خلاصه
قرن بیست و یکم، سده بهرهگیری از فرصتهای تجاری ارزشمند در بخشهای خدماتی به ویژه گردشگری است. گفته میشود گردش مالی صنعت گردشگری جهان در این سده از گردش مالی بخش صنعت فراتر خواهد رفت و در چند سال آینده دست کم به 2 تریلیون دلار خواهد رسید. در این فرآیند، دستیابی کشورهایی که از جاذبههای وسیع گردشگری برخوردار هستند به یک درصد ارزش گردش مالی این صنعت، سالانه درآمدی حدود 20 میلیارد دلار ایجاد خواهد کرد که برای اقتصادهایی نظیر اقتصاد ایران، این رقم قابل توجه است و میتواند تمامی فعالیتهای اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد. با این وجود برای دستیابی به چنین درآمد قابل حصولی میبایست برنامهریزی جامعی صورت گرفته و سرمایهگذاریهای مناسب در زمینههای سختافزاری و نرمافزاری این صنعت صورت پذیرد.
بررسی مقایسهای گردشگران داخلی و خارجی در این صنعت نیز بیانگر اهمیت این صنعت در توسعه اقتصاد داخلی کشورها است به گونهای که بر اساس آمار منتشره از سوی سازمان گردشگری جهانی، نسبت گردشگران داخلی به خارجی، نسبت ده به یک را نشان می دهد. در همین راستا آثار مستقیم حاصل از صنعت گردشگری ، با احتساب حدود 6 درصد از GDP جهانی در این صنعت ، نمایانگر تخصیص یک شغل از هر 15 شغل به این صنعت در آیندهای نزدیک بوده و در صورتی که آثار و منافع غیرمستقیم نیز مد نظر قرار گیرد حدود 10 درصد از GDP جهان و یک شغل از هر 9 شغل در این صنعت ایجاد خواهدشد.
با وجود اهمیت بیبدیل صنعت گردشگری در توسعه و شکوفایی اقتصادی، سیاستگذاریهای مناسبی در خصوص ارتقاء آن در کشورمان صورت نپذیرفته و عمده تلاشهای مربوط به توسعه صنعت گردشگری در دهههای اخیر ، معطوف به رهیافتهای تشویقی و تبلیغاتی و یا به عبارتی تقاضا محور بوده اند. در این راستا بیشتر هدفگذاریها و وضع دستورالعملهای اجرایی معطوف به خصوصیسازی واحدهای اقامتی، تبلیغات جهانگردی، آموزش نیروی انسانی، سیاستهای تشویقی ساخت تأسیسات ایرانگردی و جهانگردی، تخفیفهای مالیاتی و ... بوده که بیشتر جذب تقاضا را مد نظر قرار داده است، در حالی که چالشهای پیش روی این صنعت، نه تنها استحکام و تداوم بیشتر سیاستهای جانب تقاضا را طلب میکند، بلکه سیاستگذاری ابعاد عرضه و سازماندهی ساختار فعالیت بنگاهها را میطلبد.
جمهوری اسلامی ایران با داشتن جاذبههای گردشگری (تاریخی – مذهبی – طبیعی) به لحاظ عدم اتخاذ سیاستهای مؤثر در این بخش، هنوز نتوانسته است به سهم مناسب خود در بازار گردشگری جهان دست یابد و این امر سبب شده است تا بسیاری از معضلات اقتصادی-اجتماعی کشور که میتواند با توسعه گردشگری مرتفع گردد، همچنان پابرجا بماند. لذا ضروری است ضمن برشمردن چالشهای اساسی مترتب بر این صنعت، به بررسی راهکارهای توسعه صنعت گردشگری در ایران، پرداخته شود.
در این مجموعه ابتدا به مفهوم توریسم و گردشگری پرداخته شده و سپس به جایگاه این صنعت در اقتصاد و چگونگی رشد اقتصادی که در ازای توسعه این صنعت بهدست میآید اشاره شده و در ادامه مشکلات و موانعی که بر سر راه توسعه صنعت توریسم در کشور وجود دارد فهرست میگردند و درپایان با استفاده از ماتریس SWOT در تحلیل و شناخت محیطی مرتبط با موضوع، به نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدات و فرصتهایی که کشور در این خصوص داشته اشاره و با توجه به تحلیلهایی که در این روش حاصل می گردد در خاتمه پیشنهادات و راهکارهایی برای برون رفت از وضعیت موجود که موانعی بر سر راه توسعه صنعت گردشگری وجود دارد، ارایه خواهد شد
|