«عمليات طريق‌القدس»
پس از اجراي موفقيت‌آميز عمليات ثامن‌الائمه (ع) و آزاد شدن سر پل اشغالي دشمن در شرق كارون گروهي از فرماندهان عالي رتبه نظامي كه براي دادن گزارش مشروح عمليات به امام راحل با هواپيما عازم تهران بودند در اثر سقوط هواپيما در نزديكي تهران به شهادت رسيدند (شهيد فلاحي، شهيد كلاه‌دوز، شهيد فكوري، شهيد جهان‌آرا و شهيد نامجو) و لذا تغييراتي در كادر فرماندهي ارتش بوجود آمد و سرهنگ توپخانه علي صياد شيرازي به فرماندهي نيروي زميني ارتش منصوب گرديد نامبرده در اعلام خط‌مشي عملياتي خود تاكيد نمود كه از اين به بعد انتخاب محل عمليات، طرحريزي و هدايت عمليات با مشاركت سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش خواهد بود و لذا قرارگاه مقدم نزاجا در جنوب از دزفول به اهواز تغيير مكان ابتدا در كارخانه صنايع فولاد و سپس در زرگان نزديك محل قرارگاه سپاه پاسداران (منتظران شهادت) مستقر گرديد و به دنبال آن قرارگاه مشترك ارتش و سپاه پاسداران تحت عنوان قرارگاه كربلا تشكيل گرديد و اعضاء ستاد از پرسنل منتخب دو ارگان سازماندهي شد. (من ضمن اينكه رئيس ركن سوم قرارگاه مقدم نيروي زميني در جنوب بودم افسر ارشد عمليات ارتش در قرارگاه كربلا را نيز عهده‌دار گرديدم)

انتخاب محل عمليات طريق‌القدس
در صحنه عمليات خوزستان سه جبهه متمايز از هم وجود داشت كه دشمن در روزهاي آغازين تجاوز اشغال نموده بود.
1-  جبهه شمالي: منطقه غرب دزفول - شوش
2-  جبهه مياني: منطقه غرب سوسنگرد و بستان
3-  جبهه جنوبي: منطقه جنوب غربي اهواز و خرمشهر
بر مبناي اصول و قواعد شناخته شده، يگانهاي نظامي براي انجام هرعمليات چهار عامل اساسي را مورد توجه قرار مي‌دهند.

1-  مأموريت: وظيفه يا وظايفي كه بايستي انجام شود.
2-  زمين منطقه عمليات: در رده‌هاي پايين به جنبه‌هاي تاكتيكي زمين توجه مي‌شود ولي در رده‌هاي بالا منطقه عمليات بصورت گسترده و رعايت نكات برجسته و اساسي و مؤثر بررسي مي‌گردد.
3-  تركيب و استعداد نيروهاي دشمن در منطقه عمليات چگونه است.
4-  براي اجراي مأموريت تركيب نيروي خودي چقدر بايد باشد.

1-  مأموريت براي رزمندگان اسلام در هر كدام از سه جبهه استان خوزستان مشخص بود «اجراي تك براي انهدام نيروهاي دشمن و آزاد كردن سرزمين‌هاي اشغالي توسط متجاوز» و لذا براي انتخاب محل عمليات بررسي ساير عوامل ضرورت داشت.

2-  زمين منطقه عمليات:
الف- وسعت كم منطقه عمليات در جبهه شمالي حدود 350 كيلومتر مربع نسبت به جبهه شمالي با وسعت 2400 كيلومتر مربع و جبهه جنوبي با وسعت 5400 كيلومتر مربع مناسب‌تر بود.
ب- در صورت موفقيت با بهره‌برداري از موانع طبيعي (تنگ چزابه، سواحل شرقي هور‌العظيم و كرانه‌هاي شمالي رودخانه نيسان) پدافند با نيروي كمتر ميسر و امكان صرفه‌جويي در قوا براي اجراي عمليات در مناطق وسيع‌تر فراهم مي‌گرديد.
پ- در صورت موفقيت پيوستگي خطوط ارتباطي دشمن در خاك جمهوري اسلامي ايران قطع و دشمن براي جابجائي از جبهه شمالي به جبهه جنوبي و بالعكس ناچار بود با دور زدن مرداب هورالعظيم با طي مسافت طولاني از طريق كشور خود اقدام نمايد.

3- استعداد نيروهاي دشمن
به سبب محدوديت و وسعت كم منطقه عمليات در جبهه مياني نسبت به دو جبهه شمالي و جنوبي قطعاً استعداد نيروي دشمن در اين منطقه كمتر از دو منطقه ديگر مستقر گرديده بود.

4- تركيب نيروي خودي:
در آغاز دومين سال جنگ تحميلي كه رزمندگان اسلام تلاشهاي آفندي گسترده را براي انهدام نيروهاي دشمن و آزاد كردن سرزمينهاي اشغالي در دستور كار خود قرار دادند هنوز در حدود پنجاه درصد استعداد نيروي زميني ارتش و قسمت اعظم نيروهاي سپاه پاسداران و نيروهاي داوطلب مردمي در مناطق آشوب‌زده استانهاي شمال غرب در پايگاهها مستقر و درگير مبارزه با ضدانقلاب بودند و بقيه يگانهاي نيروي زميني ارتش با تثبيت نيروهاي دشمن در صحنه‌هاي عمليات كرمانشاه و خوزستان در خطوط پدافندي مستقر شده بودند و يگانهاي سپاه پاسداران نيز هنوز تشكل سازماني مناسبي نداشتند كه قادر باشند عمليات آفندي گسترده را به تنهائي انجام دهند.
 
گر چه بعد از عمليات موفقيت‌آميز شكست حصر آبادان حضور نيروهاي مردمي در جبهه‌هاي نبرد رونق گرفت و بهره‌گيري از يگانهاي نيروي زميني ارتش مستقر در مواضع پدافندي امكان اجراي عمليات آفندي گسترده را فراهم نمود ولي طراحان قرارگاه كربلا كه در طرح‌ريزي عمليات به اصول شناخته شده رزم توجه داشتند اجراي عمليات در منطقه محدود و درگيري با نيروي كم دشمن را با توجه به امكانات خودي در الويت قرار دادند تا زمينه‌هاي لازم براي اجراي عمليات در مناطق وسيع‌تر فراهم گردد.

در حاليكه اگر احساسي برخورد ميشد آزادسازي خرمشهر يعني عمليات در جبهه وسيع جنوبي نسبت به جبهه شمالي و مياني ارجحيت داشت و در اينصورت در عمل چه پيش مي‌آمد خدا مي‌داند. و لذا با در نظر گرفتن نكات معروضه طراحان قرارگاه كربلا با اتفاق نظر تقدم اجراي عمليات را به جبهه مياني دادند.

چگونگي تجاوز نيروهاي عراقي به دشت آزادگان (جبهه مياني)
در اواخر دهه 40 در بررسي مسائل نظامي و تهديدات احتمالي عراق در منطقه خوزستان تهديد اهواز از غرب يعني معبر حلفائيه، چزابه، سوسنگرد، حميديه و اهواز مورد توجه قرار گرفت و لذا براي كنترل اين معبر پادگان دشت‌آزادگان در 10 كيلومتري شمال حميديه احداث و تيپ 3 لشكر 92 زرهي كه در هفت‌گل بود در اين پادگان مستقر گرديد تا در مواقع اضطراري با استقرار در تنگ چزابه و تپه‌هاي ا...‌اكبر پيشروي دشمن را سد نمايد.

در 20 شهريورماه 1359 لشكر 92 زرهي در اجراي دستور نيروي زميني تيپ‌هاي تابعه را براي كنترل معابر وصولي دشمن اعزام و در همين راستا تيپ 3 لشكر نيز در 21 شهريورماه در مواضع پدافندي چزابه، تپه‌هاي ا...اكبر مستقر گرديد. قبل از آغاز تجاوز با شدت گرفتن درگيري در پاسگاههاي مرزي سوبله و صفريه قسمتي از يگانهاي تيپ از تنگ چزابه و تپه‌هاي ا...اكبر برداشت و بصورت جزء به جزء در دو پاسگاه مزبور و حدفاصل 11 كيلومتري آن دو پاسگاه گسترش يافتند و لذا مواضع پدافندي اصلي تيپ بشدت تضعيف گرديد در حاليكه يگانهاي تيپ به سبب جريانات انقلاب از آمادگي رزمي مناسب نيز برخوردار نبودند.
 
با آغاز آفند عمومي دشمن كه توسط لشكر 9 زرهي عراق در اين منطقه شكل گرفت تيپ با تحمل تلفات از تنگ چزابه به تپه‌هاي ا...اكبر عقب زده شد ولي مقاومت سرسختانه عناصر محدود تيپ و پشتيباني مؤثر يگانهاي توپخانه، هوانيروز و نيروي هوائي موجب گرديد بمدت 18 روز از دست‌يابي دشمن به تپه‌هاي ا...اكبر جلوگيري شود. متجاوز كه از ادامه پيشروي در شمال كرخه از طريق تپه‌هاي ا...اكبر مأيوس شده بود براي دورزدن ارتفاعات ا...اكبر تصميم گرفت وارد بستان شده و از جاده بستان سوسنگرد در جنوب رودخانه كرخه پيشروي را بسمت سوسنگرد و اهواز ادامه دهد. عناصر ژاندارمري و نيروهاي مردمي مستقر در بستان براي جلوگيري از ورود دشمن به شهر، پل بستان را تخريب و با ايثار و فداكاري مانع سقوط بستان شدند ولي متجاوز با نصب دو پل شناور از شمال و غرب وارد شهر بستان شد و در 19 مهر شهر بستان سقوط كرد. دشمن با پيشروي در محور بستان- سوسنگرد نه تنها تلاش مدافعين تپه‌هاي ا...اكبر را كم‌اثر نمود بلكه شهر سوسنگرد را از غرب مورد تهديد قرار داد. علاوه بر اين دشمن قبلاً نيروي جديدي را از طريق نشوه- كوشك- طلايه- جفير بطرف شمال براي تصرف سوسنگر اعزام نموده بود اين نيرو موفق گرديده بود جاده حميديه- سوسنگرد را قطع و در روز هشتم مهرماه از شرق وارد سوسنگرد شود ولي نيروهاي مردمي و نيروهاي شهيد دكتر چمران و يگانهاي ژاندارمري با رشادت غير قابل توصيف در يك نبرد سنگين و تن به تن تلفات سنگيني به دشمن وارد و نيروهاي متجاوز را تا سواحل شمالي كرخه كور وادار به عقب‌نشيني نموده بودند.
 
دشمن با تقويت لشكر 9 زرهي تلاش آفندي را براي تصرف تپه‌هاي ا...اكبر كه هنوز توسط مدافعين حفظ مي‌شد متمركز و بالاخره در 27 مهرماه عناصر باقيمانده تيپ 3 از تپه‌هاي ا...اكبر عقب رانده شدند و پادگان دشت‌آزادگان در خطر سقوط قرار گرفت و شهر سوسنگرد از طريق شمال آن نيز تهديد گرديد ولي عناصر باقيمانده تيپ با پشتيباني يگانهاي توپخانه و هوانيروز و نيروي هوائي پيشروي دشمن را سد و مانع سقوط پادگان و تصرف حميديه توسط دشمن شدند. دشمن اهم تلاش خود را براي تصرف شهر سوسنگرد متمركز نمود و موفق گرديد در 24 آبان‌ماه شهر را بطور كامل محاصره و روز 25 آبانماه از جنوب و شرق وارد شهر شد و جنگ خياباني شديد بين مدافعين شهر و متجاوزين عراقي آغاز گرديد روز 26 آبانماه رزمندگان ايران اسلامي متشكل از تيپ 2 زرهي دزفول، گردان 148 پياده لشكر 77 خراسان، نيروهاي سپاه پاسداران، نيروهاي نامنظم شهيد دكتر چمران حلقه محاصره را از شرق شكسته و وارد شهر شدند و به كمك نيروهاي مردمي داخل شهر متجاوزين بعثي را تار و مار و روياي تصرف سوسنگرد نيز همانند آبادان، دزفول، انديمشك و شوش به افسانه‌ها پيوست و از همين تاريخ پيشروي نيروهاي دشمن در تمام جبهه‌هاي نبرد تثبيت گرديد. 

تلاش آفندي رزمندگان اسلام در اولين سال دفاع مقدس             
از زمان تثبيت دشمن در اين منطقه تا نبرد طريق‌القدس كه بيش از 12 ماه طول كشيد چندين عمل آفندي توسط رزمندگان اسلام بمنظور انهدام نيروهاي دشمن، تصرف عوارض حساس زمين، فرسوده نمودن و از بين بردن ميل جنگجويي در پرسنل دشمن و ايجاد انگيزه آفندي در پرسنل خودي در اين منطقه اجرا شد كه به دو مورد از آنها اشاره مي‌شود:
1- در روز 31 ارديبهشت ماه 1360 رزمندگان اسلام با اجراي يك عمليات آفندي كارساز موفق گرديدند با 9 كيلومتر پيشروي تپه‌هاي ا...اكبر را بطور كامل تصرف نمايند در اين عمليات رزمندگان اسلام با طي يك مسافت 10 كيلومتري مواضع پدافندي دشمن را دور زده و عقبه دشمن را در مواضع اشغالي مورد تهديد قرار داده و همزمان با ايجاد فشار از جبهه تلفات سنگيني را به دشمن وارد و تپه‌هاي ا...اكبر را از وجود عناصر بعثي پاك كردند.

2- در 11/6/60 با اجراي يك تك ديگرتپه سبز در 800 متري مواضع مقدم دشمن تصرف و نگهداري شد كه ديده‌باني مناسبي به خطوط پدافندي دشمن فراهم گرديد.
محدوده منطقه عمليات طريق‌القدس   
از شمال ارتفاعات ميشداغ و تپه‌ ماهورهاي رملي، از شرق تپه‌هاي ا...اكبر از جنوب رودخانه نيسان (از شاخه‌هاي كرخه كور) و از غرب به هورالعظيم و تنگ چزابه.

مأموريت و اهداف عمليات طريق‌القدس
              تك در جبهه مياني (غرب سوسنگرد) بمنظور انهدام نيروهاي دشمن و تصرف تنگ چزابه در شمال رودخانه كرخه، اشغال شهر بستان و وصول به سواحل شرقي هورالعظيم و كرانه‌هاي شمالي رودخانه نيسان (از شاخه‌هاي كرخه كور) و پدافند در امتداد مناطق ياد شده.

استعداد و گسترش نيروهاي دشمن در منطقه
1-  در شمال كرخه دو تيپ و تعدادي يگانهاي ارتش خلقي در خطوط پدافندي و يك تيپ زرهي در احتياط.
2-  در جنوب كرخه دو تيپ و تعدادي يگانهاي ارتش خلقي در خطوط پدافندي و شش تيپ پياده، مكانيزه و زرهي در احتياط.

تركيب نيروهاي خودي
1-  در شمال رودخانه كرخه دو تيپ پياده از سپاه پاسداران و يك تيپ زرهي از ارتش
2-  در جنوب رودخانه كرخه دو تيپ پياده از سپاه پاسداران و دو تيپ زرهي از ارتش و يك تيپ پياده از سپاه و يك تيپ زرهي از ارتش در احتياط اين يگانها با 11 گردان توپخانه پشتيباني مي‌شدند. ضمناً در ادامه عمليات يك تيپ پياده از لشكر 77 پياده خراسان نيز به نيروها اضافه شد.

طرح مانور و سازماندهي نيروها
            دشمن بعد از عقب رانده شدن از تپه‌هاي ا...اكبر از دامنه‌هاي رملي كوه ميشداغ در شمال كرخه خط پدافندي طولاني و پيوسته و مستحكم ايجاد نمود و تا رودخانه كرخه ادامه داد اين خط به خطوط پدافندي جنوب كرخه كه تا رودخانه نيسان ادامه داشت متصل گرديد. از نظر نظامي خط پدافندي دشمن از استحكام مطمئن برخوردار و عبور از اين استحكامات با تلفات و خسارات سنگيني همراه بود. سپاه پاسداران از حدود دو ماه قبل با ايجاد سه پايگاه شناسايي و ديده‌باني (اولي در 7 كيلومتري شمال غربي تپه سبز، پايگاه دوم در 5 كيلومتري پايگاه اول و پايگاه سوم در فاصله 6 كيلومتري پايگاه دوم) ايجاد نمود اين پايگاهها كه بين 5 تا 9 كيلومتر از جناح دشمن فاصله داشتند امكان ديده‌باني و شناسايي را در خطوط مقدم، مياني و عقبه دشمن را فراهم مي‌نمودند.
در طرح‌ريزي عمليات طريق‌القدس تجربيات قبلي مورد توجه قرار گرفت و تلاش گرديد به منظور اجتناب از مواضع مستحكم دشمن حتي‌الامكان از مانور احاطه استفاده تا جناح و عقبه دشمن مورد تهديد قرار گيرد چون در جنوب كرخه اين امكان فراهم نبود تلاشها در منطقه شمال كرخه متمركز گرديد. گر چه نفوذ از مناطق رملي براي رزمندگان سپاه با تحمل دشواريهاي فراوان ميسر بود ولي منطقه براي يگانهاي زرهي و مكانيزه غير قابل عبور بود ضمن اينكه يگانهاي پياده سپاه پاسداران هم براي وصول به عقبه دشمن مي‌بايستي از ديدگاه سوم مسافتي در حدود 20 كيلومتر را طي نمايند در حاليكه طي اين مسافت طولاني در زمين‌هاي نامناسب و در تاريكي شب مشكلاتي فرا‌هم مي‌نمود كه نيروها با وصول به هدف به سبب خستگي، توان نبرد نزديك با دشمن را از دست مي‌دادند. اين مشكل با بكارگيري يك يگان متحرك و ضربتي يعني يك گردان تانك قابل حل بود بشرط اينكه اين گردان قبل از شروع عمليات در پايگاه سوم مستقر شده باشد در حاليكه اعزام اين گردان نيز با اشكالاتي مواجه بود.

1-  گردان تانك چگونه از مناطق غير قابل عبور رملي به ديدگاه سوم برود.
2-  در صورت كشف اين گردان توسط دشمن كليه نيروهاي مردمي و يگان تانك محكوم به فنا و نابودي بودند زيرا نه امكان كمك‌رساني وجود داشت و نه راه عقب‌نشيني مناسب و شكست عمليات قطعي بود ضمناً سپاه پاسداران نيز به اين نتيجه رسيده بود كه براي سهولت حركت، تدارك نيروها و تخليه مجروحين از مناطق رملي مشكلاتي دارند كه بايستي حل شود. ابتدا فكر استفاده از سطحه‌هاي فلزي و قابل اتصال به يكديگر كه براي ساختن فرودگاه موقت در زمين‌هاي سست و باطلاقي براي فرود هلي‌كوپترها بكار ميرود مورد توجه قرار گرفت و اين مسئله در مناطق رملي عقب مورد آزمايش قرار گرفت ولي به سبب تناژ تانكها از هم گسيخته شد و غيرقابل استفاده گرديد ضمن اينكه در صورت قابل بهر‌برداري بودن حداقل 18000 عدد از اين سطحه‌ها مورد نياز بود كه تهيه آن در داخل و خريد آن از خارج مستلزم زمان زيادي بود و لذا تنها راه باقيمانده احداث جاده‌اي از مناطق رملي بود تا مشكلات معروضه حل شود جهاد سازندگي سمنان (مهندس حسن بيگي) مسئوليت احداث جاده را تقبل نمود اين جاده در مدت دو هفته بطول 7 كيلومتر از تپه سبز تا ديدگاه اول احداث گرديد از كيسه‌هاي شني براي مهار تپه‌هاي رملي در كنار جاده استفاده شد و از ديدگاه يكم تا سوم براي مشخص شدن مسير دستكهاي چوبي يا آهني نصب كه فانوس‌هاي كوچكي در شب عمليات به آنها آويخته مي‌شد (شيشه فانوس‌ها در طرف دشمن با رنگ سياه استتار مي‌گرديد) و بدين ترتيب مسيري بطول 16 كيلومتر در فاصله 5 تا 8 كيلومتري جناح شمالي دشمن بوجود آمد و امكان اجراي مانور احاطه‌اي فراهم گرديد و اين كاري بود بس عظيم و خطرناك و پرتلاش كه بعنوان يك اقدام برجسته مهندسي و تاكتيكي ناشي از اراده آهنين رزمندگان اسلام در تاريخ نظامي ميهن اسلامي ما ثبت شده است.

هدايت عمليات طريق‌القدس
  عمليات طريق‌القدس در ساعت 30 دقيقه بامداد روز هشتم آذرماه 1360 آغاز گرديد قبل از آغاز تك باران شروع به باريدن كرد بارش باران به فال نيك گرفته شد زيرا رمل‌ها را سفت، توان نگهباني و ديده‌باني و استفاده از گلوله‌هاي منور را براي دشمن كاهش و از تشنگي نفرات در اثر طي مسير طولاني كاسته مي‌گرديد.
- در حدود ساعت دو و نيم بعد از نيمه شب در شمال منطقه نيروها از ديدگاه اول خط مقدم پدافندي دشمن را (خاكريز عصا شكل) با آنهمه عظمت تصرف كردند.

- در ساعت دو و نيم بعد از نيمه شب نيروها از ديدگاه دوم به توپخانه‌هاي دشمن رسيدند و يگانهاي توپخانه دشمن خاموش گرديد.
- و بالاخره در ساعت شش و نيم صبح يگانها از ديدگاه سوم تنگ چزابه راتصرف و تأمين نمودند يعني در طول 6 ساعت يگانهاي عمل‌كننده در شمال منطقه كليه اهداف خود را بطور كامل تصرف نمودند و حتي پلهاي ابوچلاچ و رميم را كه براي ورود به شهر بستان احداث شده بود بطول سالم نگهداشتند.
- در جنوب كرخه يگانهاي عمل‌كننده بسبب برخورد به خطوط پدافندي مستحكم دشمن هر چند در مناطقي موفق به شكستن خط دشمن شدند و پيشروي محدودي داشتند ولي در اثر مقاومت دشمن امكان ادامه پيشروي ميسر نگرديد.
- براي كمك به اين يگانها به نيروهاي موفق در شمال منطقه مأموريت داده شد كه در روز دوم عمليات در جنوب كرخه شهر بستان را آزاد و منطقه را بين دو رود كرخه و سابله پاكسازي و پل‌هاي سابله راتصرف نمايند در روز نهم آذرماه در حدود ساعت 12 ظهر شهر بستان تصرف و پاكسازي گرديد و متجاوز شهر بستان را بطور وحشيانه بمباران و با توپخانه زير آتش گرفت ولي پاكسازي حدفاصل دو رودخانه كرخه و سابله ميسر نگرديد.
در همين روز پاتك‌هاي دشمن در قسمت جنوب منطقه براي بازپس‌گيري مناطق متصرفي رزمندگان اسلام آغاز گرديد كه دفع شد.
- در روز دهم آذرماه (روز سوم عمليات) در شمال كرخه تحكيم و تثبيت اهداف اشغالي در چزابه و تبادل آتش برقرار بود و در جنوب كرخه تداوم پاتك‌هاي دشمن كه همگي دفع گرديد در اين روز شناسايي و پاكسازي منطقه بين دو رودخانه كرخه و سابله ادامه داشت.
- در روز يازدهم آذرماه دشمن ضمن ادامه پاتك در جنوب كرخه در منطقه چزابه هم پاتك نمود كه كليه پاتكها دفع گرديد.

شروع پاتك عراق در سابله
- در ساعت 1940 روز 12 آذرماه پست‌هاي شنود پيامي را كشف كردند كه تيپ 12 زرهي با دريافت نيروهاي كمكي آماده اجراي عمليات است.
- تا ساعت 2350 روز 12 آذرماه مبادله پيامها در جهت حركات يگانها به جلو بود در حاليكه هيچكدام از يگانهاي خودي در سر تا سر صحنه عمليات خوزستان حركتي از دشمن را تائيد نمي‌كردند.
- در همين ساعت اين پيام استراق سمع شد «صدام حسين به شما سلام مي‌رساند و به همه نيروها آفرين مي‌گويد» اين پيام مي‌توانست اسم رمز يك عمليات آفندي باشد.

- تا ساعت 0140 روز 13 مبادله پيامها حاكي از پيشروي يگانهاي عراقي و عبور دو گردان پياده از پل و شروع حركت يگانهاي تانك بود در حاليكه گزارشي از يگانهاي خودي در زمينه فعاليت دشمن دريافت نمي‌شد. گرچه ممكن بود اين پيامها فريبنده و در حقيقت نوعي جنگ الكترونيكي باشد ولي تجزيه و تحليل پرسنل عمليات قرارگاه كربلا حاكي از اين بود كه فعاليت دشمن ممكن است در منطقه سابله باشد كه هنوز توسط يگانهاي خودي اشغال نشده است و دشمن ممكن است با عبور از پل سابله سر پلي را بوسيله يگانهاي پياده در شمال رودخانه سابله اشغال و سپس يگانهاي زرهي با استفاده از سرپل بسمت شمال بطرف بستان پيشروي و ضمن تصرف مجدد شهر بستان تنگ چزابه را از عقب تهديد نمايد و كليه موفقيتهاي ما را در شمال كرخه خنثي نمايد لذا در يك اقدام پيشگيرانه دستور داده شد عناصري از يگانهاي شمال كرخه بطرف رودخانه سابله حركت و به يگانهاي جنوب سابله هم دستور داده شد كه يك يگان از پل نظامي در شرق پل سابله عبور و سواحل شمالي رودخانه سابله را بررسي و كنترل و پل بتني سابله را توام با مناطق اطراف آن زير آتش سنگين توپخانه قرار دهد.
- در حاليكه عبور تانكهاي عراقي از پل سابله در ساعت چهار بعد از نيمه شب سيزدهم آذرماه جريان داشت درگيري شديدي بين نيروهاي طرفين آغازو با انهدام تعدادي از تانكها و نفربرهاي عراقي پيشروي متجاوز سد گرديد.

- در ساعت شش و نيم صبح روز سيزدهم آذر با انهدام يك تانك روي پل سابله و تصادف چند تانك و نفربر در حوالي پل عبور و مرور قطع گرديد.
- پرسنل دو گردان پياده عراقي بطور كامل كشته يا اسير و تعداد كثيري تانك و نفربر دشمن منهدم و تلاش آفندي دشمن در ساعت 10 صبح خاتمه يافت و روياي صدام حسين براي تصرف مجدد بستان به كابوس تبديل شد.
- لاشه دهها تانك و نفربر عراقي در شمال و جنوب و داخل رودخانه سابله تا مدتهاي مديد منظره جالب و عبرت انگيزي از اين نبرد بود.
- در همين روز پل‌هاي رودخانه سابله توسط رزمندگان اسلام تصرف و نيروها در ساحل شمالي آن مستقر شدند.
- آنچه نبايد فراموش گردد ارزش كار پرسنل شنود ارتش و سپاه پاسداران بود كه هوشياري آنان موجبات ناكامي عمليات دشمن را فراهم آورد.
- گر چه قسمت اعظم منطقه عمليات طريق‌القدس تصرف شده بود ولي هنوز 100 كيلومتر مربع در حد فاصل بين دو رودخانه سابله و نيسان در دست دشمن باقيمانده بود و لذا امكان صرفه‌جوئي در قوا كه يكي از اهداف عمليات طريق‌القدس بود ميسر نگرديده بود.
تجمع نيروهاي دشمن در اين منطقه كوچك كه از دو جناح (شمال و شرق) با نيروهاي خودي در تماس بودند و از دو جناح (غرب و جنوب) بموانع آبي هورالعظيم و رودخانه نيسان چسبيده بودند از نظر انهدام يگان‌هاي دشمن هدف مناسبي براي نيروهاي خودي بودند و لذا با تدابيري كه انديشيده شد نيروهاي مناسب فراهم گرديد و طرح عمليات آماده اجرا گرديد ولي دشمن با احساس خطر جدي منطقه را تخليه و عمليات طريق‌القدس در 30 آذرماه سال 1360 خاتمه يافت.

دست‌آوردهاي عمليات طريق‌القدس
  بيش از 200 دستگاه تانك و نفربر، 115 دستگاه وسايل سنگين مهندسي و راه‌سازي سه گردان توپخانه بيش از 400 دستگاه خودرو و مقادير زيادي مهمات و تجهيزات به غنيمت گرفته شد و هزاران نفر از پرسنل دشمن كشته و زخمي و اسير گرديدند.
فرازي از فرمايشات عارفانه امام راحل
  اين است فتح‌الفتوح
من به ملت بزرگ ايران و فرماندهان شجاع قبل از اينكه پيروزي شرافتمندانه و بزرگ خوزستان را تبريك بگويم وجود چنين رزمندگاني كه از دو جبهه معنوي و صوري و ظاهر و باطن از امتحان سرافراز بيرون آمدند تبريك مي‌گويم مبارك باد بر كشور عزيز ايران و بر ملت شريف اين چنين رزمندگاني  قدرتمند و عاشقاني چنين محو جمال ازلي و سربازاني چنين دل‌باخته دوست كه شهادت را آرزوي نهائي خود و جانثاري در راه محبوب را آرمان اصيل خويش مي‌دانند.