معصومیت کودکانه اش پشت چهره رنگ کرده اش پیداست. گوشه سفره خانه نشسته است و با دود قلیان بازی می کند. روپوش سرمه ای، کیف مدرسه اش و موضوع مشترکی که با دختران دیگر درباره آن حرف می زنند نشان می دهد تفریح بعد از درس و مدرسه شان همین قل، قل قلیان است. دختری هم سن و سالش از پله های سفره خانه پایین می آید و یک راست می رود سراغ دستشویی و دقیقه‌ای بعد همانند همکلاسی هایش با چهره ای بزک کرده تر از قبل به جمع دوستانش اضافه می شود.
خاطره دوری نیست کودکی. سالهایی که تنها به درس و بازی گذشت و به ذهن کمتر کودکی می رسید می توان روبروی آینه خانه بنشیند و کودکی هایش را زیررنگ ها پنهان کند. کاهش سن استفاده دختران از لوازم آرایش هشداری است که برخی از کارشناسان مدتها است به آن اشاره می کنند، اما هنوز بزرگ شدن زودهنگام کودکانمان دغدغه مادر و پدرهای این شهر نیست.
سن استفاده از لوازم آرایش 10 سال کاهش یافته است
دکترمجید ابهری، رفتارشناس معتقد است: سن ازدواج و استفاده از لوازم آرایش نسبت به گذشته ده سال کاهش یافته است و دختران در دوره راهنمایی از این لوازم استفاده می کنند.
او تهاجم فرهنگی و استفاده روز افزون خانمها از شبکه‌های ماهواره ای را دلیل هیجان رفتاری و پیش افتادن بلوغ در دختران می داند و می گوید: هیجانات روحی ناشی از تماشای تصاویر غیراخلاقی ماهوارهها باعث تحریک جنسی شده و 5 تا 7 سال بلوغ پسران و دختران را زودتر کرده است.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه به نقش خانواده به عنوان اولین الگوی کودکان اشاره می کند ومی گوید: وقتی مادر و خواهر بزرگ خانواده که از اصلی ترین الگوهای کودک هستند از لوازم آرایش استفاده می کنند و حساسیتی نیز به استفاده کودک از این وسایل نشان نمی دهند چنین اتفاقاتی نیز رخ می دهد.
ابهری بر نقش ویژه ماهواره بر بروز چنین رفتارهایی تاکید می کند و می گوید: آرایش غلیظ و غیر متعارف دختران سبب شده که کشور ما از لحاظ استفاده از لوازم آرایش مقام اول و در جها ن مقام هفتم را داشته باشد.
هنرپیشگان الگوی غلط رفتاری برای فرزندان
او آموزش از طریق رسانه ملی، آموزش و پرورش و سایر رسانه ها را در کاهش این پدیده موثرمی داند ومی گوید: متاسفانه در سریال ها و فیلم های تلویزیونی کمتر به حجاب و آرایش هنرپیشه توجه می شود که این موضوع می تواند الگوی غلط رفتاری برای فرزندان ما باشد.
این رفتارشناس کاهش توجه خانواده ها به موضوع پیشگیری را نسبت به دهه های گذشته ناشی از کم رنگ شدن ارزشهای اخلاقی می داند و می گوید: دیگر مثل گذشته آرایش یک دختر نزد پدر ویا مادر حرکت ناشایستی نیست و برخی اوقات به عنوان یک اصل پذیرفته شده است. وقتی زشتی یک رفتار اجتماعی کاهش یافته و یا از بین برود هنجارشکنی در جامعه نهادینه می شود.
دخترک حلقه های دود قلیان را بیرون می دهد و منتظر به درسفره خانه نگاه می کند. این میز شلوغ که هیاهوی زنگ تفریح را یادمان می اندازد یک دهه ای از باقی مشتریان این قهوه خانه کوچکترهستند. دو، سه قلیان ردیف روی میزشان است و هر کدام هنرنمایی خود را در حلقه کردن دود به رخ همدیگر می کشند. نگاه منتظر دختر پر از لبخند می شود و پسرکی که نه پشت لبش هنوز سبز شده و صدایش بم از پله ها پایین می آید و می رود کنار میز بچه مدرسه ای ها و دوباره صدای سلام های کشدار بچه ها به تازه وارد فضای سفره خانه را پر می کند.
شبکه‌های ماهواره ای کودکان را وسوسه می کنند
محمد پیروی خامنه روانشناس درباره گرایش دختران به لوازم آرایش می گوید: ریشه این رفتارها را باید در خانواده جستجو کرد در سنینی که الگو پذیری و همانند سازی در کودک رخ می دهد والدین مراقب الگوهایی که به کودکانشان می دهند نیستند. شبکه‌های ماهواره ای کودکان را وسوسه می کنند که برای جذابیت بیشتر از لوازم آرایش استفاده کنند زیرا این ظاهر جدید نیز در جنس مخالف خریدار دارد و مورد توجه نیز قرار می گیرد.
او ادامه می دهد: 10 تا 11 سالگی سن احساسات است، دختران در این سن عاشق می شوند،عاشق خواهر بزرگتر، پسر همسایه، دختر همسایه، معلم و... اگر این احساسات کنترل و هدایت نشود به بدترین شکل بروز پیدا می کند.
این روانشناس با بیان اینکه برخی محدودیت ها برای بروز هیجانات این سن سبب می شود گرایش به این لوازم بیشتر شود،یاد آوری می کند: اگر برای تخلیه انرژی این دوران برنامه هایی پیش بینی شود کمتر جامعه دچار مشکلات این چنینی می شود.
بی توجهی به شایستگی دختران دلیل گرایش به زیبا شدن افراطی
خامنه عدم توجه مناسب به دختران و بی توجهی به سایر شایستگی آنها را سبب گرایش دختران به زیبا شدن افراطی می داند و می گوید: دختران سعی می کنند با آرایش، پوشیدن لباسهای متفاوت و... تحسین دیگران را برانگیزند که می توان با توجه به سایر خصوصیات آنها این نیاز را از راههای دیگر برطرف کرد.
این روانشناس آگاهی زود هنگام کودکان از مسائل جنسی را دلیل دیگری برای کاهش سن استفاده از لوازم آرایش می داند و می گوید: کودکان نسبت به گذشته ده سالی زودتر بالغ می شوند.
امان الله قرایی مقدم نیز با اشاره به اینکه در ایران نحوه آرایش به عنوانی معیاری برای شخصیت افراد تلقی می شود، می گوید: براساس نحوه و نوع آرایش جوانان شخصیت درونی و بیرونی، طبقه اجتماعی و همچنین طرز تفکر و نگرش و بینش آنان مشخص می شود.
به گفته قرایی مقدم، آرایشهای غلیظ تقلید کورکورانه از هنرپیشگان مبتذل غربی و شرقی و همچنین کم اهمیت شمردن اخلاقیات است.
والدین مقصران اصلی هستند
او اضافه می کند: والدین در زمینه استفاده زیاد جوانان از لوازم آرایشی مقصران اصلی هستند به طوری که اگر از همان ابتدا در صورت مشاهده چنین رفتارهای نابهنجاری از سوی فرزندان خود به آنان تذکر داده و راه و رفتار درست را به آنها نشان دهند دیگر شاهد چنین رفتارهایی نخواهیم بود.
به گفته قرایی مقدم، پس از خانواده، مدرسه، گروه همسالان، جو اجتماعی و وسایل ارتباط جمعی به خصوص تلویزیون در این میان نقش زیادی دارند به طوری که امروزه بسیاری از دختران هنرپیشگان را به عنوان الگوی خود می دانند.
تاکید برنقش خانواده ها، الگو پذیری از شبکه های ماهواره ای از جمله مواردی است که سیما اسفندی روانشناس نیز بر آن تاکید می کند و می گوید: عدم وجود الگوهای رفتاری مناسب در اجتماع، خانواده ها، مدارس و رسانه و عدم برنامه ریزی فرهنگی دلیل کاهش سن استفاده از لوازم آرایش در دختران است.
او عدم کنترل مناسب والدین به دلیل اشتغال هر دوی آنها، جاذبه های دوستان نامناسب همسال را سبب اشاعه این رفتارها در میان نوجوانان می داند.
دود قلیان که کم می شود، دختر دوباره سری به دستشویی قهوه خانه می زند و پر رنگ تر از گذشته همراه دوستانش از پله های قهوه خانه بیرون می روند...
منبع: مهر
