مساجد قدیمی استان تهران

  

در قسمت قبل به 

  پرداختیم . اینک در ادامه می خوانیم...

مسجد امام خمینی ( سلطانی )

  

این مسجد با قدمتی در حدود 180 سال از

است. بانی آن ، فتحعلی شاه قاجار ( 1212- 1250 هـ . ق ) بود و از این رو در آغاز آن را مسجد شاه می نامیدند.

بنابر شواهد تاریخی این دومین جامع بزرگ شهر تهران بعد از مسجد جامع بازار یا جامع 

  بود.

بنابر کاشی نوشته ها و کتیبه هایی که در ایوان جنوبی مسجد به جای مانده ، زمان تقریبی شروع ساخت این مسجد سال 1222 یا 1224هـ . ق است. در سال 1307 هـ . ق به دستور ناصرالدین شاه قاجار، درِ اصلی در جهت شمال تعمیر، و نیز به دستور وی دو مناره در دو طرف گل دسته مسجد ساخته شد. بنابراین تکمیل کننده اصلی این مسجد ناصرالدین شاه قاجار بوده است.

 گالری عکس مسجد امام تهران 

این مسجد ، بنایی چهار ایوانی است که شبستان های اصلی آن در جبهه جنوبی قرار دارد و معماری کلی و نیز پاره ای از جزئیات آن از 

  گرفته شده و در طراحی و ساخت آن مانند سایر ابنیه آن زمان هنرمندان و استادان شیرازی دست داشته اند.

مسجد جامع تهران ( جامع عتیق )

مسجد جامع در مرکز بازار و نزدیک مسجد امام خمینی قرار دارد. فاصله بین این مسجد و مسجد امام خمینی را« بازار بین الحرمین » می گویند. تاریخ دقیق ساخت این مسجد مشخص نیست ولی از شواهد چنین استنباط می شود که در عهد شاه عباس دوم، در سال 1074 هـ . ق به اهتمام فردی به نام « رضی الدین » ساخته شده باشد.

مسجد جامع دماوند

این مسجد با ستون های آجری و سنگی به سبک بناهای ساسانی بنا شده است. بر چوب های بالای ستون های شبستان مسجد ، نام شاه اسماعیل اول صفوی و تاریخ 927 هـ . ق و «مصطفی بن جمال الدین» به عنوان بانی و «محمد شجاعی» به عنوان کاتب آمده است. در سال 882 نیز خواجه یاقوت نامی ، بانی تجدید ساختمان مسجد بود. در مرحله تعمیر ، نام نجار جمال الدین فرزند محمد و نویسنده کتیبه ها علی فرزند فتح اله بود. در مسجد آثاری از اواخر دوره صفویه موجود بود که بر اثر نوسازی ، از بین رفته است. مناره مجاور مسجد از دوره مغول بر جای مانده است.

مسجد جامع ورامین

  

مسجد جامع ورامین از نمونه های کامل مسجد چهار ایوانی است که ساخت آن در زمان سلطان محمد اولجایتو ( خدابنده ) آغاز ، و در دوره فرزندش ابوسعید بهادرخان تکمیل شد. تاریخ 722 و 726 هـ . ق در شبستان و گنبد اصلی دیده می شود. این بنا در سال 815 هـ . ق در عهد شاهرخ تیموری مرمت شد.

در ابتدای محور طولی بنا ، سر در ورودی و پشت آن ، صحن باز واقع است. طاق نماهای اطراف صحن به چهار ایوان ختم می شود که دو ایوان در محور طولی و دو ایوان در محور غربی قرار دارند. پشت ایوان اصلی گنبدخانه واقع است. عرض دهانه ایوان شرقی دو برابر دهانه بقیه طاق نماها و برابر دهانه ایوان ورودی است. از سوی دیگر عرض و ارتفاع آن به سختی ، دو سوم عرض و ارتفاع ایوان جنوبی می شود. به این ترتیب ایوان جنوبی ایوانی مقصوره ( سرای حصاردار ، جای ایستادن امام و خلیفه در مسجد ) است که با سادگی و عظمت بر تمامی صحن تسلط می یابد. تسلط گنبد با قدرت و تناسب زیبا ، بر تمامی ساختمان و ارتباط با ایوان جلوی آن ، از ویژگی های این مسجد است.

سر در خارجی این 

  بسیار جالب است و روی دیوارهای جانبی سر در با طرح های اسلیمی و گره چینی و رنگ های آبی فیروزه ای و لاجوردی کاشی کاری شده و از طراحی استادانه و پرکار برخوردار است. این سر در از نظر طرح و اجرا شبیه سر درهای مسجد جامع نطنز و مسجد جامع مظفری کرمان است.

این مسجد دارای دو مناره است که روی پایه های طرفین استوار شده است.

 گالری عکس مسجد جامع ورامین 

مسجد حضرت سیدالشهداء ( مسجد معزالدوله )

مسجد حضرت سیدالشهدا در سه راه امین حضور ، خیابان ایران ، واقع است. این مسجد از بناهای خیریه«محمد اسماعیل میرزا معزالدوله» نوه عباس میرزا نایب السلطنه فتحعلی شاه قاجار به شمار می رود. این بنا بر اساس وقف نامه سنگی داخل مسجد، به وسیله همسر او حاجیه خانم فرخ لقا در سال 1317 هـ . ق ساخته شد.

در ورودی و اصلی بدون تغییری در بافت قدیم آن ، در قسمت شمال غربی مسجد قرار دارد. این در به یک هشتی زیبا راه دارد و با یک پیچ به حیاط مسجد ختم می شود. در سمت شرق و شمال مسجد سقاخانه و پنج مغازه وقفی مسجد جای دارد. ضلع جنوب حیاط با ایوانی مسقف با عبور از سر در وارد شبستان می شود. شبستان دارای محرابی با تزئینات کاشیکاری شده است. شمال غرب حیاط دارای حجره های متعددی است که برای سکونت طلاب یا احتمالاً امام جماعت مسجد در نظر گرفته شده است. سمت چپ هشتی ، اتاقی است که در گذشته مشهور به مَدرس ( محل تدریس ) بود و اکنون کتابخانه مسجد است.

مسجد جزایری

  

در محله بازار و انتهای بازار عباس آباد ، مسجد حاج ابراهیم تاجر اصفهانی قرار دارد.

از آنجا که نسبت برخی از ائمه جماعت این مسجد مانند مرحوم آیت الله سید نصراله جزایری ، سید محسن جزایری ، سید صدرالدین جزایری ، سید محمد علی جزایری و .... به جزایری می رسد، این مسجد به این نام شهرت یافته است. از بانی مسجد اطلاعات چندانی در دست نیست. این مسجد در سال 1335 ش براساس نقشه مهندس لرزاده ، تجدید بنا شد و در حال حاضر دارای یک شبستان با مساحت 175 متر مربع ، بالکنی به مساحت 100 متر مربع و یک آبدارخانه و انبار کوچکی در حدود سه متر مربع است.

 گالری عکس مسجد جزایری 

مسجد حاج سید عزیزالله

در داخل بافت قدیمی بازار تهران ، مسجد حاج سید عزیزالله قرار دارد. صحن و شبستان این مسجد مزین به کاشی های معرق است. مساحت این مسجد حدود 1500 متر مربع و با دو باب حجره کنار آن از موقوفات مرحوم «حاج سید عزیزالله» است. بر کاشی های شمال مسجد نام «سلطان صاحبقران فتحعلی شاه» نقش بسته است. از کتیبه های جنوب و شرق که دارای تاریخ 1310 هـ . ق است، مشخص می شود که قسمت شمالی از سه ضلع دیگر قدیمی تر است.

در دالان مسجد که رو به سوی بازار دارد، سنگابی ( محلی سنگی که از آن آب خارج می شود ) نصب شده که بر آن نوشته شده : «نوشید جام آب و بگویید به صد نوا ، لعن خدا به قاتل مظلوم کربلا. سنه 1327 یا ابا عبداله الحسین علیه السلام ».

مسجد الجواد

این مسجد که به وسیله مهندس ابراهیمی طراحی شده است،

است. ساختمان مسجد از دو بخش ؛ شبستان و سالن سخنرانی تشکیل شده است. سالن سخنرانی این مسجد دو طبقه است. نمازخانه به صورت مخروطی از اضلاع متقاطع تشکیل شده که از راس به طرف قاعده ، پهن تر می شود. این دو قسمت مسجد روی هم 1250 متر مساحت دارد.