پايانه هاي مسافربري و تمهيدات جابه جايي مسافران در پايان تعطيلات تابستان

سرگرداني مسافران و پاسخگو نبودن تعاوني ها

صديقه توانا
تيك تاك ساعت بزرگ وسط پايانه مسافربري سوهاني بر روح مسافران سرگرداني شده است كه پايان سفر سختي را برايشان رقم مي زند، مسافراني كه مجبورند لحظه ها و ساعت هاي طولاني و بي هدفي را در پايان مسافرتشان سپري كنند و خاطره اي ناخوشايند را از يك سفر خوب با خود به سوغات ببرند. دليل اين همه گلايه مندي در نبودن بليط و ازدحام مسافر در پايان تعطيلات تابستاني خلاصه مي شود جمعيتي كه واقعا از كمبود و گراني و بازار سياه بليط كلافه و سرگردان هستند.بي شك سفر وقتي خوشايند و مطلوب مي شود كه مسافر هم و غم تهيه بليط براي رفت و برگشت را نداشته باشد، اما وقتي مسافران در آخر سفر يك هفته اي يا چند روزه خود مجبورند شب يا روز خود را علي رغم خستگي، دربه در دنبال بليط باشند و درنهايت هم دست خالي برگردند يا مجبور باشند شب را روي صندلي هاي فلزي ترمينال ها تا صبح سپري كنند، جز تلخ كامي از سفر خاطره اي ديگر به يادشان نمي ماند.
همان طور كه در آغاز هر تعطيلاتي مثل تعطيلات تابستاني با ازدحام مسافر و افزايش آمار مسافرت ها روبه رو هستيم، شاهد اين افزايش سفرها در پايان تعطيلات تابستاني هم بوديم كه اين افزايش و ازدحام سفر هميشه مشكلاتي مثل كمبود بليط و افزايش نرخ سفرها را به دنبال دارد.
استقبال زياد مردم در شروع و پايان هر تعطيلاتي از مسافرت ها به اقصي نقاط كشورمان تلاش مضاعفي از سوي مسئولان و دست اندركاران را مي طلبد تا سفر خوشي را براي شهروندان فراهم نمايند.
اما هميشه وقتي صحبت از دلايل عدم استقبال مردم به مسافرت هاي داخلي پيش مي آيد، ذهنيت ها فقط متوجه هتل ها و گران شدن آن يا به عدم خدمات مناسب رفاهي تفريحي معطوف مي گردد، حال آن كه نبايد از سرگرداني مسافران در پايانه هاي مسافربري به دليل كمبود بليط يا افزايش ناگهاني كرايه ها در روزهاي شلوغ سفر غافل شد كه اين مسئله خود يكي از عوامل بسيار مهمي است كه در كاهش يا كم رنگ شدن استقبال مردم از مسافرت هاي داخلي آن هم با وسايل حمل ونقل عمومي تأثير دارد.
آخر تعطيلات و قيمت هاي صعودي بليط اتوبوس
شاگرد شوفر با دست هاي روغني و دستمال يزدي كه دور گردنش انداخته جلوي در اتوبوس با صداي بسيار رسايي مسافران مشهد را به سوار شدن داخل خودرو دعوت مي كند.
مسافران كه از قبل جلوي سكوي محل توقف اتوبوس منتظر نشسته بودند، تك تك با نشان دادن بليط با راهنمايي كمك راننده، روي صندلي هاي خود مي نشينند. هنوز چند نفر بيرون منتظر ايستاده اند. يكي از آقايان كمي جلو مي رود يك پا پايين و يك پا روي پله اتوبوس مي ايستد و با راننده كه مشغول مرتب كردن صندلي اش مي باشد، پچ پچ مي كند. چاره اي ندارم، فال گوش مي ايستم و مسافر سر قيمت مشغول چانه زدن مي شود، ظاهرا چاره اي ندارد، دست به جيب مي شود 17 هزار تومان تقديم مي كند و از پله ها پايين مي آيد تا ساكش را در صندوق مخصوص بغل جاسازي كند. به او مي گويم: «چرا از باجه بليط تهيه نكرديد، اين روش خريد بليط غيرقانوني است» نيشخندي مي زند و مي گويد: «خانم مثل اينكه خيلي وقت است اتوبوس سوار نشده ايد، توي اين ايام شلوغ و با اين همه مسافر بليط كجا بود، اين هم كه ديديد راننده و كمك راننده 8-7 تا صندلي براي خودشان نگه مي دارند و مي دانند كه مسافر آن پاي اتوبوس حاضر است. اين بليط ها را براي مسافراني كه مثل من عجله دارند رزرو مي كنند، قيمتش هم خيلي مهم نيست.»او كه خود را محمدي و كارمند معرفي مي كند و براي انجام كاري مجبور شده در اين آخر تعطيلات به تهران بيايد و حالا براي برگشت به مشهد هم بسيار عجله دارد، در تكميل صحبت هايش مي گويد: «چند ساعت در سالن بالا منتظر ماندم ، به تعاوني هاي مختلف سر زدم اما براي امروز ديگر بليط نداشتند، يا از قبل پيش فروش كرده اند يا صبح زود همه بليط ها را فروخته بودند، ديگر چاره اي ندارم مجبورم بليط را گران تر تهيه كنم در غير اين صورت بايد شب تا صبح را در گوشه اي از ترمينال روي صندلي ها سپري كنم و 7 صبح با اولين سرويس راهي شوم كه نه وقت اين كار را دارم و نه حوصله اش را.»
تهيه بليط و مصيبت هاي پيش رو
«پيدا كردن بليط اتوبوس براي مشهد در ترمينال جنوب بعضي مواقع تبديل به مصيبت مي شود. همين چند روز پيش بود كه قصد سفر به مشهد را داشتم و چون سفر كاري بود و خيلي عجله داشتم، مي خواستم به هر قيمتي كه شده بليط تهيه كنم. اما آخر وقت و در ساعات پاياني روز به عنوان يك مسافر نمي توانيد بليط تهيه كنيد، ولي با پرداخت مبلغي به دلال هايي كه در ترمينال مشغول راه رفتن هستند اين كار را مي توانيد به راحتي انجام دهيد و البته قيمت بليط هم چند هزار توماني گرانتر از نرخ روي تابلوها خواهد بود، ولي خوب وقتي عجله داريد، بايد هزينه زيادي بپردازيد و اين انصاف نيست، نمي دانم چرا راننده هميشه تعداد زيادي صندلي خالي براي خودش نگه مي دارد تا به اصطلاح بين راه مسافر بزند يا اينكه با قيمت بيشتري در اختيار دلالان قرار مي دهند تا آنها به مسافران بفروشند! » اين نظر مصطفي ناظم نژاد است كه به همراه دوستش عازم سفر هستند و نقطه نظرات خود را در مورد سوژه گزارش در گفت وگو با گزارشگر كيهان اين طور مطرح مي كنند.حميد و مصطفي كه عازم سفر به مشهد مقدس هستند و شيارهاي عرق بر روي صورت آفتاب سوخته شان جاري شده، خيلي گلايه مندانه از وضعيت شلوغي و به هم ريختگي پايانه هاي مسافربري در روزهاي پاياني تعطيلات تابستاني در ادامه اين طور مي گويند: «در بيخ گوش مسئولان اتوبوس هايي هم هستند كه تمام مسافرانشان را بدون بليط البته گران تر از نرخ مصوب سوار مي كنند و فقط كساني متوجه اين گراني مي شوند كه مثل ما مسافر هميشگي باشند.»
آقاي ناظم نژاد در ادامه مي گويد: «هفته گذشته راننده در نزديك نيشابور، مسافري را به مقصد مشهد سوار كرد و 4 هزار تومان خواستند و وقتي كه مسافر اعتراض كرد كه قيمت 1500 تومان است راننده و كمك راننده گفتند اگر دوست داريد مي توانيد زير تيغ آفتاب بمانيد و عرق بريزيد! و مسافر به ناچار سوار شد، در پايان سفر اين اتوبوس به راحتي وارد ترمينال مشهد شد و ما را در سكوي پياده شدن مسافران پياده كرد و رفت و باز هم كسي چيزي نپرسيد! واقعا نمي دانم اين ناظران و مسئولان پايانه ها كجا هستند و وظيفه اصلي شان چيست؟»
دل پردرد مسافران از سرگرداني
در پايانه هاي مسافربري
تصور نكنيد كه اين وضعيت ناهنجار و گراني بليط فقط در پايانه جنوب تهران اتفاق مي افتد، پايانه غرب تهران هم وضع خيلي خوبي ندارد و مسافراني كه چند روز گذشته از برخي از استان هاي غربي كشور به تهران آمده بودند، از سرگرداني مسافران در پايانه ها و نبودن بليط براي بازگشت به تهران دل پري داشتند، برخي از مسافران كه در شهرهايي مثل كرمانشاه، ايلام يا كردستان غريب هستند و جايي براي اقامت ندارند، وقتي با نبودن بليط و اتوبوس براي بازگشت به شهر خود مواجه مي شوند، واقعاً چه بايد بكنند؟
تورج عبدالله زاده كه هفته گذشته از كرمانشاه به تهران آمده است در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به افزايش نرخ بليط ها طي دو سه هفته گذشته مي گويد: «براي انجام كاري مجبور بودم سه هفته پشت سرهم با اتوبوس به كرمانشاه رفته و برگردم، در هفته اول بليط 10هزار توماني با اتوبوس ويژه تهيه كردم، و در هفته دوم و سوم نرخ بليط اتوبوس از 10هزار تومان به ترتيب به 14 و 19هزار تومان افزايش پيدا كرد تازه آن هم با چه بدبختي اين بليط را تهيه كردم و بعد از 24ساعت تأخيري كه در كارم پيش آمد توانستم به تهران بازگردم.»
وي در ادامه صحبت هاي خود مي گويد: «حالا من آنجا فاميل داشتم و پدر و مادرم ساكن كرمانشاه بودند، توانستم شب به خانه برگردم و صبح اول وقت با اتوبوس به تهران بيايم، اما براي مسافراني كه هيچ آشنايي ندارند و نمي دانند شب را در كجا سپري كنند، واقعاً خيلي سخت است، نمي دانم چه كسي بايد به كار اين مسئولان پايانه ها و رانندگان رسيدگي كند و چه مقام مسئولي هم پاسخگوي اتلاف وقت مردم است؟»
مشكلات تكراري در پايان سفرهاي فصلي
شلوغي پايانه مسافربري، صف هاي طولاني تهيه بليط، سردرگمي، نگراني و عصبانيت زائران و مسافران، همه از مشكلات تكراري تعطيلات است، رفع اين مشكلات با تمهيدات ويژه مسئولان امور حمل و نقل در روزهاي شلوغ و پرمسافرت به راحتي قابل حل است به شرط آنكه اين مسئول وظيفه خود را گردن آن مسئول نيندازد و هركس در هرجايگاهي كه قرار دارد در جهت رفع مشكلات مردم قدمي بردارد.
مهندس جليل الماسي، معاون حمل ونقل پايانه هاي كرمانشاه در گفت وگو با گزارشگر كيهان علي رغم مستندات موجود، ضمن تكذيب گران شدن بليط اتوبوس در مسير كرمانشاه به تهران و رد اين موضوع كه طي هفته گذشته ما هيچ مشكل يا كمبودي درمورد بليط اتوبوس نداشتيم خاطرنشان مي كند: «طبق آمار موجود، شاهد كاهش 9درصدي مسافران به كرمانشاه با وسايل حمل ونقل عمومي نسبت به سال قبل بوديم و اين بيانگر توان بالاي اقتصادي مردم است كه اكثراً ترجيح مي دهند با خودروي شخصي مسافرت كنند به همين دليل مي توانم بگويم در استان كرمانشاه اصلاً مشكلي به نام كمبود بليط يا گران شدن قيمتها وجود ندارد.»
به معاون حمل ونقل پايانه هاي استان كرمانشاه مي گويم مسافراني كه در هفته گذشته از اين محور تردد كردند، گران شدن قيمت اتوبوس VAP(ويژه) در طي دو هفته به شدت گله مند بودند كه وي در توضيحاتي مي گويد: «درمورد گراني قيمت ها يك نكته را بايد توجه داشته باشيم، قيمت ها در گذشته شناور و تابع قانون عرضه و تقاضا بود (مسافر بيشتر= بليط گران تر) اما بعد از هدفمندي يارانه ها و باتوجه به دستورالعمل هيئت وزيران 20درصد به قيمت اتوبوس هاي ويژه اضافه شد و قيمت آن به 19هزار تومان افزايش پيدا كرد. اما درمورد اين مشكل كه شما فرموديد آن هنگام كه مسافر شما بليط اتوبوس ويژه را 14هزار تومان خريداري كرده، نرخ مصوب همان 19هزار تومان بوده است، اما به دليل كم بودن مسافر رانندگان و مسئولان گيشه ها قيمتها را تا 12هزار تومان هم كاهش دادند تا اتوبوس خالي به مقصد تهران حركت نكند، اما در زماني كه مسافر زياد و اتوبوس اشباع است، قيمتها افزايش پيدا نمي كند.»
مهندس الماسي در ادامه توضيحات خود به كاهش 8/16درصدي مسافر از طريق وسايل حمل ونقل عمومي در سال89 نسبت به مدت مشابه در سال88 اشاره مي كند و مي گويد: «در پايانه مسافربري استان از ساعت 6صبح تا 12شب سرويس داريم و هميشه اتوبوس در انتظار مسافر است نه اينكه مسافران در انتظار اتوبوس، البته در تعطيلات ويژه و ايام خاص كمي مشكل داريم كه آن هم سرويس كشيك تا ساعت 12شب مي گذاريم و تاكنون هم گزارشي از كمبود اتوبوس و بليط به ما ارائه نشده است.»
به آقاي الماسي مي گويم، اما ما مستنداتي داريم كه كاملاً مغاير با گفته هاي شماست و مسافراني داشتيم كه در هفته گذشته با مشكلات زيادي در پايانه كرمانشاه روبه رو بودند كه در پاسخم چنين مي گويد: «شايد تا 12سال قبل كه كمبود اتوبوس در استان وجود داشت گفته هاي شما درست بود، اما الان باوجود 300دستگاه اتوبوس كه بيشترين آنها در خط تهران، كرمانشاه فعاليت مي كنند، هيچ مشكلي در اين محور وجود ندارد و بنده تحقيق كردم در دو هفته گذشته ازدحام مسافر داشتيم اما ظرفيت اتوبوس كامل بوده است.»
به نظر شما حق با كيست؟
در اين ميان واقعاً شما اگر جاي ما بوديد حرف چه كسي را باور مي كرديد، مسافري كه به چشم خودش شاهد سرگرداني مسافران در پايانه ها بوده يا مسئولي كه چند روز بعد آن هم پس از پيگيري گزارشگر كيهان براي تحقيق به پايانه مراجعه كرده است؟! ضمن اينكه مردم از مسئولان انتظار دارند در روزهاي اوج مسافرت و ازدحام جابه جايي ارزان تر و راحت تري را در محورهاي مواصلاتي كشور داشته باشند؛ هنر مسئولان ذي ربط جايي خودنمايي مي كند كه تمهيدات ويژه اي براي ايام خاص بينديشند.
مهندس فرهاد صالحيان، مديركل حمل ونقل پايانه هاي استان تهران نيز در گفت وگو با گزارشگر كيهان با تأكيد بر اين موضوع كه سازمان راهداري حمل ونقل جاده اي در تمام ايام تابستان و بخصوص آغاز و پايان اين فصل برنامه هاي ويژه اي براي جابه جايي مسافران دارد، خاطرنشان مي كند: «معمولاً به جابه جايي كالا و انسان از مبدا مشخص به مقصد مشخص را حمل ونقل مي گويند، به گونه اي كه اين جابه جايي ارزان، سريع و ازنظر اقتصادي مقرون به صرفه باشد و طبق آمار 94درصد جابه جايي ها از طريق سيستم حمل ونقل جاده اي و 6درصد بقيه نيز از طريق حمل ونقل هوايي و ريلي صورت مي گيرد.»
از آقاي صالحيان درمورد تدابير ويژه براي جابه جايي مسافران در پايان تعطيلات تابستان باتوجه به ازدحام مسافران سؤال مي كنم كه در توضيحاتي با اشاره به اينكه 80درصد بليط اتوبوس ها از طريق اينترنت به فروش مي رسد، خاطرنشان مي كند: «چنانچه مسافران برنامه ريزي دقيقي براي سفر خود داشته باشند مي توانند از ناوگان حمل ونقل عمومي به نحو شايسته بهره برداري كنند طوري كه در سال گذشته 628هزار نفر با برنامه از پيش تعيين شده با وسايل حمل ونقل عمومي و به راحتي جابه جا شدند.ضمن اينكه تلفن گوياي 09602 بزودي در سراسر كشور آماده بهره برداري است و هموطنان عزيز مي توانند براي اولين بار با كارت شتاب بليط تهيه كرده و با استفاده از كد رهگيري از مشكلات احتمالي جلوگيري به عمل آورند. همچنين شماره تلفن 88899905 و پيامك 3000142 آماده دريافت و رسيدگي به شكايات مسافران است تا مسئولان در كمترين زمان بتوانند به تخلفات پايانه ها رسيدگي كنند.»
مهندس صالحيان همچنين به صدور كارت دائم السفر براي جابه جايي راحت تر دانشجويان از سال88 تاكنون اشاره مي كند و مي گويد: «در تمام پايانه ها به جز در شرق تهران فضاهاي مناسبي از جمله اتاق كودك براي رسيدگي بهتر به تغذيه و استراحت كودكان مسافران درنظر گرفته شده تا خانواده ها و مسافران سفر خوشي را داشته باشند.»
ولي طي تماسي كه گزارشگر كيهان با تلفن مذكور جهت ارائه شكايت يكي از مسافران استانهاي غربي كشور برقرار كرده بود، مسئولان ذي ربط پيشنهاد داده بودند كه يا فرد شاكي بايد به دفتر سرپرستي وزارت راه در ترمينال غرب مراجعه كند يا اينكه به اداره كل حمل ونقل استان تهران مراجعه كرده و شكايت خود را به صورت كتبي ارائه دهد تا مسئولان ضمن بررسي شكايت، به نوعي رضايت مسافر متضرر را جلب نمايد! اين درحالي است كه اين مسافر خسته بايد چندين برابر كرايه هزينه رفت و آمد جهت رسيدگي به شكايت بپردازد.

تهيه بليط ارزان و راحت در پايانه هاي مسافربري، توجه و ارزش گذاري به وقت و زمان مسافران از سوي مسئولان، تهيه غذا و خوراكي هاي سالم و تميز در تعاوني هاي مستقر در پايانه ها، ايجاد مراكزي جهت رفع سريع مشكلات مسافران در تهيه بليط بدون هيچ گونه واسطه و دلال بازي و افزايش توانمندي رفاهي شهرنشينان، روياهايي هستند كه در صورت تحقق سفر را به كام تمام مسافران شيرين مي كند.
هر چند كه طي چند سال اخير فروش بليط اينترنتي و پيش فروش كردن بليط قبل از آغاز تعطيلات يا هر مقطعي اززمان كه فرد اراده كند، در كشور رايج شده است، اما در اين بين هنوز هم شاهد صفهاي طولاني پشت باجه هاي بليط فروشي در شركت هاي مختلف تعاوني ها در پايانه هاي مسافربري هستيم و هنوز هم با مسافراني روبرو مي شويم كه براي تهيه بليط مجبورند در بيرون ترمينالها يا در خروجي شهرها ساعتها وقت با ارزش خود را از دست بدهند تا بخت يارشان شود و اتوبوسي كه چند صندلي خالي دارد جلوي پايشان ترمز كند و آنها به سرعت برق و باد در يكي از صندلي ها جايي براي خود پيدا كرده و بليط 10 هزار توماني را خيلي گران تر تهيه كنند و پول بيشتري براي رسيدن به مقصد به دلال و شاگرد راننده بپردازند.
هر چند كه مسئولان ذي ربط تمام تلاش خود را براي قطع دست واسطه ها و دلالان انجام داده اند و سعي در تامين رفاه و آسايش هموطنان هنگام سفر به سراسر كشور دارند، اما باز هم شاهد گله و شكايت مردم از وضعيت نابسامان تهيه بليط در پايانه هاي مسافربري آن هم در زمان اوج مسافرتها و بخصوص پايان تعطيلات تابستاني هستيم و اين امر مؤيد اين نكته است حالا كه استقبال مردم همچنان از وسايل حمل و نقل عمومي بخصوص اتوبوس زياد است، مسئولان مربوط بايد راهكارهاي ويژه براي ارتقا و بهبود سطح كيفي خدمات به مسافران اتخاذ نمايند.
حال و روز متفاوت مسافران
در ترمينال هاي مسافري مسافران هر كدام حال و روز متفاوتي دارند، عده اي بليط به دست با خيال راحت بر روي صندلي هاي انتظار يا اطراف محوطه نشسته اند و عده اي ديگر سرگردان و كلافه از يك سوي سالن به سوي ديگر قدم مي زنند، برخي خود را با تماشاي ويترين غرفه هاي ترمينال سرگرم مي كنند و عده اي همچنان به دنبال تهيه بليط وقت مي گذرانند.
مسافري از روي ناچاري تمام روي صندلي انتظار نشسته و دو كودك 11 و 14 ساله اش در حال بازي با ساك ها هستند. كنار مادر بچه ها مي نشينم، مي گويد: «نمي دانم چه كنم؟ بليط گير نمي آيد، عازم اصفهان هستيم.»
اميدوار مسافر ديگري است كه عازم مشهد است در حالي كه لبخند بر لبانش دارد، اما با حرص مي گويد: «حالا از چه طريق بليط تهيه كنم؟ به هر دري مي زنم بسته است، بايد زودتر به محيط كار خودم برگردم، ظاهراً مجبورم بليط دو برابر بخرم تا به موقع سركارم حاضر شوم.»
مسافر ديگري كه عصبانيت بسيار زياد چهره اش را برافروخته است و دوست ندارد نامش را ذكر كند مي گويد: «بايد به كاشمر بروم. بليط نيست مي گويند اين چند روزه آخر تعطيلات اين قدر شلوغ است از فردا هر ساعتي كه به ترمينال بياييد بليط ارزان در اختيارتان قرار مي گيرد، خوب معلوم است كه از فردا خلوت مي شود، اما مسئولان بايد براي زمان شلوغي و ازدحام مسافر به فكر چاره باشند و بليط به اندازه كافي در اختيار مردم قرار دهند نه آن زمان كه اتوبوسها خالي هستند.»
پايانه هاي مسافربري مرسوم ترين مكان براي جابه جايي مسافر
پايانه هاي حمل و نقل بين شهري از مرسوم ترين مكانها براي جابه جايي مسافران ميان شهرهاي مختلف با فواصل كم و زياد هستند، اگرچه گسترش خطوط حمل و نقل هوايي و خطوط ريلي تندرو در دهه هاي اخير از اهميت حمل و نقل جاده اي كاسته است، اما در بسياري از كشورها همچون كشورمان، حجم بالايي از مسافران از طريق جاده و با استفاده از انواع و اقسام اتوبوس و ميني بوس تردد مي كنند و همين مسئله توجه بيشتر مسئولان را به اتخاذ تدابير ويژه جهت سفري آسان و بي دغدغه را بخصوص در ايام خاص و شلوغي مسافرتها مي طلبد.
مهندس فرهاد صالحيان، مدير كل حمل و نقل پايانه هاي استان تهران نيز در گفت وگو با گزارشگر كيهان، نصب دوربين در داخل پايانه ها و نظارت لحظه به لحظه بر كار رانندگان و مسئولان گيشه هاي بليط از طريق دفتر خود را يكي از مهمترين اقدامات ويژه جهت تامين رفاه مسافران ذكر مي كند و مي گويد: «اين دوربين ها در استان تهران و سراسر كشور از 16 آذر افتتاح و فرايند حمل و نقل كنترل مي شود و بدين ترتيب هيچ كس حق تخلف نخواهد داشت و كار رانندگان هم به طور همزمان كنترل مي شود و اين كار يك نوآوري بزرگي در مجموعه حمل و نقل كشور محسوب مي شود.»
وي با اشاره به اينكه در ترمينالها هم دوربيني نصب شده و وضعيت جاده ها و ترافيك هاي بين راهي را به اطلاع مسافران مي رساند، خاطر نشان مي كند: «نصب اين دوربين ها به مسافران اين امكان را مي دهد تا برنامه ريزي دقيقي براي سفرهاي خود داشته باشند و بتوانند به نحو مطلوب از خدمات حمل و نقل بهره مند گردند.»
مدير كل حمل و نقل پايانه هاي استان تهران به طرح تكريم مسافران هم اشاره مي كند و مي گويد: «در اين طرح روزانه 8 هزار نفر از اتوبوس هاي پايانه هاي تهران براي سفر به تمام نقاط كشور استفاده مي كنند و هدف ما جلب رضايت و تامين سفري خوش براي آنان است، ضمن اينكه در برخي از اتوبوس ها هم سيستمي تعبيه شده كه به محض اينكه راننده 20 كيلومتر با سرعت بيش از حد مجاز حركت كند، به تمام مسافران پيامك فرستاده مي شود تا بدين ترتيب همه نسبت به موضوع حساس شده و از سرعت غيرمجاز راننده جلوگيري به عمل آورند يا مثلا براي فريضه نماز و سرو غذا به همه مسافران پيامك فرستاده مي شود و از سوي ديگر شماره 3000142 هم آماده دريافت هر نوع مشكلي از سوي مسافران است و هر كس از راننده اي شكايت دارد، مي تواند با ارسال پيامكي شكايت خود را مطرح كرده تا در كوتاه ترين زمان ممكن به موضوع تخلف رسيدگي شود.»
از او سؤال مي كنم اين سيستم در چند اتوبوس نصب شده است كه در پاسخم مي گويد: «در حال حاضر 300 دستگاه از اتوبوس ها مجهز به اين سيستم هستند و تلاش براين است كه بر روي تمام 18 هزار دستگاه اتوبوسها نيز اين سيستم راه اندازي شود.»
وي با اشاره به اينكه روزانه 8 هزار دستگاه اتوبوس در تهران به مسافران خدمات دهي مي كنند موضوع افزايش نرخ بليط ها را رد مي كند و مي گويد: «بعد از هدفمندي يارانه ها و افزايش قيمتها آن هم به دليل افزايش نرخ سوختها هيچ گونه افزايش قيمتي در نرخ بليط ها در تهران نداشتيم.»
صالحيان همچنين آموزش رانندگان به منظور جلب مشتري و رضايت مسافر را از ديگر راهكارهاي ارتقا سطح كيفي خدمات به مسافران مي داند و مي گويد: «كلاسهاي ويژه اخلاق حرفه اي مشتري مداري را براي رانندگان برگزار كرديم و آموزش هاي لازم نيز به رانندگان داده شده است تا هيچ مسافري از سفر خود با وسايل حمل و نقل عمومي ناراضي نباشد و سفري مطمئن و بدون دغدغه را داشته باشد.»
صالحيان همچنين به طرح منزل به منزل در اداره حمل و نقل پايانه هاي استان تهران اشاره مي كند و مي گويد: «در اين طرح 100 دستگاه ماشين بنزسواري، مسافران را به صورت تشريفاتي از منزل تا پايانه مسافري همراهي كرده و هنگام برگشت هم مسافران با استفاده از وسيله سواري مستقر در پايانه به منزل خود بازگردانده مي شوند.»
زمان انتظار مسافران به حداقل مي رسد
«سازمان پايانه ها و پارك سوار هاي شهرداري تهران در طول سال بويژه تعطيلات فصل تابستان همواره پيشرو در ارائه خدمات مناسب به مسافران و مراجعان در پايانه هاي خود شامل پايانه هاي غرب، بيهقي، شرق و جنوب مي باشد.»
اين بخشي از پاسخ مهندس حسين بيژني مديرعامل و عضو هيئت مديره سازمان پايانه ها و پارك سوار هاي شهرداري تهران است كه در پاسخ به سؤال گزارشگر كيهان مبني بر اقدامات انجام شده از سوي سازمان مذكور براي رفاه مسافران در پايان تعطيلات تابستان ارائه داده است.
مهندس بيژني در ادامه توضيحات خود مي گويد: «در اين راستا با عنايت به اينكه در فصل تابستان و بخصوص آغاز و پايان اين فصل شاهد افزايش ميزان تقاضاي سفر به اقصي نقاط كشور هستيم، از اين رو با بهره گيري از تمام امكانات و ظرفيت هاي موجود و با همت كاركنان سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران، سعي شده است تا خدمات درخور شأن مسافران و مراجعان به پايانه ها ارائه شده و سفر خوب و خوشي براي آنها رقم زده شود.
در اين خصوص در پايانه ها ضمن تعاملي كه با مديران شركت هاي مسافربري ايجاد شده است به دنبال آن بوده ايم كه زمان انتظار مسافران در پايانه ها به حداقل برسد. مساجد، اتاق هاي مادر و كودك، كتابخانه ها، سالن هاي ورزشي و خوابگاه رانندگان و كارواش اتوبوس ها تجهيز و آماده براي ارائه خدمات شده اند. شرايط مناسب براي فعاليت و سرويس دهي اورژانس پزشكي، دستگاه هاي خودپرداز بانك ها، تلفن هاي عمومي، آژانس مسافربري و... با تعامل فيمابين اين سازمان و مسئولان مربوطه فراهم شده است در پايانه ها عوامل نيروي انتظامي هم تلاش مي كنند تا نظم و امنيت مسافران را تامين كنند.»
به آقاي بيژني مي گويم هميشه در روزهاي اوج سفر مثل عيد نوروز يا تعطيلات فصلي با بازار سياه فروش بليط ها از سوي دلالان و بعضا حتي خود رانندگان در ترمينالها روبه رو هستيم و ظاهرا به صورت يك عرف درآمده و مرسوم شده كه تعدادي صندلي خالي در پشت صندلي راننده و در عقب اتوبوس براي مسافران ويژه و بين راهي البته با قيمتي گران تر رزرو مي شود، حال سؤال اين است كه شما در سازمان پايانه ها با اين موضوعات چگونه برخورد مي كنيد و براي جلوگيري از اين گونه سوءاستفاده ها چه تدابيري انديشيده ايد؟ وي در پاسخم مي گويد: «مسئوليت فروش بليط و رزرو صندلي براي مسافران در پايانه ها برعهده شركتهاي مسافربري است كه در اين زمينه تحت امر و نظارت وزارت راه و شهرسازي انجام وظيفه مي نمايند و قطعا نظارت لازم نيز از سوي مديران پايانه ها براي برخورد با واسطه ها و دلالان صورت مي گيرد اما اگر چنانچه مشكلاتي از اين قبيل به وجود آيد يا شكايتي در اين خصوص مطرح شود، عوامل نظارتي وزارت محترم راه و نماينده سازمان تعزيرات حكومتي وزارت بازرگاني با شماره 124 ضمن استقرار در پايانه ها پيگير موضوع خواهند بود.»
از وي در مورد دلايل افزايش نرخ بليط ها در برخي از استانها طي دو هفته گذشته و نارضايتي مسافران در پايانه هاي مسافربري هم سؤال مي كنم كه وي باز هم در پاسخ به سؤالم اين طور توضيح مي دهد: «پاسخ به اين سؤال در حيطه وظيفه اين سازمان نبوده و وزارت راه بايد پاسخگو باشد و فروش بليط هم مربوط به شركتهاي مسافربري است.»
آقاي مهندس تنها سخنگوي سازمان پايانه ها
تلاش گزارشگر كيهان براي گفت وگو با مديران شركتهاي مسافربري و مسئولان پايانه هاي غرب و جنوب بي نتيجه بود چرا كه اولا مديران پايانه ها بدون هماهنگي لازم از سوي روابط عمومي سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران حاضر به گفت وگو نمي شوند چرا كه بايد اين مجوز از سوي روابط عمومي صادر مي شد، از سوي ديگر روابط عمومي سازمان پايانه ها، جناب آقاي مهندس بيژني را تنها سخنگوي سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران معرفي كردند و پس از اصرار زياد گزارشگر كيهان اجازه مصاحبه تنها با مسئول پايانه بيهقي كه يكي از مدرنترين پايانه ها است را صادر فرمودند!
وزارت راه مسئول تخلف رانندگان نيست
به منظور دستيابي به برخي از سؤالات بي پاسخ مانده از سوي سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران، به سراغ دكتر شهريار افندي زاده معاون وزير راه و رئيس سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي رفتيم تا دليل كمبود بليط و گراني آن و نارضايتي برخي از شهروندان را پرس وجو كنيم.
دكتر افندي زاده هم با اشاره به اينكه تنها پس از هدفمندي يارانه ها افزايش 15 درصدي داشتيم و از آذر سال گذشته تاكنون هيچ نوع افزايشي در نرخ كرايه ها اتفاق نيفتاده است، خاطرنشان مي كند: «به منظور جلوگيري از هر نوع تخلفي در سيستم حمل و نقل كشور و براي ارتقاء كيفيت و خدمات رساني به مسافران، از مهرماه رتبه بندي شركتهاي مسافربري و مؤسسات حمل و نقل آغاز مي شود و مردم مي توانند نوع شركت مسافرتي خود را با رتبه بندي انجام شده انتخاب كرده و متناسب با رتبه از آن شركت انتظار خدمات داشته باشند و هدف اصلي اين كار هم ايمني بيشتر و تصادف كمتر در جاده هاي سراسر كشور مي باشد و در همين راستا 20 هزار اتوبوس، 40 هزار ميني بوس در 33 هزار قواره برون شهري آماده شركت در اين رتبه بندي و جابه جايي مسافران هستند.»
نظر معاون وزير راه را در مورد تخلفات فروش بليط در خارج از گيشه هاي بليط فروشي جويا مي شوم كه وي در توضيحاتي مي گويد: «اين موضوع ربطي به وزارت راه ندارد هر چند كه معتقديم مسافر بايد در داخل پايانه ها بليط خود را تهيه كرده و سوار اتوبوس شود و در خارج از شركتهاي مسافربري هم طبق عرف معمول راننده مي تواند تنها دو رديف پشت خود را براي مسافران خودش نگه دارد، اما بيش از اين تعداد تخلف است، اما رسيدگي به اين تخلفات به عهده شركت هاي مسافربري شهرداري است، آنها نبايد اجازه فروش بليط در خارج از پايانه ها را به رانندگان بدهند، وجود دلالان و بازار سياه فروش بليط ارتباطي به سازمان راهداري ندارد و ما در كار ترمينالها دخالتي نداريم.»
نظر دكتر افندي زاده را در مورد افزايش نرخ عوارضي ها مخصوصا عوارضي در آزادراه قم-تهران سؤال مي كنم كه مي گويد: «در آزادراه قم-تهران 15-10 سال است هيچ نوع افزايش قيمتي صورت نگرفته است و دريافت عوارض در اين جاده صرفا براي بهسازي روكش آسفالت صورت مي گيرد و در همين راستا سازمان راهداري چندين برابر دريافت عوارض ، هزينه مي كند.»
حق و حقوق مسافران
با توجه به اهميت مجموعه اتوبوسراني بين شهري كه شامل شركتهاي مسافربري، مسافر، اتوبوس و سامانه اتوبوسراني در توسعه صنعت گردشگري و حمل و نقل مسافر ايفا مي كند مي توان نتيجه گرفت كه دانستن حقوق و وظايفي كه هر يك از اين اجزا در قبال يكديگر دارند از اهميتي بالا برخوردار است.
مهندس حسين بيژني نيز در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به اينكه براي يك مسافر به عنوان يك شخصيت حقيقي اين حق محفوظ است كه در كمال آرامش و آسودگي خاطر، سفري خوش و ايمن را تجربه نمايد مي گويد: «چنانچه هر يك از بخشهاي ذي ربط به خوبي به تعهدات خود در قبال يك مسافر عمل نمايند، آن زمان حق و حقوق مسافر ادا شده است و در سازمان پايانه ها نيز سعي شده است تا با ايجاد امكانات رفاهي مناسب براي مسافر، تا حد امكان مسافران از عملكرد اين سازمان رضايت داشته باشند.»
وي مي گويد: «حفظ شأن مسافر، كوتاه نمودن زمان انتظار در پايانه ها، كيفيت فني مناسب اتوبوس، ايجاد خدمات رفاهي مناسب در پايانه ها، ارائه خدمات با كيفيت بالا به مسافران در طول سفر و همچنين فراهم آوردن شرايط سفر ايمن نيز موجب ترغيب مردم به استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي براي سفر خواهد شد.»