کمیسیون بهداشت مجلس ایران می گوید : هشت نوع برنج وارداتی آلوده به مواد سمی آرسنیک و سرب است
۸ نوع برنج وارداتی آلوده به مواد سمی معرفی شد .
کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ایران در گزارشی در صحن علنی مجلس هشت نوع برنج وارداتی آلوده به مواد سمی آرسنیک و سرب را مشخص کرد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، این گزارش اعلام می کند در مورد آلودگی هشت نمونه از برنجهای وارداتی آلوده به فلز سنگین سرب فعلاً از توزیع آن جلوگیری و به دو طریق زیر در آینده اقدام شود:
۱ـ جلوگیری از توزیع هشت نمونه اعلام شده در بازار و مرجوع کردن آنها به کشورهای فروشنده.
۲ـ مخلوط کردن نمونه های اعلام شده با نمونه هایی که آلودگی آنها در حد صفر باشد و پس از تأیید رفع آلودگی و پایین بودن آلودگی به زیر حد استاندارد اجازه توزیع داده شود.
در گزارش کمیسیون بهداشت و درمان مجلس برنجهای وارداتی با عنوانهای عطر گل باز، دل مبارکه کامونگی، سارال، کیمیا، جادوگر، هاشمی ۱۱۲۱، عررمان و حاجی مرادی دارای غلظت بالای حد استاندارد فلز سنگین سرب اعلام شده اند.
همچنین در گزارش این کمیسیون آمده است: از میان استانداردهای آسیایی استاندارد چین که از طرف وزارت سلامت و سازمان استاندارد ملی آن کشور مشخص شده است در مورد برنجهای وارداتی آلوده به فلز سنگین آرسنیک مبنای عمل قرار بگیرد تا پس از تحقیقات و مشخص شدن میزان استاندارد تعیین شده، به عنوان استاندارد ملی کشور مبنای بررسی قرار بگیرد.
افزایش صادرات برنج هند به ایران بویژه منطقه پنجاب در شمال این کشور، فضای تولید را در هند توسعه داده و تعداد بیشتری از کشاورزان منطقه را به سرمایه گذاری در این حوزه ترغیب کرده بود، به گونه ای که ایران به بازار ۷ تا ۸ صد هزار تن از مجموع یک و نیم میلیون تن برنج صادراتی بسماتی با نام “پوسا ” هند تبدیل شد.
اکنون مصرف کنندگان ایرانی برای مطمئن شدن از سلامت این محصو ل باید کمی صبر و حوصله کنند .
جالب است بدانید که دولت هند در ارتباط با واردات کالا از کشورهای دیگر اگر با مشکلی به نام احتمال آلودگی مواد غذایی یا هر نوع محصول دیگری که از نظر استاندارد سلامت مصرف کننده را با خطر روبرو می کند، مواجه شود، از سیاست عدم مصرف تا تایید مراجع بین المللی پیروی می کند.
متخصصین می گویند مواد آلوده به فلزات سنگین دارای مواد سمی هستند که مصرف آنها می تواند جریان خون سازی فرد را مختل کند.
آرسنیک یک ماده فوق العاده سمی است و مصرف مداوم آن می تواند مسمومیت های شدید و در نهایت مرگ برای استفاده کنندگان از آن را به به همراه داشته باشد .
متن کامل گزارش کمیسیون بهداشت و درمان ایران در خصوص وضعیت آلودگی برنجهای وارداتی به فلزات سنگینبه شرح زیر است:
با توجه به گزارشهای دریافتی و اخبار منتشر شده در رسانهها در خصوص آلودگی برنجهای وارداتی به فلزات سنگین بویژه آرسنیک و با عنایت به اهمیت موضوع و وظیفه ذاتی و قانونی و حساسیت اعضاء محترم کمیسیون بهداشت و درمان با اولویت خاص موضوع را بررسی و اینک گزارش آن بشرح زیر تقدیم میگردد.
۱- در پی اعلام آلودگی برنجهای وارداتی به فلزات سنگین جلسهای با حضور مسئولین دستگاههای ذیربط (سازمان استاندارد کشور، اداره کل استاندارد تهران، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بازرگانی، اعضای کمیسیون بهداشت و درمان) تشکیل و در خصوص موضوع آلودگی برنجهای وارداتی بحثهای کارشناسی و تخصصی پرداخته شد که خلاصه بحثهای مطرح شده از سوی مسئولین بدین شرح اعلام میگردد:
الف- مدیرکل محترم استاندارد تحقیقات صنعتی استان تهران (آقای مهندس پورهاشم) بیان داشتند که در راستای مواد ۳ و ۴ قانون تشکیل اساسنامه سازمان و پس از اعلام خبر مبنی بر آلودگی برنجهای وارداتی به صورت تصادفی مقداری نمونه از بازار فروش برنج در تهران جمعآوری و آنالیز آزمایشگاههای مختلف به شرح زیر اعلام میشود:
- آزمایشهای انجام شده در خصوص میزان آرسنیک در ۱۳ نمونه برنج خارجی توسط آزمایشگاه اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران نشاندهنده آن است که آلودگی ۱۱ نمونه از ۱۳ نموده میزان آرسنیک بالاتر از حد استاندارد بوده است (حد مجاز آرسنیک ۰/۲MMP) در نظر گرفته شده است)
- آزمایشهای انجام شده در خصوص میزان آرسنیک از ۱۳ نمونه برنج خارجی توسط شرکت بینالمللی بازرسی کالای تجاری نشان داد که میزان آرسنیک در نمونهها پائینتر از حد استاندارد (۰/۲MMP) و آلودگی آرسنیکی را رد میکند ولی ده نمونه از ۱۳ نمونه میزان سرب آنها بالاتر از حد مجاز و آلودگی به عنصر سرب را تائید میکند.
- آزمایشهای انجام شده در خصوص میزان آرسنیک از ۱۷ نمونه برنج خارجی توسط پژوهشگاه علوم و فنون هستهای نشاندهنده آلوده بودن برنجهای وارداتی به آرسنیک بوده و تمام ۱۷ نمونه آزمایش شده میزان آرسنیک بالاتر از حد استاندارد (۰/۲MMP) شناسایی گردیده.
ب- ریاست محترم سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور (آقای مهندس برزگری) اعتقاد داشت که جهت تعمیم نتایج و اظهارنظر صریح و قاطع باید نمونههای بیشتری مورد آزمایش و جمعآوری نمونهها باید از مبادی ورودی کشور یعنی گمرکها انجام پذیرد. مغایرتها در نتایج آزمایشهای صورت گرفته دلیل این حرف می باشد. هرچند که نتایج آزمایشهای صورت گرفته و وجود آلودگی در بعضی از نمونهها خود زنگ خطری میباشد و باید به طور جدی و بر مبناء علمی به این مسئله پرداخت.
ج- معاونت محترم غذا و دارو و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی (دکتر شیبانی) نیز اعلام داشت تا زمان اعلام آلودگی برنجهای وارداتی به فلزات سنگین به ویژه آرسنیک به دلیل عدم استاندارد اجباری این فلز هیچ یک از دانشگاههای علوم پزشکی کشور به خصوص دانشگاههای علوم پزشکی در مبادی ورودی کشور آنالیز تعیین میزان آرسنیک در برنج در دستور کار آنان نبوده و آزمایش ها در خصوص آفتزدگی، سموم قارچی، آفلاتوکسین، و سایر توکسینها، سرب و کادمیوم و آلودگیهای میکروبی و کپک انجام میشده است و آزمایش تشخیص و تعیین میزان اندازهگیری آرسنیک در دستور کار نبوده است. هرچند که پس از اعلام خبر آلودگی برنجهای وارداتی به آرسنیک به دانشگاههای علوم پزشکی اعلام نمودیم که آزمایش این عنصر را نیز در دستور کار خود قرار بدهند.
د – معاونت محترم وزارت بازرگانی (دکتر مفتح) نیز اعلام داشت این وزارتخانه مسئولیت بررسی اسناد و تطابق واردات کالا مطابق اسناد ثبت سفارشی را به عهده داشته و در مورد اقلام خوراکی و غذایی با دریافت استعلامهایی از وزارت جهاد کشاورزی (سازمان حفظ نباتات، سازمان دامپزشکی) ادارات کل استاندارد و تحقیقات صنعتی منطقه در خصوص استاندارد بودن کالاها و بالاخره دانشگاههای علوم پزشکی منطقه در خصوص سلامت مواد غذایی اقدام مینماید.
۲- پس از بحثهای تخصصی و کارشناسی مقرر گردید با هماهنگی سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور، اداره کل استاندارد استان تهران و معاونت غذا و دارو و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با نظارت مسئولین حراست دو دستگاه، مجددا بر روی ۶۷ نمونه برنج وارداتی آزمایش تشخیص و تعیین میزان فلزات سنگین و به ویژه آرسنیک در آزمایشگاه وزارت با حضور کارشناسان آزمایشگاهی اداره کل استاندارد تهران و معاونت غذا و دارو و وزارت بهداشت انجام شود.
الف- پس از یک هفته از مصوبه اخیر معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت اعلام نمودند که نتایج آزمایشات بر روی ۶۷ نمونه برنج وارداتی نشان داده است که برنجهای وارداتی آلوده به فلز آرسنیک نمیباشند.
ب- اداره کل استاندارد تحقیقات صنعتی استان تهران، با حضور در جلسه کمیسیون به اتفاق کارشناس مربوط اعلام نمودند که علیرغم حضور کارشناسی آن اداره کل در مراحل آزمایشها، به دلیل استفاده از روش خاصی در تعیین میزان آلودگی به فلز آرسنیک و عدم استفاده از هاضم نتایج آزمایش را نمیپذیرد و به روش کار اعتراض دارد و نتایج را مورد قبول نمیداند.
۳- کمیسیون بهداشت و درمان پس از اعلام نتایج از طریق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و درمان اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران و همچنینی مغایرتهای موجود در آزمایشهای اولیه با توافق اعضاء کمیسیون فردی از اعضاء را جهت بررسی علمی و کارشناسی و تخصصی موضوع مشخص که با حضور سایر مسئولین دستگاههای ذیربط (استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور، به اداره کل استاندارد تهران، معاونت غذا و دارو و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی) کار را تا حصول نتیجه قطعی و اعلام آن به کمیسیون پیگیری نمایند.
الف – در پی تصمیمات متخذه در کمیسیون بهداشت و درمان جلساتی در تاریخهای ۱۷/۹/۸۸ و ۲۵/۹/۸۸ پیرامون وضعیت برنجهای وارداتی با حضور اساتید، محققین علم تغذیه، سمشناسی، شیمی تجزیه و آلی و کارشناسان ارشد از دانشگاهها و مؤسسات تحقیقات و دستگاههای اجرائی ذیربط تشکیل و با توجه به مغایرتهای موجود در آزمایشهای انجام شده و پس از بحث و تبادل نظر علمی، تصمیمات زیر اتخاذ گردید:
با توجه به وجود روشهای مختلف جهت اندازهگیری فلزات سنگین در مواد غذایی با استفاده از نقطه نظرات اساتید مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی روش – ۹۹۹٫۱۱ AOAC- جهت اندازهگیری سرب و کادمیوم و روش – ۹۸۵٫۱۶ AOAC- جهت اندازهگیری آسنیک به عنوان علمیترین و معتبرترین روش تشخیص داده شد و مبناء کار اندازهگیری فلزات ذکر شده قرار گرفت و روش آمادهسازی نمونهها، استفاده از هاظمها و میزان درجه حرارت و زمان ماندگاری و سایر وارد مورد، توافق کلیه اعضاء قرار گرفت.
- در خصوص نمونهبرداری روش – ۳۳۳٫۲۰۰۷ ECNO- به عنوان مبناء کار نمونه برداری مورد تائید کلیه اعضاء قرار گرفت و مقرر گردید با هماهنگی گمرک ایران، کارشناسان نمونهگیری مؤسسه استاندارد کشور و تهران نسبت به انجام کار و تهیه نمونه از میادی ورودی کشور و از برندهای مختلف، کار نمونهگیری و انتقال نمونهها به آزمایشگاهها انجام شود.
- در بین آزمایشگاههای موجود در تهران، آزمایشگاه – IGI- وابسته به وزارت بازرگانی و مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران پس از تائید موسسه استاندارد به عنوان آزمایشگاه معتبر جهت آنالیز فلزات سنگین با نظر کلیه اعضاء انتخاب گردید.
نمونههای جمعآوری شده از مبادی گمرکهای کشور به تعداد ۶۲ نمونه در آزمایشگاه – IGI- که مورد تائید اعضاء قرار گرفته بود در مورد غلظت ۳ فلز سنگین کادمیوم، سرب و آرسنیک تعیین مقدار شدند که به شرح زیر اعلام میگردد.
۱- کادمیوم: آنالیز نمونهها در خصوص میزان غلظت آلودگی کادمیومی برنجهای وارداتی نشان داد که غلظت نمونه ها پائینتر از حد مجاز یعنی کمتر از PPm (قسمت در میلیون )۱/۰ بوده و از نظر فلز کادمیوم آلودگی وجود نداشت.
۲- سرب: آنالیز نمونهها در خصوص میزان غلظت آلودگی به فلز سرب نشان داد که برنجهای وارداتی با عنوانهای عطر گل باز، دل مبارکه کامونگی، سارال، کیمیا، جادوگر، هاشمی ۱۱۲۱، عررمان و حاجی مرادی دارای غلظت بالای حد استاندارد ۰/۲PPm بودهاند و آلودگی این هشت نمونه از ۶۲ نمونه به فلز سنگین سرب مورد تائید قرار گرفت.
۳- آسنیک: از آنجائی که حد مجاز و استاندارد فلز آرسنیک برخلاف دو فلز قبلی یعنی کادمیوم و سرب در کشور جمهوری اسلامی ایران مشخص نیست و تا زمان اعلام خبر آلودگی نیز این فلز در برنجهای وارداتی تعیین مقدار نشده بود قضاوت و اعلام نظر در مورد آلودگی و یا عدم آلودگی برنجهای وارداتی به آرسنیک را با مشکل مواجه کرده است؛ ولی از آنجائی که خطر سرطانزایی فلز آرسنیک در بعضی از اعضاء بدن نظیر ریهها، سامانههای (سیستمهای) ادراری و پوست تائید قطعی شد و جزء فلزات سنگین گروه یک یعنی محرز بودن سرطانزایی آن مشخص گردید و همچنین WHO (سازمان بهداشت جهانی) حداکثر مجاز آرسنیک در آب آشامیدنی را ۰۱/۰ الی ۰۵/۰ میلیگرم در لیتر تعیین نمود و این میزان در کشور ما به عنوان استاندارد آرسنیک در آب آشامیدنی به عنوان شاخص مدنظر میباشد و کار گروه (کمیته مشترک WHO (سازمان بهداشت جهانی) و FAO (سازمان خواروبار کشاورزی) نیز اعلام نمود به دلیل خطرناک بودن این فلز حدهای اعلام شده بین ۰/۱ الی ug/kg.d 3 (میکروگرم بر کیلوگرم در روز) در برنج باید تجدیدنظر شود.
بر این اساس کمیسیون بهداشت و درمان از اساتید دانشگاههای کشور در رشتههای سمشناسی، بیوشیمی، تغذیه و داروسازی درخواست اعلام نظر نمود که جمعبندی نظرات افراد فوق به شرح زیر میباشد:
الف: اعضاء اتفاق نظر داشتند از آنجائی که مصرف مقدار برنج در سبد غذایی کشورها و حتی مناطق مختلف یک کشور متغیر است و به عنوان مثال سرانه روزانه مصرف برنج در آمریکا ۱۲ گرم، انگلستان ۲۵ گرم، بنگلادش ۴۵۰ گرم و در ایران (۱۳۰-۱۰۰) گرم میباشد و دامنه تغییرات استانداردهای ذکر شده توسط ug/WHO 0/1 الی ۳ (میکروگرم بر کیلوگرم در روز) میباشد.
بنابراین استاندارد سایر کشورها نمیتواند مبناء قضاوت باشد لذا باید میزان دریافت آرسنیک از مواد غذایی اصلی نان، برنج، آب و نیز هوا بررسی و تعیین مقدار شود.
ب: کلیه اعضاء بر این مسئله اتفاق نظر کلی داشتند که مسئله فراموش شده ایمنی غذا در کشور باید مورد توجه دقیق قرار گیرد و موضوع آلودگی فراتر از آرسنیک و دو فلز ذکر شده قبلی یعنی سرب و کادمیوم باید مورد مطالعه قرار گیرد.
ج: اعضاء پیشنهاد نمودند بررسی میزان فلزات سنگین (آلایندههای شیمیایی)، آفتکشها و مایکوتوکسینهای موجود در مواد غذایی اصلی از نظر تعیین مقدار مصرف مواد غذایی (سرانه)، روش آنالیز، جمعآوری نمونهها با مسئولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و موسسه استاندارد و تحقیقاتی با اولویت مورد بررسی علمی قرار گیرد. این تحقیقات ظرف مدت حداکثر ۱۸ ماه انجام و پیشرفت کار هر سه ماه یک بار به کمیسیون بهداشت و درمان ارائه گردد.
جمعبندی:
۱- در مورد آلودگی ۸ نمونه از برنجهای وارداتی به فلز سنگین سرب فعلا از توزیع آن جلوگیری و به دو طریق زیر در آینده اقدام شود.
۱-۱- جلوگیری از توزیع هشت نمونه اعلام شده در بازار و مرجوع نمودن این نمونهها به کشورهای فروشنده.
۱-۲- مخلوط سازی نمونههای اعلام شده با نمونههایی که آلودگی آنها در حد صفر باشد و پس از تایید رفع آلودگی و پائین بودن آلودگی به زیر حد استاندارد اجازه توزیع داده شود.
۲- در مورد برنجهای وارداتی آلوده به فلز سنگین آرسنیک از بین استانداردهای کل کشورهای آسیایی، استاندارد کشور چین که توسط وزارت سلامت و سازمان استاندارد ملی آن کشور به مقدار ۰/۱۵PPm از نوع معدنی مشخص شده است مبناء عمل قرار گیرد تا پس از انجام عمده تحقیقات و مشخص شدن میزان استاندارد تعیین شده به عنوان استاندارد ملی کشورمان مبناء بررسی قرار گیرد.
ضمنا از آنجایی که یکی از منابع عمده آلودگی برنج به فلز سنگین آرسنیک، آبیاری مزارع برنج یا آب الوده به آرسنیک می باشد و در مواقع سیلاب نیز این آلودگی بیشتر میباشد، تاکید میگردد نمونههای وارداتی همیشه باید مورد آنالیز سنجش میزان آلودگی آرسنیکی قرار گیرند و صرفا عدم آلودگی یک نمونه در یک زمان دلیل عدم آلودگی آن در همه زمانها نمیباشد.