هنوز هم می‌توان سراغ گرفت جاهایی كه می‌شود رمضان را بو كرد و نفس كشید و مزمزه كرد

اگر سال‌ها پیش طبل و دهل، این دو ندادهنده وقت افطار و وقت امساك، جزیی از رنگ‌وبوی زنده نواحی مختلف ایران بوده باشد؛ در آن روزها و شب‌های بی‌رادیو و بی‌تلویزیون كه وقت شرعی را نمی‌شد از این دو همدم سرد و بی‌روح شنید.

هرچند دارد یادمان می‌رود، اما چندان دور نیستند روزهای نقاره‌زدن و بلندبلند روی پشت‌بام خانه‌ها و مسجدها مناجات‌ خواندن. با این‌ حال این ‌روزها چیزی از آن نقاره‌ها و مناجات‌ها یادمان نیست؛ چه رسد به اینكه مسجد محله‌مان را برای استقبال از این مهمانی بازسازی كنیم یا دست‌كم گرد‌وخاك‌هایش را بگیریم؛

فرار می‌كنیم از سرزنش‌كردن خودمان. تقصیری نداریم. ناگزیریم از هماهنگی با این همه شتاب و تعجیل و این همه منطق قرن 21. با همه این توجیه‌ها و دل‌خوش‌كنك‌ها، اما حس‌مان زیر بار این توجیه‌ها نمی‌رود و چیز دیگری می‌گوید. دست‌كم می توانیم حرف بزنیم از آن همه ولوله‌ای كه در ماه رمضان می‌افتاد در خانه‌های دهات و خانه‌های شهرها. هرچند هنوز هم می‌توان سراغ گرفت جاهایی كه می‌شود رمضان را بو كرد و نفس كشید و مزمزه كرد.

نقاره
این‌روزها تنها مردم مشهد و طبس هستند كه با آواي نقاره‌ها به استقبال اذان صبح مي‌روند و روزه مي‌گيرند. آستانه حرم حضرت امام‌رضا (ع) از معدود جاهايي است كه هنوز هر سحر اين رسم كهن ایرانی در آن اجرا مي‌شود. اینها را هوشنگ جاويد در كتابش «موسيقي رمضان در ايران» نوشته است.

نقاره‌زني قبل از اسلام هم به عنوان يك رسم كهن هنگام طلوع خورشيد اجرا مي‌شده است. گروه نقاره‌زني در واقع نوعي اركستر بوده كه از سازهاي كوبه‌اي و بادي كه با قوانين خاصي به نام «نوبت» نواخته مي‌شده، تشكيل می‌شده است. تاورنیه، جهانگرد فرانسوی هم در سفرنامه ایران خود به نقاره‌زنی اشاره كرده است.

با آمدن اسلام به ايران، هنر نقاره‌زني جلوه دیگری پیدا كرد و به سنتی برای زمان سحر و افطار ماه رمضان تبدیل شد و چهره یك هنر آييني را به خود گرفت؛ جوری كه در بعضي از مناطق ايران اين كار به شكل یك سنت وقفي درآمد، اما امروز تنها در طبس به صورت اوقافي انجام مي‌شود. نقاره‌زني‌اي كه در حرم امام رضا برگزار مي‌شود، گونه‌اي تحول‌يافته از نقاره‌زني باستاني در ايران است.

دهل و دف
دهل‌زنی و دف‌زني هم در برخي از مناطق ایران براساس تفكرات و باورداشت‌هاي قومي منطقه‌اي به جاي استفاده از نقاره‌زني براي بيداري مؤمنان استفاده مي‌شده است. در ميان نواختن سازهاي كوبه‌اي، آوازها و نواهايي نیز خوانده می‌شده كه مهم‌ترین آنها مناجات سحر است.

دهل و دف زني به‌وقت سحر بيشتر در مناطق غربي و شمال‌غربي ايران رواج داشته است. به جای آن در مناطق مركزي و جنوبي ايران، شيپور، كرنا و بوق‌زني هنگام سحر رايج بوده كه امروز از آنها هم تنها يادي باقي‌مانده است.

تا زماني كه كرنا و بوق صدفي و شاخي رايج بوده، از آنها استفاده مي‌شده است. بعد از آن اما با واردشدن شيپورهاي فرانسوي و سوئدي به ايران كه بيشتر كاربرد نظامي داشته‌اند، از اين شيپورها بهره مي‌بردند. گاه شيپور يا كرنا و بوق در كنار نقاره و دهل براي بيداركردن مردم مورد استفاده قرار مي‌گرفت.

دم‌دم سحری
دم‌دم سحري، آیینی است مخصوص ناحيه بوشهر. در بخش‌هايي از حومه‌هاي شهر بوشهر به آن گم‌گم سحري هم مي‌گويند. اين نامگذاري به دلیل صداي حاصل از دمام‌زني است كه صدایی شبيه به تلفظ واژه «گم‌گم» از آن به گوش می‌رسد. دم‌دم، نوعي دهل النگويي است كه در بوشهر رايج است.

این سنت چنان در بوشهر جا افتاده و دیرینه شده كه برخي از خانواده‌هایی كه اين رسم را در ماه رمضان انجام مي‌داده‌اند، «دم‌سحري» نام گرفته‌اند. اين رسم اما امروزه در بوشهر بسيار محدود شده است. در دوره پهلوي اول نواختن دم‌دم سحر ممنوع بود اما پس از سال 1325 اجراي دوباره آن توسط شخصي به نام محمد ابراهيم آغاز شد.

او در آهنگ‌هاي سحري تغييراتي به وجود آورد. دم‌دم‌نوازي در شب‌هاي احيا نواي خاصي پیدا می‌كند كه نوعي حزن در آن نهفته است. در عوض هرچه به پایان رمضان و عيد فطر نزدیك می‌شود، نوایی شادتر پیدا می‌كند.

اجراي اين رسم به اين صورت است كه 2 يا چند تن كه بيشتر آنها از خانواده‌هاي طبقه فرودست جامعه هستند، هنگام سحر و ساعتي به اذان مانده با يك دم‌دم پرسروصدا در كوچه‌ها قدم می‌زنند و «والسلام يا شهر رمضان» می‌گویند و مردم را بیدار می‌كنند.

سحرخوانی
سحرخواني يا مناجات سحري كه در بعضي از نقاط كشور به آن شب‌خواني هم مي‌گفته‌اند، از رسم‌هایی است كه تقريبا در همه‌ جاي ايران به شيوه‌هاي مختلف اجرا مي‌شده است. يك يا چند نفر از سحرخوانان بر بالاي بام خانه‌ها يا گلدسته‌هاي مسجد مي‌رفتند و ساعتي به اذان مانده با صداي خوش و رساي خود شروع به خواندن مناجات‌‌نامه‌هاي ويژه رمضان مي‌كردند.

در این سحرخواني‌ها، اغلب از مناجات خواجه عبدالله انصاري استفاده مي‌شده است. الحان مناجات‌خواني تاكنون مورد پژوهش و بررسي قرار نگرفته است. اين الحان از زيباترين مجموعه‌هاي موسيقي آوازي ايران است. سحرخواني در شب‌هاي قدر تغيیر مي‌كند و به اصطلاح به آن «الصلوه» یا تيغ وبُرحيدري مي‌گفته‌اند.

حكایت‌خوانی
نوعي حكايت‌خواني نيز در ماه رمضان رواج داشته است. گرچه حكايت‌خواني همواره در ايران استفاده مي‌شده، اما در ماه رمضان به شكلي بسيار زيبا، جلوه‌اي ديني و مذهبي پيدا مي‌كند كه به شرح زندگاني، داوري‌ها و سيره امام علي (ع) مي‌پردازد.

نبردها و رادي‌هاي آن شهيد محراب و مولاي مؤمنين در قالبي آهنگين توسط هنرمندان (چه با ساز و چه بدون ساز) بيان مي‌شد؛ حكايت‌هايي چون قلعه خيبر، سلمان و شير و علي و بند بربر از اين قبیل حكایت‌ها هستند.

۴۰ پیراهن تركمنی و ۴۰ شلوار 7 تكه دختران دم‌بخت تركمن در شب‌های مبارك ماه رمضان دوخته می‌شود. در این ماه برای نوعروسان تركمن كه پیش از این ماه به خانه بخت رفته‌اند، شیرینی می‌فرستند.

آگاهی از مراسم و آداب و رسوم خاص هر استان و منطقه در ایام ماه رمضان شاید جالب و خواندنی باشد.

در این میان ترکمن های ایران به لحاظ کثرت آداب و رسوم در زندگی روزمره، دارای فرهنگی بسیار غنی هستند. این مردم به دلیل داشتن پیشینه فرهنگی بسیار قدیمی، تقریبا برای هر مناسبتی، مراسم خاصی دارند که یکی از این مناسبت ها،ماه مبارک رمضان است. فرا رسیدن این ماه باعث خوشحالی هر فرد ترکمن می شود. در این ماه ترکمن ها ازمرد و زن و پیر و جوان با شور و شعفی بسیار غیر از به جای آوردن فرایض، در تمامی مراسمی که ویژه این ماه برگزار می شود، شرکت می کنند.

ترکمن ها حداقل یک هفته قبل از حلول ماه مبارک رمضان مقدمات ورود به این ماه پرفیض و برکت را فراهم می سازند. زنان بیشتر از روزهای معمول به نظافت خانه و حیاط منزل می پردازند و مردان نیز خواربار و ملزومات موردنیاز این ماه را خریداری می کنند.

در بسیاری از مناطق ترکمن نشین، رسم است که زنان و دختران ترکمن آخرین جمعه قبل از حلول ماه رمضان، به شکل دسته جمعی، مسجد محل خود را نظافت کنند. برخی از خانواده ها نیز سجاده هایی از جنس قالیچه و نمد را که به آن نماز لیق می گویند، به مسجد محل خود اهدا می کنند.

رویت هلال ماه رمضان نیز در میان ترکمن ها با هیجان خاصی همراه است. آنان عقیده دارند هرکس زودتر از بقیه هلال ماه را ببیند، ثواب بیشتری می برد و حتی باعث افزایش بینایی می شود به همین دلیل پیر و جوان سعی می کنند برای دیدن هلال ماه، که علامت حلول ماه مبارک است، به بالای ارتفاعات و پشت بام ها بروند تا زودتر از دیگران ماه را ببینند. عصر شب های آخر ماه شعبان، نگاه اغلب مردم ترکمن به سمت مغرب آسمان است تا شاید هلال ماه را رویت کنند و فردی که هلال ماه را ببیند آیه شریفه سوره بقره را قرائت و با خوشحالی و با صدای بلند به دیگران اعلام می کند که ماه را رویت کرده است.

آداب مردم شیراز

استان مرکزی

 مردم این استان نیز همانند دیگر مردم کشور از امروز به میهمانی خدا می روند و همچون دیگر مسلمانان جهان از مدت ها قبل خود را برای لبیک گفتن به ندای حق آماده کرده اند. متداول ترین سنت که در شهرها و روستاهای استان مرکزی با گذشت زمان هنوز دستخوش تغییر نشده، تهیه نان مخصوص «فتیر» است. هنوز هم بسیاری از کدبانوهای شهری و روستایی در تنورها یا فرهای خانگی، اقدام به طبخ این نان شیرینی سنتی برای سفره افطار می کنند. گوش فیل، شیرینی مرسوم مردم استان در ماه رمضان است که از هفته قبل از حلول ماه در قنادی ها دیده می شود. هنوز هم بسیاری از مردم استان «آش رشته» غذای اصلی هر روزه سفره افطارشان است و زیره جوش و شله زرد نیز دسر نیروبخش در کنار آش به شمار می آید.

كمتر از   10روز به آغاز ماه مبارك رمضان، مردم استان كرمان خود را براي انجام فرايض ويژه اين ماه آماده مي‌كنند .

كرمانيان از گذشته در اين ماه آداب و رسوم خاصي داشته‌اند كه امروزه برخي از آنها به فراموشي سپرده شده و برخي ديگر همچنان پابرجا هستند .

كارشناس مردمشناسي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كرمان در اين خصوص گفت: «مردم اين استان پيش از فرا رسيدن ماه مبارك رمضان با گرفتن روزه به استقبال اين ماه مي‌روند .»

در اين ماه حفظ شعائر اسلامي بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرد و مجالس قرائت قرآن و خواندن دعا در منازل و مساجد برگزار مي‌شود .

مراسمي هم با عنوان كليدزني در شب‌هاي ماه مبارك برگزار مي‌شود كه در آن زني داخل يك سيني آينه، سرمه‌دان و يك جلد كلام‌الله مجيد قرار داده به منازل اهل محل مي‌رود و در حالي كه صورت خود را با چادر پوشانده با كليد به سيني مي‌زند. صاحبخانه پس از گشودن در، آينه داخل سيني را برمي‌دارد و چهره خود را مي‌نگرد، سپس مقداري شيريني، قند يا پول داخل سيني قرار مي‌دهد .

كليدزن اين عمل را با نيت از پيش تعيين شده انجام مي‌دهد و صاحبخانه به او مي‌گويد هر مراد و نيتي داشته باشي خداوند آن رابرآورده سازد .

در پايان خوراكي‌ها يا پول جمع‌آوري شده را به مستمندان مي‌دهند .

در اين ماه از شب سوم تا پايان ماه مراسمي با عنوان «الله رمضوني» نيز برگزار مي‌شود كه در آن گروهي از جوانان به منازل محله رفته و سروده‌اي را مي‌خوانند. پس از خواندن هر بيت همراهان جمله صلي علي محمد صلوات بر محمد را تكرار مي‌كنند و پس از اتمام اين سروده صاحبخانه مبلغي پول به سرپرست گروه مي‌دهد .

اين كارشناس مردمشناسي گفت: «مردم كرمان بر اين باورند كه در ماه رمضان نبايد اسراف كرد، از اين رو اگر غذايي از افطار مانده باشد در سحر آن را مصرف مي‌كنند .»

براي سحر آبگوشت، عدس پلو و يا برنج و خورشت مي‌پزند .

در گذشته موذن از طريق مناره مسجد مردم را براي سحر بيدار مي‌كرد و يا اينكه افراد محل به نوبت هر شب همسايه‌ها را بيدار مي‌كردند، اما امروزه با زنگ تلفن، ساعت و يا تنظيم تلويزيون بيدار مي‌شوند .

كرماني‌ها پس از صرف غذا در هنگام سحر، دعا و قرآن مي‌خوانند و بر اين باورند كه در اين ماه غذاها بايد ساده و مختصر باشد تا راه و شيوه پيامبر(ص) را در پيش گرفته باشند .

مردم كرمان قبل از غذا با خرما يا نمك افطار مي‌كنند و معتقدند امام علي(ع) اينگونه افطار مي‌كردند .

آبگوشت از عمده‌ترين غذاها براي افطار است و اگر كسي نيز نذر داشته باشد مقداري آبگوشت درست كرده به مسجد مي‌برد .

اين كارشناس مردمشناسي افزود: «شيريني افطاري در كرمان زولبيا و باميه و غذاي نذري اين ماه شله‌زرد و آبگوشت است كه بين همسايگان توزيع مي‌شود .»

مردم شهر بردسير نيز با نان و سركه افطار مي‌كنند .

بلوچ‌هاي بم معتقدند در ماه رمضان گوش دادن به موسيقي حرام است .

زرندي‌ها نيز بر اين باورند كه همه نخل‌ها متعلق به حضرت علي(ع) است، بنابر اين وظيفه مسلمانان است كه با خرما افطار كنند .

از ديگر آداب و رسوم اين ماه كمك به نيازمندان و فقرا و برپايي مجالس ختم قرآن در منازل اهالي هر محله است .

مردم استان كرمان در شب‌هاي نوزدهم، بيستم و بيست و يكم ماه رمضان پس از نماز مغرب و عشا در مساجد و تكيه‌ها سينه و زنجير مي‌زنند .

آنان در شب‌هاي قدر شب زنده‌داري مي‌كنند و تا سحر قرآن و دعا مي‌خوانند و معتقدند دعا و مناجات در اين شب‌ها باعث برآورده شدن حاجات مي‌شود. همچنين بر اين باورند كه هر مسلماني در اين شب‌ها يك ركعت نماز بخواند به اندازه ‪ ۱۰۰ ركعت ثواب دارد .

اين كارشناس مردمشناسي گفت: «كرماني‌ها هماند ساير مسلمانان در روز عيد فطر هم نماز عيد فطر بجا مي‌آورند و با دادن فطريه به ياري نيازمندان مي‌شتابند .»

آنها همچنين پس از نماز به ديدار خانواده‌هايي كه به تازگي عزادار شده‌اند مي‌روند و به آنها تسليت مي‌گويند .

زيارت اهل قبور و ديد و بازديد اقوام و آشنايان از ديگر آداب روز عيد فطر در كرمان است .

وي با بيان اينكه بسياري از آداب و سوم قديمي در حال فراموشي هستند، افزود : سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كرمان در حال گردآوري فرهنگ‌هاي معنوي براي ارسال به پژوهشكده مردمشناسي كشور به منظور ثبت ملي و جهاني مي‌باشد .

مراسم كليدزني، الله رمضوني، سفره‌هاي نذري، مراسم سنگ‌زني مربوط به ماه محرم در كوهبنان و مراسم چل ممبرون(مربوط به ماه محرم) از جمله اين آيين‌ها و آداب است .

آداب مردم همدان .

  قدمت سنت های ویژه ماه مبارک رمضان در همدان به تاریخ اسلام برمی گردد و با وجود گذشت سالیان متمادی، بسیاری از این سنت ها هم چنان پابرجاست. یکی از سنت های قدیمی این ماه در همدان، مراسم کیسه برکت در روز ٢٧ رمضان است؛ در این روز، زنان روزه دار به هنگام رفتن به مسجد و اقامه نمازظهر به همراه خود پارچه، نخ و سوزن می برند و در بین دو نماز ظهر و عصر با استفاده از این وسیله ها به کار دوختن یک یا چند کیسه برکت مشغول می شوند. به اعتقادمردم همدان هر فردی که داخل این کیسه پول بریزد، خداوند به وی مال و دارایی زیاد می بخشد. از دیگر آداب مخصوص این ماه در همدان، آیین توزیع آجیل مشکل گشا به هنگام افطار به قصد نیت و طلب حاجت است. یکی دیگر از رسوم مردم همدان در ماه مبارک رمضان جمع آوری خرده های نان سفره افطاری است. پختن غذاهای مخصوص از دیگر آیین های ماه مبارک مردم استان همدان به شمار می آید.

نگاهي به آداب و رسوم مردم هرمزگان در ايام مبارک رمضان


رمضان مانند همه ماهها نيست بلکه ما فوق ماههاي ديگراست زيرا همانطورکه خداوند در قرآن فرموده رمضان ماه عبادت وخودسازي است وشب هاي قدر آن ازهرماه بالاتر است .
روزها، روزه داري ،شب ها شب زنده داري ، توبه و راز و نيازهاي عميق با خدا و خواندن دعا و قرآن،انگار اين آخرين ماه رمضان عمر ما باشد .
به گزارش ايرنا روزه داري دربين ساکنان اين استان از ماه شعبان شروع مي شود چرا که برخي معتقدند روزه هاي واجب دارند که نتوانسته اند درسالهاي گذشته بگيرند و يا روزه هاي مستحبي دارند تا ثواب ببرند .
روزهاي آخر ماه شعبان بويژه سه روز آخر و بخصوص روز آخر که به روزه يوم الشک معروف است بيشتر به آن بها داده مي شود چرا که عده اي نمي خواهند روزه 30روز ماه رمضان کم داشته باشند .
وقتي به انتهاي ماه شعبان مي رسيد عده اي از قديم الايام عادت دارند که غروب آن روز دربالاي پشت بام و جاهاي بلند و برخي هم با دستگاههاي مدرن به انتظار ديدن ماه رمضان مي نشينند تا ماه نو را خود ببيند ومطمئن شوند .
البته در بيشترسالها در اين روزها ماه بدرستي با چشم عادي ديده نمي شود و بنا به اعلام ستاد استهلال رمضان همزمان با سراسر کشور رسميت پيدا مي کند .
با قطعي شدن ماه رمضان استان هرمزگان حال و هواي رمضان به خود مي گيرد تقريبا خوردن و آشاميدن در ملاعام برچيده مي شود و تا غروب هر روز به حرمت اين ماه عزيز کسي به خود اجازه نمي دهد در بين مردم روزه خواري کند .
کساني که توانايي گرفتن روزه در اين ماه دارند چهره هاي معنوي و بندگي خدا از دور مشخص است و روزه را با جان و جسم خود لمس مي کنند .
مردم اين استان در اين ماه اعتقاد به برکت نعمت هاي خدا دارند و در بين آنها به ماه برکت معروف است لذا هر نوع درآمد و افزايش رزق و روزي را مبدا و منشا آن دراين ماه مي دانند .
دراين ماه آيين هاي زيادي از خواندن قرآن و دعاهاي مستحبي ، نمازهاي قضا و نماز و دعا براي پدر ومادر و درگذشتگان از سوي مردم خوانده مي شود .
ربناي هرمزگان که ازسحرگاهان آغاز مي شود تنها با خوردن افطاري به پايان نمي رسد و تا پاسي از شب ادامه دارد .
درماه رمضان مساجد هرمزگان بويژه در شهر بندرعباس بيش از ماههاي گذشته شلوغ تراست و نماز گزاران پس ازاقامه نماز و مختصري افطاري معروف به لب گشودن افطار به خواندن يک جزء قران مي کنند .
اين رويه به مدت سي شب ادامه دارد و شب هاي قدر دعاهاي مستحبي از قبيل جوشن کبير و نمازهاي مستحبي ،آيين هاي قرآن بر سرگذاشتن تا پاسي از شب ادامه دارد .
شب هاي قدر که معروف به شب هاي ضربت خوردن و شهادت حضرت علي (ع) هم است شب هاي قتل هم مي گويند که علاوه برآين هاي ياد شده آيين هاي سوگواري شهادت مولاي متقيان هم برگزار مي شود .
خواندن 100رکعت نماز مستحبي و دعاي معروف جوشن کبير يا 100بند دربين ساکنان اين خطه همچنان در شب هاي قدراز اهميت وجايگاه خاصي برخوردار است .
دعاي 100بند که همراه با هربار جمله الخوص خللسنا من النار يا رب به پايان مي رسد به نخي که همراه دارند يک گره مي زنند و پس از پايان دعا در جاي مناسب نگه مي دارندوبه دعاي 100بند معروف است واعتقاد دارند که کسي که همراه داشته باشد و يا در خانه نگه داري کند با مشکل مواجه نمي شود .
از شب بيست ويکم رمضان آيين هاي ختم قرآن و فاتحه اموات نيز به مدت 9 شب در اين استان به جريان مي افتد و دراين شب ها برخي از مردم به ياد درگذشتگان خود بويژه درپدر ومادر،خواهر و برادر مراسم ياد بودي برگزار مي کنند .
اين برنامه ازاين قرار است که يک تا چند قاري معروف به ملا عصر به منزل خود دعوت مي کنند و هريک يک جز قرآن را به نيت ثواب به روح اموات دعوت کننده تلاوت مي کنند .
اين رسم يک سابقه ديرينه در نزد هرمزگانيها دارد که هنوز برخي از آن ياد مي کنند و معتقد ند که اموات آنها در ماه رمضان چشم انتظار هستند و اين رسم در سال دوبار انجام مي شود .
مي گويند سرمنشا و خاستگاه اين رسم قرآني و نوعي گراميداشت ياد وخاطره اموات ودرگذشتگان است و روح آنها با اين کار شاد مي شود .
اين مناسبت نوعي احترام به اموات و به ياد آنها بوده و معتقد روح آنها دراين مجلس حاضر وانتظار دارد که به ياد آنها باشند و درشرايط عادي برخي از مردم درشب هاي دوشنبه وجمعه نيز پس از خوردن مقدار غذا يا ميوه با خواندن يک با سوره حمد و سه بار سوره اخلاص ازمردگان خود ياد مي کنند .
اين رسم موجب مي شود که اعضاي يک فاميل که برخي به بيش از 100نفر مي رسد در يک شب در منزل يکي ازآنها اقوام جمع شوند ويک نوع ديدوبازديد و احوالپرسي از هم ديگر هم تلقي مي شود .
تدارک افطاري معمولا برعهده يک تا چند خانواده در يک محل است که از لحاظ مالي فشاري به ديگر اعضاي خانواده بوجود نيايد .
از موضوع فاتحه اموات که بگذريم به خوراکي ها و شيريني ها دراين ماه در هرمزگان بپردازيم که رنگين ترين بخش غذا را سفره افطار را تشکيل مي دهد .
بيشتر مردم عادت دارند بطور معمول افطاري خود را با آب جوش يا چاي کمررنگ و خرما و رطب بازکنند که دراين فصل خرماي تازه اعم از خزيزي ، مرداسنگ ، زرد و هليلي در بازار موجود است .
به هنگام افطار خوراکي هاي ديگر مثل فرني ، شيريني و نان هاي محلي و همچنين رنگينه در سر سفره خودنمايي مي کند که بيشتر مردم افطار خود را با اين خوراکي ها اول باز مي کنند و سپس نماز مغرب وعشا مي خوانند و پس از يکي دوساعت شام صرف مي کنند .
روزهاي پاياني رمضان هم حال وهواي ديگري دارد که معروف به اين است که صدحيف که ماه رمضان رفت و صد شکر که عيد رمضان آمد .
مردم در روزهاي پاياني رمضان به اسقبال عيد مي روند و پس ازاقامه نماز عيد فطر برخي به زيارت اهل قبور مي روند وبه ياد درگذشتگان خود قران و فاتحه مي خوانند و برخي هم به ديدار بزرگترهاي خود مي روند .
يکي از سنت هاي حسنه مردم در روز عيد فطر ،پرداخت فطريه و در اصطلاح محلي (سر روزه ) است که پيش از اقامه نماز عيد فطر آماده مي کنند که برخي در همان ميعادگاه نماز تحويل ميدهند وبرخي هم که افراد فقير ونيازمندي مي شناسند به خانه آنها مي فرستند .
دراين روز بيشتر خانواده ها ديدار جمعي با تمام اعضاي خانواده دارند که اکثر آنها در يک مهماني بزرگ شرکت مي کنند و پس از نهار ظهرعيد رمضان به ديدار بقيه فاميل ودوستان خود مي روند و اين گونه ربناي ماه مبارک رمضان در هرمزگان شکل مي گيرد .

گاهی به آداب و رسوم مردم یزد در ماه مبارک رمضان

 

: آداب و رسوم مردم مؤمن استان یزد که ریشه در فرهنگ غنی و اصیل
اسلامی دارد به دلایل گوناگون در گذر زمان نه تنها دچار خللی نشده، بلکه روز به روز بر
عظمت آن افزوده شده است .

در این میان آداب ماه مبارک رمضان، یکی از مصادیق فرهنگ عامه مردم دیار است که با ریشه های عمیق مذهبی مورد توجه همگان قرار دارد .
این رسوم از قرن ها پیش دارای غنای ویژه ای است و مردم با شوق هر چه تمام آن را به جا می آورند .
از نیمه ماه شعبان چهره ظاهری شهرها دگرگون می شود و مردم نیز با جنب و
جوش به آماده کردن خود برای استقبال از ماه مبارک رمضان می پردازند .
مردم استان یزد چند روز قبل از ماه مبارک رمضان به نظافت و پاکسازی خانه ها و مساجد پرداخته و به استقبال این ماه پربرکت می روند .
آنها نظافت و خانه تکانی را هنگام روز انجام می دهند زیرا اعتقاد دارند که جارو کردن در شب کراهت دارد .
شب باید خانه تمیز باشد زیرا شیطان در محل کثیف ماندگار می شود، به این
دلیل خاکروبه را نیز قبل از غروب آفتاب از خانه بیرون می برند .
مردم استان یزد معتقدند، همانگونه که در این ماه مبارک به تزکیه روح توجه می شود، باید به نظافت محل عبادت و سکونت نیز پرداخت .
کلوخ اندازان، از جمله آداب و رسومی است که مردم مؤمن یزد با انجام آن به استقبال ماه مبارک رمضان می روند .
مراسم کلوخ اندازان، به این شکل است که خانواده ها در کنار یکدیگر یک روز
را به شادی می پردازند. علت نامگذاری این روز به کلوخ اندازان مشخص نیست
ولی شاید بتوان آن را بهانه ای دانست که افراد در کنار بزرگ تر خانواده
جمع شده یا برای تفریح و شادی به دامن طبیعت پناه ببرند .
در میان غذاهای مطبوعی که در این روز از سوی مردم طبخ می شود، نوعی آش است که در اصطلاح محلی به آن" شولی" می گویند .
مردم استان یزد برای رؤیت هلال اول ماه رمضان ، غروب روز آخر ماه شعبان
بالای پشت بام و مناره های مساجد رفته و با نگاه عمیق به آسمان ماه را جست
وجو می کنند و در صورت مشاهده، اعمال مخصوص این ماه را به جا می آورند .
اگر به علت ابری بودن آسمان، رؤیت هلال اول ماه ممکن نباشد افرادی را به
آبادی ها و شهرهای نزدیک که افق شان با شهرها یکی باشد می فرستند که در
اصطلاح به این عمل "قاصد در کردن" می گویند .
اگر تا هنگام سحر دیدن ماه ثابت نشود مردم سحری را خورده و روزه می گیرند تا در صورت آغاز رمضان، از تکالیف دینی غافل نمانند .
از جمله آداب و رسوم مردم مؤمن استان یزد، در مورد دیدن ماه نو آن است که
به محض رؤیت ماه، چشمان خود را بسته و صلوات می فرستند و بر این باورند که
در موقع دیدن ماه هر حاجتی از خدا طلب کنند برآورده می شود .
همچنین از قدیم الایام برای بیدار شدن در سحرهای ماه مبارک رمضان و تشخیص وقت دقیق سحر از ستارگان استفاده می شد .
حتی برخی از مردم و از جمله خادمان مساجد یکی، دو ساعت به سحر مانده چراغ
هایی را روشن کرده و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مساجد می گذارند تا
سایرین با دیدن نور چراغ به نزدیک شدن سحر پی ببرند و با شروع اذان آن را
خاموش می کنند .
در ماه مبارک رمضان جلسات قرائت قرآن مجید در سطح مساجد یا منازل برای
مردان و زنان مؤمن این دیار از شور و هیجان ویژه ای برخوردار است .
از روز نخست ماه مبارک رمضان، بیشتر بانوان در منزل یکی از داوطلبان و یا
در مکتبخانه هایی گرد هم جمع شده و هر فردی جای خود را مشخص می کند .
در طول 30 روز ماه مبارک رمضان هر روز یک جزء از کلام وحی قرائت می شود تا کل قرآن مجید ختم شود .
بانوان مؤمن یزدی اعتقاد دارند که در جلسات ختم قرآن مجید در طول ماه
مبارک رمضان در پایان، سوره توحید به هر کسی برسد در کارش گشایش و زندگی
اش توأم با خیر و برکت در طول سال خواهد بود .
مردم یزد اعتقاد دارند که در شب های قدر ساعت به دنیا آمدن هر نوزاد و از دنیا رفتن هر شخص از طرف ملک مقرب خداوند معین می شود .
برای بزرگداشت این شب ها برنامه های ویژه ای در سطح مساجد استان برگزار می
شود که مهم ترین آنها قرائت قرآن ، نماز، دعاهای مخصوص شب قدر، احیا و شب
زنده داری تا اذان صبح با قرآن بر سر گذاشتن و طلب استغفار است .
مراسم احیا و شب زنده داری در شب های نوزدهم، بیست ویکم و بیست وسوم و در برخی از مساجد شب بیست و هفتم نیز برپا می شود .
از جمله آداب و رسوم مردم استان یزد در لیالی قدر، طبخ شام و دعوت از شب زنده داران و پذیرایی از آنهاست .
در روز شهادت مظلومانه حضرت علی (ع) نیز مردم در تکایا، حسینیه ها و مساجد
محل خود به راه اندازی هیأت های عزاداری و مراسم نخل برداری اقدام می کنند
که در نوع خود در کشور بی نظیر است .
واژه نخل که در زبان فارسی به معنای تابوت است، نمادی از تابوت حضرت
سیدالشهدا (ع) شناخته می شود که از چوب ساخته شده و به شکل برگ درخت است .
در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان مراسمی در سطح استان با عنوان " دوست دوست"، برگزار می شود .
در این مراسم و پس از اذان مغرب و عشا، عده زیادی از پسربچه ها با مراجعه
به در منازل محل خود اشعاری را در مدح و یاد علی (ع) با شعار "دوست دوست
علی دوست"، می خوانند و تقاضای هدیه می کنند .
مردم نیز با روی گشاده و سعه صدر از خوراکی هایی که قبلاً برای همین شب تهیه کرده اند به آنها می دهند .
برخی از مردم اعتقاد دارند این کار باعث برآوردن حوائج و همدردی با یتیمان کوفه و همدلی با مولا علی (ع) است .
در روز عید فطر مردم پس از خواندن نماز صبح به مساجد محل رفته و پس از
پذیرایی نماز عید را با شکوه هرچه تمام تر به جا می آورند و این روز را به
هم تبریک می گویند .

سحرخواني و رمضان خواني آيين‌هاي مهم منطقه سيستان در ماه مبارك رمضان است كه هر كدام ويژگي خاص خود را دارد .

برخي سوابق تاريخي و گفته‌ها نشان مي‌دهد كه آيين سحرخواني و رمضان خواني از حدود هزار و ‪ ۴۰۰ سال پيش يعني از اوايل اسلام نزد ساكنان سيستان مرسوم بوده است .

در آيين سحرخواني، چند نفر از ريش سفيدان و معتمدان روستاهاي سيستان قبل از آغاز سحر از خواب بيدار شده و با رفتن به پشت بام خانه‌ها با خواندن اشعار محلي و مذهبي از جمله اشعار خواجه عبدالله انصاري و باباطاهر، مردم روستا را از فرارسيدن وقت سحر با خبر مي‌كنند .

ترانه‌هاي عاميانه سيستاني به عنوان بخش مهمي از گنجينه فرهنگي اين ديار نيز، توسط سحرخوان‌هاي سيستان در وقت سحر خوانده مي‌شود .

آيين رمضان خواني از هشتم تا چهاردهم ماه رمضان در سيستان مرسوم بوده و در ميان مردم منطقه از محبوبيت خاصي برخوردار است .

در اين آيين كه شب‌ها اجرا مي‌شود، جمع زيادي از جوانان و نوجوانان هر محله در مقابل منازل مردم اجتماع كرده و اشعار محلي را با صداي رسا قرائت مي‌كنند كه از جمله آن اشعار رمضو الله الله رمضو، رمضو الله خوشنوم خدا ، رمضو اومده مهمونش كنه، گوو گوسله ره قربونش كنه،اي سرا از كنه كه كولك داره، اگه فهمو صابيو بورك داره،اي سرا از كنه كه رو و باده، دو پسر داره كه نو دوماده است .

شركت‌كنندگان در اين آيين پس از اجراي برنامه رمضان خواني براي دريافت انعام از سوي صاحبخانه در انتظار مي‌مانند .

پس از لحظاتي كوتاه صاحبخانه با چهره‌اي گشاده با قدري كلوچه محلي يا مقاديري پول يا مواد غذايي درحد توان و وسع خود، به جمع رمضان خوانان پيوسته و در صورت تمايل همراه آنان رفته يا موادغذايي و پول در اختيار آنان قرار مي‌دهد .

جوانان با اجراي آيين رمضان خواني پول و غذا از مردم جمع آوري كرده و در ميان نيازمندان و فقرا توزيع مي‌كنند .

اين آيين در واقع براي كمك رساني به مستمندان در ماه مبارك رمضان به خصوص كساني كه توان كار كردن و حركت كردن نداشتند، برگزار مي‌شد كه متاسفانه رفته رفته كمرنگ شده است .

آيين‌هاي رمضان خواني و سحرخواني ريشه در فرهنگ غني مردم سيستان دارد و در واقع اين آيين‌ها قداستي خاص به ماه مبارك رمضان مي‌بخشد

: ماه مبارک رمضان در استان کردستان آداب و رسوم خاص خود را دارد.واحد مرکزي خبر:در ماه مبارک رمضان نداي مرحبا مرحبا با آهنگ و موزوني خاص در فضاي استان کردستان به گوش مي رسد .

به گزارش واحد مرکزي خبر ، در مساجد و تکاياي کردستان در ماه مبارک رمضان بعد از خواندن نماز عشاء براي تزکيه و عبادت هرچه بيشتر خداوند سبحان ،نماز تراويح نماز وتر به جماعت اقامه مي شود .

مردم کردستان در آيين ديرين پيش از اذان مغرب با خواندن دعاهاي مذهبي و اشعاري در مدح رسول گرامي اسلام حال و هواي معنوي خاصي به اين استان مي بخشند .

اين اشعار مذهبي تا پانزدهم ماه رمضان به اوج خود مي رسد و با گذشتن نيمي از اين ماه مبارک تغيير لحن مي يابد و با اشعاري سوزناک در فراق ماه رمضان آميخته مي شود و نداي الوداع الوداع در کوي و برزن اين استان به گوش مي رسد .

پختن نانهاي محلي با نامهاي برساق و نان تاوه اي از ديگر رسوم مردم کردستان در ماه مبارک رمضان است .

سنت گيلاني‌ها در ماه مبارک رمضان


رمضان امسال با پاييز رنگين در هم آميخته است تا طراوت و شادابي ماه خدا با باد خزان و خلوص عارفانه هزاران هزار بنده از دنيا رسته همراه شود .