پوست و مو آينه سلامتي شماست

عواملي مانند كم‌بودن اسيد معده، يبوست، كانديدا (نوعي قارچ پوستي)، سيستم ايمني ضعيف، يائسگي (در زنان)، عدم تعادل هورمون تستوسترون (در مردان)، تغذيه بد و ناكافي، كم‌آبي، سابقه خانوادگي، قرارگرفتن در معرض مواد شيميايي و نور خورشيد، سيگار كشيدن و ورزش بيش از حد مي‌توانند باعث خشكي و شكنندگي، موخوره و ريزش موي ناحيه‌اي و نيز چروك پوست و لكه‌هاي پوستي شوند. مو و ناخن به طور معمول پس از 6 ماه به نداشتن تعادل‌ها واكنش نشان مي‌دهند، در حالي كه پوست بسيار سريع‌تر واكنش نشان مي‌دهد چرا كه مسوول دفع انواع سموم است.

پوست خوب بازتاب يك دستگاه گوارش خوب است. افرادي كه به اختلالات پوستي مانند آكنه، روزاشي و پزورياسيس مبتلا هستند، اغلب از يبوست، نبود تعادل بين باكتري‌هاي خوب (پروبيوتيك‌ها) و بد دستگاه گوارش و ساير بيماري‌هاي گوارشي رنج مي‌كشند. 2 دليل اصلي اين بيماري‌ها، كمبود آب و فيبرهاي غذايي است كه از بروز يبوست جلوگيري مي‌كنند. نوشيدن آب به ميزان كافي به خارج‌شدن سموم از بدن كمك مي‌كند، مصرف توصيه شده براي فيبر در روز حدود 25 گرم است كه مي‌تواند از غلات سبوسدار، گل‌كلم، سيب، ‌ميوه‌هاي خشك، بذر كتان و غيره تامين شود. همچنين براي داشتن پوست خوب، بايد حتي‌الامكان از مصرف زياد قندها و كربوهيدرات‌ها اجتناب كرد. هرچه قند بيشتري بخوريم، قند بيشتري نيز وارد خون مي‌شود. اين موضوع در درازمدت مي‌تواند منجر به فرآيندي به نام گليكاسيون شود كه در آن مولكول‌هاي قند با چسبيدن به مولكول‌هاي پروتئين به آنها آسيب مي‌رسانند و در نهايت باعث آسيب به كلاژن، غضروف و رباط‌هاي پوست مي‌شوند، چروك‌ها شكل مي‌گيرند و پوست شروع به شل‌شدن و فروافتادگي مي‌كند. از ديگر ملاحظات تغذيه‌اي، مي‌توان به محدودكردن چربي‌هاي اشباع، كافئين و ساير محرك‌ها اشاره كرد. در اين ميان، مصرف اسيدهاي چرب ضروري توصيه مي‌شود كه براي ساختن غشاهاي سلولي، هورمون‌ها و ساير مواد شيميايي بدن مورد نياز هستند و براي بيماري‌هاي التهابي پوست مانند اگزما و آكنه و نيز براي افرادي كه پوست خشك دارند، حائز اهميت است. از منابع خوب اسيدهاي چرب مي‌توان به ماهي‌هاي آب سرد مانند ساردين و سالمون، مكمل‌هاي روغن ماهي، روغن بذر كتان و گردو اشاره كرد. همچنين پيروي از يك رژيم متعادل كه تمامي ويتامين‌هاي مورد نياز براي حفظ پوست و موي سالم را دربر داشته باشد، ضروري است؛ از جمله ويتامين A كه به رطوبت پوست و سلامت مو كمك مي‌كند.

ريبوفلاوين براي بهبود ضايعات پوستي، بخصوص در اطراف بيني، لب‌ها و دهان موثر است. نياسين نيز براي جلوگيري از ضايعات پوست، بخصوص در نواحي از بدن كه در معرض نور خورشيد قرار مي‌گيرد، مفيد است. ويتامين C براي مرطوب نگهداشتن پوست و ويتامين D براي حفظ سلامت پوست لازم است. بتاكاروتن نيز از پوست در برابر نور خورشيد محافظت مي‌كند. براي بهبود كيفيت پوست و مو، خوردن مواد خام مانند انواع ميوه‌ها و سبزيجات ارگانيك حائز اهميت است و سم‌زدايي را افزايش مي‌دهد. حرارت‌دادن غذاها در دماي بالاتر از 40 درجه سانتي‌گراد باعث تخريب بسياري از آنزيم‌ها، 50 درصد پروتئين‌ها و70 تا 90 درصد از ويتامين‌ها و مواد معدني مي‌شود. پيري زودرس پوست در اثر آسيب ناشي از راديكال‌هاي آزاد ايجاد مي‌شود كه در توليد كلاژن دخالت مي‌كند. راديكال‌هاي آزاد در اثر مصرف غذاهاي فرآيندشده و غذاهاي با چربي و قند بالا و بسياري از مواد افزودني شيميايي افزايش مي‌يابد. آنتي‌اكسيدان‌ها موادي هستند كه با راديكال‌هاي آزاد مقابله مي‌كنند.

انواع توت، مركبات و كاكائوي خام به توليد كلاژن كمك مي‌كنند و چروك‌هاي پوست را كاهش مي‌دهند. كوآنزيم Q10 يك آنتي‌آكسيدان موثر است كه در فرآيند انرژي دخالت دارد و در همه سلول‌هاي بدن يافت مي‌شود، اما سطح آن با افزايش سن، كاهش مي‌يابد. كوآنزيم Q، راديكال‌هاي آزاد را تخريب و روند پيري را كند مي‌كند. اين آنتي‌اكسيدان در اسفناج، كلم بروكلي و بادام‌زميني به وفور يافت مي‌شود. آلفاليپوئيك‌اسيد نيز يك آنتي‌اكسيدان قوي است كه قدرت آنتي‌اكسيدان‌هاي ديگري مانند ويتامين C و E را تقويت و به توليد انرژي در بدن كمك مي‌كند. اين آنتي‌اكسيدان در اسفناج، مخمر bremer، بروكلي، گوجه‌فرنگي و نخودسبز يافت مي‌شود.

در اين ميان، گوگرد نيز يك ماده معدني است و در تمامي سلول‌هاي بدن يافت مي‌شود و براي توليد كلاژن و سلامت پوست و مو مورد نياز است. سطح گوگرد در مواد غذايي كه فرآيند و حرارت داده شده يا خشك مي‌شوند، كاهش مي‌يابد. از موادغذايي حاوي گوگرد مي‌توان به مارچوبه، بروكلي، شاهدانه، سير، پياز، كلم‌پيچ و تخم كدو اشاره كرد. سيليكون ماده معدني ديگري است كه براي سلامت پوست و مو مورد نياز است و با افزايش سن كاهش مي‌يابد. ميوه‌ها و سبزيجاتي مانند سيب، پرتقال، گيلاس، انگور، توت‌فرنگي، چغندر، خيار، هويج و سبزيجات برگ سبز از غني‌ترين منابع سيليكون هستند. مواد فيتوشيميايي نيز كه به دفاع از بدن در برابر آسيب‌ها كمك مي‌كنند و خواص ضدپيري دارند در توت‌ها، بروكلي، گل‌كلم، اسفناج، هويج، فلفل سبز، كرفس و كاكائوي خام يافت مي‌شوند. وجود ويتامين E در تخم‌ها و مغزهاي خام نيز براي سلامت پوست مفيد است. سلنيوم هم كه خاصيت الاستيك پوست را حفظ مي‌كند در سير، پياز و موسير وجود دارد. گفتني است، رژيم‌هاي غذايي عجيبي كه تنها متشكل از يك يا 2 نوع غذا هستند و منجر به كاهش سريع وزن مي‌شوند، مي‌توانند منجر به ريزش مو شوند.

استرس ناشي از فشارهاي كاري، فشارهاي خانوادگي و عاطفي، زندگي سريع و رقابتي همچنين كاهش ايمني و آلودگي‌ها مي‌تواند سلامت روحي و ذهني و در نتيجه سلامت كلي بدن از جمله پوست و مو را تحت تاثير قرار دهد و منجر به مشكلات پوستي مانند آكنه و ريزش و حتي از دست‌دادن موها شود. هنگامي كه فردي دچار استرس مي‌شود، سطح هورمون كورتيزول در بدنش بالا مي‌رود و باعث افزايش توليد چربي و در نتيجه پوست چرب، آكنه و ساير مسائل مربوط به پوست مي‌شود. همچنين استرس، اثري منفي بر عملكرد محافظ پوست دارد. اين اثر باعث كاهش آب پوست شده و از توانايي پوست براي بازسازي خود پس از جراحت جلوگيري مي‌كند. اثر استرس در رابطه با مو نيز به اين صورت است كه وقتي فرد تحت استرس قرار مي‌گيرد، مو به فاز تلوژن (ريزش) مي‌رود. تلوژن مي‌تواند تا 3 ماه بعد از واقعه استرس‌زا اتفاق بيفتد. پس از ريزش اوليه مو، رشد مجدد مو به طور معمول در عرض 6 تا 9 ماه بازمي‌گردد.

وقايعي مانند تغيير زندگي از جمله زايمان يا جراحي نيز مي‌تواند باعث ريزش موها شود. هر چند ريزش مو يك واكنش طبيعي به استرس است،‌ اما بايد براي ارزيابي و منتفي‌شدن ساير علل پزشكي، به يك متخصص پوست و مو مراجعه كرد.