در قسمت اول انواع لک صورت توضیح داده خواهد شد سپس در قسمت دوم راه های پیشگیری و درمان .....
1/ فرکل یا کک ومک » کک و مک لکه های قهوه ای کم رنگ کوچولو به اندازه 1 تا 2میلی متر است ، معمولا بصورت پراکنده درصورت و نواحی در معرض نور افتاب مثل پشت دست ها ظاهر میشود ، درابتدا تعداد ان کم است ولی به مرور زمان و درصورتیکه شخص مبتلا به پزشک مراجعه نکند یا راه های پیشگیری را لااقل ندارند تعداد ان بتدریج زیاد میشود ، در بروز کک ومک عوامل ژنتیکی یا سرشتی کاملا دخیل است ولی عوامل محیط خصوصا نور افتاب در بروز و تشدید ان کاملا اثر دارد ، عوامل هورمونی هم در بروز ان نقش دارد مثلا بعضی خانم هایی که باردار میشوند یا افرادی که به سن بلوغ میرسند افزایش تعداد کک ومک را کاملا حس میکنند ، در مواردی هم استرس و تنش های عصبی باعث تشدید کک ومک در افراد مستعد میشود .
کک ومک یا فرکل
2/ لکه های حاملکی یا ملاسما یا کلواسما > به ان لکه هورمونی هم میگویند این لکه ها ابتدا بصورت لکه های قهوه ای کم رنگ ( بزرگتر از کک ومک ) ظاهر میشود و بتدریج اندازه ان بزرگتر و رنگ ان تیره تر میشود وگاها در موارد شدید مناطق وسیعی از صورت ( مثلا گونه ها یا بینی یا پیشانی ) را درگیر میکند . همانند کک ومک سه علت ژنتیک _ هورمون _ و نور افتاب در بروز و تشدید ان دخیل است ولی بر خلاف کک ومک در ملاسما نقش عوامل هورمونی بارزتر واشکارتر است ، مثلا دیده شده فردی که اصلا دچار این لک نبوده بعد از ازدواج و استفاده از قرص های ضد بارداری یا هنگام بارداری مبتلا به این لکه ها میشود و بعد از ان اگر فرد مصرف قرص را ادامه دهد یا درمعرض نور افتاب قرار گیرد شدت و وسعت این لکه ها بیشتر و بیشتر میشود .
ملاسما یا لک حاملگی
3/ لکه های جای جوش : بعضی از افراد مبتلا به اکنه یا جوش دچار لکه های بعد از بهبود ی جوش میشوند بطوریکه فرد ابتدا دچار جوش های قرمز یا چرکی میشود و بمرور زمان وقتی جوش ها خشک میشود لک قهوه ای یا بعضا لک قرمز به جای میگذارد ، خصوصا اگر فرد جوش خود را دستکاری کند احتمال لک قهوه ای یا لک تیره بعد از جوش زیاد میشود ، در بسیاری از این افراد این حالت یعنی گذاشتن لک بعد از جوش یک زمینه یا استعداد ارثی هم دخیل است خصوصا در مورد لکه های قرمز بعد از جوش این علت یعنی زمینه ژنتیکی مهمتر است چرا که دیده شده افرادی بدون انکه جوش را دستکاری کنند دچار اسکارها ولکه های قرمز ( وگاها لکه قهوه ای ) بعد از بهبودی جوش میشوند ، در ضمن نوع جوش هم در گذاشتن لک اثر دارد مثلا جوش های عمیق و کیستی و چرکی احتمال بیشتری برای گذاشتن لک دارند ، دوام و مدت جوش هم در ایجاد لک بعد از جوش موثر است مثلا کسی که جوش های صورت خود را درمان نمی کند ( عدم مراجعه به پزشک ) و جوش ها بمدت طولانی باقی می مانند و احتمال لک زیاد میشود خصوصا اگر شخص در معرض نور افتاب قرار گیرد این مورد بیشتر رخ میدهد .
پس عوامل متعددی در ایجاد لک بعد از جوش دخیل است و دریک فرد ممکن است یک یا چند علت از عوامل ذکر شده در بروز لک بعد از جوش دخیل باشد.
لکه های قهوه ای یا تیره بعد از جوش
4/ بعضی افراد دچار خال های کوچک هم سطح پوست میشوند و البته به اشتباه هنگام مراجعه به پزشک میگویند که دچار لک شدند و درواقع این لکه های کوچک 1 تا 3 میلی متری پر رنگ تر از کک ومک هستند ( قهوه ای پر رنگ ) ونوعی خال به نام خال های جانکشنال هستند ، حتی بعضی از این لکه ها لنتیگو هستند این لکه ها از کک ومک کمی پر رنگ تر و بزرگتر هستند و برخلاف کک ومک که در کودکی و نوجوانی بروز میکند لنتیگو در بزرگسالی و میانسالگی بروز و بتدریج با گذر زمان وسن بیستر میشود . یا بعضی از نوزادان بعد از تولد دچار لکه های سیاه چند میلی متری تا چند سانتی متری در صورت یا بعضی دیگر از نقاط بدن هستند و والدین طفل به اشتباه این موارد را لک می نامند درصورتیکه این لکه ها نووس یا خال هایی مادرزادی هستند والبته خال های مادرزادی اشکال و انواع مختلفی هم دارد و در مقاله دیگری به ان پرداخته خواهد شد وتشخیص دقیق نوع ان فقط توسط پزشک متخصص پوست است
5/ جدای از موارد فوق بیماری هایی در پوست وجود دارد که ممکن است مثلا کاملا شبیه ملاسما یا لکه های حاملگی باشد وحتی گاها تشخیص ان برای پزشکان عمومی که متخصص پوست نیستند مشکل میشود مثلا بیماری لیکن اکتینیک ( یکی از انواع بیماری لیکن پلان ) بصورت لکه های گرد به قطر نیم تا دو سانت به رنگ قهوه ای در صورت ایجاد میشود که در بروز ان عوامل ژنتیکی و محیطی خصوصا نور افتاب دخیل است و تشخیص قطعی ان با نمونه برداری از پوست است ، یا بیماریههای دیگری مثل اکرونوز و یا کافوله ویا ................
6/ لکه های بعد از زخم یا التهاب پوست : بعضی از بیماری های پوستی که بصورت التهاب های پوستی و لکه های قرمز یا قهوه ای خارش دار اغاز میشوند با مرور زمان بعد از فروکش کردن التهاب پوست لکه های قهوه ای بر جای میگذارد یا کسانیکه دچار یک زخم در پوست میشوند بعد از بهبودی التهاب یا زخم پوستی دچار لکه های قهوه ای تیره نامنظم میشوند .
7/ همه لکه ها تیره و قهوه ای یا مشکی نیستند در بعضی از موارد شخص دچار لکه های روش ( کم رنگ تر و روش تر از رنگ پوست خود ) پوستی میشود این لکه میتواند کوچک در حد میلی متر تا بزرگ در حد سانتی متر باشد و در صورت ویا بدن باشد . 4 نوع معروف و شایعتر از این لکه های روش و حتی سفید شامل :
الف/ البا یا اگزمای افتابی : بصورت لکه های روش کمی خشک یا کمی پوسته دار در صورت کودکان یا نوجوانانی که پوست خشک دارند وزمانی که درمعرض افتاب قرار میگیرند بیشتر احتمال دارد این لکه ها ظاهر و بروز پیدا میکند بیشتر در صورت والبته گاها در تنه و اندام هم دیده میشود وگاها تشخیص ان از برص یا پیسی و قارچ سطحی تینا ورسی کالر برای پزشکان غیر متخصص پوست ومو مشکل است
اگزمای البا
ب/ تینا ورسی کالر یا قارچ های سطحی پوست : که در بعضی مواقع بسیار شبیه البا یا اگزمای افتابی میشود و البته بیشتر در تنه وگردن و اندام فوقانی وگاها شبیه البا در صورت در هر هر سنی ممکن است بروز کند در اغلب موارد بصورت لکه های قهوه ای کم رنگ تا پرنگ ، در اندازه های مختلف ظاهر میشود ولی در بعضی مواقع بصورت لکه های کم رنگ و حتی سفید شبیه البا ظاهر میشود ، در بعضی افراد هم هر دو نوع ضایعه روشن وقهوه ای در نقاط مختلف تنه وگردن وحتی صورت دیده میشود
ورسی کالر یا قارچ سطحی پوست
ج/ برص یا ویتیلیگو یا پیسی » بیماری ترسناک از نظر بسیاری از مردم چرا که صعب العلاج و سخت و درمان است و بمرور زمان هم ممکن است بیشتر و وسیع تر و گسترده تر شود چرا که زمینه وعلت ارثی و ژنتیکی دارد ، در هر سنی امکان بروز ان وجود دارد و لکه های ان کاملا روش تر از پوست و برنگ سفید ( گاها مثل کاغذ سفید ) است و در مواردی تشخیص ان از دو مورد فوق سخت است و اکثرا متخصصین پوست این موارد را خوب از هم تشخیص وافتراق میدهند
د/ و در اخر نووس ها یا لکه های مادرزادی پوست ، همیشه لکه های مادرزدای تیره و قهوه ای نیستند گاها روش تر از پوست و گاها کاملا شبیه برص یا پیسی میشوند و در طفولیت در تنه وگاها صورت بروز میکند و البته نکته مثبت و خوشایند ان اینست که مثل برص پیشرفت نمیکند .
