سخنان حضرت امیرالمومنین علی (ع) در مورد نماز

وجوب نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

العشيرة اذا كان عليهم امير يقيم الحدود عليهم فقد وجب عليهم الجمعة و التشريق .

(مستدرك الوسائل ج 6 ص 13)

هر گاه طايفه اى اميرى داشته باشند كه حدود (الهى ) را برايشان اجرا نمايد، اقامه نماز جمعه رفتن به منى در ايام تشريق بر آنان واجب است .

آداب ورود به نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

لا باس بان يتخطى الرجل يوم الجمعة الى مجلسه حيث كان . فاذا خرج الامام ، فلايتخطان احد رقاب الناس و ليجلس حيث يتيسر الا من جلس على الابواب و منع الناس ان يمضوا الى السعة فلا حرمة ان يتخطاه .

(وسائل الشيعه ج 5 ص 94)

مانعى ندارد كه نمازگزار روز جمعه به سمت جاى خود در نماز گام بردارد؛ ولى وقتى امام براى ايراد خطبه آماده شد. كسى نبايد بر سر و گردن مردم راه برود. (بلكه بايد هر كجا كه ممكن بود بنشيند) مگر بر كسى كه در كنار درهاى ورودى نشسته باشد و وجود او در آنجا مانع ورود ديگران به قسمتهاى خالى باشد كه در اين صورت اگر لگد مال شود حرمتى ندارد.

سكوت در نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

لا كلام و الامام يخطب و لا التفات الا كمايحل فى الصلوة . و انما جعلت الجمعة ركعتين من اءجل الخطبتين .

(جامع احاديث الشيعه ج 6 ص 95)

در حاليكه امام خطبه مى خواند، نبايد سخن گفت و نبايد به غير امام التفات و توجه نمود. مگر همان مقدارى كه در نماز تجويز شده است . و نماز جمعه به خاطر دو خطبه ، دو ركعت مقرر گرديده است .

گوش دادن به خطبه هاى نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

يستقبل الناس الامام (عند الخطبة ) بوجوههم و يصغون اليه .

(مستدرك الوسايل ج 6 ص 102)

مردم به هنگام خطبه روبروى امام مى نشينند و به خطبه او گوش فرا مى دهند.

قرائت سوره جمعه و منافقين در نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

تقراء صلوة الجمعة فى الاولى الحمد و الجمعة و فى الثانية الحمد و المنافقين .

(بحار الانوارج 5 ص 19)

در نماز جمعه در ركعت اول حمد و سوره جمعه ، و در ركعت دوم سوره حمد و منافقين را بخوانيد.

كفايت نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

اذا شهدت المراءة و العبد الجمعة اجزاءت عنهما من صلوة الظهر.

(مستدرك الوسائل ج 6 ص 26)

چون زن و غلام در نماز جمعه حاضر شدند. (نماز جمعه ) به جاى نماز ظهر آنها محسوب خواهد شد.

اثر مخالفت با نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

ثلاثة ان كنتم خالفتم فيهن ائمتكم هلكتم : جمعتكم و جهاد عدوكم و مناسككم .

(مستدرك الوسائل ج 6 ص 7)

اگر در سه چيز با رهبران و پيشوايان خود مخالف ورزيد، هلاك خوابيد شد: نماز جمعه ، جهاد با دشمن و مناسك حج .

ترس از عدم حضور در نماز جمعه

نهى على (عليه السلام ) ان يشرب الدواء يوم الخميس مخافة ان يضعف من الجمعة .

(بحارالانوار ج 89 ص 197)

على (عليه السلام ) از خوردن دارو در روز پنجشنبه نهى فرمود تا مبادا )به دليل سستى ) از حضور در نماز جمعه ناتوان شود.

ترك نماز جمعه بدون عذر

قال على (عليه السلام ):

من ترك الجمعة ثلاثا متتابعة لغير علة كتب منافقا.

(مستدرك الوسائل ج 8 ص 407)

هر كس سه نوبت پياپى نماز جمعه را بدون عذر ترك نمايد، در زمره منافقان است .

افراد معاف از نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

اءلجمعة واجبة على كل مؤ من الا الصبى و المراة و العبد و المريض .

(مستدرك الوسايل ج 6 ص 10) نماز جمعه بر هر فرد مؤ من واجب است مگر بر كودك ، زن ، غلام و مريض

مسافرت فقط با عذر شرعى

قال على (عليه السلام ):

لا تسافر فى يوم جمعة حتى تشهد الصواة ، الا فاصلا فى سبيل الله او فى امر تعذربه .

(نهج البلاغه نامه 69)

پيش از حضور در نماز جمعه مسافرت نكن ، مگر اينكه كار واجبى (مانند جهاد) در راه خدا انجام دهى ، يابه سراغ كارى بروى كه شرعا معذور باشى .

حريم مسجد

قال على (عليه السلام ):

حريم المسجد اربعون ذراعا و الجوار اربعون دارا من اربعة جوانبها.

(بحار الانوار ج 84 ص 3)

حريم مسجد، چهل ذرع است و چهل خانه از چهار طرف ، همسايه مسجد است

مرگ در راه نماز جمعه

قال على (عليه السلام ):

ضمنت لستة على الله الجنة ... منهم رجل خرج الى الجمعة فمات فله الجنة .

(وسايل الشيعه ج 5 ص 11)

براى شش نفر ضمانت مى كنم كه خداوند بهشت را به آنها عطا كند:... از آنها مردى است كه در راه نماز جمعه بميرد؛ پس جايگاهش بهشت است .

احترام به مسجد

قال على (عليه السلام ):

من و قر مسجد القى الله يوم يلقاه ضاحكا مستبشرا و اعطاه كتابه بيمينه

(بحار الانوار ج 84 ص 16)

كسى كه حركت مسجد را نگه دارد، روز قيامت خداوند را با چهره اى خندان و شادمان ملاقات مى كند و خداوند نامه اش (نامه اعمالش ) را به دست راستش مى دهد.

همسايه مسجد

قال على (عليه السلام ):

لا صلوة لجار المسجد الا فى المسجد الا ان يكون به عذرا او به علة . فقيل : و من جار المسجد يا امير المؤ منين ؟ قال : من سمع النداء

(بحار الانوار ج 83 ص 380)

نماز همسايه مسجد چنانچه عذر يا بيمارى نداشته باشد جز در مسجد مقبول در گاه الهى نخواهد بود. از آن حضرت سؤ ال شد: همسايه مسجد چه كسى است ؟ فرمود: كسى كه صداى اذان را بشنود.