امامزاده های استان قزوین

امامزاده حسین ( ع )

به روایت " رافعی " بنای آرامگاه امامزاده حسین ( ع ) شهر قزوین ، مدفن فرزند دو ساله امام رضا ( ع ) است  . بنای اصلی امامزاده به دوره صفویه تعلق دارد . بعدها در آن تغییراتی داده شده است ، ایوان آیینه كاری كنونی ، به آن الحاق و حجره ها ورواقی با سردری زیبا به دور آن ساخته شده است و در چهار سمت آن ، چهار ایوان قرار دارد . ایوان های شرقی و غربی در دوره قاجار تبدیل به اتاق شد و دارای تزیینات است . دیواره های بنا دارای كتیبه و دو ضریح است . ضریح اول از چوب ساده و ضریح دوم از شاهكارهای صنعتقلم زنی و منبت كاری است . این بنا همچنین دارای در منبت كاری شده بسیار نفیس است .

امامزاده اباذر ( ع )

امامزاده اباذر در روستایی به همین نام در فاصله بیست كیلومتری شمال شرقی شهرستان قزوین قرار دارد . بنابر اعتقاد اهالی منطقه ، ایشان از فرزندان امام جعفر صادق (ع ) هستند. برای رسیدن به این مقبره باید از پله های سنگی كه در كنار جاده واقع شده است ، گذشت و به عمق دره رفت تا بهصُفـّه(1) مقبره رسید .

بنای امامزاده بقعه ای كوچك به ابعاد داخلی 25/4 متر است با بناهای الحاقی شامل ایوان ورودی ، مسجد و ... می باشد ، بقعه از سنگ های كوهی ساخته شده و با گنبددوپوش آجری پوشش شده است .ازاره( 2) بقعه از كاشی پوشیده شده است و براساس طرح و پخت آن می توان این كاشی ها را از آثار دوره قاجار دانست . علاوه بر ضریح  ، در كنج بقعه ، سنگ قبری به ارتقاع تقریبی چهل سانتیمتر به صورت سكو قرار دارد و دارای كتیبه كنده كاری شده ایلخانی است . ورودی بقعه در سمت شرق است و در طرفین آن سنگ های منقش به كتیبه بسیار نفیسی قرار دارد . در دو طرف ورودی دوشباك(3) سنگی با گره بندی قرار گرفته اند كه یكی از آن ها دارای كتیبه است . كتیبه دیگری به تاریخ 693 ه . ق و به عرض شصت سانتیمتر در خارج بقعه قرار دارد. اگر چه آثار ذكر شده به قرن هفتم ه – ق تعلق دارد ، اما شكل و اسلوب ساخت گنبد و بقعه شبیه بناهای صفویه است و می توان نتیجه گرفت كه بنای اولیه دوره ایلخانی كه احتمالاً بسیار زیبا و با شكوه بوده ، به علت ویرانی و تخریب در دوره صفویه بازسازی شده و كتیبه های آن روی بنای جدید نصب شده است . كاشیكاری گنبد و داخل بقعه نیز در زمان قاجاریه انجام گرفته است .

امامزاده منصور ( ع )

این امامزاده در میان گورستان روستای " منصور " بخش آوج قرار دارد و مشخص نیست كه آرامگاه چه كسی است . بنای امامزاده دارای نقشه ی مربع شكل است . در جبهه ورودی آن ، یك ایوان بلند و فضاهای جنبی قرار دارد . ارتفاع سر در آن حدود 80/5 متر و پوشش آن طاق آهنگ با قوسجناغی است . در انتهای ایوان ، یك در قرار دارد كه به بقعه منتهی می شود و در طرفین آن ، دو طاقچه به چشم می خورد . فضای بقعه مربع شكل ، به ابعاد تقریبی 5/5 متر است و در هر ضلع آن ، سه طاق نما با عمق كم دیده می شود . گنبد دو پوش بنا به وسیله هشتخشخاشی به آهیانه تكیه دارد . بنا به جز نقوش گره بندی ، تزیینات دیگری ندارد . معماری بنا مشابه معماری صفویه است و احتمالاً به آن دوران تعلق دارد.

امامزاده علاء الدین ( ع )

امامزاده علاء الدین در سی كیلومتری شهر آوج ، در حاشیه روستایی به همین نام قرار دارد . بنای بقعه دارای نقشه ای به شكل مربع مستطیل و به ابعاد تقریبی 15/5 × 14/5 متر است و بر روی صُفـّه  ای به ارتفاع یك متر قرار دارد . با در همكف ، دارای فضای حرم به همراه چهار اتاق كوچك است كه مكمل فضایچلیپا (صلیب ) شكل حرم بوده و حجم آن را تكمیل می كنند . ایوان ورودی با پوششكاربندی ، ارتباط فضای حرم را با خارج برقرار می سازد . فضای حرم به شكل مربع است و طاق نماهایی عمیق در طرفین دارد . گنبد آجری و دوپوش بنا بر رویرسمی بندی دوازده قرار دارد . داخل بنا فاقد تزیینات و جبهه خارجی آن دارای قاب بندی و طاق نما است . این بنا احتمالاً به دوره صفویه تعلق دارد .

امامزاده اسماعیل ( ع )

بقعه امامزاده اسماعیل ( ع ) ، پسر امام جعفر صادق ( ع ) ، در خیابان انصاری شهر قزوین قرار دارد . بنای بقعه در دو طبقه شامل فضای اصلی حرم ، چهار ایوان متصل در طرفین آن و فضاهای جنبی ایوان ها است . بر فراز حرم ، گنبدی قرار دارد كه روی آن كاشیكاری و زیر آن كاربندی و گچبری است . مدفن اصلی امامزاده در سرداب بقعه ، در زیر حرم قرار گرفته است . ایوان های شرقی و غربی به لحاظ شكل شبیه به هم هستند . ایوان های شمالی و جنوبی نیز طرحی یكسان و دو زاویه در طرفین دارند كه در ایوان شمالی این زاویه ها پوشش شده و دو ستون پوشش ، آن را تحمل می كنند .

امامزاده علی شكرناب ( ع )

این امامزاده در شهرستان آبیك قرار دارد . بنای بقعه ، هشت ضلعی و طول تقریبی هر ضلع 80/7 متر است . جرزها و طاق نماهای نمای خارجی ، با قوس هایی قاب سازی شده اند . داخل حرم نیز به شكل هشت ضلعی است و روی هر ضلع آن طاق نمایی دیده می شود . ورودی حرم در شمال بقعه قرار دارد . شبستان الحاقی به بقعه ، دارای محور چلیپایی است و طول این محور در جهت شرقی – غربی بلندتر است و ورودی بنا نیز در ابتدای همین محور قرار دارد .

تریینات بنا منحصر به آجر كاری مختصر بدنه خارجی حرم و كاشیكاری سر در ورودی است . در كتیبه بالای در ورودی ، سال ساخت بنای اصلی حرم ( 884 ه – ق ) و نام سازنده آن " درویش نورالدین " به چشم می خورد .

امامزاده كمال ( ع )

بنای امامزاده كمال ( ع ) ، فرزند امام موسی كاظم ( ع ) ، به شكل شش ضلعی به طول 3/90 متر است و در حاشیه ضیاء آباد شهرستان تاكستان قرار دارد . بنای بقعه شامل سه بخش است و دو بخش الحاقی آن كاملاً نوساز و فاقد هر گونه ارزش هنری است .

شكل داخلی بنا نیز شش ضلعی و دارای نازك كاری است . گنبد امامزاده از نوع دو پوش با ارتفاع آهیانه 7/80 متر است و بلندترین قسمت آن حدود 70/14 متر ارتفاع دارد . بنا دارای تزیینات آجر كاری در میان طاق نماهای اضلاع خارجی است و در گوشه سازی های داخل آن ، نقوش گل و بته مشاهده می شود كه احتمالاً تا پایین امتداد داشته است . بنای امامزاده كمال از آثار قرن نهم ه – ق و طرح آن در منطقه بی نظیر است .

امامزاده هفت صندوق

بنای هفت امام در میان گورستان روستای " هفت صندوق " شهر ضیاء آباد قرار دارد . بنا مستطیل شكل و دارای حرمی مربع شكل است كه در جلوی آن ، ایوان ورودی به همراه دو فضای كوچك جنبی قرار گرفته است .نماهای شرقی و غربی هر یك دارای قاب بندی و چهار طاق نماست . ضلع شمالی آن سه طاق نما دارد . گنبد بنا دو پوش و بدون كاشیكاری و توسط تیرهای چوبی مهار شده است . در زیر بقعه نیز سرداب كوچكی قرار دارد و ورودی آن از ایوان اصلی است . تزیینات بنا در داخل ، شامل رنگ آمیزی رسمی بندی و در خارج به صورت طرح های ساده آجر كاری در میان طاق نماها و ورودی های فضاهای جنبی ایوان است . این بنا با توجه به معماری خاص آن ، به دوره صفویه تعلق دارد .

در قسمت بعد به معرفی بقعه های استان قزوین می پردازیم.

1 ) صُفـّه : ایوان مسقـّف ، غرفه مانندی كه درون اطاق بزرگ كه كف آن كمی بلندتر است و بزرگان بر آن نشینند.

2) ازاره :آن قسمت از دیوار اتاق و یا ایوان كه از كف طاقچه تا روی زمین بود.

3) شباك : جمع شبكه ، پنجره سوراخ سوراخ