سه خطر تهدید کنندۀ جنوب آفریقا
در جنوب آفریقا، بیماری همه گیر HIV/ایدز موجب می شود کشاورزان مبتلا به بیماری نتوانند به تولید محصولات کشاورزی بپردازند، و در عین حال، دولت نیز از تأمین کمک های لازم باز می ماند. کشور های اهدا کنندۀ کمک می توانند با شدت بخشیدن به کمک رسانی که در حال حاضر نیز به تأمین دارو های لازم مشغول هستند، به خانواده های فقیر مواد غذایی لازم را برسانند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از نشریۀ الکترونیکی آمریکا ، جنوب آفریقا که مدت های مدید تأمین کنندۀ محصولات غذایی برای آفریقا و اخیرا ً هم یکی از با ثبات ترین مناطق این قاره از لحاظ اقتصادی و سیاسی بوده است، در محاصرۀ سه خطر عمده قرار دارد: هجوم بیماری HIV/ایدز، تحلیل امنیت مواد غذایی، و کاهش کارایی دولت و جامعۀ مدنی.
هر روز در جهان ۸۰۰۰ نفر مبتلای به ایدز جان خود را از دست می دهند؛ و هرساله ۵ میلیون تن به این بیماری مبتلا می شوند. حدود ۴۰ میلیون تن مبتلا به HIV هستند که دو سوم این تعداد در بخش جنوبی صحرای آفریقا ساکن می باشند.
برنامۀ غذای جهانی سازمان ملل (WFP) در کشور های آنگولا، لسوتو، ماداگاسکار، مالاوی، موزامبیک، نامیبیا، سوازیلند، زامبیا و زیمبابوه مشغول به کار است. جنوب آفریقا با داشتن ۹ کشور از ۱۰ کشوری که HIV /ایدزدر آن ها دارای بالا ترین میزان است، در خط مقدم مبارزۀ جهانی علیه این بیماری قرار دارد. ایدز طول متوسط عمر را در بسیاری از کشور های این منطقه به دوران قرون وسطا، یعنی سی و چند سالگی، رسانده است. این بیماری بخش مولد جامعه را سخت هدف قرار داده است و هزاران تن از کارمندان دولت، معلمان، پزشکان، کاسب کاران، و کشاورزان را قتل عام نموده و نتیجتا ً دولت ها را همانند زیرساخت های مدنی و اجتماعی تضعیف کرده است. حدود ۸ میلیون کشاورز در دو دهۀ اخیر در جنوب آفریقا جان خود را از دست داده اند. و طبق گزارش تازه ای از سوی اوکسفام بین الملل[۱]، نرخ فعلی مرگ و میر حاکی از این است که تا سال ۲۰۲۰، یک پنجم از نیروی کار کشاورزی در جنوب آفریقا تلف خواهد شد.
تقریبا ً ۳,۳ میلیون کودک یتیم از ایدز در جنوب آفریقا برجای مانده اند. صندوق کودکان سازمان ملل، یونیسف می گوید نسبت کودکان یتیم به کل جمعیت رشد بیشتری نسبت به سایر نقاط جهان داشته است.
ترکیب عواملی چون بالا بودن خطرات ناشی از HIV/ایدز و تعداد زیاد کودکان یتیم، به جوامع و خانواده ها، وهمین طور بودجه های دولتی جهت ارائۀ مراقبت های بهداشتی و خدمات اجتماعی، تأمین غذا و تحصیلات، آسیب وارد می کند. این روندها در دراز مدت موجب پیامد های ناگوار برای ثبات اقتصادی و سیاسی خواهد بود. در عین حال، اسباب تأمین غذای ضروری خانواده ها در خطر جدی قرار دارد.
افزایش کمبود مواد غذایی
جنوب آفریقا به نسبت سال ۲۰۰۲ ، که تمامی منطقه در آستانۀ یکی از وخیم ترین بحران های انسانی که در این منطقه سابقه نداشت، قرار گرفته بود و ۱۴ میلیون نفر ساکنان شش کشور آن به کمک های اضطراری نیاز مبرم داشتند، دستاورد های چشمگیری در زمینۀ تولید محصولات کشاورزی داشته است. در آن زمان، جان بسیاری از انسان ها در پی کمک های انسان دوستانه و گشاده دستی اهداکنندگان کمک، مخصوصا ً ایالات متحده، اتحادیۀ اروپا، استرالیا، کانادا، ژاپن، و آفریقای جنوبی، از مرگ حتمی نجات یافت.
از آن هنگام، تعداد افرادی که به کمک های غذایی نیاز داشتند مرتب کاهش می یافت و این امر به دلیل برداشت محصول بهتر و بیشتر، به دنبال بارندگی های مناسب و فراوانی بذر و کود بود. با این حال، در سال ۲۰۰۷، برداشت اندک محصول در بسیاری از نواحی این منطقه – به خصوص زیمبابوه، سوازیلند، و موزامبیک - مجدداًً تعداد افراد نیازمند به کمک های عاجل غذایی را افزایش داده است. برآورد فعلی تعداد افراد نیازمند منطقه، بالغ بر ۴,۴ میلیون تن است، با این حال، گزارش تازه ای از وضعیت زیمبابوه حاکیست که به علت برداشت ناکافی محصول و وخامت بحران اقتصادی، ۲ میلیون تن دیگر به این رقم اضافه خواهد شد. خشکسالی، قیمت بالای بذر و کود، و دسترسی نابرابر به بازار و سیاست های مربوط به زمین، و همین طور وجود بیماری HIV /ایدز،همگی از عواملی هستند که به کمبود مواد غذایی دامن می زنند.
رهبران سیاسی جنوب آفریقا، مانند سایر نقاط جهان، پیشرفت های قابل ملاحظه ای در مبارزه با HIV /ایدز کرده اند. بالاخره این بیماری صورت علنی یافته و سال های انکار و شرم و بدنامی سپری شده است.
وعدۀ ۱۵ میلیارد دلاری دولت بوش برای مبارزه با HIV/ایدز در کشور های رو به رشد، به ویژه در آفریقا، تاریخ ساز است: بزرگترین تعهد مالی یک دولت برای مبارزه با چالش جهانی در زمینۀ سلامتی . پرزیدنت بوش پیشنهاد ادامۀ پنج سالۀ این کمک های مالی را نیز کرده است یعنی تأمین ۳۰ میلیارد دلار، دوبرابر بودجۀ فعلی، در مدت پنج سال و آغاز این برنامه از سال ۲۰۰۹ میلادی. این تعهد عظیم از سوی دولت آمریکا موجب بسیج پاسخ های تکمیلی متعددی مخصوصا ً در زمینۀ تأمین دارو، از طرف دول منطقه، بخش خصوصی، منجمله شرکت های دارویی و سایر اهدا کنندگان گشت.
دارو های ضدویروسی به تدریج در همۀ کشور های جنوب آفریقا توزیع می شود، من جمله با ۹ برابر افزایش در تأمین هزینۀ دارویی برای کشور مالاوی، که تأمین دارو برای ۸۰۰۰ تن در ژانویه ۲۰۰۵ به ۷۰,۰۰۰ تن در آغاز سال ۲۰۰۷ افزایش یافته است. گرچه، کشور های واقع در جنوب آفریقا برای پاسخگویی به تقاضای موجود راه درازی را باید طی کنند و با این حال هنوز میلیون ها تن به دارو های نجات بخش دسترسی ندارند.
اهدا کنندگان می توانند با توجه به توصیه ای ساده که معمولا ً ندیده گرفته می شود، تأثیر سرمایه گذاری های میلیارد دلاری خود در معالجۀ بیماری ایدز را ارتقا دهند: غذا توأم با دارو. این توصیه از طرف برنامۀ مشترک سازمان ملل برای HIV/ایدز (UNAIDS) و سازمان بهداشت جهانی هم حمایت می گردد. و حمایت برنامۀ اضطراری رییس جمهور برای مبارزه با ایدز (PEPFAR) را نیز جلب کرده است، که به عنوان مثال مشغول همکاری با برنامۀ جهانی غذا در اتیوپی برای کمک به تأمین غذا، ویتامین های مکمل، و مشاورۀ تغذیه ای برای افراد مبتلا به ایدز است.
منطق موضوع ساده است: غالب دارو ها دستوراتی همراه دارند که در آن توضیح داده می شود باید قبل از یا بعد از غذا خورده شوند ، این روش خوردن آن ها در جوامع مرفه جهان است، جوامعی که در آن ها به ندرت نگران این هستند که وعدۀ بعدی غذا کی خواهد رسید.
اما در آفریقا که از هر سه نفر، یک نفر به سوء تغذیه دچار است و با یک دلار در روز زندگی می گذراند، بسیاری از افراد مبتلا به ایدز حتی از داشتن یک وعده غذا در روز هم مطمئن نیستند. دارو های قوی که نجات بخش هستند، در بدن های تحلیل رفته و شکم های خالی اثر ندارند.
تحقیقات میدانی نشان داده است که استفاده ازغذای مناسب و مواد غذایی مناسب در زمان مناسب می تواند موجب تغییری فاحش شده به مردم زندگی طولانی تر ببخشد، کودکان را راهی مدرسه کرده و از ول بودن آن ها در خیابان ها جلوگیری کند، و به بنیاد خانواده ها استحکام دهد. این نظریه به تدریج مورد قبول واقع می گردد.
پیتر پیوت، رییس UNAIDS غالبا ً داستانی را دربارۀ ملاقاتش با تعدادی زنان که در مالاوی مبتلا به ایدز بودند، تعریف می کند. او گفت، همان طور که همیشه این کار را می کنم، از آن ها هم سئوال کردم در خواسته هایشان برای چه چیزی بیش از همه اولویت قائل هستند. آن ها متفق القول و واضح پاسخ دادند: غذا. نه مراقبت، نه دارو برای معالجه، نه رهایی از ننگ، بلکه غذا.
این امر در قاره ای که ایدز بیشتر از هر جنگی، آفریقاییان را از بین می برد، جای تعجب ندارد. آفریقا، جایی که WFP نیمی از عملیات خود را انجام می دهد، در حال حاضر دچار بدترین مشکلات مربوط به کمبود غذا در جهان است. از هر ۱۰ کشاورز آفریقایی، ۸ تن زن هستند، غالب آن ها برای خورد و خوراک خود کشاورزی می کنند، و ابتلا به این بیماری در میان زنان فرا تر از ابعاد عادی رفته است.
ایدز و خانواده ها
غذا مسئلۀ عمده ای برای خانواده های درگیر ایدز هم محسوب می شود، و تأمین مواد غذایی و امنیت آن در سطح خانواده را تهدید می کند.
مطالعات مربوط به آفریقا و سایر مناطق نشان می دهد که ایدز اثرات نابود کننده ای بر خانوار های روستایی دارد. پدر خانواده معمولا ً اولین فردی است که به دلیل بیماری از پا می افتد، و در چنین مواقعی، خانواده برای تأمین مخارج درمان او مجبور به فروش ابزارو آلات کشاورزی و دام ها می گردد- که این موضوع به سرعت منجر به فقر خانواده هایی که از قبل از آن هم تنگدست بوده اند، می گردد. در صورتی که مادر خانواده هم مبتلا شود، فرزندان با مسئولیت وحشتناک کار بر روی زمین به طور تمام وقت و مراقبت از خود و والدین خود، روبرو می شوند.
با کمبود کار میلیون ها تن از کشاورزانی که گرفتار این بیماری و عواقب آن هستند، کشور ها از مواد غذایی کمتری برخوردار می شوند. کشاورزانی که دارای HIV مثبت بوده و ضعیف شده اند، قادر به کار سازنده بر روی زمین نیستند، و حتی کمتر می توانند درآمدی خارج از کار کشاورزی برای خود دست و پا کنند. با برخورداری از درآمد کمتر، تهیۀ بذر و کود و مواد لازم دیگر برای کشت و کار دشوار تر می شود. برداشت محصول کاهش بیشتری می یابد و آن ها با فروش دارو ندار خود، گرفتار بحرانی می گردند که مرتب رو به سقوط داشته و در فقرمطلق فرو می روند. و به زودی خانوادۀ آن ها طعم گرسنگی را می چشد.
در جنوب آفریقا، بیش از ۷۰ درصد از زمین های کشاورزی، به علت HIV/ایدز ، نیروی کار را از دست داده اند. همان طور که کارگران کشاورزی به تدریج گرفتار این بیماری می شوند، زمین های کمتری زیر کشت می رود و محصول کمتری برداشت می شود. در مالاوی، ۲۶ درصد از خانوار هایی که یک عضو بیمار داشتند، محصول کشاورزی خود را تغییر داده اند، و ۲۳ درصد از کشاورزان، زمین های خود را به صورت آیش رها کرده اند. و در زیمبابوه، تولید ذرت در خانواده هایی که عضوی را درپی ابتلا به ایدز از دست داده بودند، ۶۷ درصد افت پیدا کرده است.
بسته های کمک رسانی
دارو های ضد ویروسی می توانند این موقعیت هولناک را کاهش دهند – البته وقتی این دارو ها توأم با مواد غذایی مناسب و تغذیه مورد استفاده قرار بگیرند. ایدز مبارزه ایست که نمی توان تنها با دارو به جنگ آن رفت: کمک های مورد نیاز، باید کامل باشند.
یکی از تاکتیک های نویدبخش در مبارزه با ایدز و عدم امنیت غذایی در جنوب آفریقا، برنامه ایست که توسط برنامۀ غذای جهانی و شریک آن ، سازمان کشاورزی و غذایی جهانی (FAO) موسوم به “مدارس زمین وزندگی کشاورزان جوان” به اجرا در می آید که اکنون در شش کشور در حال اجرا است. صد هاکودک یتیم و دیگر کودکان آسیب پذیر از ۱۲ تا ۱۷ سال برای یک دورۀ یک ساله در کلاس هایی شرکت می کنند که فنون کشاورزی مدرن و سنتی، و نیز مهارت در رویارویی بامراحل بحرانی زندگی را به آنان آموزش می دهد. این کلاس ها شامل دادن آگاهی و اطلاعات دربارۀ HIV/ایدز نیز هست. هر چند کمبود بودجه موجب شده این برنامه ها توسعۀ پیش بینی شده را نیابد، اما این قبیل برنامه ها در صورتی که این قاره مجبور به آغازمبارزۀ بی امانی با این بیماری همه گیر باشد، که انتظار می رود تا سال ۲۰۱۰، ۲۰ میلیون کودک یتیم برجای بگذارد، بخشی از ساختار های ضروری مورد نیاز آفریقا را تشکیل می دهد.
شرح حال یک کشاورز آفریقایی به نام بندیکت را در نظر بگیرید، او پدر دو پسر و دارای HIV مثبت بود. هنگامی که بندیکت ۴۶ ساله برای اولین بار در یک برنامۀ دارویی مورد حمایت از سوی کمک های غذاییWFP ثبت نام کرد، او را برای دریافت سهمیۀ داروی خود روی یک برانکار آورده بودند. بعد از مدتی دریافت دارو و مواد غذایی مناسب، بندیکت برای دریافت کیسه های ذرت و لوبیای خود با دوچرخه می آمد . و امروز، او کار خود را بر زمین هایش آغاز کرده است.غذا و دارو موجب شد که او – همراه با خانواده اش – دوباره روی پای خود بایستند.
بندیکت استعارۀ گویایی برای جوامعی است که مورد حملۀ HIV/ایدز و کمبود های غذایی قرار گرفته اند. مردمان مبتلا به HIV/ایدز، در صورتی که قادر به برخورداری از دارو و غذای مناسب باشند می توانند به زندگی خود باز گردند و با این مصیبت ناراحت کننده مقابله کنند. با حصول اطمینان از این که غذا و مواد مغذی بخشی از کمک های مربوط به مبارزه با ایدز را تشکیل می دهد، حد اکثر استفاده از سرمایه گذاری عظیم دولت آمریکا در مبارزه با ایدز در آفریقا صورت خواهد گرفت.
جوردن دی رییس مناسبات آمریکا در برنامۀ غذای جهانی سازمان ملل است.
