تهمت زدن به بى گناه از زشتترین كارهائى است كه اسلام آن را به شدت محكوم ساخته است، آیات قرآن و روایات متعدد
اسلامى كه در باره این موضوع وارد شده نظر اسلام را در این زمینه روشن مى سازد. خداوند در
سوره نساء آیه 211 قرآن می فرماید: «مَن یَكْسِب خَطِیئَةً أَوْ إِثماً ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَرِیئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بهْتَناً وَ إِثْماً مُّبِیناً،
و كسى كه خطا یا گناهى مرتكب شود سپس بیگناهى را متهم سازد بار بهتان و گناه آشكارى بر دوش گرفته است».
یکی از مسائلی که در قرآن کریم بسیار بر آن تاکید شده و گناهی بسیار بزرگ به حساب آورده شده است، تهمت زدن
خصوصاَ تهمت زدن به زنان است:
«ان الذین یرمون المحصنات الغافلات المؤمنات لعنوا فی الدنیا و الاخره و لهم عذاب عظیم،
آنان که به زنان عفیف غافل تهمت می زنند (زن غافل یعنی بی خبر از همه جا که در خانه خود نشسته است)،
در دنیا و آخرت مشمول لعنت الهی هستند و برای اینها عذاب بزرگی است» (سوره نور، آیه 23).
«یوم تشهد علیهم السنتهم و ایدیهم و ارجلهم بما کانوا یعملون،
آن روزی که زبانها و دستها و پاهای آنان علیه ایشان به اعمالی که مرتکب شده اند شهادت می دهند»
(سوره نور، آیه 24). همچنین می فرماید:
«وَالَّذِینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ ما اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَإِثْماً مُبِیناً، و
كسانى كه مردان مؤمن و زنان مؤمن را بى آن كه گناهى كرده باشند مى آزارند بهتان و گناه آشكارى
را به دوش مى كشند (احزاب ،58).امام صادق علیه السلام از حكیمى چنین نقل مى كند :
«البهتان على البرىء اثقل من جبال راسیات،
تهمت زدن به بى گناه از كوههاى عظیم نیز سنگین تر است! تهمت زدن به افراد بى گناه با
روح ایمان سازگار نیست چنانكه از امام صادق علیه السلام نقل شده:
«اذا اتهم المؤمن اخاه انماث الایمان فى قلبه كما ینماث الملح فى الماء،
كسى كه برادر مسلمانش را متهم كند، ایمان در قلب او ذوب مى شود همانند ذوب شدن
نمك در آب». در حقیقت بهتان و تهمت، بدترین انواع دروغ و كذب است، زیرا هم مفاسد
عظیم كذب را دارد، و هم زیانهاى غیبت و هم بدترین نوع ظلم و ستم است.
و به همین خاطر از پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله و سلّم نقل شده كه فرمود:
«من بهت مؤمنا او مؤمنة او قال فیهما ما لیس فیه اقامه الله تعالى یوم القیامة على
تل من نار حتى یخرج مما قاله،
كسى كه به مرد یا زن با ایمان تهمت بزند و یا در باره او چیزى بگوید كه در او نیست،
خداوند در روز قیامت او را بر تلى از آتش قرار مى دهد تا از مسئولیت آنچه گفته است در آید.
در حقیقت رواج این كار ناجوانمردانه در یك محیط، سبب به هم ریختن نظام و عدالت اجتماعى
و آلوده شدن حق به باطل و گرفتار شدن بى گناه و تبرئه گنهكار و از میان رفتن اعتماد عمومى مى شود.
در حدیثى دیگراز امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود:
«اذا تهم المؤمن اخاه انماث الایمان من قلبه كما ینماث الملح فى الماء،
هنگامى كه مسلمانى برادر مسلمانش را به چیزى كه در او نیست متهم سازد ایمان در قلب او
ذوب مى شود، همانند نمك در آب»، و نیز می فرماید: «مَنِ اتَّهمَ أخاهُ فی دِینِهِ فلا حُرمَةَ بَینَهُما،
هر كس به برادر دینى خود تهمت زند حرمتى میان آن دو به جا نمى ماند»
. در حدیث دیگر كه امام على بن موسى الرضا از جدش پیامبر نقل كرده چنین آمده است
«من بهت مؤمنا او مؤمنة او قال فیه ما لیس فیه اقامه الله تعالى یوم القیامه على تل من نار
حتى یخرج مما قاله فیه!،
كسى كه مرد یا زن مسلمانى را بهتان زند یا در باره او سخنى بگوید كه در او نیست خداوند
او را در قیامت روى تلى از آتش قرار مى دهد تا از عهده آنچه گفته برآید!.
پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم یک وقت در حضور اصحاب فرمود: «الا اخبرکم بشر الناس،
آیا به شما خبر ندهم که بدترین مردم کیست؟ گفتند: بلی یا رسول الله. فرمود: بدترین مردم آن کسی است که
خیر خودش را از دیگران منع می کند و هر چه دارد تنها برای خودش می خواهد. آن هایی که حاضر بودند
گمان کردند با این مقدمه دیگر بدتر از این افراد کسی نیست. یک وقت فرمود: آیا می خواهید به شما
بگویم از این بدتر کیست؟ صنف دیگری را ذکر فرمود. اصحاب گفتند: خیال کردیم بدتر از این
گروه دوم دیگر کسی نیست. بعد فرمود: آیا می خواهید از آن بدتر را به شما بگویم کیست؟
گفتند از این بدتر هم مگر هست؟ آنگاه صنف سوم را فرمود:
بدتر از این افراد، مردمان بد زبان فحاش تهمت زن و آبروبرند. اینجا دیگر حضرت توقف کرد، یعنی بدتر
از اینها دیگر وجود ندارد. یامبر خدا صلى الله علیه وآله می فرماید:
«مَن بَهَتَ مؤمناً أو مؤمنةً أو قالَ فیهِ ما لیسَ فیهِ أقامَهُ اللَّهُ تعالى یومَ القیامةِ على
تَلٍّ مِن نارٍ حتّى یَخرُجَ مِمّا قالَهُ فیهِ،
هر كس به مرد یا زن مؤمن بهتان زند یا درباره او چیزى بگوید كه از آن مبراست خداوند در روز رستاخیز وى
را بر تلّى از آتش نگه دارد تا از حرف خود درباره او برگردد. امام على علیه السلام می فرماید
:«لا قِحَةَ كالبَهْتِ، هیچ بى شرمى و وقاحتى چون بهتان زدن نیست»، و نیز می فرماید:
«البُهتانُ على البَری ءِ أعظَمُ مِن السَّماءِ، بهتان زدن به آدم بیگناه بزرگتر از آسمان است.
امام سجّاد علیه السلام می فرماید: «مَن رمى النّاسَ بِما فیهِم رَمَوهُ بِما لیسَ فیهِ، هر كس به مردم
عیبى را نسبت دهد كه دارند، مردم به او عیبى را كه ندارد نسبت دهند.
نهى از رفتن به جاهاى تهمت برانگیز
پیامبر خدا صلى الله علیه وآله می فرماید:« أولى النّاسِ بالتُّهْمةِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهْمةِ،
سزاوارترینِ مردم به تهمت كسى است كه با متهمان و افراد مظنون همنشینى كند. امام على علیه السلام می فرماید:
«إیّاكَ ومَواطِنَ التُّهْمةِ والمجلسَ المَظْنونَ بهِ السّوءُ ، فإنَّ قَرینَ السُّوءِ یَغُرُّ جَلِیسَهُ،
از (رفت و آمد به) جاهاى تهمت برانگیز و مجالسى كه گمان بد به آنها برده مى شود بپرهیز؛
زیرا دوستِ بد، همنشین خود را مى فریبد» و نیز می فرماید:
«مَن وَقَفَ نَفسَهُ مَوقِفَ التُّهْمةِ فلا یلُومَنَّ مَن أساءَ بهِ الظّنَّ،
كسى كه خود را در معرض تهمت قرار دهد، نباید كسى را كه به او گمان بد برد، سرزنش كند.
همچنین در حدیثی دیگر بیان می کند که: «مَن دَخلَ مَداخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ، هر كه
به جاهاى بد رفت و آمد كند مورد بدگمانى و تهمت واقع شود.
