز زنده ای را از آب پدید آوردیم » .
اما صادق علیه السلام در تفسیر این آیه فرمود : باز شدن آسمان به وسیله باران و باز شدن زمین توسط نباتات و گیاهان انجام پذیرفت. « فقتق السَماء بالمطر و فَتق الَارض بالنبات».
دلیل این که زمین در ابتدا خشک و سوزان بوده است حدیثی است از امام باقر علیه السلام می فرماید : خدای عزوجل فرمان داد از آب، آتش بیرون آمد، سپس دستور فرمود آتش خاموش شد و از دود آن آسمان ها را آفرید و از خاکستر آن زمین را ، « کان کل شی ماء ، و کان عرشه علی الماء ، فامر الله جل و عز الماء فاضطرم نارا، ثم امر النار فخمدت ، فارتفع من خمود ها دخان، فخلق الله السماوات من ذلک الدخان و خلق الارض من الرماد ... » .
پس از بارش های باران، زمین کم کم آماده ی رویش گیاهان می گردد و نخستین گیاهی که از زمین سر بیرون می آورد بنابر آن چه از روایات به دست می آید بوته ی «دبا» بوده است ، چنان که اما رضا علیه السلام می فرماید : مردی از امیرالمومنین علیه السلام پرسید نخستین درختی که روی زمین غرس شد ، نامش چیست و نخستین گیاهی که در زمین رویی چه بوده است؟ «قال امیر المومنین اخبرنا عن اول شجره غرست فی الارض ؟ فقال :
« العوسجه» و مِنها عصی مُوسی عَلیه السلام وَ ساله عن اَول شَجَره نبتت فِی الاَرض فَقال هی «الدبا» و هو القرع » .
فرمود : نخستین درختی که بر زمین غرس شد درخت عوسجه بوده است که عصای حضرت موسی از این نوع درخت است، اما نخستین رستنی که از زمین رویید دبا یا قرع است، قرع را کدوی رومی نیز می گویند.
عوسجه درختی است تقریبا به اندازه درخت انار ، پرخار ، برگش تند، مایل به دراز با رطوبت چسبنده ، میوه اش به اندازه ی نخود مایل به دراز و به رنگ سرخ ، این میوه به درخت ، به مدت طولانی می ماند و نمی ریزد ، نوعی از این درخت برگش مایل به سرخی ، خار آن بیشتر ، شاخه ها درازتر و میوه اش عریض و با غلاف است .
نخستین درخت
امیر المومنین علیه السلام می فرماید: نخستین درختی که روی زمین آفریده شد نوعی از درخت خرما به نام «عجوه» بوده است.
عجوه نوعی از درخت خرماست که به عنوان بهترین خرماها و مادر آن ها به حساب می رود.
ابن عربی معتقد است خداوند درخت خرما را از زیادی طینت (سرشت) آدم علیه السلام آفرید ، بنابراین نخل ، خواهر آدم است که در ربان شرع از اون به عنوان « همه » انسان یاد شده است شاید از این رو از او به عنوان عمه انسان یاد شده است که این رخت بسیاری از ویژگی های انسان را داراست.
منبع:موسسه جهاني سبطين
