شهرستان استهبان
استهبان يكي‌از شهرستان‌هاي استان فارس است كه مردم آن به زبان فارسی با گويش های محلی و تركی سخن می‌گويند. شغل افراد اين منطقه كشاورزی، دام داری و صنايع دستی است. ساخت ظروف سفالی لعاب دار و ظريف و کاشی های هنری مهم ترين صنعت دستی شهرستان استهبان است. بهترين ظروف کاشی از نوع سفالی ساده و لعاب‌دار و كاشی‌های هنری استان فارس، در شهرستان استهبان توليد وعرضه می شوند. فرش‌بافی نيز در اين منطقه رواج و رونق زيادی دارد و قالی‌ها بيش تر توسط زنان و دختران و با نقش های محلی و شريعتمداری بافته می شوند. در مركز استهبان يک شركت فرش توليد، خريد و فروش‌فرش و صدور آن را به نقاط ديگر به عهده دارد. نمد مالی، كلاه بافی، صابون پزی و تخت گيوه سازی از ديگر صنايع دستی منطقه است که در شهرستان استهبان رواج دارد
.
جاذبه های طبيعی و تاريخی، مکان های ديدنی شهرستان استهبان را تشکيل می دهند. مهم ترين جاذبه های طبيعی منطقه را درياچه، تنگ و گردش‌گاه ها تشکيل می دهند. دره سبز و خرم تنگ استهبان با پوشش جنگلی و چشم اندازهای بسيار زيبا قابليت گردشگاهی مناسبی را ايجاد نموده و تنگ لای تاريک درطول سال، پذيرای علاقه‌مندان ورزش های كوهستانی و دوست داران جلوه‌های طبيعی است. مراتع و گل زارهای حاشيه درياچه بختگان همراه با ماهی های آزاد و پرندگان وحشی چشم اندازهای زيبايی از اين درياچه در بهارو پاييز به وجود می آورند که بسيار جذاب و ديدنی‌هستندو گردش گاه‌های طبيعی و جالب توجهی را فراهم کرده اند. مسجد جامع استهبان از آثار دوره تيموری است و مسجد سنگی ايج که ساختار اصلی آن به دوره ساسانی بر می‌گردد، از مهم ترين جاذبه های تاريخی شهرستان استهبان به شمار می آيد.
مکان های دیدنی و تاریخی
جاذبه های طبيعی و تاريخی، مکان های ديدنی شهرستان استهبان را تشکيل می دهند. مهم ترين جاذبه های طبيعی منطقه را درياچه، تنگ و گردش‌گاه ها تشکيل می دهند. دره سبز و خرم تنگ استهبان با پوشش جنگلی و چشم اندازهای بسيار زيبا قابليت گردشگاهی مناسبی‌را ايجاد‌نموده و تنگ‌لای تاريک‌درطول سال، پذيرای‌علاقه مندان ورزش‌های كوهستانی و دوست داران جلوه های طبيعی است. مراتع و گل زارهای حاشيه درياچه بختگان همراه با ماهی های آزاد و پرندگان وحشی چشم اندازهای زيبايی از اين درياچه در بهارو پاييز به وجود می آورند که بسيار جذاب و ديدنی‌هستند و گردش‌گاه های طبيعی و جالب توجهی را فراهم کرده اند. مسجد جامع استهبان از آثار دوره تيموری است و مسجد سنگی ايج که ساختار اصلی آن به دوره ساسانی بر می گردد، از مهم ترين جاذبه های تاريخی شهرستان استهبان به شمار می آيد.
صنايع و معادن
صنايع نيز درارتباط با مشاغل عمده شهرستان برقرار شده و انواع كارخانه‌هاي تهيه مواد غذايی، كارخانه‌هاي پنبه پاک‌كنی و كارگاه های فرش‌بافی در اين منطقه داير هستند. معادن شهرستان استهبان محدود به معادن سنگ های ساختمانی است كه از برخی از آن ها بهره برداری نيز صورت می گيرد.
کشاورزی و دام داری
اين شهرستان به دليل داشتن آب و هوای معتدل و امكانات كافی برای كشاورزی از لحاظ كشاورزی رونق دارد و انواع محصولات كشاورزی را می توان در اين شهرستان كشت كرد. عمده ترين فرآورده های كشاورزی استهبان عبارتند از : گندم، جو، زعفران، پنبه، چغندر، انجير، مويز، بادام، بنشن، تره بار كه بيش تر اين محصولات جزء صادرات شهرستان محسوب می شوند. دام داری نيز پس از كشاورزی از مهم ترين مشاغل اهالی اين شهرستان می باشد. انواع فرآورده های دامی و لبنی و دام زنده از توليدات اين بخش به شمار می روند. بازرگانی در شهرستان استهبان به لحاظ شغل غالب افراد كه دام داری، كشاورزی و صنايع دستی می باشد، درارتباط با همين مشاغل شكل گرفته و عمده ترين صادرات اين شهرستان عبارتند از: گندم، جو، زعفران، پنبه، چغندر قند، تره بار، گوسفند، قالی، گليم، گيوه، كلاه نمدی.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان استهبان در خاور استان فارس و نزديكی درياچه بختگان واقع شده است. اين شهرستان از شمال به درياچه بختگان، از خاور به شهرستان نيريز، از جنوب به فسا و داراب و از باختر به بخش رونيز محدود می گردد. مردم منطقه مسلمان هستند و اقليتی ارمنی نيز در آن‌جا ساكنند مركز اين شهرستان شهر استهبان است كه در طول جغرافيايی 54 درجه و 2 دقيقه و عرض جغرافيايی 29 درجه و 7 دقيقه و در بلندی 1730 متری از سطح دريا واقع شده است. شهرستان استهبان برابر با سرشماری سال 1375 تعداد 62931 نفر جمعيت دارد كه نژاد اين مردم آريايی است. شهر استهبان در مسير راه شهرستان های فسا - نيريز و فاصله اش تا مركز شيراز 191 كيلومتر است.مسيرهاي دسترسي به اين منطقه را راه استهبان - نی ريز به طول 37 كيلومتر، راه استهبان - سروستان به طول 96 كيلومتر، راه استهبان- داراب به طول 70 كيلومترتشكيل مي‌دهند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
نام اين شهرستان از لغت «سته» به معنای انگور و انگورستان گرفته شده است. آبادانی اين شهر از سال 746 هجری قمری ( پس از ويرانی آن در دوره مغول ) به دست امير مبارز الدين آل مظفر صورت گرفته است. اين شهر در قديم چهار محله داشت كه هر محله دارای مساجد و آب انبارهای متعددی بود. حمدالله مستوفی از آن به نام شهركی پر درخت كه آب و هوای معتدل و ميوه فراوان دارد، ياد كرده است. جغرافی نويسان اسلامی نام آن را به صورت اصطهبانان و گاهی هم اصطهبانات ثبت كرده اند، ولی با گذشت زمان، فارسی زبانان آن را اصطهبان ناميده اند. مورخين بسياری از استهبان ياد كرده اند. گفته می شود در دوره قاجار بيشتر خانه های استهبان ازخشت خام، گل و چوب بود و تعداد آن ها به هزار می رسيد. در گذشته های دور استهبان يكی از حكومت های 18 گانه فارس بوده است. شكوه‌مند ترين ديدنی شهر استهبان چنار عظيم و موزون بسيار كهن ميدان شهر با ارتفاع 47 متر و قطر تقريبی 5/11 متر است. استهبان يكی از شهرهای آباد و زيبای استان فارس است كه مورخين و جغرافي‌دانان همواره در نوشته هايشان آن را با آب و هوای خوب و محلی پر درخت و پر نعمت معرفی نموده اند. اين شهرستان از 1358 به عنوان شهرستانی مستقل شناخته شد.
