مهر مادري در قاب تلويزيون بسياري تصور مي‌کنند بازي کردن نقش "مادر" در سينما و تلويزيون ساده‌ترين کاري است که هر بازيگر زني از عهده آن برمي‌آيد. مرور بازي‌هاي درخشان هشت مادر در سينما و تلويزيون خود گوياي همه چيز است.
به گزارش خبرنگار مهر، مادر يکي از کليدي ترين نقش‌هايي است که در سينماي ايران داراي تاثيرگذاري فراواني است. معمولا اين گونه نقش‌ها بر عهده بازيگران توانايي سپرده مي‌شود که علاوه بر قابليت‌هاي بازيگري، دردها و رنج‌هاي مادرانه در چهره‌شان نمايان باشد.
سينماي ايران و تلويزيون در دهه 60 بيشترين تمرکزش را بر به تصوير کشيدن کانون خانواده گذاشت. اگرچه در آن سال‌ها کارگردان‌ها آزمون و خطاي بسياري در انتخاب مضامين داشتند اما به خاطر نوع روايت ژانرهاي مختلف سينمايي قبل از انقلاب، تا مدت‌ها خانواده و مادر، مهمترين نقش را در سينما و تلويزيون داشت.
بي‌ترديد علي حاتمي به يادمادني‌ترين تصوير از زن ايراني را با فيلم "مادر" در سينماي ايران به يادگار گذاشت. رقيه چهره آزاد در اين فيلم هر آنچه از مادر در دهه 60 در ذهن داشتيم، پاک کرد و با بازي قدرتمند خود به خيلي‌ها يادآوري کرد، مادر علاوه بر همه آنچه تا به اينجا بوده است، مي‌تواند ستون خانواده هم باشد. در اين فيلم حاتمي را مي‌توان به خاطر پايبندي و حفظ اصالت‌هاي ايراني‌اش تحسين کرد.
علي حاتمي در "مادر" تصويري ايراني و ملي از نقش زن و مادر در خانواده ارائه مي‌دهد. اين تصوير دوست‌داشتني و خاطره‌انگيز را ديگر در سينماي ايران نمي‌بينيم. نگاهي که سالم، شريف و در عين حال انساني و عاطفي است و در بازي ماه طلعت (اکرم محمدي) و ماه منير (فريماه فرجامي) نيز، ديده مي‌شود.
مادر سينماي ايران مناسب‌ترين عبارتي است که مي‌توان براي حميده خيرآبادي به کار برد. او در طول 50 سال عمر حرفه‌اي خود در بيش از 60 فيلم سينمايي و مجموعه تلويزيوني نقش آفريني کرد که در بيش از 90 درصد اين فيلم‌ها خيرآبادي نقش مادري مهربان و دوست داشتني را بازي مي‌کرد. بر خلاف بازيگراني چون جميله شيخي و رقيه چهره آزاد، خيرآبادي زني سر به راه و در عين حال واسط خوبي براي حفظ و برقراري ارتباط ميان فرزندان و پدر خانواده بود.
به يادماندني‌ترين بازي خيرآبادي که تا امروز در ذهن بسياري از مخاطبان جا خوش کرده است، مجموعه "پدرسالار" است. خيرآبادي در اين مجموعه با درک درستي از کج فهمي‌هاي جامعه از روابط عروس و مادر شوهر و مشکلات آنها، تصوير پيشين را بر هم زد و تصوير ديگري ساخت. بازي او در کنار محمدعلي کشاورز و صبوري او در رفع مشکلات در اين مجموعه بيش از ديگر آثارش بود.
مرور کارنامه کاري ژاله علو گوياي اين است که او در ارائه تصويري معصوم و نجيب از زن ايراني مهارت فراوان داشته است. اگرچه علو علاوه بر بازيگري هنر دوبله را هم پيگري کرده اما تطبيق صدا و تصوير او براي مخاطب تا امروز ماندني‌تر بوده است.
مادر سينماي ايران مناسب‌ترين عبارتي است که مي‌توان براي حميده خيرآبادي به کار برد. او در طول 50 سال عمر حرفه‌اي خود در بيش از 60 فيلم سينمايي و مجموعه تلويزيوني نقش آفريني کرد که در بيش از 90 درصد اين فيلم‌ها خيرآبادي نقش مادري مهربان و دوست داشتني را بازي مي‌کرد.
در بسياري از روايات آمده که مادر مختار در تصميم او براي قيام و عملي شدن آن نقش کليدي داشته است. حالا در مجموعه "مختارنامه" اين مهم بر ژاله علو سپرده شده است و او در مجموعه‌اي تاريخي علاوه بر کنترل احساسات مادر بايد فرزندش را براي خون خواهي حسين ابن علي تشويق کند. علو تا به اينجا توانسته است در ميان بازيگران مختلف مجموعه "مختارنامه" بدرخشد و انتخاب ميرباقري براي ثبت چهره‌اي از مادري مقاوم درست از کار درآمده است.
ثريا قاسمي هم تقريبا دنباله رو مادر بود. او که بي شباهت به حميده خيرآبادي نيست، در تمام آثار سينمايي و تلويزيوني مادر بوده است. البته تصوير قاسمي از مادر در مجموعه‌هاي تلويزيوني به مراتب ماندگارتر از فيلم‌هاي سينمايي اوست. يکي از مجموعه‌هايي که وي در آن حضور داشت، "درپناه تو" بود. قاسمي در اين فيلم مادر حسن جوهرچي (محمد) بود. نحوه ارتباط او با محمد و اداي اسم محمد به شيوه‌اي خاص باعث شده بود تا مدت‌ها اين نوع بيان سر زبان‌ها بيفتد.
اما دو مجموعه "شب دهم" و "او يک فرشته بود" از ديگر مجموعه‌هايي بود که قاسمي در آنها متفاوت و واقعي ظاهر شد. "شب دهم" با اقبال عمومي مواجه شد و يکي از دلايل اين موفقيت بازي متقابل ثريا قاسمي و حسين ياري بود. ثريا قاسمي در مقام مادر بيشتر مواقع با زبان حيدر خوش مرام با فرزندش صحبت مي‌کرد و درک متقابلي از حيدر و فرهنگي که در آن رشد کرده بود، داشت. قاسمي در "او يک فرشته بود" نيز اوج صبوري و ايثار يک مادر را نشان داد.
"مهر مادري" به تنهايي براي فاطمه معتمد آريا کافي بود تا بتواند خودش را به عنوان مادر در سينماي ايران ثبت کند. او در اين فيلم تصويري از مادر، اما نه صرفا مادري ايراني، معتمدآريا در "مهر مادري " تصويري جهاني از مادر را نشان مي‌دهد و اين دقيقا همان چيزي است که کمال تبريزي در مقام کارگردان مي‌خواست.
از دو مجموعه "زير تيغ" و "آشپزباشي" مي‌توان به عنوان آثار شاخص معتمد آريا در تلويزيون نام برد. او در هر دو اين مجموعه‌ها مادري را خلق کرد که با همه مشکلات خود بايد به خاطر مادر بودن و مسئوليت خانواده نمي‌شکست و همين کشمکش‌هاي او در "زير تيغ" به يک نحو و در "آشپزباشي" به نحوي ديگر نشان داد تصوير درستي از نقش مادر دارد.
"زير پوست شهر" با وجود کنار زدن لايه‌هاي جامعه و نماياندن کاستي‌ها زير لنز دوربين، پرده از چهره مادراني برداشت که به معناي واقعي کلمه صورت خود را با سيلي سرخ مي‌کنند. گلاب آدينه، در اين ميان به خوبي توانست اين نقش را ايفا کند و چنين وظيفه‌اي را بر عهده بگيرد. آدينه در اين فيلم تمام تلاشش را کرد تا دردهاي يک مادر را براي خود نگه دارد و هضم کند. خط‌هاي صورت آدينه و چهره معصوم او در اين فيلم گوياي همه چيز بود.
"مهمان مامان" تقريبا از جنس سينماي "زير پوست شهر" است اما اينجا قرار است دردها را ديد و خنديد. آدينه در متفاوت‌ترين اثر مهرجويي باز هم نقش محوري را بازي مي‌کرد. البته حسن پورشيرازي بازيگر مقابل او و مجموع بازيگران اين فيلم هم آدينه را کامل مي‌کردند اما او در اين فيلم نشان داد در بحراني‌ترين موقعيت‌ها تنها مادر مي‌تواند تصميم گيرنده و چاره ساز باشد.
مهرانه مهين ترابي با مجموعه "خانه سبز" نشان داد مادر بودن احساس زنانه‌اي است که نياز چنداني به تجربه کردن ندارد. او در اين مجموعه تلويزيوني در کنار مادر سينماي ايران، حميده خيرآبادي و اکرم محمدي بيشترين بار اين مجموعه را بر عهده داشتند. مهين ترابي "خانه سبز" تعادلي ميان فرزند و همسر خود رعايت مي‌کرد و تصوير درستي از ارتباط زن با همسر و فرزند نشان مي‌داد. نشان دادن تصوير مادر در مجموعه "خانه سبز" و اهميت اين نقش براي عوامل مجموعه حساب شده و قابل لمس بود. چراکه سه نسل از مادران ايراني با دغدغه‌هاي مشترک، در اين مجموعه روايت مي‌شدند.
کيومرث پوراحمد به جز خلق شخصيتي به نام مجيد، در "قصه‌هاي مجيد" خدمت ديگري به سينماي ايران کرد و آن هم اين بود که مادري مهربان را به سينماي ايران معرفي کرد. پروين دخت يزدانيان اگرچه به واسطه پسر به سينما و تلويزيون آمد اما نشان داد، بازيگري در خونش است. او در "قصه‌هاي مجيد" مادربزرگي با دغدغه‌هاي يک مادر بود و اين ميزان حساسيت او به سرنوشت مجيد، توجه مخاطب را جلب مي‌کرد.
يزدانيان بعد از "قصه‌هاي مجيد" در فيلم سينمايي "خواهران غريب" و مجموعه "سرنخ" هم خوب ظاهر شد و نگاه عميق به فرزند و نگراني‌هايش با وجود بزرگ شدن او را در قالب تصوير نمايان کرد.
