حفظ قديمي‌ترين قرآن‌هاي خطي در موزه قم

 موزه آستانه مقدسه يكي از ذخاير مهم و ارزشمند تاريخي و هنري ميهن اسلامي ما محسوب مي‌شود و به عنوان تنها موزه استان قم از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
موزه آستانه مقدسه از بين 125 موزه موجود در كشور يكي از قديمي‌ترين آنها محسوب مي‌شود كه در آبان ماه سال 1314 شمسي در محوطه داخلي حرم مطهر و محل فعلي مسجد شهيد مطهري تاسيس شد.
فعاليت اين موزه تا حدود دي ماه سال 1353 ادامه يافت و از آن تاريخ تا سال 1361 به دلايل متعدد از جمله لزوم گسترش فضاي جانبي موزه و احداث ساختمان فعلي فعاليت موزه متوقف شد.
ساختمان كنوني موزه كه در ميدان آستانه واقع است، بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در فروردين ماه سال 1361 احداث شد كه ابتدا با مساحتي حدود 500 متر مربع فعاليت داشت، اما در سال 1371 در زمان توليت آيت‌الله مسعودي زير زمين موزه نيز راه‌اندازي شد كه مجموعا مساحت آن به هزار متر مربع افزايش يافت.
در حال حاضر فضاي فعلي موزه جوابگوي نياز علاقه‌مندان نبوده و به همين دليل در طرح جامع توسعه حرم مطهر پيشنهاد تاسيس موزه‌هاي بزرگ در چند طبقه و همراه با امكانات و تجهيزات لازم ارائه شده است.
مجموعه آثار موزه شامل بخش‌هاي متنوعي است كه اهم آنها شامل بخش قرآن‌هاي خطي از قرن دوم تا دوره معاصر؛ مسكوكات ادوار اسلامي و پيش از اسلام، تابلوهاي تقاشي و شمايل مينياتوري، آثار چوبي خاتم‌كاري، آثار چوبي منبت‌كاري، ظروف سفالينه متعلق به هزاره اول و دوم قبل از ميلاد مسيح و اداوار اسلامي، ظروف چيني و شيشه‌اي، كاشي‌هاي زرين فام با طرح‌ها، نقوش وكتيبه‌هاي زيبا مربوط به قرون ششم تا هشتم هجري قمري، آثار حجاري و سنگ‌هاي تزئيني، لوازم فلزي با تزئينات قلم‌زني، قاليچه‌هاي دستباف ابريشمي دوره صوفي و قاجار و همچنين پارچه‌هاي دستباف است.
با توجه به عشق و ارادت فوق‌العاده‌اي كه مردم كشورما نسبت به خاندان عصمت و طهارت بالاخص بارگاه كريمه اهل بيت حضرت فاطمه معصومه(س) دارند همواره هداياي ارزشمندي را به مرقد نوراني اين بانوي بزرگوار تقديم مي‌كنند كه خوشبختانه در چند سال اخير روندي رو به رشد داشته و در اين ارتباط بيش از ده‌ها اشياي نفيس شامل قرآن‌هاي خطي، مسكوكات اداوار اسلامي، تابلوهاي نقاشي، ظروف سفالينه، آثار دستباف و ساير آثار هنري به موزه اهدا شده است.
هسته مركزي و مجموعه اصلي اموال فرهنگي اين موزه را آثاري تشكيل مي‌دهد كه به صورت وقف و اهدا به مرقد مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) و يا به دلايل حفاظتي از ساير بقاع متبركه استان قم به اين مركز فرهنگي منتقل شده است. از ويژگي‌هاي بارز اين موزه تنوع موضوعي آثار آن است كه مهم‌ترين بخش‌هاي آن به شرح زير است:
ـ قرآن‌هاي نفيس خطي:
در اين بخش نمونه‌هاي ارزشمندي از قرآن‌هاي خطي متعلق به دوره عباسي، سلجوقي، ايلخاني، تيموري، صفوي و قاجاري نگهداري مي‌شود كه از نظر نوع خط، جلدسازي و ساير شيوه‌هاي كتاب‌آرايي اهميت دارد. قديمي‌ترين قرآن موزه نيز به خط كوفي و متعلق به سال 198 هجري قمري است.
ـ مسكوكات:
در اين بخش نمونه‌هاي مختلفي از سكه‌هاي تاريخي متعلق به دوره اشكاني، ساساني و دوران اسلامي وجود دارد كه از جنس طلا و نقره و مس است و در بلاد مختلف اسلامي از جمله جرجان، نيشابور، بغداد، دامغان، رشت، تبريز ضرب شده است از سكه‌هاي نقره نيز در ضرابخانه دارالايمان قم ضرب شده است. قديمي‌ترين سكه دوران اسلامي موزه نيز متعلق به سال 87 هجري قمري بوده كه همزمان با خلافت وليد بن عبدالملك اموي است.
ـ قالي و قاليچه‌هاي دستباف
قاليچه‌هاي و قالي‌هاي دستباف ابريشمي و كرك با نقوش زيباي گل و بوته اسليمي شمسه، ترنج، لچك ترنج و سرترنج و كتيبه‌هاي قرآني از نمونه‌هاي ارزشمند آثار اين بخش هستند.
ـ پارچه‌هاي دستباف
آثار اين بخش شامل پارچه‌هاي ابريشمي،گلابتون، مخمل، ماهوت، شال و ترمه است كه از انواع هنرهاي سوزن‌دوزي، مانند نقره‌دوزي، يراق‌دوزي،تكه‌دوزي، قلاب‌دوزي، مليله‌دوزي برخوردارند. همچنين اكثر اين پارچه‌ها داراي نقوش گياهي، حيواني و انساني بوده و برخي نيز داراي كتيبه‌هاي بسيار زيباي قرآني و اشعار فارسي به خط نستعليق و ثلث است.