می گویند قدمت سنت‌های ویژه ماه رمضان در همدان به تاریخ اسلام برمی‌گردد و با وجود گذشت سالیان متمادی، مردم این استان هنوز هم خود را به اجرای این آیین ها مقید می دانند. آنها با روزه و خانه تکانی به پیشواز ماه خدا می روند و روزهای اول، پانزدهم و آخر ماه شعبان را روزه می‌گیرند.
روزه در همدان، با روزه های قلاغی (كلاغی) آغاز می شود. در خاطرات کودکی تمام بزرگسالان امروز همدان، تصویری از روزه های قلاغی یا همان کله گنجشکی معروف وجود دارد که با تشویق بزرگترها و برای آنکه از حال و هوای ماه مبارک رمضان جا نمانند رقم می خورد. مادر و پدرهای همدانی به فرزندان خود می آموزند که اگر بتوانند روزه را «قلاغی» بگیرند، خداوند اجر و پاداش روزه كامل را برای آنان منظور می‌كند.
همدانی ها رسم دارند که در ماه مبارک رمضان «آجیل مشكل‌گشا» درست کنند
و در محله پخش کنند. به عقیده مردم اگر ماه مبارك رمضان در روز چهارشنبه
آغاز شود، این ماه بسیار پربركت و خوش یمن خواهد بود
کلوخ اندازون
همدانی ها، روز آخر ماه شعبان را «كلوخ اندازان» می‌گویند. در این روز مردم شادی‌كنان با تهیه و پخت غذایی مخصوص به‌نام «كباب سرداشی» سفره خود را پهن کرده و نیازمندان و فقرا را اطعام می کنند.
آنها كباب سرداشی را از مخلوط گوشت چرخ كرده، سیب زمینی، پیاز، تخم‌مرغ، ادویه و گوجه فرنگی تهیه می‌كنند و مراسم کلوخ اندازان را از صبح آخرین روز ماه مبارک شعبان، تا آخرین ساعات شب ادامه می دهند.
کیسه برکت
مراسم «كیسه بركت» در روز ۲۷ ماه رمضان برپا می شود. در این روز زنان روزه دار در هنگام رفتن به مسجد و اقامه نماز ظهر به همراه خود پارچه، نخ و سوزن می‌برند و در میانه دو نماز ظهر و عصر با استفاده از این وسیله‌ها به كار دوختن یك یا چند عدد كیسه بركت مشغول می‌شوند. به اعتقاد مردم همدان، هر کس داخل این كیسه پول بریزد، خداوند به او مال و دارایی زیاد می‌بخشد و به همین علت زنان در این روز بیش از یك كیسه بركت دوخته و آن را برای فزونی دارایی بین خانواده خود و دیگران توزیع می‌كنند. بعد از پایان ماه رمضان، پول هایی که در این کیسه ها جمع شده خرج نیازمندان محله می شود.
روزه در همدان، با روزه های قلاغی (كلاغی) آغاز می شود. در خاطرات کودکی
تمام بزرگسالان امروز همدان، تصویری از روزه های قلاغی یا همان کله گنجشکی معروف وجود دارد که با تشویق بزرگترها و برای آنکه از حال و هوای
ماه مبارک رمضان جا نمانند رقم می خورد
آجیل مشکل گشا
همدانی ها رسم دارند که در ماه مبارک رمضان «آجیل مشكل‌گشا» درست کنند و در محله پخش کنند. به عقیده مردم اگر ماه مبارك رمضان در روز چهارشنبه آغاز شود، این ماه بسیار پربركت و خوش یمن خواهد بود.
به‌همین دلیل زنان با خرید و بسته‌بندی آجیل مشكل گشا به مسجد می روند و آجیل را بعد از اقامه نماز مغرب بین زنان نمازگزار تقسیم می‌كنند.
اعتقاد بر این است، هر كس مراد و حاجتی داشته باشد با پخش و توزیع آجیل مشكل گشا، خواسته‌هایش برآورده می‌شود.
نان خشک آرزو
مردم همدان درباره نان خشک های سفره رمضان عقیده جالبی دارند. آنها معتقدند که اگر در تمام روزهای ماه رمضان، خرده نان های سفره افطار را جمع کنند و در روز عید قربان در آبگوشتی بریزند كه از گوشت قربانی تهیه شده است، خداوند تمام آرزوهایشان را برآورده می‌كند.
از انگشت پیچ تا پنجه خاله
زنان همدانی سفره افطارشان را با غذاهای محلی همدان رنگین می کنند. غذاهایی مثل «آش‌برنج»، «فِرنی»، «ترحلوا»، «طاس كباب»، «شامی كباب»، «سرداشی»، «بورانی» و «شیربرنج». سفره سحر همدانی ها هم در این سی روز حداقل یک بار با «رشته‌پلو» و «آبگوشت مرغ» پر می شود.
به این ها پخت شیرینی‌های محلی مثل «كماج»، «انگشت پیچ»، «پنجه‌خاله»، «یوخا»، «نیس در جهان» و «اَگِردِه» و نان‌های «اوفاق»، «گرده چرب» و «شاتی» را اضافه کنید تا تصویر روشنی از سفره های پر رونق همدانی ها در ذهنتان شکل بگیرد.
مردم همدان درباره نان خشک های سفره رمضان عقیده جالبی دارند.
آنها معتقدند که اگر در تمام روزهای ماه رمضان، خرده نان های سفره افطار را
جمع کنند و در روز عید قربان در آبگوشتی بریزند كه از گوشت قربانی
تهیه شده است، خداوند تمام آرزوهایشان را برآورده می‌كند
افطاری تازه عروس
مادر شوهرهای همدانی رسم دارند سینی مفصلی از افطاری های محلی آماده کنند و به پسرشان بدهند تا به خانه پدری عروس ببرد. این افطاری شامل چند قرص نان، گِرده دو زرده، برنج، روغن حیوانی، یك عدد مرغ یا ماهی، سیب سرخ، شیرینی انگشت پیچ و میوه‌های فصل می شود و بعد از آنکه داماد این طبق افطاری را به خانه عروس برد، مادر زن، خانواده داماد را برای صرف افطاری به منزل خود دعوت می‌كند.
آش ترشی
