اصولاً در پيروزي يك نبرد رزمي عوامل بسياري دخالت دارند، اما چند عامل هستند كه از عوامل ديگر بسيار مهمترند كه در پي مي آيد:
۱-ريلكس بدن: «
ريلكس
» واژه اي است انگليسي و بمعناي شُل كردن بدن. رزمي كاري كه بتواند به طرز صحيحي بدنش را ريلكس و شُل كند به راحتي قادر است پارازيت‌ها و افكار منفي ذهن خود را كنترل نمايد و فكرش را آرام سازد. به عبارتي «وقتي كه بدن آرام شود، ذهن نيز آرام مي شود».زماني كه ذهن آرام شد، فرد مي تواند از تمام تكنيكها و فنون رزمي خود، در مبارزه حداكثر استفاده را ببرد. بعلاوه وقتي كه بدن ريلكس و آرام باشد، انرژي جسمي و روحي اضافي به هدر نرفته و رزمي كار بنيه و قدرت بيشتري براي مبارزه و اجراي فنون خواهد داشت. يك رزمي كار مي تواند تكنيك شل كردن بدن را به 2 طريق انجام دهد:
الف-ريلكس ثابت
: اين شيوه به صورت نشسته و يا اغلب، دراز كش انجام مي شود و شخص بوسيله القاء حس سنگيني به خود، نقاط بدنش را شل كرده و به آرامش مي رسد.
ب-ريلكس متحرك
: پس از اينكه تكنيك ثابت آموخته شد، شخص مي تواند ريلكس متحرك كه بسيار موثرتر است را تمرين كند. ريلكس متحرك شامل حركات نرم«تايچي»و «چي كونگ» است. اين حركات بعلت آنكه نرم، آهسته، روان و با هماهنگي تنفس انجام مي شوند، عضلات رزمي كار را در حركت، ريلكس كرده به وي آرامش روحي فوق العاده اي مي بخشد. و بخاطر آنكه از طريق اين حركات، كارآيي هنرجوي رزمي بسيار بالا مي رود، امروزه اكثر رشته هاي رزمي در جهان حركات نرم «تايچي» و «چي كونگ» را بعنوان مكمل سبك رزمي خود تمرين مي كنند.
۲-تقويت فنون دفاعي:
متاسفانه اكثر سبكهاي رزمي، بر روي تكنيكهاي تهاجمي تاكيد بسيار مي ورزندو به تكنيكهاي دفاعي، توجه لازم را ندارند. فنون دفاعي بعلت آنكه شما را در برابر ضربات حريف كه گاه ممكن است منجر به نقص عضو و حتي مرگ شود، محافظت مي كند در مبارزه بسيار مهمتر هستند تا فنون تهاجمي. شما مي توانيد تحت نظر يك استاد در عرض حداقل 6 ماه مبارزي تهاجمي شويد، ولي اگر بخواهيد بصورت مبارزي تدافعي كه بتواند ضربات سريع و غافلگيرانه حريف را مهار كند در آئيد، احتياج به سالها تمرين زير نظر يك استاد با تجربه داريد. عدم دفاع سريع و اصولي ضربات، در مبارزات قهرمانان مشهور سبكهاي كلاسيك نيز مشاهده مي شود. سبك «وينگ چون» كونگ فو يكي از سبكهاي دفاعي معروف در دنياست كه تكنيكهاي دفاعي موثري دارد. وقتي كه شما در اثر تمرين، مهارتهاي دفاعي نان را افزايش دهيد، فنون تهاجمي تان خود به خود پيشرفت مي كند. ولي اگر بخواهيد بيشتر بر روي تكنيكهاي حمله اي تاكيد ورزيد، فنون دفاعي تان بطور اصولي تقويت نمي شود.
۳-محكم كردن بدن
: حساسيت زدايي جسمي نسبت به ضربه يكي از اصول بسيار مهم در هنرهاي رزمي است. شما هر چقدر كه در فنون دفاعي، سريع و هوشيار باشيد، باز هم امكان دارد در مبارزه يكي دو ضربه به شما اصابت كند كه البته امري است طبيعي. يا زماني كه بخواهيد تكنيك هاي حريف را دفاع نماييد بايد از دستهاي محكمي برخوردار باشيد. از اين رو، بدنسازي جسمي يك رزمي كار در مقابل ضربه به 3 بخش تقسيم مي شود:
الف-حساسيت زدايي عضله اي
: در اين وضعيت، حساسيت عضله ها نسبت به ضربه به تدريج از بين مي روند.
ب-محكم كردن استخوانهاي دست و پا: طي تمرينات رزمي و مخصوصاً مبارزه، استخوانهاي هنر جويان چه در دفاع و چه در حمله بدفعات به هم اصابت مي كنند و اگر يك رزمي كار ماهر در فنون رزمي استخوانهاي دست و پايش محكم نباشد، ممكن است در اثر درد شديدي كه در استخوان ساعدش به علت دفاع ضربه حريف بوجود مي آيد، قادر به ادامه مبارزه نباشد. پس لازم است كه استخوانهاي ضروري، مخصوصاً استخوان ساعد دست و ساق پا محكم شده و حساسيت آنها نسبت به ضربه بتدريج از بين بروند.
ج-حساسيت زدايي صورت:
از بين بردن حساسيت صورت نسبت به ضربه، اهميت زيادي دارد. چون ضربه به صورت باعث گيجي مي شود و زماني كه رزمي كاري گيج و مغشوش شود، بهترين موقع است كه وي را تحت حملات متوالي قرار داد. فردي كه در اثر اصابت ضربه به صورتش، گيج شود ديگر هيچ عكس العملي نمي تواند از خود بروز دهد. از اينرو، حساسيت بعضي از نقاط صورت را بايد از بين برد. حساسيت زدايي صورت بايد بسيار با احتياط و بتدريج صورت گيرد و مواظب بود كه به نقاط حساس مثل: بيني يا چشمها آسيبي وارد نشود. هر 3 نوع بدن سازي كه در بالا تشريح شد، بايد حتماً تحت نظر مربي مجرب و بتدريج انجام گيرند. البته نقاط حياتي بدن نظير: بيضه، چشم، حفره گردن و غيره را بهيچ وجه نمي توان در برابر ضربه مقاوم نمود و تنها راه محافظت از آنها، تقويت فنون دفاعي است.
۴-توانايي مبارزه در فاصله نزديك
: مبارزه در اغلب رشته هاي رزمي در فاصله دور انجام مي شود و بر اين اساس، اكثر رزمي كاران تنها قادرند از فاصله دور مبارزه كنند و اگر فاصله بسته شود، در فاصله نزديك نمي توانند به نحو موثري به مبارزه شان ادامه دهند. توانايي مبارزه از فاصله نزديك، براي يك رزمي كار بزرگترين امتياز محسوب مي شود. اگر دقت كرده باشيد دو نفر شخص عادي كه واقعاً با هم درگير مي شوند، در يك لحظه بطور غريزي و ناخودآگاه فاصله بين خود را كم مي كنند و بيشتر از ضربات دست استفاده مي نمايند. و اين امر، در تمام مبارزات حقيقي و آزاد رزمي، طبيعي است. و به همين علت است كه اكثر قهرمانان رزمي‌كاري كه در مسابقات از فاصله دور و به صورت كلاسيك و قراردادي مبارزه كرده و پيروز مي شوند، در مبارزات غيرقراردادي و آزاد و همچنين درگيريهاي خياباني، بندرت مي توانند حريف خود را مغلوب سازند.
تعداد معدودي از سبكهاي رزمي هستند كه مبارزه شان از فاصله نزديك و بيشتر با استفاده از دفاعها و ضربات دست (كه پيروزي نهايي در يك نبرد حقيقي را تعيين مي كند) مي باشد. يكي از اين رشته ها، سبك «وينگ چون» كونگ فو است كه مبارزات اين سبك، اصلي ترين و حقيقي ترين مبارزات رزمي در جهان مي باشد، چون در شرايط كاملاً واقعي انجام مي‌گيرند. براي نمونه، مبارزات يكي از قهرمانان معروف اين رشته را بررسي مي‌كنيم: «امين بوز ته په» استاد ارشد سبك وينگ چون و يكي از قهرمانان فعلي در مبارزات آزاد جهاني است. «اِمين» در بيش از 400 مبارزه كاملاً آزاد و خشن (بدون داشتن دستكش، محافظ سر و ديگر تجهيزات ايمني) شركت نموده و كليه حريفان خود را معمولاً كمتر از يك دقيقه مغلوب كرده و تا به حال شكست نداشته است. در بين حريفاني كه اين استاد وينگ چون شكست داده، نام چند تن از رزمي كاران و اساتيد مشهور رشته هاي مختلف رزمي نيز به چشم مي خورد.
راز اصلي موفقيت امين، سرعت زياد و هوشياري ذهني خارق العاده در بكارگيري تكنيكهاي دفاعي و تهاجمي دست به صورت هماهنگ است. به نحوي كه وي در نبردهايش با تهور زيادي فاصله خود را با حريف مي بندد و با هوشياري كامل و اغلب با استفاده از ضربات مشت مستقيم و بر هم زدن تعادل حريف، مبارزه را به نفع خود به پايان مي برد. (فنوني كه ذكر شد، از تكنيكهاي رايج در سبك وينگ چون است) اگر مي خواهيد قادر شويد در فاصله نزديك مبارزه كنيد، ابتدا بايد زير نظر استادي مجرب، ضربات و دفاعهاي دست خود را مهارت بخشيد و سپس فنون قفلي و درويي (به زمين انداختن حريف) را بياموزيد. ضمناً از تجهيزات ايمني نيز حتماً استفاده كنيد.
۵-تنفس صحيح و تقويت ششها: مَثَلي است چيني كه مي گويد:
«اگر ضربه يك رزمي‌كار فاقد كنترل تنفس باشد، ضربه اش قدرت لازم را نخواهد داشت»
. رزمي كاري كه به تكنيكهاي تنفسي آشنا نباشد و آنها را انجام ندهد، نبايد خود را يك رزمي كار واقعي بداند. اگر نگاهي به تمرينات سبكهاي رزمي بيندازيم، در تمام آنها تكنيك هاي كنترل تنفس وجود داشته و اهميت زيادي دارد. براستي چرا تنفس صحيح براي يك رزمي كار بسيار مهم است؟
اجازه دهيد با مثالي ساده، مطلب را روشن تر سازيم: اگر شما از چيزي بترسيد و يا نسبت به موضوعي خشمگين شويد، اولين ريتم بدني تان كه از تعادل خارج مي شود، تنفس شماست كه سريع و تند مي گردد. حال اگر در اين وضعيت بتوانيد نفسهاي عميق و شكمي انجام دهيد يا به عبارتي تنفسهايتان را كنترل كنيد، بسرعت آرام شده و انرژي جسمي و روحيتان تحليل نمي رود.
پس اگر مايليد طي تمرينات و مبارزه زود خسته نشده و بنيه، قدرت و استقامت زيادي داشته باشيد، تمرينات تنفسي را پيوسته انجام دهيد. از طريق تمرينات صحيح كنترل تنفس، ابتدا ششها قوي مي‌شوند و حين تمرينات طاقت فرساي رزمي كه انرژي بدن رو به اتمام است، اين ششهاي قوي هستند كه تنفس را خود به خود كنترل كرده و اجازه نمي دهند، رزمي كار خسته و از ادامه فعاليت متوقف شود، بلكه با تنفسهاي عميق و كسب اكسيژن بيشتر، به وي انرژي مي بخشند. اينكه مي بينيد بعضي از هنرجويان رزمي، در نبرد زود خسته شده يا اصطلاحاً «مي بُرَند» به خاطر عدم آشنائي شان به تنفس عميق و اصولي است. نكته ديگر اينكه: يك رزمي كار اساساً بايد در حين تنفس كه بدن ضعيف شده و مي خواهد انرژي بگيرد، تكنيكهاي دفاعي و موقع تخليه هوا كه بدن قدرت گرفته و ميخواهد انرژي را انتقال دهد ضربه بزند.
۶-خود را به يك سبك رزمي محدود نكنيد: نبايد خود را تنها به فراگيري يك رشته رزمي خاص محدود كنيد. چون هر سبك رزمي، مزايا و معايبي دارد و نمي توان گفت كدام رشته رزمي بهترين سبك است. بعضي ها آنقدر به رشته رزمي شان علاقه و حساسيت دارند كه اگر عيبي واقعي از آن گفته شود، نمي خواهند آنرا بپذيرند. لازم به ذكر است كه تمام هنرهاي رزمي در دنيا از معبد شائولين در چين نشات گرفته و ريشه تمام سبكها در دنيا يكي است. و اگر دقت كرده باشيد، تكنيكهاي پا و دست با كمي اختلاف، در كليه رشته ها يكسان است و تنها اسمشان فرق مي كند. يكي از علتهايي كه باعث شد بروسلي در دنيا شهرت بسياري بدست آورد اين بود كه بروسلي با اينكه سبك اصلي اش وينگ چون كونگ فو بود، ولي اصول چندين سبك رزمي ديگر را فرا گرفته و پيوسته تمرين مي نمود و خود را صرفاً به يك رشته رزمي، محدود نكرده بود. براين اساس بود كه وي حركات و فنون رزمي را مثل يك «بالِريَن» نرم و راحت و با سرعت و قدرت بسياري بر روي حريفانش اجرا نموده همه را مجذوب خود مي كرد.
