مديركل ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري استان قزوين گفت: به منظور حفظ، احيا و استفاده از بناهاي تاريخي، كاروانسراي مادرشاهي هجيب بزرگ ترين كاروانسراي بين راهي كشور در قزوين مرمت مي شود.
اسدالله بيرانوند بيان كرد: در مسير كاروان روي قزوين اصفهان، 48 كيلومتري جاده بوئين زهرا ساوه كاروانسراي بزرگ هجيب قراردارد كه جزو كامل ترين و بهترين كاروانسراي ايران به شمار مي رود و هم اكنون نيز در دست مرمت گران قزويني قرار دارد.
وي ادامه داد: كاروانسراي هجيب با مساحت 5هزار و 850 مترمربع و 4هزار مترمربع زيربنا داراي 36 حجره يكي از كاروانسراهاي وسيع و بي نظير كشور است كه مرمت آن از سال 85 آغاز شده و هم اكنون نيز ادامه دارد.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان قزوين افزود: مرمت اين بناي عظيم در مراحل مختلف صورت گرفته و برج ها، سردر، ضلع شمال غربي، ضلع جنوبي آن مرمت شده و درحال حاضر نيز ضلع شرقي آن در دست مرمت است كه مراحل آواربرداري، مرمت بام، اجراي مجدد قسمت هاي فروريخته ايوان شرقي، اجراي طاقچه ها و مرمت كف ايوانچه ها از برنامه هاي مرمتي اين بنا در ضلع شرقي بوده كه اميدواريم تا پايان سال به نتايج مطلوبي رسيده و بتوانيم مرمت اين قسمت از بناي باشكوه صفوي را به اتمام برسانيم.
وي اعتبار مصوب براي اين طرح را 30 ميليون تومان عنوان كرد و توضيح داد: از زمان اجراي پروژه مرمت كاروانسراي هجيب هرسال مبلغي به اين مجموعه اختصاص يافته و براي سال 89 كه مرمت اين مجموعه آغاز شد اعتباري بالغ بر 300ميليارد ريال درنظر گرفته شد كه اين روند تا كامل شدن كل بنا ادامه خواهد داشت.
گفتني است كاروانسراي هجيب توسط زينب بيگم مادر شاه عباس اول با هزينه اي معادل 4 هزارتومان ساخته شده و با بناهاي الحاقياش از جمله دو باغ، دو آب انبار، يك گرمابه و يك جويبار بهترين كاروانسراي ايران به شمار مي آمده است، پلان كاروانسرا به صورت مربع بوده كه در تقاطع بيروني چهار ضلع آن برج هاي مدوري از سنگ و آجر برآورده اند، سردر رفيع و با شكوه ورودي در ضلع غربي قرار دارد كه طرفين آن را دو طبقه ساخته و با طاقنماهاي جناغي تزئين كرده اند، هشتي ورودي كه داراي فضايي وسيع است با سقف گنبدي بزرگي پوشش يافته و از تزيينات كاربندي در دور تا دور پايه قوس گنبد آجري برخوردار است، در دو سوي هشتي اتاق هايي براي نگهبانان درنظر گرفته اند كه با راه پله اي به پشت بام راه مي يابند، حياط كاروانسرا كه به ابعاد تقريبي 40 در 43 متر گسترده داراي چهار ايوان است كه طاق نماهايي به ارتفاع شش متر دارد و پشت آنها اتاق هاي بنا قرار گرفته كه مساحت شان از 9 تا 5/13 مترمربع متفاوت است، در مركز حياط بنايي آجري به شكل هشت ضلعي ساخته اند كه از دو چهار طاقي متصل به هم با قوس جناغي باز تشكيل شده وگنبدي عرقچيني با آجركاري زيبا دارد.
اين بنا علاوه بر سرداب، كاربري هايي همچون رختشويخانه و غيره داشته است، در تمام بناي كاروانسرا، پايه آن را بر سنگ قرار داده و بقيه اش را با آجر بالا برده اند، پشت اتاق ها و در چهار سوي كاروانسرا راهرويي سراسري با طاقنماهايي عميق به شكل طاق تويزه ساخته اند كه در طرفين داراي سكوهايي در ارتفاع تقريبي يك متر از كف است و به منظور بارانداز از آن استفاده مي شده و توسط اتاق هاي ميانجي به حياط راه داشته است، از ويژگي هاي اين كاروانسرا مي توان به حمام و آب انبار و باغ هاي آن كه براي تامين هزينه هاي نگهداري كاروانسرا وقف شده بود، ارتفاع بسيار كم درگاه هاي ورودي حجره ها كه به منظور ايمن داشتن مسافران از سرما و گرماي كويري و گردبادها و توفان هاي نفس گير منطقه طراحي شده و 16 طاق نما در قسمت بيروني ضلع جنوبي براي داد و ستد بازرگانان و استقرار نعلبندان، پالاندوزان و فروشندگان ساز و برگ چهارپايان اشاره كرد.
