آثار و بركات زيارت سيدالشهداء عليه السلام
اى غمين ز اشتياق حضرت او روز و شب مايل به زيارت او
تو از او دور نيستى بالله «قبره فى قلوب من والاه »
در طول تاريخ انسانهايى بوده و هستند كه پس از مرگشان، زندگى و حياتشان ادامه پيدا كرده و با مرگ بدنشان، وجودشان و شخصيت و انديشهشان ادامه يافته است. مردان خدا و شخصيتهاى الهى، همانگونه كه در زمان حيات خويش استوانه دين و محور انسانيت و پشتوانه حق و عدالت هستند، در زمان پس از مرگ نيز آرامگاه و زيارتگاهشان پشتوانه حق و عدالت و فضيلت است. و در اين ميان، زيارت مشهد حسينى از ويژگيهاى برجستهاى برخوردار است. آنان كه توفيق پيدا مىكنند و به زيارت مرقد مطهرش مشرف مىشوند، روى به آستان امام حسين عليه السلام آورده و به جانب اين مدرسه عشق و فضيلت و دانشگاه كمال و تربيت مىگرايند. اينگونه تربيت اجتماعى و يك چنين موسسه تهذيب اخلاق و ادب، براى هيچ ملتى از ملل گيتى ميسر و مقدور نيست .
زرارة بن اعين گويد: «امام صادق عليه السلام فرمود: «زائرين حسين يك برترى نسبت به ساير مردم دارند.» پرسيدم: برتريشان چيست؟ فرمود: «چهل سال قبل از مردم وارد بهشت مىشوند در حالى كه ديگران هنوز در حال حساب هستند.»
البته ملحدين و معاندين و مخالفين مكتب تشيع به خيال خود شبهات و اشكالهاى مىكنند و مىگويند: «زيارت قبور، بت پرستى است؟!» در حالى كه هر كس كه به زيارت قبور ائمه عليهم السلام مىرود هرگز به عنوان «بت» آنها را زيارت نمىكند. چه كسى است كه حسين بن على عليه السلام را خدا بداند؟!! شيعه، امام را مقرب درگاه خدا مىداند و با توسل به او قربى به خدا پيدا مىكند، همانطور كه خودش در قرآن مجيد فرمود: «به سوى او وسيله بگيريد.»(1) امام را وسيله الهى مىداند. زيرا توسل و شفاعت، بعدى از ابعاد زيارت است كه زائر از اين طريق خود را به درگاه الهى نزديك مىكند، و پيشوايان ما وعده فرمودهاند كه از زائران خود دستگيرى كنند.
امام رضا عليه السلام مىفرمايد: «هر امامى بر گردن دوستان و پيروانش عهد و پيمانى دارد و وفاى به اين عهد، با زيارت قبر آنان ممكن مىباشد. و كسى كه به شوق زيارت آنها و با تصديق به فضيلت آنها به سوى قبور آنها برود مورد شفاعت ائمه در قيامت قرار مىگيرد.
پس هر زائرى بايد بكوشد تا از اين شفاخانه فيض، استشفاى دردهاى درونى و امراض قلبى و اندرونى خود را خواسته، خواستار آن شود كه صفاى دل و دوستى خاطر و پاكيزگى روح و قداست روان و سلامت تن، از خدمت آفريدگار جهان به وى عطا گردد، تا اين كه هم ظاهر او به جمال و كمال آراسته شود و هم باطن وى از آلودگىها پاك و مصفا گردد.
از طرفى زيارتنامههاى وارده، و خواندن هر كدام از آنها، خواننده و زائر را به دقت و تفكر واداشته، متذكر تاريخ و احوال انبيا و اولياى معصوم مىگرداند. تأمل در زيارت عاشورا و ديگر زيارات، اين مطلب را به خوبى روشن مىسازد كه امامان به اين وسيله در صدد ساختن انسانهاى مؤمن و متعهد بودهاند، لذا به آنها تعليم دادهاند كه در زيارت امام حسين عليه السلام از خداوند بخواهند كه زندگى و مرگشان را «حسين گونه» قرار دهد، و آنها را در دينا و آخرت همراه آن حضرت بدارد: «اللهم اجعل محياى محيا محمد و آل محمد، و مماتى ممات محمد و آل محمد ... و ان يجعلنى معكم فى الدنيا و الاخرة.»
به اميد اين كه خداوند متعال توفيق زيارت حضرتش را در دنيا و شفاعتش را در روز قيامت نصيب ما گرداند، به آثار و بركاتى كه زيارت سيدالشهدا عليه السلام به دنبال دارد مىپردازيم:
آرامش بخشيدن به زائر
قبل از آن كه به آثار و بركاتى كه برگرفته از روايات اسلامى است اشاره كنيم، اين نكته لازم به ذكر است كه زيارت مرقد شريف امام حسين عليه السلام مانند ساير ائمه، به مردم و زيارت كنندگانش، نوعى آرامش و اطمينان مىبخشد. در اين عصر كه انسان را موجودى مضطرب مىنامند، و پيوسته دست به گريبان با پديدههايى چون ترديد، ناكامى، تشويش، ترس و ناسازگارى با محيط و زندگى ماشينى و محروميت و جنگ و حتى كنار نيامدن با خود است، و هر روز شاهد كاهشها و فرسايشها است و نمىتواند از اضطراب در امان بماند، اين زيارت مرقد مردان خدا و پيشوايان دين است كه به انسان آرامش خاطر مىدهد.
امام صادق عليه السلام به ابوصباح كنانى فرمود: «همانا نزد شما قبرى است كه هيچ فرد پريشانى نزد آن نمىرود مگر آن كه خداوند از او پريشانى را دفع نموده و حاجتش را برآورده مىنمايد، و همانا نزد او چهار هزار فرشته هستند كه از هنگام شهادتش آشفته و غمآلود تا روز قيامت بر او مىگريند. هر كس او را زيارت كند، وى را تا خانهاش بدرقه مىكنند، و هر كه مريض شود به عيادتش مىروند، و هر كه بميرد جنازهاش را تشييع مىكنند.»
در زيارت يك نوع كشش و نياز الزام آورى انسان را وامىدارد كه فشارها و فريادهاى درونى را از راهى خارج كند. زائر آن مرقد شريف در پرتو دعا و گفتگو با پاكان و استمداد از ارواح پاك مقربان درگاه الهى، نيرو گرفته و نابسامانيها را با توسل بدانها بر خود هموار مىسازند، و خستگىها و فشارهاى وارد بر روان، و نيز اضطرابها و يأسها را از خود مىزدايند و به آرامش و اطمينانى براى ادامه زندگى دست مىيابند.
در امان خدا بودن
به امام صادق عليه السلام عرض كردند: كمترين اثرى كه براى زائر قبر امام حسين عليه السلام چيست؟ فرمود: «كمترين تأثيرش اين است كه خداوند متعال، او و خانواده و مالش را حفظ مىكند تا به سوى اهل خويش برگردد، و چون روز قيامت فرا رسد، خداوند حافظ او خواهد بود. »(2)
زائر خدا محسوب شدن
زيد بن شحام گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: براى زائر قبر امام حسين عليه السلام چه مىباشد؟ فرمود: «همانند كسى است كه خدا را در عرش ديدار نموده باشد.» گفتم: براى كسى كه يكى از شما را زيارت كند چه مىباشد؟ فرمود:
«همانند كسى است كه رسول خدا صلي الله عليه و آله را زيارت نموده است. »(3)
برآورده شدن حاجات و دفع پريشانى
امام صادق عليه السلام فرمود: «همانا نزد شما قبرى است كه هيچ فرد پريشانى نزد آن نمىآيد مگر آن كه خداوند از او دفع پريشانى نمايد و حاجتش را برآورد.»(4)
و نيز به ابوصباح كنانى فرمود: «همانا نزد شما قبرى است كه هيچ فرد پريشانى نزد آن نمىرود مگر آن كه خداوند از او پريشانى را دفع نموده و حاجتش را برآورده مىنمايد، و همانا نزد او چهار هزار فرشته هستند كه از هنگام شهادتش آشفته و غمآلود تا روز قيامت بر او مىگريند. هر كس او را زيارت كند، وى را تا خانهاش بدرقه مىكنند، و هر كه مريض شود به عيادتش مىروند، و هر كه بميرد جنازهاش را تشييع مىكنند.»(5)
زيادتى در عمر و رزق
امام باقر عليه السلام فرموده است: «شيعيان ما را به زيارت قبر حسين عليه السلام امر كنيد، زيرا زيارت او موجب فزونى در رزق و طول عمر و دفع بلايا و ناگواريها مىشود. »(6)
آمرزش گناهان
امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس حسين عليه السلام را زيارت كند در حالي كه عارف به حق او بوده و به امامتش اقرار داشته باشد خداى سبحان، گناهان گذشته و آيندهاش را مىآمرزد.»(7)
و جابر جعفى در ضمن يك حديث طولانى از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود: «چون از نزد قبر حسين عليه السلام بازگشتى، ندا كنندهاى تو را ندا مىدهد كه اگر آن را مىشنيدى، تمام عمر را نزد قبر شريف حسين عليه السلام اقامت مىگزيدى. آن منادى گويد:خوشا به حال تو اى بنده خدا كه سود فراوان بردى و به سلامت (در دين) دست يافتى. عمل از سر بگير كه گناهان گذشتهات آمورزيده شد.»(8)
محسوب نشدن ايام زيارت از عمر زائر
امام صادق عليه السلام فرمود: «همانا ايام زيارت زائران حسين بن على عليه السلام از عمرشان محسوب نگشته و جزء حياتشان به شمار نمىآيد.»(9)
حفاظت زائر در دنيا و آخرت
عبدالله بن هلال به امام صادق عليه السلام عرض كرد: فدايت شوم، كمترين نصيبى كه زائر امام حسين عليه السلام دارد، چيست؟ فرمود: «اى عبدالله، كمترين چيزى كه براى او مىباشد، اين است كه خداوند او و خانوادهاش را حفظ مىكند تا وى را به سوى خانوادهاش بازگرداند، و چون روز قيامت فرا رسد، خداوند حافظ او مىباشد.»(10)
شيعه، امام را مقرب درگاه خدا مىداند و با توسل به او قربى به خدا پيدا مىكند، همانطور كه خودش در قرآن مجيد فرمود: «به سوى او وسيله بگيريد.» امام را وسيله الهى مىداند. زيرا توسل و شفاعت، بعدى از ابعاد زيارت است كه زائر از اين طريق خود را به درگاه الهى نزديك مىكند، و پيشوايان ما وعده فرمودهاند كه از زائران خود دستگيرى كنند.
عنايت و توجه سيدالشهدا عليه السلام
امام صادق عليه السلام فرمود: «حسين در نزد پروردگارش، به زائرانش نظر مىكند. او نگاه مىكند كه چه كسى براى آن حضرت گريه مىكند، پس براى او طلب آمرزش كرده و پدرانش را مىخواند تا براى آن زائر دعا كرده و طلب آمرزش و مغفرت نمايند. سپس امام (حسين) مىفرمايد: اگر زائر من مىدانست كه خدا چه چيزى براى او عطا مىفرمايد شادى او بيشتر از جزع و بىتابى وى مىگرديد.»(11)
و امام حسين عليه السلام فرمود: «هر كس مرا در زندگانيش زيارت كند، پس از مرگش بازديدش خواهم كرد.»(12)
خير و بركت زياد
امام صادق عليه السلام فرمود: «اگر مردم مىدانستند كه چقدر خير و بركت در زيارت امام حسين عليهالسلام وجود دارد، براى زيارت كردنش با يكديگر مقاتله مىكردند، و هر آينه اموالشان را براى رفتن به زيارتش مىفروختند.»(13)
و امام باقر عليه السلام فرمود: «اگر مردم مىدانستند كه زيارت قبر شريف حسين عليه السلام چه مقدار فضيلت و بركت دارد، از شوق زيارت جان مىسپردند و نفسهايشان از شدت حسرت بند مىآمد.»(14)
برابرى زيارت قبر حسين عليه السلام با حج
عبدالله بن عبيد انبارى گويد: به امام صادق عليه السلام عرضه داشتم: فدايت شوم، همه ساله وسايل تشرف به حج برايم فراهم نمىشود. فرمود: «چون قصد حج نمودى و اسباب برايت فراهم نگشت، به زيارت قبر حسين عليه السلام برو، كه يك حج برايت نوشته مىشود و چون قصد عمره نمودى و وسايل مهيا نشد، عزم زيارت قبر حسين عليه السلام نما، كه يك عمره برايت منظور مىشود.»(15)
نام زائر در اعلى عليين ثبت مىشود
امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس به زيارت قبر حسين عليه السلام برود در حالى كه عارف به حق او باشد، خداوند نام او را در اعلى عليين مىنويسد.»(16)
غرق شدن در رحمت الهى
از امام صادق عليه السلام پرسيدند: ثواب كسى كه قبر امام حسين عليه السلام را زيارت كند، در حالى كه كبر و غرور نداشته باشد چيست؟ فرمود: «برايش هزار عمره و حج مقبول نوشته مىشود. اگر شقى باشد، سعيد نوشته مىگردد، و پيوسته در رحمت الهى غوطهور خواهد بود.»(17)
دعاى معصومين براى زائر
معاوية بن وهب از امام صادق عليه السلام نقل نموده كه فرمود: «اى معاويه، زيارت قبر حسين عليهالسلام را از روى ترس وامگذار، زيرا هر كه آن را ترك كند، چنان دچار حسرت مىشود كه آرزو نمايد قبرش نزد او باشد. آيا دوست ندارى كه خداوند تو را در زمره كسانى به حساب آورد كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و على و فاطمه و امامان معصوم عليه السلام برايش دعا مىكنند؟»(18)
و نيز فرمود: «همانا فاطمه عليهاالسلام دختر محمد صلي الله عليه و آله نزد زائران قبر فرزندش حسين عليه السلام حضور يافته و براى گناهانشان طلب آمرزش مىكند.»(19)
تجلى خدا
امام صادق عليه السلام فرمود: «به درستى كه خداى تبارك و تعالى، قبل از اهل عرفات، براى زائران قبر حسين عليه السلام تجلى مىنمايد، حوايج آنان را برآورده مىكند، گناهانشان را آمرزيده و درخواستهايشان را به اجابت مقرون مىسازد، و سپس متوجه اهل عرفات شده و در مورد آنان نيز اينگونه عمل مىكند.»(20)
سعادت
امام صادق عليه السلام به عبدالملك خثعمى فرمود: «زيارت حسين بن على عليه السلام را ترك مكن و دوستانت را نيز به آن فرمان بده، تا خداوند بر عمرت افزوده و روزيت را زياد گرداند. خداوند سبحان زندگانى تو را در سعادت قرار خواهد داد، و نمىميرى مگر سعادتمند، و تو را در سلك سعادتمندان خواهند نوشت.»(21)
تأثير زيارت در روز عاشورا
امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس قبر حسين را در روز عاشورا زيارت كند، همانند كسى است كه در برابر او به خون خود غلطيده باشد.»(22)
قرار گرفتن در جوار پيامبر و على و فاطمه عليهم السلام
امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس مىخواهد در جوار پيامبر صلي الله عليه و آله و على و فاطمه عليهماالسلام باشد، نبايد زيارت حسين بن على عليه السلام را ترك كند.»(23)
تأثير زيارت در روز قيامت
امام صادق عليه السلام فرمود: «هيچ كس در روز قيامت نيست مگر آن كه آرزو مىكند كه اى كاش از زائرين امام حسين عليه السلام مىبود زيرا مشاهده مىنمايد كه با زائران حسين عليه السلام به واسطه مقامى كه در نزد پروردگار دارند، چگونه عمل مىشود.»(24)
و نيز فرمود: «هر كس دوست دارد در روز قيامت بر سر سفرههايى از نور بنشيند پس بايد از زائرين حسين بن على عليه السلام باشد.»(25)
و زرارة بن اعين گويد: «امام صادق عليه السلام فرمود: «زائرين حسين يك برترى نسبت به ساير مردم دارند» پرسيدم: برتريشان چيست؟ فرمود: «چهل سال قبل از مردم وارد بهشت مىشوند در حالى كه ديگران هنوز در حال حساب هستند.»(26)
رهايى از شدايد قيامت
رسول گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: «من تعهد مىكنم كه در روز قيامت هنگامه رستاخيز، ضمن ملاقات با زائر حسين عليه السلام، دستش را بگيرم و از مراحل هولانگيز و سختيهاى قيامت نجاتش بخشيده و او را به بهشت وارد كنم.»(27)
نجات از آتش جهنم
امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كس قبر حسين عليه السلام را به خاطر خداوند و در راه خدا زيارت نمايد، خداوند او را از آتش دوزخ آزاد مىسازد، و روز ترس بزرگ (قيامت) او را ايمن مىدارد. از خداوند نيز هيچ حاجتى از حوائج دنيا و آخرت را طلب نمىكند مگر آن كه به او عطا مىنمايد.»(28)
اين آثار و آثار ديگرى كه به خاطر اجتناب از طولانى شدن مطلب ذكر نكرديم، همگى به بركت وجود حضرت سيدالشهدا عليه السلام است كه اميدوارم هر چه زودتر توفيق زيارت مرقد مطهرش نصيب تمام عاشقان گردد.
پىنوشتها:
1- سوره مائده، آيه 39.
2- ثواب الاعمال شيخ صدوق، ص 116.
3- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 281.
4- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 337.
5- همان مأخذ.
6- همان مأخذ، ص 289.
7- كافى، مرحوم كلينى، ج 4، ص 582.
8- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 295.
9- وسائل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج 10، ص 322.
10- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 247.
11- امالى شيخ طوسى، ص 55.
12- بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 101، ص 16.
13- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 87.
14- سفينة البحار، محدث قمى، ج 1، ص 565.
15- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 306.
16- وسائل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج 10، ص 324.
17- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 328.
18- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 199.
19- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 204.
20- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 346.
21- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 292.
22- وسائل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج 10، ص 331.
23- وسائل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج 10، ص 230.
24- وسائل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج 10، ص 330.
25- وسائل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج 10، ص 331.
26- بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 44، ص 235.
27- منتخب كامل الزيارات، ابن قولويه، ص 278.
28- وسائل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج 10، ص 324.
منبع:
كتاب آثار و بركات سيدالشهدا، عليرضا رجالى تهرانى.
v