سخنان حضرت امیرالمومنین علی (ع) در مورد نماز

پاكيزگى دهان و بينى

قال على (عليه السلام ):

اءلمضمضة و الاستنشاق سنة و طهور الفم و الانف

(بحارا لانوار ج 77 ص 334)

(به هنگام وضو) آب به دهان و بينى بردن سنت است و موجب پاكيزگى دهان و بينى نيز مى شود.

ده حسنه

قال على (عليه السلام ):

اءلوضوء بعد الطهر عشر حسنات فتطهروا.

(بحار الانوار ج 77 ص 310)

وضو بعد از طهارت ده حسنه دارد، پس پاك باشيد.

كامل كردن نماز

قال على (عليه السلام ):

قال رسول الله (صلى الله عليه وآله ): من لم يتم وضوئه و ركوعه و سجوده و خشوع فصلوته خداج .

(بحار الانوارج 77 ص 311)

رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) فرمود: هر كه وضو و ركوع و سجود و خشنوع خود را تمام بجا نياورد، نمازش ناقص است .

پذيرش شهادت

قال على (عليه السلام ):

ما من مسلم يتوضا فيقول عند وضوئه : سبحانك اللهم و بحمدك اشهد ان لااله الا انت استغفرك و اتوب اليك اللهم اجعلنى من التوابين و اجعلنى من المتطهرين الا كتب فى رق و ختم عليها ثم وضعت تحت العرش حتى تدفع اليه بخاتمها يوم القيامة .

(دعائم الاسلام ج 1 ص 106)

اميرالمؤ منين (عليه السلام ) فرمود: هر مسلمانى كه به هنگامى وضو گرفتن بگوييد: (خدايا ترا به پاكى مى ستايم . گواهى مى دهم كه خدائى جز تو نيست ، از تو آمرزش مى خواهم و به سوى تو توبه مى كنم . بار خدايا مرا از توبه كنندگان و پاكان قرار بده )، اين شهادتش در ورقه اى نوشته ، ممهور مى گردد و در زير عرش الهى گذارده مى شود تا در روز قيامت با همان مهر به وى بازگردانده شود.

نورانى شدن چهره

عن على (عليه السلام ):

عن رسول الله (صلى الله عليه وآله ) انه قال : يحشر الله امتى يوم القيامة بين الامم غرا محجلين من آثار الوضوء.

(جامع احاديث الشيعه ج 2 ص 237)

اميرالمؤ منين (عليه السلام ) فرمود: پيغمبر خدا (صلى الله عليه وآله ) فرموده است : روز قيامت خداوند امت مرا در ميان ساير امتها در حالى محشور مى كند كه آثار نورانى وضو در ايشان پيداست .

پوشانيدن گناهان

قال على (عليه السلام ):

سمعت رسول الله (صلى الله عليه وآله ) يقول : الا ادلكم على ما يكفر الذنوب و الخطايا؟ اسباع الوضوء عند المكاره و انتظار الصلوة بعد الصلوة فذلك الرباط.

(دعائم الاسلام ج 1 ص 100)

اميرالمؤ منين (عليه السلام ) فرمود: از رسول خدا (عليه السلام ) شنيدم كه مى فرمود: آيا نمى خواهيد شما را به چيزى راهنمايى كنم كه خطاها و گناهان را مى پوشاند؟ به هنگام سختيها و دشواريها وضوى كامل ساختن و بعد از هر نماز انتظار نماز ديگر را داشتن كه اين عمل همانند مراقبت (درجهاد) است .

دعاى وضو

قال على (عليه السلام ):

... بسم الله و بالله و الحمدالله الذى جعل الماء طهورا و لم يجعله نجسا ثم تمضمض فقال : الهم لقنى حجتى يوم القاك و اطلق لسانى بذكرك . ثم استنشق فقال : اللهم لا تحرم على ريح الجنة و اجعلنى ممن يشم ريحها و روحها و طيبها ثم غسل و جهه فقال : اللهم بيض وجهى يوم تسود فيه الوجوه و لاتسود وجهى يوم تبى فيه الوجوه . ثم غسل يده اليمنى فقال : الهم اعطنى كتابى بيمينى و الخلد فى الجنان بيسارى و حاسبنى حسابا يسيرا ثم غسل يده اليسرى فقال : اللهم لا تعطنى كتابى بشمالى و لا تجعلها مغلولة الى عنقى و اعوذبك من مقطعات النيران ثم مسح راسه فقال : اللهم غشنى برحمتك و بركاتك و عفوك ثم مسح رجليه فقال : اللهم ثبتنى على الصراط يوم تزل فيه الاقدام و اجعل سعيى فيما يرضيك عنى .

(وسائل الشيعه ج 1 ص 201)

(روزى حضرت على (عليه السلام ) به فرزندش محمد حنفيه فرمود: ظرفى آب بياور. محمد آب آورد و حضرت دستهاى خود را شست و فرمود): به نام خدا تبرك مى جويم و از او كمك مى خواهم و حمد و سپاس مخصوص خدايى است كه آب را پاك و پاك كننده ساخت و آن را نجس قرار نداد. سپس آب در دهان گردانيد و عرض كرد: خداوندا روزى كه تو را ملاقات مى كنم . حجتم را به من تلقين كن و زبانم را براى ذكرت بگشاى . آنگاه با آب ، بينى خود را شسته و عرض كرد: خدايا بوى بهشت را بر من حرام مكن و من را از كسانى قرارده كه بوى نسيم و عطر بهشت را حسن مى كنند. سپس صورتش را شست و عرض كرد: خداوندا روزى كه تبهكاران رو سياهند. مرا رو سپيد گردان . و روزى كه صالحان رو سفيدند، رو سياهم مكن . آنگاه دست راستش را شست و عرض كرد: خدايا كارنامه ام را به دست راستم و برگه اقامت ابدى در بهشت را به دست چپم ده و حساب مرا آسان گير. پس از آن ، دست چپش را شست و عرض كرد: خدايا كارنامه ام را به دست چپم مده . آن را بر گردنم ميانداز و من از پاره هاى آتش به تو پناه مى برم . آن گاه سرش را مسح كرد و عرض نمود: خداوندا جامه هاى رحمت و بركت و عفوت را بر من بپوشان ، سپس دو پاى خود را مسح كرد و عرض نمود: خدايا روزى كه قدمها در آن مى لغزند، گامهاى مرا بر صراط ثابت و استوار فرما و سعى و تلاشم را در چيزى قرار ده كه تو از من راضى باشى .

خوابيدن با وضو

قال على (عليه السلام ):

ياتى على الناس زمان يرتفع فيه الفاحشة الى ان قال : فمن بلغ منكم ذالك الزمان فلا يبيتن الا على طهور

(جامع احاديث شيعه ج 2 ص 222)

زمانى بر مردم بگذرد كارهاى ناشايست بسيار گردد و هر يك از شما كه آن زمان را درك كند نبايد شبها بدون وضو بخوابد.

ب ) اوقات نماز (نماز اول وقت )

توصيه به نماز اول وقت

قال على (عليه السلام ):

اوصيك يا بنى بالصلوة عند وقتها.

(وسايل الشيعه ج 2 ص 90)

اى فرزندم تو را به خواندن نماز در اول وقت سفارش مى كنم .

امتحان شيعه به نماز اول وقت

قال على (عليه السلام ):

اختبروا شيعتى بخصلتين فان كانتا فيهم ، فهم شيعتى . محافظتهم على اوقات الصلوت و مواساتهم مع اخوانهم المؤ منين بالمال . و ان لم تكونا فيهم . فاعزب ثم اعزب ثم اعزب .

(جامع الاخبار فصل 19)

شيعيان مرا به دو خصلت امتحان كنيد. اگر داراى اين دو خصلت بودند پيرو من هستند؛ اهتمام به نماز اول وقت و كمك مالى به برادران دينى خود. اگر اين دو در آنها نبود، پس از ما دورند، دورند، دورند.

غفلت از نماز اول وقت

قال على (عليه السلام )

ليس عمل اححب الى الله - عزوجل - من الصلوة فلا يشغلنكم عن اوقاتهم شى ء من امور الدنيا فان الله - عزوجل - ذم اقواما، فقال : الذين هم عن صلوتهم ساهون (10) يعنى انهم غافلون اشتهانوا باءوقاتها.

(وسائل الشيعه ج 3 ص 82)

عملى نزد خداوند محبوب تر از نماز نيست ، پس چييزى از امور دنيا شما را از خواندن نماز در اول وقت باز ندارد؛ زيرا خداوند اقوامى را مذمت كرده و فرموده است : (واى بر نمازگزارانى كه از نمازشان غفلت ورزيدند) يعنى واى بر نمازگزارانى كه از اوقات نماز غفلت كنند و در حفظ اوقات آن سهل انگارى نمايند

خواندن نماز در وقت معين آن

قال على (عليه السلام ):

صل الصلوة لوقتها الموقت لها و لا تعجل وقتها لفراغ و لا توخرها عن وقتها لا شتغال و اعلم ان كل شى ء من عملك تبع الصلوتك .

(نهج البلاغه نامه 27)

نماز را در وقت معين آن بخوان و به خاطر بيكارى ، آن را پيش از وقت بجا نياور و به بهانه كار داشتن آن را به تاءخير نينداز و بدان كه همه اعمال تو تابع نماز تو است .

توجه به نماز اول وقت حتى در جنگ

كان على يوما فى حزب صفين مشتغلا بالحرب و القتال و هو مع ذلك بين الصفين مراقب الشمس . فقال له ابن عباس : يا اميرالمؤ منين ما هذا لفعل ؟ قال : انظر الى الزوال حتى نصلى : فقال له ابن عباس و هل هذا وقت صلوة ؟ ان عندنا الشغلا بالقتال عن الصلوة . فقال : على ما نقاتلهم ؟ انما نقاتلهم على الصلوة . قال و لم يترك صلوة االيل قط حتى اليلة الهرير.)

(بحار الانوار ج 83 ص 23)

روزى در چنگ صفين حضرت على (عليه السلام ) در حالى كه مشغول جنگ بود مرتب به خورشيد نگاه مى كرد. ابن عباس عرض كرد: يا اميرالمؤ منين اين چه كارى است كه شما انجام مى دهيد؟ حضرت فرمود: نگاه مى كنم تا موقع فرا ريدن ظهر نمازم را (در اول وقت ) بخوانم . ابن عباس گفت : آيا حالا وقت نماز است ؟ اشتغال جنگ ما را از نماز باز داشته است ، حضرت فرمود: مگر ما براى چه چيزى مى جنگيم ؟ ما تنها براى نماز مى جنگيم . (ابن عباس گفت : نماز شب على (عليه السلام ) حتى در ليلة الهرير (11) هم ترك نشد).

محافظت از اوقات نماز

قال على (عليه السلام ):

حافظوا على الصلوات الخمس فى اءوقاتها. فانها. من الله عزوجل بمكان .

(بحار الانوار ج 77 ص 392)

مراقب اول وقت در نمازهاى پنچگانه باشيد؛ زيرا اين نماز در پيشگاه خداوند (عزوجل ) داراى موقعيتى خاص هستند.

ضايع كنند نماز

قال على (عليه السلام ):

عليكم بالمحاافظة على اءوقات الصلوة فليس منى من ضيع الصلوة .

(دعائم الاسلام ج 2 ص 251)

(برشماباد رعايت وقتهاى نماز، از من نيست هر كسيى كه نماز را ضايع كند.)

رسيدن وقت نماز

قال على (عليه السلام ):

جاء وقت الصلوة ، وقت امانة عرضها على السوات والارض و الجبال فاءبين ان يحملهنا و اشفقن منها.

(تفسير صافى ج 2 ص 370)

(هنگامى كه وقت نماز فرا مى رسيد حضرت مى فرمود:) وقت نماز رسيد، وقت اداى امانتى رسيد كه خدا بر آسمانها و زمين و كوه ها عرضه كرد اما آنها از قبول آن خوددارى كردند و ترسيدند.