به طور کلی مسیحیت به سه فرقة بزرگ: کاتولیک، ارتودوکس و پروتستان تقسیم
شده اند که فرقه های کوچک و زیادی نیز از آن ها منشعب شده است. مهم ترین
فرقة موجود مسیحی، کاتولیک است که در لغت یونانی به معنای "عمومی" است و
کلیسای کاتولیک به این معنا شامل کلیة شعب دین مسیح می باشد و تحت ریاست
عالیة پاپ قرار دارد. اساس کلیسای کاتولیک عبارت است از : عمومیّت ، قدمت،
ألفت و اتّحاد. کاتولیک ها جملة فوق را همیشه به خود نسبت می دهند. مراسم
مذهبی کاتولیک ها ، شامل خطبه و ادعیه و نماز به زبان لاتین و گاه به زبان
بومی است. تعداد فرایض مذهبی کاتولیک ها هفت تا است که از سال 1160 میلادی
تا کنون رعایت می شود: 1ـ تعمید و نام گذاری کودکانی که پدر و مادر آن ها
مسیحی اند که پس از تعمید، کشیش از خداوند حمایت کودک را می خواهد و برای
او نامی انتخاب می کند. 2ـ تأیید میثاق، یعنی کسانی که در کودکی تعمید
یافته اند، چون به سنّ بلوغ برسند، نزد کشیش می روند و به ایمان قلبی خود
اعتراف می نمایند. 3ـ مراسم عشای ربانی که مهم ترین مسئله است و تقدیس
نان و شرابی است که به عقیدة خودشان حضرت عیسی (ع) در شب آخر حیات خود
تناول کرد. 4ـ توبه و اقرار به گناهان که مسیحیان کاتولیک طی تشریفاتی به
گناهان خود اعتراف نموده و توبه می‌کنند، ولی این رسم نزد پروتستان ها
معمول نیست. 5ـ ازدواج، مراسم ازدواج مرد و زن مسیحی باید طبق تشریفات در
کلیسا و با حضور کشیش انجام گیرد. 6ـ سازمان روحانی کلیسا ، از مقام پاپ
گرفته تا پایین ترین مرتبه روحانی، باید مورد احترام وقبول یک مسیحی
کاتولیک باشد. 7ـ مسح محتضر یا بیماران در حال مرگ. یک کاتولیک باید بیمار
در حال جان دادن را با روغن زیتون مقدّس ، روغن مالی کند و کشیش بر او
دعایی مخصوص می خواند. خلاصه این که مهم ترین و بزرگ ترین ، به لحاظ
کمیّت و نه کیفیّت ، مذهب مسیحی، مذهب کاتولیک است که پاپ پیشوای آن است.
اما مذهب ارتودوکس که در لغت به معنای سنّتی است ، توسط لوتر مارتین (1483
ـ 1546) مصلح دینی آلمانی و پس از تجزیة امپراتوری روم به روم شرقی و غربی
و وجود دو پایتخت رُم و قسطنطنیّه، به وجود آمد و کلیسای شرق به به
ارتدوکس نام گرفت. قیام لوتر بر ضدّ کلیسای کاتولیک و استبداد روحانی بر
سر مسئلة آمرزش گناهان از طرف کشیشان و پاپ بود؛ یعنی رؤسای روحانی به
دلخواه اشخاص را از کلیسا اخراج وی ا به اصطلاح تکفیر می کردند و بعد
برای آمرزش گناهان و ورود مجدّد به کلیسا این اشخاص ممکن بود گناهان خود
را با پول بخرند، حتی پاپ دامنة آمرزش را به ارواحی که در برزخ بودند،
توسعه داد. لوتر خود اغلب بر ضدّ این اعمال موعظه کرده بود اما آنچه او را
به قیام بر ضدّ این اوضاع بر انگیخت، اقدام به فروش رسمی آمرزشنامه توسط
کلیسا بود. لوتر 95 مسئله به منظور استخراج حقیقت طرح ریخت و در 31 اکتبر
1517 آن ها را بر در یکی از کلیساهای کاتولیک شهر ویتنبرگ نصب کرد. مذهب
لوتری شعبه ای از مذهب پروتستان است و کلیساهای لوتری أغلب خود را انجیلی
می خوانند و متمایز از سایر کلیساهای اصلاح شده می شمارند. این مذهب بر
دو اصل متکی است: یکی این که یگانه سند و مدرک معتبر کتاب مقدّس انجیل است
و دیگر ی برائت و آمرزش به وسیلة ایمان.[9] پیروزان کلیسای ارتودوکس
عقاید: برزخ، مفهوم بی آلایش، برائت از گمراهی و عدم امکان اشتباه پاپ و
کشیش کاتولیک ها را قبول ندارند. کشیشان این فرقه بر خلاف کاتولیک ها
ازدواج می کنند، مراسم عبادی را به زبان منطقه ای و کشور که در آن زندگی
می کنند، انجام می دهند و تقدیس و وحدت مؤمنان با دو قطعه نان معمولی و
شراب اجرا می گردد. گویا این نخستین تجزیه در دین حضرت عیسی(ع) به حساب
می آید. مبانی کلام مذهب ارتودوکس محصول ذوق کلامی یونان است، چرا که
علما و متکلمان این مذهب، یونانی بودند. پیروان این فرقه می کوشند مراسم
و شعائر خود را مانند مسیحیان اولیه انجام دهند. آنان سنّت گرا هستند و
می کوشند عقاید سنّتی و قدیمی خود را بدون تغییر و اضافاتی، حفظ نمایند.
آنان پاپ رئیس کاتولیک ها را معصوم و عاری از اشتباه نمی دانند. فرائض
دینی آن ها از سال 1274 میلادی در هفت مورد خلاصه شده است: 1- تعمید. 2-
ادای شهادت. 3- مسح روغن مقدس. 4- تناول نان و شراب تقدیس شده. 5- توبه.
6- مسح بیماران در حال مرگ. 7- ازدواج.[10] 1[9] دایرهْْ المعارف فارسی، ج
2، ص 2514 ـ 2516، مادة لوترمارتین. 1[10] عبدالله مبلغنی آبادانی، تاریخ
ادیان و مذاهب جهان، ج 2، ص 784 ـ 822؛ دایرهْْ المعارف فارسی، ج 2، ص
2514 ـ 2516؛ مادة لوتر مارتین. مذاهب کوچک و زیادی وجود دارد که ما در
کتاب ها به بیش از پنجاه فرقه را مطالعه کردیم. برای اطلاع بیشتر
می توانی از کتاب های " تاریخ ادیان و مذاهب جهان" تألیف
عبدالله مبلغی آبادانی، و "دایرهْْ المعارف فارسی " ، جلد دوم از صفحة
2514 بحت لوتر مارتین،و نیز "تاریخ ادیان" دکتر ترابی و "خلاصهْْ الأدیان"
نوشته مشکور، نیز "تاریخ جامع ادیان" تألیف جان . بی . ناس ، به ترجمة علی
أصغر حکمت استفاده نمایید. در آخر نظر قرآن مجید را در خصوص دین واقعی
الهی عرض می کنیم: " و من یبتغ غیر الإسلام دیناً فلن یقبل منه و
هو فی الآخرهْْ من الخاسرین؛[11] و هر کسی که دینی غیر از اسلام برگزیند،
هرگز از او پذیرفته نمی شود و او در آخرت از زیانکاران است". 1[11] آل
عمران (3) آیه 85.
