كاشت گياهان زراعي Cultivated crops
بطور كلي گياهاني كه نزديك بهم كشت ميگردند به طور معمول مؤثرتر از گياهان زراعي هستند كه با فواصل مختلف كشت ميگردند. تأثير اين نوع گياهان زراعي روي مهار فرسايش بادي به عوامل زیربستگي دارد:
1- مرحله رشد
2- تراكم پوشش گياه
3- جهت رديفها
4- عرض رديفها
5- نوع گياه با نوع زراعت
6- شرايط آب و هوائي
مديريت خوب مانند تناوب چرا و غيره نيز بسيار مهم هستند. گياهان رديفي مانند پنبه، ذرت و سبزيجات حفاظت كمتري نسبت به زراعتهاي متراكم دارند.
كشت نواري گياهان
کشت نواری عبارتست از كشت متناوب گياهان رديفي كه در بين آنها زراعتهاي متراكم كاشته ميشود. مزاياي اين نوع كشت عبارتست از1- جفاظت فيزيكي خاک در مقابل فرسايش بادي كه توسط كاشت گياهان اعمال ميگردد. 2- در این حالت فرسايش فقط به عرض نوارهاي كشت محدود ميشود 3- حفظ ذخیره رطوبت خاک بویژه ناشی از ريزش برف 4-برداشت محصول زودتر از موعد مقرر. یکی از معايب اين روش اینست که عبور و مرور ماشين آلات را محدود ميسازد.
خاك ورزي اوليه و ثانويه
هدف از خاك ورزي اوليه يا ثانويه براي مهار فرسايش بادي در حقیقت ايجاد زبري و ناهمواری يا ايجاد كلوخه در سطح خاك است. انجام اینکار همراه با باقيماندههاي گياهي ميتواند سطح خاک را در مقابل فرسايش بادي بخوبی محافظت نماید.
روشهاي مكانيكي
روش مذکور که با استفاده مواد غیر زنده مانند باقیمانده های خشبی، ساقه و شاخه های خشک شده گیاهان برای ايجاد ديواره بادشكن مورد استفاده قرار میگیرد از اهمیت كمي براي مزارع برخوردار است. اين نوع ديوارههاي بادشكن با استفاده از مواد مختلفی مانند فنس هاي فلزي، برسي، پلاستيك، تخته، سنگ، سنگريزه و غيره ساخته ميشود و بيشتر براي حفاظت سبزيجات در خاكهاي آلي، تثبيت شن‌هاي روان و انباشت برف مورد استفاده قرار ميگيرد.
افزایش رطوبت خاك
در مناطق خشك ونیمه خشك، احداث بادشكن بعلت تاثیر آن در کاهش تبخیر موجب ذخیره بیشتر رطوبت در خاك شده و در نتیجه توليد را افزايش مي دهد. افزايش نفوذ آب در خاک نیز بهمین دلیل افزايش پيدا ميكند.
• بهبود وضعيت خاك روئي (Conditioning top soil)
از آنجائيكه چگالي خاكدانهها و اندازه آنها روي فرسايش بادي تأثير زيادي دارد، بنابراين هر عملي كه باعث گردد خاكدانههاي بزرگتري در سطح خاك تشكيل شود (بزرگتر از 1 ميلي‌متر) و يا كلوخهاي بزرگي بوسیله ادوات شخم و غیره توليد نمايد از فرسايش بادي بویژه هنگاميكه خاك بدون پوشش گياهي است بشدت جلوگيري مينمايد.
درختان و بوتهها
بطور كلي در مناطق بادخيز، تأسيسات، ساختمانها، باغات، محوطههاي دامداري همه نياز به بادشكن دارند بادشكن میتواند بصورت میکانیکی(غیر زنده) و یا زنده عکس شماره ( ) احداث گردد. اگر بادشکنی بارتفاع 04/0 متر با تور مشبک و با تراكم 50 درصد احداث گردد مسافتی که در پشت بادشکن محافظت میگردد تقریباً برابر19 برابر ارتفاع آن ميباشد كه نتايج آن مشابه بادشكن درختي است كه داراي 50 درصد تراكم باشد.
دكتر حسن روحي‌پور
