کاخ خسروپرویز ساسانی در بیستون کرمانشاه
اين بنای تقريباً مستطيل شکل در جهت شرقی – غربی در شمال کاروانسرای صفوی بيستون و رو بروی فرهاد تراش، در زير جاده قديمی همدان – کرمانشاه قرار دارد. اين بنا از دو بخش تشکيل شده است: بخش شرقی به ابعاد 85×80 متر، ديوارهای پيرامونی به عرض 40/2 متر دارد. ورودی اين بنا در ضلع شرقی است. بخش غربی به ابعاد 44×55 مترف از طريق يک ورودی به بخش شرقی مرتبط می شود. اين بخش در حقيقت حياط خلوت مجموعه را شکل می دهد. نمای روکار ديوارهای بنا به وسيله بلوک های سنگی تراشيده و قسمت داخلی ديوارها با لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته است. در ديوارهای بيرونی اين بنا به فواصل معين، پشتبندهای مستطيل شکلی به طول متوسط 10/3 متر ايجاد شده است.دقتی که حجاران در تراشیدن سنگهای مزبور به عمل آورده اند حیرت آور است.سنگها به حدی صاف و صیقل داده شده اند که بدون ملاط دقیقا"بر روی یکدیگر نصب شده اند. بر روی برخی از بلوک های سنگی اين بنا، نشانه هايی از حجاران ساسانی ديده می شود. کاوش های باستان شناختی نشان می دهد اين بنا در دوره ساساني به صورت نيمه کاره رها شد و در آن زمان فقط ديوارهای پيرامونی آن ساخته شد. مورخين اشاره می کنند که خسرو پرويز قصد داشت اين کاخ را تکميل کند. در دوره ايلخاني با ساخت شصت و چهار اتاق در داخل بنا،با آجر، از آن به عنوان کاروانسرا استفاده شده است. این کاروانسرا پس از وقوع زلزله ای در ناحیه فرو ریخته و فقط سنگهای زمان ساسانی آن باقی مانده است.
