انتقاد احمد شاكري از «تجارت كتاب» در نمايشگاه كتاب تهران

انتقاد احمد شاكري از «تجارت كتاب» در نمايشگاه كتاب تهران عضو هيأت مديره انجمن قلم ايران با انتقاد از غلبه نگاه اقتصادي بر نمايشگاه كتاب گفت: شأن فرهنگي كتاب بايد بر شان اقتصادي آن غلبه داشته باشد.

به گزارش نويد شاهد، احمد شاكري، درباره برگزاري نمايشگاه كتاب به شكل كنوني، به خبرنگار فارس، گفت: نمايشگاه كتاب در كشور ما در درجه اول تكميل كننده چرخه اقتصادي نشر و فروش كتاب است. اين نگاه گر چه لازمه اقتصاد نشر محسوب مي شود، اما بايد تفاوتي ميان كتاب و ديگر كالاهاي اقتصادي قائل شد؛ با اين توضيح كه شأن فرهنگي كتاب بايد بر شأن اقتصادي آن غلبه داشته باشد. وي در ادامه افزود: نگاه اقتصادي به كتاب با ديگر توليدات متفاوت است. در توزيع و معرفي كالاي اقتصادي تبليغ به معناي قبولاندن كالا و القاي ضرورت آن در نزد خريدار و مخاطب تبليغ است اما در تبليغ كتاب؛ آگاهي بخشي مقدم بر فروش خواهد بود با اين توضيح كه كتاب ديگر يك كالاي مصرفي صرف نيست و ابزارهاي تبليغي آن از جنس ابزارهاي آگاهي بخشي تلقي مي شود. نويسنده كتاب «انجمن مخفي» ضمن اشاره به كاستي هاي سيستم توزيع كتاب و نرسيدن كتاب به دست مخاطب اصلي آن خاطر نشان كرد: تعريف اوليه براي نمايشگاه كتاب تعيين كننده اغراض شركت كنندگان و مخاطبان نمايشگاه است. چنان كه در برخي نمايشگاه هاي كتاب در نقاط مختلف جهان رويدادي فرهنگي است كه تازه هاي كتاب را معرفي مي كنند و عرصه اي را براي تعامل نويسنده، ناشر و مخاطب فراهم مي كنند. قطعاً اگر نمايشگاه تنها به بازاري براي فروش تبديل شود نوع مخاطبان نيز به غرض خريد كتاب و نه لزوما آشنايي كتاب به نمايشگاه خواهند آمد. اين منتقد ادبي در ادامه گفت: چرخه توزيع در كشور ما چرخه كاملي نيست و از اين رو برخي از كتاب هاي پرفروش از بستر چرخه هاي كاذب به اين موفقيت نائل مي شوند؛ بديهي است حركت به سمت توسعه فرهنگي با در نظر گرفتن افق هاي بلند در كاركرد نمايشگاه كتاب مي تواند گام به گام نمايشگاه هاي ساليانه كتاب را به كاركرد اصلي آن متوجه كند كه اين كاركرد در نوع عالي اش تبادل فرهنگي و نه لزوماً تجارت كتاب است. شاكري همچنين درباره فروش پايين آثار نويسندگان متعهد اظهار داشت: فروش پايين كتب هاي نويسندگان متعهد به عنوان يك گزاره كلي نيازمند بررسي و واقع بيني است؛ تجربه ساليان اخير در عرصه هاي موضوعي ادبيات چون ادبيات دفاع مقدس و انقلاب ثابت كرده مخاطب جبهه بندي خاصي در مقابل نويسندگان متعهد نداشته است؛ بلكه خواستار روايت هاي ناب، عميق و انساني از جريانات انقلاب، دفاع مقدس و ديگر موضوعات است. با اين وجود عواملي كه توسعه آثار اين گونه از نويسندگان را با دشواري هايي روبه رو مي كند موانعي سنتي در عرصه نشر كشورمان قلمداد مي شود. وي در پايان گفت: سي سال زمان چندان زيادي براي شكل گيري چرخه هاي توزيع خصوصي گسترده در عرصه نشر نيست و كوتاهي هاي حوزه نقد و مطبوعات و رسانه هاي جمعي در معرفي اين قبيل آثار به نتيجه ذكر شده دامن مي زند. با اين وجود جدا از استقبال كاذبي كه همواره ادبيات عامه پسند از آن بهرمند بوده است در حوزه ادبيات جدي رقابت ميان نويسندگان متعهد و ديگر نويسندگان كاملا جدي و تنگاتنگ است.