ورزش يوگا در كنار تقويت
معنوي يكي از راه‌هاي فائق آمدن بر معضلات روحي و رواني به شمار مي‌رود.
منيره علي‌قنبري عضو
هيات علمي دانشكده پرستاري و مامايي حضرت فاطمه(س) دانشگاه علوم پزشكي
شيراز در پژوهشي به آثار و ثمرات مثبت يوگا در زندگي سالمندان پرداخته است.
در بسياري از كشورهاي
جهان دوره‌هاي آموزشي يوگا را براي افراد بالاي 60 سال برگزار مي‌كنند.
يوگا نه‌تنها اضمحلال جسمي سالمندان را به تعويق مي‌اندازد بلكه آن را
معكوس مي‌كند.
اگرچه در برخي زمينه‌ها
سالمندان در انجام يوگا با جوانان متفاوتند اما مي‌توان برخي تمرينات يوگا
ازجمله كنترل تنفس، مديتيشن، نرمش و... را براي آنان برنامه‌ريزي كرد.
يوگا چيست ؟
يوگا روشي است كه توسط
آن نيروهاي انسان اعم از جسمي، رواني و روحي را پرورش مي‌دهد و پس از
شكوفايي بين آنها توازن و تعادل برقرار مي‌شود. يوگا با قدمتي چند هزار
ساله در مشرق‌زمين متولد شده است اما امروز در تمام جهان طرفداراني دارد.
يوگا مي‌تواند به افزايش
كارايي بدن، كاهش فشارهاي عصبي و افزايش قابليت‌هاي جسم و ذهن كمك كند.
به كمك يوگا شخص اعتماد
به نفسش بالا مي‌رود و راه‌حل‌هاي درست و منطقي براي مشكلات خود مي‌يابد و
تفكر مثبت در او تقويت مي‌شود. مثبت‌انديشي مهم‌ترين ركن يوگاست.
با اين ورزش وزن را
مي‌توان در سنين ميانسالي كنترل كرد. نتايج پژوهش‌ها نشان مي‌دهد افرادي كه
اضافه‌وزن داشته‌اند و در سنين 50 تا 60 سالگي به انجام ورزش يوگا
مي‌پردازند بعد از گذشت يك سال تمرين حدود 3 تا 4 كيلو از وزن خود را از
دست مي‌دهند.
با انجام اين تمرينات
ماهيچه‌ها، مفاصل و اعصاب قوي شده و خستگي از تن انسان مي‌رود و به آرامش
دروني مي‌رسد، خصوصا هنگامي كه اين ورزش به‌صورت منظم و در زماني مشخص صورت
مي‌گيرد. متعادل شدن جريان خون و كنترل فشارخون كه در اثر تنفس‌هاي آرام
در يوگا انجام مي‌شود در نهايت موجب تقويت و آرامش سيستم عصبي در فرد
مي‌شود.
يوگاي عملي
يوگاي عملي از7 ركن
اساسي تشكيل شده است كه براي سالمندان توصيه مي‌شود.
ياما:
شامل چگونگي رفتار اجتماعي است. فرد در اين بخش مي‌آموزد
كه به ديگران آسيب نرساند و با آنان ارتباط دوستانه برقرار كند. صادق و
راستگو و امين باشد و حسود و كم‌بين نباشد و به حقوق ديگران احترام بگذارد.
البته كامل‌تر و وسيع‌تر
از اين تعاليم در دين مبين اسلام وجود دارد اما بسياري از ما از عمل به آن
غافل مي‌شويم.
نياما:
شامل تعليم انتظامات فردي است. در اين مرحله فرد مي‌آموزد
كه در كارها و امور خود منظم باشد و جسم و روان خود را پاك نگه دارد و در
برابر خداوند و مشيت او راضي و تسليم باشد. اين تعاليم نيز به متعالي‌ترين
وجهي در دين ما وجود دارد كه عمل به آنها سلامت و نشاط را به زندگي ما
بازمي‌گرداند. اما آنچه براي سالمندان توصيه مي‌شود تعليم حركات جسمي و
نرمش‌هاي يوگاست. فرد با انجام اين تمرينات براي ايجاد و حفظ سلامت جسمي و
رواني خود تلاش مي‌كند.
پراناياما:
علم تنفس براي كمك به تمركز افكار و حفظ سلامت است. تنفس
آرام آرامش بدن را حفظ كرده مانع خستگي زودهنگام بدن مي‌شود و به جريان خون
در قلب كمك كرده و جلوي افزايش فشار خون را مي‌گيرد.
پرايتاها:
مرحله كنترل ذهن از كشمكش‌ها و اضطراب‌هاي دروني و سرآغاز
تمركز دروني و تعالي روحي است. فرد در اين مرحله مي‌آموزد كه نسبت به
دريافت‌ها و محرك‌هاي بيروني هشيار باشد و آنها را كنترل كند.
دهارانا:
تمركز فكر و توجه روي فعاليت‌ها و اعمال و افكار خويش است.
اين تمركز سبب شكوفايي استعدادهاي دروني مي‌شود.
ديانا:
با خلأ ذهني و مديتيشن فرد مي‌آموزد كه ذهن خود را تنها به
وحدت كائنات معطوف كند و از قيد درگيري‌هاي ذهني خلاص شود.
سمادهي:
بالاترين مرحله يوگا يا حس ارتباط با خالق هستي است و اين
حس كه شخص از قدرت خداوند جدا نيست.
استفاده از رژيم غذايي
سالم مثل استفاده از ميوه‌ها، سبزي‌ها، حبوبات، گردو، بادام، مواد لبني،
نان سبوس‌دار و دوري از خوردن زياد گوشت قرمز و غذاي چرب و سنگين و
سرخ‌كرده و شيريني‌ها و انواع كنسرو و غذا‌هاي آماده و خودداري از مصرف غذا
2 ساعت قبل و بعد از انجام تمرينات يوگا و پرهيز از پرخوري از ديگر
توصيه‌هايي است كه به سلامت كساني كه به يوگا روي مي‌آورند كمك مي‌كند.چارديواري
