مقاله حاضر ابتدا به تبیین مبانی نظری و تاریخی "رابطه مبادله" می پردازد،
سپس رابطه مبادله منتخبی از محصولات کشاورزی مبادله ای را در مقایسه با
کالاهای صنعتی ساخته شده در بازارهای جهانی و ایران طی چند دهه گذشته
مورد محاسبه، بررسی و تحلیل قرار می دهد. به عبارت دقیق تر در این مقاله
اولا مباحث نظری و تعاریف متعدد و متعارف از "رابطه مبادله" و نحوه محاسبه آن
به اختصار ارایه می شود. ثانیا نتایج حاصل از پاره ای پژوهشها و شواهد تجربی
در خصوص روند دراز مدت و تغییرات کوتاه مدت رابطه مبادله در بین مواد اولیه و
محصولات کشاورزی از یک سو و کالاهای ساخته شده صنعتی از سوی دیگر، مورد
بررسی قرار می گیرد. در این زمینه، نتایج به دست آمده از پژوهشها و همچنین
نقدهای صورت گرفته بر آنها مورد توجه قرار گرفته است.
ثالثا نتایج حاصل از تحقیق در دو محور به شرح زیر ارایه می شود. ابتدا 20 قلم از
محصولات کشاورزی و فرآورده های آن در بازارهای جهانی طی سالهای 1968-1997
انتخاب و رابطه مبادله پایاپای (تهاتری) خالص این محصولات در مقایسه با کالاهای
ساخته شده صنعتی محاسبه و تحلیل می شود، سپس 15 قلم از محصولات مهم
صادراتی کشاورزی ایران انتخاب می گردد و رابطه مبادله پایاپای خالص و درآمدی آن
برای دوره زمانی 1976-1998 محاسبه و بررسی می شود.
در پایان مقاله نیز علاوه بر جمعبندی، ملاحظات پایانی و توصیه های سیاستی منتج
از پژوهش ارایه می گردد.
|