فارس برای بیشتر گردشگران ایرانی با شیراز و تخت جمشید معنا می شود. اما کمی دورتر از این پایتخت قدیمی، شهری است که با سفر به آن می توانید مجموعه ای از یادگارهای ساسانی را از نزدیک ببینید. شهرستان فیروز آباد یکی از همان شهرهای تاریخی استان فارس است که با آتشکده ساسانی قلعه دختر، شهر گور و بقیه بناهای باستانی اش خیلی خوب بین تاریخ دوستان شناخته می شود.
نقش برجسته ساسانیان عمری به درازای هزار و 800 سال دارد اما هنوز یکی از دیدنی ترین آثار این شهر به حساب می آید. این نقش برجسته رنگی نقش زنی را نشان می دهد که حجاب دارد و در واقع تنها نقاشی رنگی ساسانی هاست اما تا به حال کمتر گردشگری از آن بازدید کرده است.
به جز این، آنچه فیروزآباد را بیشتر از همه مشهور می کند کاخ اردشیر بابکان یا آتشكده فیروزآباد است که قدمت آن به پیش از ساسانیان می رسد و در دوران اردوان پنجم، آخرین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان که خودش بنیانگذار سلسلهء ساسانی بود، ساخته شده است.
این کاخ تالارهای تو در تویی دارد و با گذشت 1800سال گچبری قسمت بالای دیوارهای داخلی آن همچنان سالم ماندهاست.
بعضی از باستان شناسان معتقدند که این بنا کاخ نبوده بلکه کاربری عبادتی داشته و در واقع یک آتشکده بوده است. دلیل این ادعا هم آن است که در گذشته هر بنای مهمی که در کنار آب ساخته می شده محلی برای پرستش خدای آب بوده اما طبق سندیات به دست آمده احتمال کاخ بودن بنا بیشتر است. دقیق ترش را بخواهید باید بگوییم که بررسی ها نشان داده این بنا از کاخ های ییلاقی اردشیر بابکان بوده که آن را با مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته اند و با ظرافت زیادی تزئین کرده اند.
در ضلع شرقی کاخ، چهار ساختمان گنبدی شکل عظیم وجود دارد، این گنبدها به وسیلهء فیلپوش بالا رفته که مشابه آن در قلعه دختر (قلعه اردشیر) دیده میشود. قسمتی از نوک سقف گنبدها در دایرهای به قطر یک متر باز است. در ضلع شمالی خارج از دیوار کاخ نیز چشمهای زلال از دل خاک میجوشد و استخری طبیعی جلوی این چشمه به وجود آمدهاست. نهری از کنار دیوار شرقی کاخ عبور میکند که موجب آبادانی شهر گور و کاخ ساسانی بوده است.
این بنا در کنار روستایی به نام آتشکده بنا شده است و اردشیر بابکان آن را نزدیک مدخل تنگاب در کنار چشمه ای به قطر 50 متر جانمایی کرده است. این بنا یکی از معدود بناهای تاقدار ساسانی محسوب می شود که در پشت آن آشپزخانه ای به چشم می خورد و تل نقارخانه در مجاورت کاخ و قلعه حسن آباد و برخی روستاهای باستانی دیگر در اطراف آن قرار گرفته اند.
کمی بالاتر از کاخ آتشدانی برای مراسم مذهبی وجود دارد و البته به علت قرار گرفتن این كاخ در كنار چشمه «قمپ آتشكده» به آن آتشكده فیروزآباد هم می گویند.