عصر سنگی

روستای ورکانه، به جز سنگ‌های تیره ای که دارد در موقعیت جغرافیایی خاصی قرار گرفته که تابش آفتاب به خانه‌های آن رنگ‌های تیره و روشنی را به وجود می‌آورد. به همین دلیل است که این روستا را روستای سایه‌ها می‌دانند که دلیل درخشندگی‌ آن چشم گردشگران زیادی را پر می‌کند.

برای دیدن روستای ورکانه باید به دهستان الوند کوه شرقی در شرق شهرستان همدان سفر کنید و آن را در دامنه ببینید. کوه‌های سرده در سه کیلومتری شمال شرقی، کوه سرخ بلاغ در سه کیلومتری جنوب غربی و کوه قره‌داغ در چهار کیلومتری شرق این‌ روستا قرار دارند.

بخشی از زیبایی این روستا، به طبیعت شگفت‌انگیزش بر می‌گردد و بخش دیگری از آن را باید مدیون تلاش بنیاد مسکن انقلاب اسلامی دانست که با حفظ معماری سنتی در این روستا، جلوه‌ ای ویژه به آن داده است.

اگر گذارتان به روستای ورکانه بیفتد، می بینید که قرارگیری این روستا در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی باعث شده که آب و هوایی کوهستانی و طبیعتی بکر داشته باشد. طبیعتی که با دره‌های زیبای یورد صفرخان، دره‌ خان، تخته سنگ، جن‌ دره، سوبلاغ و دره بارانی جلوه بیشتری پیدا کرده است.

رودخانه ‌های فصلی ورکانه هم از ارتفاعات یخچال‌ها سرچشمه می‌گیرند و بعد از عبور از اراضی سیمین ورکانه به رودخانه فصلی ارزانفود می‌ریزند. این طبیعت بکر، شما را به شکل سخاوتمندانه از مهمان درختان گردو، سیب و زردآلو می‌کند و به اهالی منطقه این فرصت را می‌دهد که کشت و کار خانگی را تجربه کنند.

در کوچه‌های ورکانه که قدم بزنید، دیوارهای سنگی، حیاط‌های سنگی و حتی بام‌های سنگی چشم‌تان را پر می‌کنند. خانه‌های این روستا با سنگ و ملات گل ساخته شده‌اند و تنها عامل اتصال در دیوارهای سنگی این بناها، استفاده از تیرهای چوبی است. آنقدر که شاید در نگاه اول احساس کنید به روزگار حاکمیت سنگ و عصر سنگی بازگشته‌اید!

با این حال بد نیست بدانید که پیشینه روستای ورکانه به بیش از 400 سال می‌رسد و قدیمی‌ترین محله آن، محله «در مسجد» است.

وجه تسمیه این روستا، معادن سنگ زیادی است که در اطراف آن به چشم می‌خورند. ورکان به زبان محلی یعنی در نزدیکی معدن اما خیلی‌ها معتقدند که مردم محلی به دلیل نزدیکی این روستا به رود و جوی، آن را به این نام می‌خوانند چون در زبان کردی، کانه به معنای چشمه است.

قلعه مهری خانم!

قلعه اربابی مهری خانم یکی از بناهای تاریخی ورکامه است که ساختمان آن با پلان چلیپایی طراحی شده و به مهری خانم، ارباب روستا تعلق داشته است. این بنا در ابعاد 12×20 متر و با زیربنای 330 مترمربع در دو طبقه ساخته شده و دو پله از دو طرف ورودی طبقه همکف به طبقه اول منتهی می‌شود. این بنا در فاصله 100 متری در ضلع جنوبی روستا و در بستر سبز کوهپایه و مشرف به روستا قرار دارد.

اما جاذبه‌های ورکانه به همین جا ختم نمی‌شود. وجود گورستان ساده ‌ای در روستای ورکانه که در آن هیچ سنگ قبری دیده نمی‌شود از دیگر دیدنی‌های این روستا است که باید حتما سری به آن بزنید.