آرامگاه ظهیرالدوله

آرامگاه ظهیرالدوله در منطقه یك تهران و در اواسط سربالایی دربند و در کوچه ظهیرالدوله قرار دارد میرزا علی خان دولوی قاجار، ملقب به ظهیرالدوله، فرزند محمد ناصرخان، وزیر دربار ناصرالدین شاه در سال 1281 در جمال آباد شیراز متولد شد.

وی در 16 سالگی دختر ناصرالدین شاه را به عقد خود درآورد و در سال 1304 به سمت وزیر تشریفات خاصه منصوب شد.

او پس از آشنایی با صفی علی شاه، با به تن كردن جامه فقر و درویشی، مراحل مریدی را پشت سرگذاشت. آن چنان كه پس از مرگ صفی علی شاه، با اسم «صفا علی شاه» جانشین او شد.

ظهیرالدوله بعدها به همراه مریدانش خانقاهی در شمیران بنا كرد كه پس از مرگ، او را در همانجا دفن كردند و از آن روز به بعد هم نام آن «آرامگاه ظهیرالدوله» شد.این آرامگاه میان تجریش و امامزاده قاسم قرار دارد و سابقا در اطراف این محل گورستان کهنه‌ای بوده است.

از آنجا که ظهیرالدوله مورد قبول اکثر طبقات اجتماعی بود، بسیاری از هنرمندان، سیاستمداران و دانشمندان وصیت کردند که در این آرامگاه دفن شوند.از سال‌های 1340 به بعد دفن اموات در این مجموعه ممنوع شد و دفن افراد در سال‌های 40 تا 50 با اجازه نامه خاص و آنهم بصورت محدود انجام شد.

آخرین تدفین درآرامگاه ظهیرالدوله در سال 1359  انجام شده است. محوطه آرامگاه ظهیرالدوله پوشیده از درخت‌های سبز و خرم و درهم تنیده است و سنگ اکثر گورها در حال تخریب است.

آرامگاه مشاهیری چون ملک الشعرای بهار، ایرج میرزا، رشید یاسمی، رهی معیری، دکتر محمد حسین لقمان ادهم، محمد مسعود، ابوالحسن صبا، روح الله خالقی، فروغ فرخ زاد، قمرالملوک وزیری، استاد حسید تهرانی، برادران محجوبی، داریوش رفیعی، حبیب الله سماعی، حسن تقی زاده، درویش خان، صبحی مهتدی و بسیاری از هنرمندان دیگر در این گورستان قرار دارد.

این آرامگاه تاریخی که آنرا شبیه به آرامگاه پرلاشز فرانسه می‌دانند در سال  1378  توسط   سازمان میراث فرهنگى و گردشگرى استان تهران با شماره 2001 در فهرست آثار ملى كشور به ثبت رسیده است.