پرورش گربه ماهی اروپایی یا اسنبله

نگهداری از ماهی قرمز کوچک

ارزیابی نتایج حاصل از پرورش میگو

ارزيابي نتايج حاصل از پرورش ميگو   

________________________________________

پرورش میگوی ارگانیك:

از سال ۱۹۷۶ م، صنعت پرورش میگو به صورت فوق العاده ای گسترش یافته است.میزان تولید میگوی پرورشی در حال حاضردر حدود یك میلیون تن است كه این میزان یك سوم از كل مقدار میگوی است كه در جهان عرضه و تامین می شود. توسعه و گسترش این صنعت ضمن ایجاد درآمد ،باعث افزایش خطرات زیست محیطی منفی نظیر آلودگی ها و دورنمای تغییرات تنوع گونه ای شده است.

در اغلب سیستمهای فعلی پرورش میگو ، غذای میگوی پرورشی به عنوان نهاده اصلی بوده كه بخشی از آن برای افزایش وزن میگو( توده زنده)و بخش دیگری از آن به ناچار وارد استخر و به شكل ذرات آلی معلق ویا محلول درآب نظیر نیتروژن و فسفر باقی می ماند. در نتیجه، افزودن غذای اضافی ، فضولات جانوران در حال پرورش و برخی از ترشحات از اندامهای میگو ( كلیه و آبششها ) این مواد شكل گرفته و باعث آلودگی می شوند. علاوه بر آنها، باقی مانده های دارویی و شیمیایی مورد استفاده در پیشگیری و درمان بیماریها ی میگو از عوامل دیگر آلودگی محسوب شده و باعث مخاطرات زیست محیطی و انسانی می شوند.

با توجه به افزایش تعداد مصرف كنندگان میگو، به نظر می رسدروش فعلی پرورش میگو نگران كننده و انتقاد آمیز باشد فلذا مصرف كنندگان میگو تمایل به پرداخت قیمت بالاتری برای توانمند كردن پرورش دهندگان جهت مقابله با كاهش درآمدهای اقتصادی ، مخطرات انسانی و زیست محیطی می باشند.

چنین تفكراتی باعث ظهور و هدایت آبزی پروری ارگانیك كه اهداف آن مخاطب قرار دادن محیط زیست، سلامت غذا، بهداشت و دیگر مسائل و مشكلاتی است كه روش پرورش میگوی فعلی با آن مواجهه است شد.

به عنوان یك دیدگاه و یا تصور نسبتا" جدید، استانداردهای آبزی پروری ارگانیك توسعه و در حال گسترش است تا بتواند ضمن پاسخگویی به نیاز مصرف كنندگان موارد حفاظت محیطی این بخش از آبزی پروری را كه شتابان در حال توسه است جوابگو باشد.

در سیستمهای فعلی پرورش میگو با توجه به مصرف بیش از اندازه سموم و كودهای شیمیایی ،این شاخه تولیدی تحت عنوان آبزی پروری ارگانیك جهت حمایت های محیطی و انسانی ظهور و متولد شد.

استاندارد های آبزی پروری ارگانیك برای اولین بار توسط موئسسه Naturland association مجری بین المللی كشاورزی ارگانیك و با راهنمایی دیگر موسسات برای جایگزینی با سیستم پرورش میگوی مرسوم فعلی فراهم گردیدو فدراسیون بین المللی حركت به سوی كشاورزی ارگانیك(IFOAM) كه سازمان های مختلف را در زیر چتر خود دارد اقدام به تهیه پیش نویس استانداردهای آبزی پروری ارگانیك نمود كه در سراسر دنیا كاربری دارد.

سازمان خوار وبار كشاورزی ، بهداشت جهانی و كمسیون بین المللی غذایی كدكس استانداردهای برچسب گذاری ، بازرسی، راهنمای گواهی نامه ها، ذخایر زنده اهلی، محصولات ارگانیك كشاورزی، فرآوری و فرآورده های ارگانیك را نهایی و تكمیل نموده ، اما استانداردهای ارگانیك برای تولید آبزی پروری هنوز تكمیل و نهایی نشده و در فرم پیش نویس باقی مانده است.

در حال حاضر بخش ارگانیك در جهان به سرعت در حال ترقی و پیشرفت بوده و در تبدیل مزارع كشاورزی به تولید ارگانیك جهش قابل ملاحظه ای داشته است و دراین اثنا در بخش آبزی پروری نیز پیشرفت های خوبی حاصل شده است.

اصول اساسی و پایه ای در تولید آبزیان ارگانیك در واقع به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی منفی تا حد امكان ، حفظ اكوسیستم آبزیان و توسعه پایدار می باشد.

در حال حاضر از اصطلاح و شرایط تولید ارگانیك تعریفی ضعیف ارائه شده و توسط افراد مختلف نیز برداشتهای متفاوتی از آن می شود.

یكی از دیدگاهایی كه دراین مقاله آورده شده ، آن است كه تولید ارگانیك ، تولیدی است كه تمامی جنبه های تولید اعم از منشاء ذخایر، نوع غذای مورد استفاده، كود، انتخاب محل تولید، طراحی واحد تولید و نگهداری ،تراكم ذخیره سازی، مصرف انرژی ، عمل آوری و فرآوری محصول را در بر می گیرد.

برخی ازاصول اساسی آبزی پروری ارگانیك شامل موارد ذیل می باشد.

• عدم دستكاری و تغییر ژنتیكی موجودات ( مولدین و لارو) و غذای آنها

• محدودیت شدید در تراكم ذخیره سازی

• عدم استفاده از كودهای معدنی

• محدودیت مصرف انرژی

• اولویت در بهره گیری داروهای طبیعی و عدم استفاده از مواد شیمیایی و دارویی برای پیشگیری و درمان

• مانیتورینگ شدید اثرات محیطی ، حفاظت اكوسیستمهای محاطی و جوامع گیاهی طبیعی

• فرآوری ارگانیك

تولید ارگانیك در واقع نائل شدن به كشاورزی پایدار واقعی و مدافع حقیقی بسیاری از مزایای اجتماعی، اقتصادی و محیطی می باشد.مطالعات زیادی در رابطه با مقایسه بین تولید ارگانیك و غیر ارگانیك در بخش كشاورزی و آبزی پروری صورت گرفته ولی منتشر نشده است.

مقاله حاضر نتایج مطالعه ای است كه طی یك سال با نظم خاص میدانی در رابطه با تغییرروش پرورش میگو به شیوه ارگانیك همراه با آزمونهای صحیح اكولوژیكی، اقتصادی و موارد پرورشی به انجام رسیده است كه برای اطلاع خوانندگان آورده می شود.

مزرعه و محل مورد مطالعه:

محل و مزرعه مورد مطالعه در شهر لیان یونگانگ در استان جیانگ سو چین در كنار دریای زرد، فیلد Xuwei salt و در بخشی از یك مزرعه تجاری ۱۰ هكتاری انجام شده است.

در این مطالعه ۴ استخر كه مساحت هر كدام ۳۳.هكتار ، دو استخر از آن برای پرورش میگو به شیوه ارگانیك و دو استخر دیگر نیز برای تولید به شیوه غیر ارگانیك( مرسوم فعلی) در نظر گرفته شد.

در مركز استخرهای انتخابی یك هواده ۱۵۰۰ واتی برای جلوگیری از لایه بندی آب و افزایش غلظت میزان اكسیژن( در حد كم) نصب گردید.

سیستم پرورش:

دو سیستم یا رورش پرورش میگو ، روش مرسوم ودیگری روش پرورش میگوی ارگانیك در نظر گرفته شد.

در روش ارگانیك از استاندارد های آبزی پروری ارگانیك، موسسه( Naturland) و پیش نویس استانداردهای IFOAM بهره گیری شد.

نوع بچه میگوی مورد استفاده در هر دو نوع سیستم ،گونه P. chinensis یا میگوی شرقی ( بومی چین ) بوده كه از مركز تكثیر موئسسه دریایی در استان شانگ دونگ تهیه و خریداری شده بود. تراكم ذخیره سازی در استخرهای هر دو روش به تعداد ۱۶ قطعه در هر مترمربع و بچه میگوها را قبل از معرفی به استخرهای پرورشی به خوبی آداپته نموده و طول كل بچه میگو ها به اندازه ۸۴/+_ ۱۶/ سانتی متربوده اند.

با همكاری پرورش دهندگان عملیات مدیریتی خاص برای هر یك از سیستمهای پرورشی تعریف شد

در سیستم پرورش ارگانیك و غیر ارگانیك میزان حجم آب ورودی، نیتروژن و فسفر به یك اندازه و در طول دوره پرورش مباحث مربوط به بیماری و اختلالات فیزیكی و ... توسط مجریان پروژه ، مشاوران وباهمكاری پرورش دهندگان ثبت و بررسی و توصیه های كارشناسی برای موارد كنترلی به طور جدا برای هر سیستم پرورش ارائه می شد.

یك ماه قبل از آغاز به كارآزمایش، استخرهای انتخابی هر دو سیستم با استفاده از كود مرغی جهت تولید غذای طبیعی كود دهی شدندو پس از معرفی بچه میگو، كار كودهی را با كود مرغی با توجه به مشاهدات رنگ آب و رویت شفافیت با استفاده از سشی دیسك ادامه داده به طوری كه شفافیت آب همواره در حدود ۳۰ تا۴۰ سانتی متر حفظ می شد.

غذای مورد استفاده در سیستم غیر ارگانیك از نوع كارخانه ای ( كارخانه سولان لین چینی) و درروش ارگانیك غذای طبیعی( كلام ، آرتمیای وحشی و سویای ارگانیك ) و تعداد دفعات غذادهی در اوایل دوره پرورش دوبار در روز و به طور تدریجی با توجه به رشد میگوها به تعداد ۵ وعده در روز افزایش یافت.

در هر ده روز یك بار، كار نمونه برداری به منظور ارزیابی از میزان رشد میگوها به تعداد ۲۰ قطعه نمونه از هر استخر صورت می گرفت.

میزان تعویض آب و افزایش آب استخرها بر اساس نیاز واقعی آنها به منظور حفظ و بهبود كیفی آب و همچنین جبران میزان آب تبخیر شده و نشت شده از استخرها صورت گرفته و به طور نرمال ماهی یك بار و بر اساس مرحله و سیكل رشد میگوها برنامه ریزی می شده است.

قبل از ماه ژوئن و در روزهای آفتابی از هواده دو بار در شبانه روز یكی در ساعت ۷تا ۸ صبح و دیگری در ساعت ۲تا ۳ بعد از ظهر استفاده می شده و در طی ماههای جولای و اگوست سه بار در روز ( ۵تا۶ صبح، ۲تا۳ بعد از ظهرو ۹تا ۱۰ شب) و در روزهای بارانی و ابری تمام وقت از هواده بهره گیری می شد.

منبع:پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران

تعیین مرحله ی رسیدگی جنسی ماهیان خاویاری ماده برای تکثیر مصنوعی: ارزیابی رسیدگی تخمک

تعیین مرحله ی رسیدگی جنسی ماهیان خاویاری ماده برای تکثیر مصنوعی: ارزیابی رسیدگی تخمک

فرانک ای. چاپمن و ژوئل پی. ون ایننام

مترجم: سید مرتضی ابراهیم زاده-کارشناس ارشد شیلات

مقدمه

شاخص قطبی شدن تخمک یا PI نشانه ی خیلی خوب برای تعیین آمادگی ماهی ماده برای تخم ریزی می باشد، اما خود این شاخص نمی تواند مستقیما تعیین کننده ی کیفیت تخمک ها باشد. آزمون های زیست شناختی یا ارزیابی رسیدگی تخمک ها در زمانیکه در مرحله ی رسیدگی نهایی قرار دارند، قابل اجراست و احتمالاً [در این هنگام] به تزریق هورمون پاسخ می دهند. تخمک های نارس ممکن است وادار به تخمک گذاری (اوولاسیون) شوند اما تا زمانیکه به رسیدگی نهایی نرسند، قادر به لقاح موفقیت آمیز نخواهند بود. توانایی تخمک ها برای انجام رسیدگی نهایی، تحت تاثیر منفی پاسخ های فیزیولوژیکی یا متابولیکی جاندار به شرایط محیطی یا پرورشی نامساعد از قبیل تغییرات ناگهانی دما و دستکاری ناهنجار یا متناوب [مولدین] می باشد. تخمک ها ممکن است فوق رسیده و دچار فساد و دژنره شدن یا باز جذب مواد مغذی زرده (آتریزه)، شوند. تخمک های فوق رسیده اغلب با لقاح پایین یا درصد بالا بدشکلی (deformities) جنین و لارو و زنده مانی پایین همبستگی دارند.

مبانی

در طول دوره ی ذخیره ی زرده، تخمک های ماهیان خاویاری در مرحله ی توقف تقسیم سلولی و هسته (یعنی تقسیم میوز یا کاهشی متوقف شده است) قرار و حالت نارس دارند؛ گرچه ممکن است ماهیان ماده دارای تخمک های سیاه باشند. نزدیک به زمان تخمک گذاری (اوولاسیون)، زمانیکه ماهیان ماده آماده ی تخم ریزی     می باشند، تخمک ها به یک اندازه ی خاص مختص به گونه ی خود می رسند و آماده از سرگیری تقسیم میوز و ورود به مرحله ی نهایی رسیدگی می باشند. در طول مراحل رسیدگی نهایی تخمک، هسته یا ژرمینال وزیکول (GV) شروع به مهاجرت به سمت کناره تخمک،که در آنجا ژرمینال وزیکول (هسته) شکسته (GVBD) می شود، می کند. رسیدگی نهایی تخمک با رسیدگی سیتوپلاسمیک همراه است که آشکارا در ذرات زرده تفکیک و قطبی شده با اندازه ی های مختلف در سیتوپلاسم قابل مشاهده است. با وقوع شکست غشاء هسته، تخمک ها از فولیکول رها یا اووله می شوند. تخمک های رها شده را اووم (Ovum) می گویند و مواد وراثتی ماهی ماده، واقع شده در هسته ی شکسته شده ی تخمک، با ورود اسپرم بارور به داخل سیتوپلاسم تخمک، می تواند با مواد وراثتی ماهی نر ترکیب شود.  

فرایند رسیدگی نهایی تخمک تحت کنترل مواد القاء کننده ی رسیدگی یا MIS می باشد. در بسیاری از حیوانات از جمله ماهیان خاویاری، پروژسترون و مواد مشتق شده از آن بیشترین پتانسیل برای القاء رسیدگی نهایی تخمک را دارا می باشند. فرایند رسیدگی نهایی تخمک و شکست غشاء هسته بطور مصنوعی از طریق انکوباسیون تخمک ها در محلول پروژسترون در خارج از بدن ماهی قابل اجراست.

تولیدمثل موفق و زیست پذیری و قابلیت ادامه حیات تخمک ابتداً به اندازه، PI، و مرحله ی رسیدگی تخمک بستگی دارد. نمونه تخمک ها در اندازه ی مناسب (یعنی، قطر مشخص تخمک با توجه به نوع گونه)، PI پایین (کمتر از 10/0)، قطبی شدن قابل تمایز زرده، و شکست 100 درصدی غشاء هسته شاخص های قابل اطمینان برای تعیین میزان آمادگی ماهیان خاویاری ماده برای تخم ریزی و تولید تخمک های قابل زیست می باشند.

موادها

•    برای دستکاری  و حمل و نقل: تور لوله ایی، برانکارد و نیمکت، منبع آب شیرین.

•    برای بیوپسی غدد جنسی: دستکش جراحی، کاتتر یا لوله قابل انعطاف حداقل با قطر داخلی 4 میلی متر یا تراکر (Trocar) تغییر یافته، اسکالپل دسته شماره 3، چاقوی جراحی با تیغ شماره 10 یا 15، فورسپس بافتی آدسون- براون با 7×7 دندانه، سوزن نگهدارنده ی اُلسن- هگر، بخیه های قابل جذب، محلول 1 درصد ید، پاک کننده ی استریل، الکل یا ید برای پاک کردن و استریل وسایل در فاصله ی بین نمونه گیری، و ظروف کوچک نوک دار برای تیغه ها و سوزن بخیه ی مستعمل.

•    برای نمونه گیری تخمک: ویال های 25 میلی لیتری یا لوله سانتریفوژ یا فلاسک کشت بافت، محیط کشت (مانند محلول رینگر یا لی بوویتز ، در بطری پلاستیکی یک لیتری)، دو سرد کننده ی حاوی ژل یا یخ مرطوب، برای نگهداری محیط کشت و برای انتقال ظروف حاوی تخمک در دمای 14-18 درجه سانتی گراد، ترازو و لوازم توزین مواد شیمیایی (NaCl، 5/6 گرم، NaHCO3، 2 گرم، CaCl2، 300 گرم، و KCl، 250 میلی گرم) برای ساخت محلول رینگر که به یک لیتر آب مقطر یا آب یون برداری شده (دیونیزه) اضافه می شود.

•    برای آزمایش پروژسترون: پیپت های پلاستیکی قابل انتقال یکبار مصرف (برای جا به جایی و انتقال تخمک ها)، بشر شیشه ایی 20 میلی لیتری، ظرف یا لوله کشت بافت (مانند، پلت های مولتی وِل، پتری دیش 15-100 میلی متری، بشر 20 میلی لیتری، یا فلاسک های 50 میلی لیتری)، محلول استوک پروژسترون با غلظت 1 میلی گرم پروژسترون/ 1 میلی لیتر ETOH: وزن 10 میلی گرم پروژسترون (سیگما P-8783) و حل کردن در 10 میلی لیتر الکل اتانول/ اتیل الکل (مطلق یا 95 درصد)؛ قابل ذخیره برای 6 ماه، یا استفاده از پروژسترون قابل حل در آب (سیگما P-7556، تقریباً 70 میلی گرم در گرم)، انکوباتور سرد کننده، و دماسنج با قابل قرائت از بیرون.

•    برای تجزیه و تحلیل آزمایش: پیپیت های پلاستیکی قابل جا به جایی یکبار مصرف (برای جا به جایی و انتقال تخمک ها)، بشرهای 20 میلی لیتر، سنگ جوش (Boiling stone)، فویل آلمینیوم، صفحه ی فلزی داغ، دستکش بلند اون، ویال های پلاستیکی 25 میلی لیتری، ثابت کننده ی فرمالین 10 درصد (9 قسمت آب:1 قسمت فرمالدئید)، وسایلی برای جا به جایی و برش تخمک ها: فورسپس نازک ادسون- براون، تیغ ریش تراشی دو لبه، سطح برش (کف پتری دیش)، سینی یا ظرف یخ، ذره بین.

•    مواد متفرقه: کاغذ یا دفترچه ثبت اطلاعات، مداد و خودکار، دستکش برای مصارف معمولی، پاک کننده ها، و دستمال کاغذی.

دستورالعمل

مولدین ماده در ماه مورد نظر و پیش بینی شده برای تخم ریزی (به مقاله آبزی پروری ماهیان خاویاری: تکنیک های ویژه: شاخص قطبی شدن تخمک یا PI مراجعه کنید) نمونه برداری می شوند. تخمک های نمونه برداری شده برای تعیین شاخص PI مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و همچنین قابلیت شکست غشاء هسته (GVBD) در پروژسترون آزمایش می شود. رسیدگی تخمک در محیط آزمایشگاهی در محلول رینگر تغییر یافته در دمای 16 درجه سانتی گراد برای 16 ساعت انجام می گیرد. 15 تا 20 تخمک در 5 میکروگرم در میلی لیتر پروژسترون و محیط شاهد انکوباسیون می شوند. بعد از انکوباسیون، تخمک ها جوشانده شده، روی یخ مرطوب سرد شده، در فرمالین بافر 10 درصد فیکس شده، برش داده و برای تعیین GVBD مورد بررسی قرار می گیرند.

1-    15 میلی لیتر محلول رینگر به هر پتری دیش یا ارلن مایر تمیز اضافه کنید یا بسته به اندازه ی ظرف انکوباسیون مقدار آن تعدیل گردد (2،3 یا چند برابر) (نیاز است تخمک ها با محلول پوشانده شوند). دو ظرف برای هر ماهی مولد ماده (ظرف شاهد و ظرف برای تیمار پروژسترون) فراهم گردد. بر روی ظروف برچسب C (گروه شاهد) یا P (پروژسترون) زده شود، و اگر آزمایش بر روی چندین مولد ماده در یک زمان انجام می گیرد، شماره متمایز کننده ی مولدین را نیز شامل شود.

2-    15 تخمک را به بشر 20 میلی لیتری با استفاده از یک پیپت پلاستیکی یکبار مصرف (استفاده نشده) انتقال دهید. به دقت تمام محلولی که به واسطه ی انتقال تخمک ها به داخل بشر ریخته شده بودند را با جاری ساختن یا با پیپیت جدا سازید. سپس، در حدود 5 میلی لیتر محلول رینگر از پتری دیش یا فلاسک به تخمک ها اضافه کرده و به آرامی بشر را تکان دهید و بعد تخمک ها و محیط کشت به داخل ظروف آزمایش ریخته شوند (این مرحله به خاطر حفظ حجم درست محلول رینگر در هر پتری دیش یا فلاسک مهم می باشد).

3-    75 میکرولیتر (075/0 میلی لیتر) از محلول ذخیره پروژسترون (با غلظت 1 میلی گرم در میلی لیتر) با یک میکروپیپت یا سرنگ 1 سی سی به ظروف با برچسب پروژسترون اضافه کنید (یا با توجه به مقدار محلولی که تخمک ها داخل آن قرار دارند تعدیل شود). به ظروف شاهد (کنترل) باید به همان مقدار (75 میکرولیتر) از مواد محلولی که برای حل پروژسترون استفاده شد (اتانل 95 درصد) اضافه شود. برای جلوگیری از هر آلودگی، از سرنگ های مجزا برای تیمار آزمایشی پروژسترون و گروه شاهد  استفاده شود، و اگر از میکروپیپت استفاده شده است، نوک آن تعویض گردد. به آرامی دیش ها یا فلاسک ها برای مخلوط شدن محلول ها تکان داده شوند. باید از آلوده شدن گروه های شاهد با پروژسترون به شدت مراقبت شود، چون حتی مقدار خیلی کم پروژسترون سبب وقوع GVBD در گروه شاهد می شود. ظروف شاهد را روی قفسه های انکوباتورهای با دمای کنترل شده که دقت آن   C۫  5/0± است، انتقال دهید، و ظروف حاوی پروژسترون را روی کف قرار دهید تا از هر نوع ریزش احتمالی از بالا به پایین قفسه که ممکن است بر نتایج شما اثر بگذارد جلوگیری شود.

4-    زمان را ثبت نموده و انکوباسیون برای 16 ساعت در دمای 16 درجه سانتی گراد انجام گیرد. اگر آزمایش ها در 4 بعد از ظهر تنظیم شده باشد ساعت 8 صبح فردا به اتمام خواهد رسید. مطمئن شوید که قفسه انکوباتور در دمای 5/0±16 درجه سانتی گراد تنظیم شده باشد. این دما باید یک هفته قبل از زمان نمونه گیری تنظیم گردد.

5-    زمانیکه انکوباسیون تمام شد، با استفاده از پیپت ها (یکی برای گروه کنترل و یکی برای ظروف حاوی پروژسترون) تخمک ها را به بشر 20 میلی لیتری که با شماره مولدین ماده و C (گروه شاهد) یا P (پروژسترون) برچسب دار شده اند، انتقال دهید. به هر بشر محلول ذخیره رینگر برای رسیدن به حجم کل 15 میلی لیتر اضافه کنید و به آرامی برای 3-5 دقیقه بجوشانید. یک حجم برابر در تمام بشرها، جوش خوردن تمام تخمک ها را به یک میزان تضمین می کند. سنگ جوش به هر بشر اضافه کنید و آنها را با یک ورقه فویل آلمینیومی بپوشانید، چون تخمک ها گاهی در حین عمل جوشیدن از بشر به بیرون پرتاب می شوند.

6-    بلافاصله با قرار دادن بشرها روی یخ خرد شده برای 15-30 دقیقه تخمک ها را سرد کنید.

7-    در این زمان تخمک ها با یک تیغ ریش تراشی برش داده شده و مورد ارزیابی قرار می گیرند. اگرچه، قرار دادن تخمک ها در فرمالین بافر 10 درصد حداقل برای 30 دقیقه یا به مدت یک شب بریدن تخمک ها را آسان تر می کند. مولدین خیلی رسیده معمولاً تخمک های نرمی دارند، حتی بعد از سرد شدن، اما این تخمک ها بعد از ذخیره سازی در فرمالین بافر سفت تر شده و برش آنها آسان تر می گردد.

8-    برش هر تخمک در امتداد محور قطب حیوانی- رویشی انجام می گیرد؛ معمولاً از طریق شکل بیضی تخمک ها ی تازه جمع آوری شده تشخیص داده می شود. دو نیمه ی برش داده شده را به سمت بالا بگیرید، و وجود یا عدم وجود وزیکول ژرمینال (GVBD) را از طریق تمرکز تابانیدن نور بر روی سطح برش مشاهده نمایید. برای هر تخمک شکسته شدن غشاء هسته یا سالم بودن آنرا ثبت نمایید. تخمک های محلول های شاهد و پروژسترون می بایست مورد آزمایش قرار گیرند، روی شکل و اندازه وزیکول ژرمینال و اینکه آیا به نوک قطب حیوانی مهاجرت نموده توجه کنید. اگر مطمئن نیستید به درستی تخمک ها را برش داده اید، دو نیمه از تخمک ها را گرفته و دوباره آنها را برش دهید (به یک چهارم)؛ مطمئناً وزیکول ژرمینال در این حالت قابل مشاهده خواهد بود.

9-    با محاسبه ی درصد تخمک هایی که شکست غشاء هسته در آنها اتفاق افتاده در گروه شاهد و تیمارهای محلول پروژسترون، نتایج را بررسی کنید. پاسخ 100 درصد در محلول پروژسترون و پاسخ برخی از تخمک ها در محلول شاهد نشان می دهد که مولدین ماده می بایست در ظرف یک هفته  تخم ریزی نمایند. پاسخ 100 درصدی تیمارهای پروژسترون و عدم پاسخ گروه های شاهد نشان دهنده ی اینست که احتمالاً این ماهیان در حدود 2 هفته دیگر تخم ریزی خواهند داشت. پاسخ کمتر از 100 درصد تیمارهای پروژسترون نشان می دهد که شما باید در حدود 3-4 هفته ی دیگر دوباره نمونه برداری انجام دهید. این فاصله ی زمانی در شرایطی است که مولدین در دمای 13-15 درجه سانتی گراد نگهداری شوند. در دمای پایین تر، این زمان ممکن است کمی طولانی تر شود و در دمای بالاتر این زمان کاهش می یابد.

پرورش ماهی در قفس

القاءتولیدت مثل در ماهی

اهمیت مدیریت بهداشتی آبزیان

عنوان: اهميت مديريت بهداشتي آبزيان   

________________________________________

به باور آبزي پروران عرضه ماهيان پرورشي روز به روز با تقاضاي بيشتر مصرف كنند گان مواجه شده است.اين امر طبیعی به نظر می رسد كه مردم ، تولیدات بهداشتی با کیفیت استاندارد را مي پسندند.امروزه علاوه بر بیماریهای عفونی ، باقیمانده های سموم کشاورزی،داروهای دامپزشکی ،فلزات سنگین ، مواد آلی و غیر آلی نیز در آبزیان از چالشهای مطرح بوده و ضروری است که تولیدات شیلاتی از هر دو نظر اقتصادی و بهداشتی مد نظر قرار گیرند.در مزارع پرورشي ، در صورتی که خسارت ماهیان تلف شده ، هزینه درمان و کاهش میزان رشد ماهیانی که بعد از بیماری بهبود می یابند ، محاسبه شود منجر به افزایش قیمت تولید و سود کم آبزی پروران می گردد.

ماهیان معمولا" در معرض عوامل بیماریزا و پاتوژن های بالقوه قرار دارند اما در بیماریهای آنها یک ارتباط ساده بین پاتوژن ها و ماهی رخ نمی دهد ،بلکه در مزارع متراکم ، شرایط محیطی باعث استرسهای قابل توجه شده و ماهیان را به طیف وسیعی از پاتوژن ها حساس می نماید.در آبزی پروری ، می توان با مدیریت مطلوب بهداشتی بسیاری از پاتوژن های بالقوه و بیماریهای عفونی را کنترل و موجبات ارتقاء بهداشتی تولیدات را فراهم نماییم .موفقیت در برنامه مدیریت بهداشتی آبزیان با پیشگیری از بیماریها آغاز شده و با اجرای اقدامات صحیح بهداشتی کامل می گردد. برنامه مدیریت بهداشتی می تواند در سراسر جهان برای تولید ماهیان سالم مورد استفاده قرار گیرد.

نظر به رشد سریع ماهیان پرورشي به عنوان یکی از بخشهای مهم تولید غذا مطرح بوده که با توسعه و تکمیل آن می توان جانشینی مناسب برای ماهیان دریائی به حساب آورد. در سالهای اخیر میزان تولید ماهی و میگوی مزارع از نظر مقدار و ارزش افزایش یافته و با توجه به توليدات جهاني كه سالیانه نزدیک به 10 میلیون تن تخمین زده می شود ، سهم تولیدات آبزی پروری كشورها کمی بیشتر از 12% کل تولید جهانی می باشد.اگر چه سهم تولیدات مزارع پرورشي پایین است، ولی اهمیت آن در مقايسه با تولیدات آبزیان ساير کشورها بسیار مهم قلمداد می گردد.ویژگی های منطقه ای ،فرهنگی و تاریخی هر كدام در اساس تولید و میزان توسعه آبزی پروری تاثیر داشته و از طرفي در سنتهای تاریخی مردم آسیا در امر پرورش ماهیان دارای جایگاه قابل توجهی می باشد.

در سالهای اخیر میزان تولید ماهيان پرورشي در اروپا افزایش چشمگیری داشته و براي مثال در كشورهايي نظير نروژ و فرانسه با تولید زیاد (هر کدام 20% )، ایتالیا (16% )، اسپانیا(10%)، انگلستان(6.5%) ،هلند(6%) کل تولید اتحادیه اروپا را دارا می باشند.

در اروپا ماهیان پرورشی شامل آزاد ماهیان (salmon)که در قفس های دریائی پرورش می یابند و دیگر ماهیان(sea bass, sea bream ,turbot) ،قزل آلای رنگین کمان پرورشی ، ماهی کاراس در مزارع اقلیمی و لای ماهی (crucian carp , tench) و مار ماهی و تیلاپیا (eel , tilapia) در مزارع متراکم مدار بسته پرورش مي يابند.

برنامه تولید پروتئين هاي حيواني بدون در نظر گرفتن بيوسكيوريتي و مسائل بهداشتي راه به جائي نخواهد برد و همواره بيماريهاي آبزيان بعنوان يك فاكتور مهم مطرح مي باشند.

بیماریهای ماهیان ، شامل بیماریهای غیر عفونی (محیطی ،تغذیه ای، ژنتیکی) و بیماریهای عفونی می باشند که بیماریهای عفونی به علت مسری بودن دارای جايگاه ويژه اي بوده و در صورتی که خسارت ماهیان تلف شده ، هزینه درمان و کاهش میزان رشد ماهیانی که بعد از بیماری بهبود می یابند ، محاسبه شود منجر به افزایش قیمت تولید و سود کم آبزی پروران می گردد.

البته با توجه به اطلاعاتی که اخیرا" از سیستم پرورشي سایر حیوانات بدست آمده ، نشان می دهد که آنها نیز دستخوش چنین بیماریهای واگیردار می گردند.با افزایش مزارع ماهی و معرفی گونه های جدید و مبادلات تجاری شرایطی را به وجود آورده ، که افزایش بعضی از بیماریهای عفونی اجتناب نا پذیر است.

ارزیابی میزان خسارت واقعی در مزارع متراکم و پر استرس مشکل بوده و به فاکتورهای متعددی بستگی دارد.اگر چه برآورد می شود که 10% ماهیان در اثر بیماریهای عفونی تلف می گردند ،بعلاوه عفونت هایی نیز در اثر آلودگی های خوراک به میکروارگانیسمهای پاتوژنیک پدید می آیند ، که دارای مخاطرات قطعي در تولیدات آبزیان می باشند.بطور کلی این مخاطرات با شرایط و وضعیت محیطی ، انواع ماهیان مزرعه و عادت فرهنگی در مورد تهیه و مصرف خوراک بستگی دارد.

بیماریهای عفونی بعلت ارگانیسمهای پاتوژن ( انگل ها ، باکتری ، ویروس و قارچ)پدید می آیند، که در محیط مزرعه وجود دارند و یا توسط ماهیان حامل وارد محیط می گردد. در حقیقت ماهیان معمولا" در معرض پاتوژن ها و یا پاتوژن های بالقوه قرار دارند ، اما در بیماریهای ماهی یک ارتباط ساده بین میکروارگانیسم و ماهیان رخ نمی دهد ،بلکه در نتیجه یک سری فعل و انفعالات متغیر بین پاتوژن و محیط و میزبان اتفاق مي افتد.بسیاری از خصوصیات پاتوژن ها بطور مستقیم در گسترش بیماری مرتبط بوده و بدين صورت است كه ميكروارگانيسمهاي اجباري (obligate) هميشه باعث عفونت در ميزبان گرديده و ميكروارگانيسمهاي اختياري (facultative) كه در غياب ميزبان زنده مي مانند.

ویرولانس پاتوژن بستگی به استرین ،بیوتایپ و سروتایپ یا ژنوتایپ عامل بیماری دارد.رخداد بیماری در اثر فعل و انفعالات پاتوژن و ماهی که به چندین فاکتور میزبان مانند سن ،اندازه ، مرحله رشد ، تغذیه ، وضعیت تولید مثل و دفاع ایمنولوژیک بستگی دارد.علاوه بر آنها فاکتورهای مستعد کننده زیادی وجود دارند که در گسترش بیماری دخالت می کنند.در مزارع متراکم ، شرایط محیطی نا مناسب (کیفیت پایین آب ،تغییرات درجه حرارت آب ، کیفیت پایین خوراک ،تراکم ، حمل و نقل و غیره ) معمولا" تولید شده و در این وضعیت استرس قابل ملاحظه ، موجب ایجاد حساسیت زیاد ماهیان به طیف وسیعی از پاتوژن ها می گردد.

يكي از مهمترين فاكتورها ،کیفیت آب می باشد که در مدیریت بهداشتی ماهیان مد نظر قرار می گیرد ، زیرا کلیه فعالیت های بدن ماهی از قبیل تنفس ،تغذیه و رشد ،دفع مدفوع ، نگهداری تعادل نمک و تولید مثل در آب انجام می شود.تعیین پارامتر های فیزیکی و شیمیائی آب در مزارع آبزی پروری بسیار حیاتی بوده و بیماریهای غیر عفونی اغلب در اثر کیفیت پایین آب پدید می آیند.بنا بر این تعیین میزان اکسیژن محلول در آب ، میزان PH ، میزان مواد دفعی از فاکتورهای مهمی است که می بایست ملاحظه شوند.میزان اکسیژن محلول از سایر عوامل حیاتی تر بوده و به منشاء و تغییرات درجه حرارت و نیاز بیولوژیکی آب(در اثر غلظت بالای باکتریها و مواد فاسد) بستگی دارد.PH آب می بایست ثابت و همواره زير 7 قرار داشته باشد.تولید مواد دفعی نيز بايستي در حد پاییني باشد زيرا در صورت حضور بیش از اندازه کربن دی اکسید که برای اکثر ماهیان مسموم کننده است و همچنین آمونیاک که باعث بالا رفتن PH در حد 7.5 می گردد.از طرف دیگر آب معمولا" وسیله انتقال میکروارگانیسم هاست که می توانند پاتوژن بالقوه برای ماهی و انسان باشد.میزان آلودگی تولیدات شیلاتی به شرایط محیطی و کیفیت میکروبیولوژیکی آب مزارع بستگی دارد.دو گروه بزرگ از میکروارگانیسم ها که در بهداشت عمومی بسیار مهم هستند و میتوانند در تولیدات آبزی پروری آلودگی ایجاد نمایند.آنها معمولا" در محیط به صورت طبیعی وجود دارند ، و یا توسط مدفوع انسان و یا حیوانات اهلی به محیط وارد می شوند.میکروارگانیسم های غیر بومی می توانند بوسیله آلوده کننده های غیر قابل اجتناب مانند پرندگان و موجودات خاکزی که موجب آلودگی آبهای مزارع شوند. تعداد قابل توجهی از این عوامل بیماریزا ممکن است از طریق پوست و یا لوله گوارشی ماهیان به عنوان مشكلات بهداشتی برای مصرف کنند گان مطرح گردند.

بعلاوه بعضی از این عوامل برای ماهیان فوق العاده پاتوژن محسوب می شوند.در حقیقت انتقال بعضی از بیماریها در برخي نواحی به علت مزارع پر تراکم که از آب آلوده صنایع مجاور استفاده می کنند ، صورت پذيرد.

علاوه بر وضعیت بهداشتی مزارع ، تغذیه نقش مهمی را در اقتصاد آبزیان پرورشی بر عهده دارد.در حقیقت اختلالات تغذیه ای و بیماریهای عفونی و رکود بازار به همدیگر وابسته هستند.واضح است که سلامت ماهیان به وضعیت تغذیه آنها بستگی دارد و ارتباط روشنی بین رنجوری (در اثر نرسیدن خوراک به بدن) و بیماری وجود دارد. در اثر رنجوری حساسیت ماهیان به عفونتها افزایش یافته و با تقلیل دفاع ایمنی بدن در معرض پاتوژن های مهاجم قرار می گیرد.بدین گونه شرایط ضعف و رنجوری ماهیان ، زمینه مستعدی را برای عفونتها فراهم نموده و بعلاوه عفونتها نیز با تغییرات در جذب مواد غذایی در روده ها موجب عدم جذب مواد غذایی مورد نیاز درونی می گردد.تشخیص بیماریهای تغذیه ای مشکل بوده و به آزمایشات هیستوپاتولوژیک و آنالیز آزمایشگاهی تکیه می شود. اکثر مزارع پرورش ماهی از خوراک تهیه شده کارخانجات و جدول غذایی آنها استفاده می کنند و بیماری های تغذیه ای در اثر پر خوری و یا بی غذایی كمتر گزارش شده است.هر چند که کمبودهای تغذیه ای بخصوص کمبود ویتامین گهگاهی تشخیص داده می شود.

بیماریها در جمعیت های طبیعی و عادی رخ داده و گاهی نیز در غیاب بیماری پاتوژن ها می توانند حضور داشته باشند.نظر به این که از بین بردن کلیه پاتوژن ها غیر ممکن است ، دانستن این که چگونه مخاطرات بیماریهای عفونی را تقلیل دهیم ، حائز كمال اهميت مي باشد.

تا اندازه ای ، درخواست اقدامات بهداشتی و پیشگیری کننده شرایط محیطی همانند مدیریت بهداشتی ماهیان ، مراعات اصول بهداشتی و روند کنترل بیماری از فاکتورهای حیاتی پیشگیری از بیماریهای ماهیان می باشند.

آبزی پروری دارای این مزیت است که امکانات کنترل در سیستم تولیدی وجود دارد و با مدیریت بهداشتی مطلوب میتوان بیشتر مخاطرات بالقوه را در سطح تولید کنترل نمود.بازدید و مشاهده روزانه رفتار ماهیان و فعالیت تغذیه ای در ردیابی مشکلات قبل از بروز بیماری بسیار کمک می نماید.وضعیت و موقعیت های استرس زا که در اثر تغییر مکان و تراکم بیش از حد پیش می آید می تواند موجب بروز بیماری های ماهی بوسیله انگل ها و باکتریها گردد.آب نیز یکی از اجزای حیاتی در مزرعه بوده و می بایست بطور کامل از نظر شیمیائی (میزان اکسیژن ، آمونیاک ، نیترات وPH ) و آنالیز میکروبیولوژیک بررسی شود.

مراعات اصول بهداشتی شامل ضدعفونی در بین گروه های مختلف ماهی و پاک نمودن استخرها و ضدعفونی وسایل و تجهیزات کارگران و یا آب مطرح می باشد. بعضی از بیماریهای عفونی ، بویژه بیماریهای قارچی پوست و عفونتهای باکتریائی و انگلی اغلب به انباشتگی مواد آلی در استخرها نسبت داده می شود.استخرها ممکن است مطابق اصول بهداشتی زه کشی (استخرهای خاکی)، خشک و گاهی با موادی مانند آهک هیدراته ضدعفونی گردند.وسایل قبل از استفاده در استخرها می بایستی کاملا" خشک و یا با مواد شیمیائی ضدعفونی گردند.ضدعفونی چکمه ها ضروری بوده و در مدخل ورودی ساختمان ها و بین قسمتهای مختلف لازم است که کارگران دستهای خود را با صابون ضدعفونی کننده شستشو نمایند.توصیه های تکنولوژیکی تصفیه آب و کاربرد پروبیوتیکها و محرک های رشد از روشهای مهمی هستند که در بهبود کیفیت محیطی آبزی پروری لازم می باشند.

به منظور پیشگیری از گسترش بیماریهای ویروسی و باکتریال اپی زئوتیک که از طریق تغییر مکان ماهیها ، تخمها و یا با انتقال آب در بین مزارع مختلف پدید می آید ، قرنطینه و صدور گواهی بهداشتی که بخشی از برنامه کنترل بیماریها است ، بسیار مهم تلقی می گردد. این اقدامات بهداشتی ، بایستی به عنوان یک خط دفاعی در برابر انتقال ماهی و یا میگوی اگزوتیک که امکان آلودگی دارد، عمل نماید.این قبیل اقدامات می تواند در زمینه یک ناحیه پهناور ، کشور و یا در جهان گسترش نموده و نواحی عاری از بیماری (free disease areas ) بنا نهاده شده است.وجود سرویس های مشاوره ای و گسترش لیست پاتوژن های مورد تایید که در هر ناحیه روی آنها موافقت شده ، استاندارد نمودن تکنیکهای تشخیصی و صدور گواهی های بهداشتی بسیار ضروری و در این فیلد پر اهمیت می باشند.در بخش تحقیقاتی ایجاد شیوه های تشخیصی سریع و بی خطر و بهبود روشهای درمانی در بیماریهای حاد مورد نیاز است. طی سالهای اخیر چندین مطالعه انجام شده و کاربرد تکنیکهای مولکولی حساس و سریع را به منظور جداسازی پاتوژن های مهم (تشخیص آنهایی که با روشهای مرسوم مشکل است)ارائه می دهند.

کاوش از طریق DNA و آزمایشات PCR با موفقیت جهت پایش حضور پاتوژن ها در محیط ، بافتهای بدن و تخمهای ماهی گسترش یافته است.سایر تکنیکهای بر مبنای DNA به عنوان مثال ریبوتایپ ، وrandomly amplified polymorphic DNA و ژل الکتروفورز(pulsed-field gel electrophoresis of DNA) که روشهای مهمی جهت ارتباط ژنتیکی بین پاتوژن های ایزوله شده از نواحی مختلف جغرافیائی بکار رفته و سپس در مطالعات اپیدمیولوژیک مورد استفاده قرار می گیرند.بیماریهای باکتریائی را می توان با استفاده از شیمیوتراپی و واکسنها کنترل نمود.داروهای عمده آنتی میکروبیال که در آبزی پروری مورد استفاده قرار می گیرند ، آنتی بیوتیکها و ترکیبات سنتتیک می باشند.

همچنانکه مشخص گردیده بسیاری از باکتریهای پاتوژن در محیط و یا در ماهیان حامل متعلق به نواحی آلوده مي باشند ، معمولا" پیشگیری داروئی یک از راههاي عملی در مزارع ماهی ممکن است جهت جلوگیری از گسترش بیماری عفونی بکار رود.بعلاوه از این عوامل آنتی میکروبیال نیز برای محرک رشد (تتراسیکلین ها) استفاده می شود.در نتیجه عمل سوء این داروهای آنتی میکروبیال موجب افزایش مقاومت داروئی در بین باکتریهای پاتوژن ماهی در طول سالیان گذشته شده است.این مقاومت ها ضمن کاهش تاثیر کنترل بیماریهای ماهی ، ممکن است به عوامل پاتوژن انسانی نیز منتقل گردد.مسئله مهم دیگر گذشته از باقی ماندن این مواد در محیط ، موجب انباشتگی آنها در گوشت ماهی می گردد.کاربرد داروها در مزارع پرورش ماهی یکی از مسائل جدی در سال 1990 بوده است. در اثر فشار پزشکان و طرفداران محیط زیست و انجمنهای مصرف کنند گان ،تدوین و تصویب قوانین شدید درخواست شده و موجب تقلیل مجوز داروهای آنتی میکروبیال در مزارع پرورش ماهی گردیده است.اگر چه در اکثر کشورهای تولید کننده ماهی استفاده از این داروها سریعا" در مزارع کاهش یافته ولی از آنتی بیوتیک ها و داروهای جدید می توان در درمان عفونتهای حاد استفاده نمود و لازم است همکاری گسترده و قابل توجهی بین کارخانجات صنایع غذایی و داروسازی ایجاد شود.

واکسیناسیون در ماهیان شق دیگری از برنامه کنترل بیماریهای عفونی است و موجب کاهش استفاده داروهای آنتی میکروبیال می گردد.در سالهای اخیر با توجه به شناخت بیشتر سیستم ایمنی ماهیان و تشخیص فاکتورهای ویرولانس در پاتوژن های اصلی ،واکسیناسیون ماهی متداول شده است.واکسنهای زنده و تخفیف حدت یافته با تحریک ایمنی وابسته سلولی و انتشار موثر آنتی ژن در جمعیت، دارای مزایای فراوان بالقوه در پیشگیری از بیماریهای عفونی را دارد.هر چند که کاربرد واکسنهای زنده و تخفیف حدت یافته در مزارع آبزی پروری با بحث های زیادی مواجه شده و بیشتر منابع موثق استفاده آنها را، به علت امکان گسترش مخاطرات غیر قابل کنترل در محیط ، نا درست می دانند.

واکسنهای تجارتی قابل استفاده بر علیه باکتریهای مختلف (یرسینیا روکری ،آئروموناس سالمونیسیدا ، ویبریو آنگوئیلاروم ،ویبریو اردالی ،ویبریو سالمونیسیدا ،ادواردزیلا ایکتالوری )می باشد.این باکتریها در محیط آب گوشتی کشت و بوسیله فرمالین کشته می شوند و اغلب دارای مواد تقویت کننده ایمنی بوده و از این رو با روش تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند.بعضی دیگر از واکسنها با روشهای غوطه وری ، اسپری و خوراکی استفاده می شوند. استراتژی اجرای واکسیناسیون بستگی به اندازه و نوع ماهی ، گونه باکتری و نوع واکسن دارد.

از آنتی ژن های چندین ویروس واکسنهایی تهیه شده که با روشهای تزریقی و غوطه وری مصرف می شوند و ایمنی محافظتی آنها استنباط گردیده است، هر چند که برای استفاده تجارتی جهت چندین بیماری ویروسی سطح محافظتی آنها بسیار پایین است.از تکنولوژی های جدید جهت فراهم نمودن واکسنهای موثر ویروسی ماهی مانند تکنولوژی واکسنهای نوترکیب و DNA استفاده می گردد.در حال حاضر تنها یک واکسن ویروسی تجارتی بر علیه IPN با روش پروتئین نوترکیب ساخته شده و گسترش یافته است.

بطور خلاصه ، بیماریهای ماهی در نتیجه فعل و انفعالات پاتوژن بين ماهی و محیط ایجاد می گردد.ماهیان در مزارع متراکم بطور مداوم در برابر تغییرات محیطی و عملیات مدیریتی بوده و همه این عوامل می بایست در کنترل و پیشگیری از بیماریها مد نظر قرار گیرند.

مرجان

    عنوان: مرجان   

________________________________________

شايد از نظر زيبايي وبديعي هيچ محيط طبيعي ديگري در جهان قابل مقايسه با مناطق مرجاني نباشد.

هزاران موجود كوچك وبزرگ با رنگهاي الوان و متنوع وبسيار شگفت انگيز چنان منظره بديع و شگفت آوري را درمقابل چشمان بيننده بوجود مي آورند كه توصيف آن مگر از طريق تماشا و ديدن امكان ندارد و راز اين زيبايي زماني بيشتر مي شود كه پرده اي از آب نيلگون و شفاف دريا آن را از چشم نامحرمان مي پوشاند

مرجان(coral)

مرجان كه در راسته جانوران شناسائي شده جانوري است گل مانند ، با بازواني گسترده همچون گلبرگها و حفره اي در ميان آنها بعنوان دهانه ، معمولا دسته جمعي زندگي نموده و غالبا نيز يك پايه آهكي از خود ترشح مي نمايند.

مرجانها به دو دسته كلي تقسيم ميشوند:

مرجانهايي كه از خود آهك ترشح نموده و به اصطلاح سفت بوده (hard coral) و ايجاد آبسنگ(reef) مي نمايد و دسته ديگر مرجان هايي كه آهكي نبوده و اصطلاحا نرم(soft coral) ناميده مي شوند.

عمده مرجانهاي موجود در خليج فارس از نوع آبسنگي بوده و بدين جهت بيشتر از اين ديد مورد بررسي قرار مي گيرند. وجود همين آبسنگهاي مرجاني است كه جلوه طبيعت زيباي ديگري به جزاير ايراني خليج فارس بخشيده است.

گسترش و انواع مرجانهاي خليج فارس

مرجانها معمولا در تمام نواحي درياي اطراف جزاير يافت مي شوند ولي پراكنش انواع سخت يا آبسنگ ساز صرفا" محدود به مناطق كم عمق جزاير و به وسعت صدها كيلومتر مربع مي باشد.

گسترش آبسنگهاي مرجاني از طريق عمق در اطراف جزاير بوده و عمق زندگي آنها از 50 تا 70 متر بيشتر نبوده و عمدتا در اعماق 25 متري و يا كمتر بسر مي برند. علت اين امر نياز مرجانهاي آبسنگ ساز به نور مي باشدچون وجود نور كافي جهت عمل فتوسنتز براي باكتري هاي همزيست (زوگزانته ها) كه در درون بافت هاي مرجاني زندگي مي كنند، ضروري است. بدون نور كافي ، ميزان فتوسنتز كمتر و در نتيجه قدرت مرجانها براي ترشح كربنات كلسيم و نهايتا ايجاد آبسنگ كاهش مي يابد.

آبسنگها در واقع توده هاي كربنات كلسيم (آهك) هستند كه عمدتا توسط مرجانهاي آبسنگ ساز يا هرماتايپيك و تا حدي نيز توسط ديگر موجودات از قبيل جلبكهاي آهكي ايجاد مي شوند.

ديگر مرجانها همانطور كه قبلا نيز گفته شد آهك ترشح ننموده و به عنوان مرجانهاي غير آهك ساز يا آهرماتايپيك ناميده مي شوند. تفاوت بين اين دو گروه در اين است كه درون بافت هاي بدن مرجان آبسنگ ساز نوعي سلول گياهي كوچك همزيست به نام زئوگزانت وجود دارد.

مرجانها از نظر درجه حرارت

از نظر درجه حرارت، تقريبا تمامي آبسنگهاي مرجاني در آبهاي دريايي با حرارت كمتر از 20 درجه يافت مي شوندولي هيچ گونه آبسنگي در آبي كه حرارت متوسط سالانه آن كمتر از 18 درجه باشد تشكيل نمي شود. مناسب ترين درجه حرارت براي تشكيل آبسنگهاي مناطقي با حرارت ميانگين سالانه 23 تا 25 درجه است. بعضي از آبسنگهاي مرجاني قادر به تحمل حرارت هاي 36 تا 40 درجه سانتيگراد هم مي باشندكه از آن جمله آبسنگهاي واقع در جنوب خليج فارس در سواحل عربستان، بحرين و قطر مي باشد.

مرجانها و رابطه آنها با شوري آب دريا

شوري از ديگر عوامل محدود كننده توسعه آبسنگهاي مرجاني محسوب مي گردد. مرجانهاي آبسنگ ساز قادر به تحمل شوري پايين تر از محدوده عادي آب درياها(32 تا 35 در هزار) نبوده و بدين جهت در مناطقي كه داراي ورودي آب شيرين رودخانه است يافت نمي شونددرحاليكه در مناطقي از خليج فارس كه شوري آن تا 42 گرم در ليتر نيز مي رسد بخوبي رشد مي نمايند.

ساختار مرجانها مرجانها جزو جانوران محسوب مي شوند. از نظر رده بندي مرجانها متعلق به شاخه گزنه سازان(caldaria) مي باشند كه خود به سه رده زير تقسيم مي شوند:

الف) رده گل زيان(Antozoa): شامل مرجانها، شقايق دريايي(sea anemone) و قلم هاي دريايي (sea pen) است. تمام گونه هاي اين رده كف چسب بوده و شبيه به گل مي باشند. داراي بازوان(تنتاكول)تو خالي بوده و از جانوران كوچك مانند زئوپلانكتون ها پس از بي حس كردن آنها توسط سلولهاي گزنده تغذيه مي نمايند.

شكل مرجانهاي بادبزني(gorgonian) كه راسته اي از اين رده محسوب مي شوند شبيه به برگ بوده و مجموعه اي است از هزارها پليپ كه به صورت دسته جمعي زندگي مي كنند. مرجانهاي نرم مجموعه اي از پليپ هاي بدون اسكلت هستند كه در درون آب به صورت يك انگشت طويل با جريانها و امواج به حركت در مي آيند.

ب) رده آبسانان(Hydrozoa): مانند مدوزها(Medusae) كه تماما" دريايي هستند و به صورت دست جمعي زندگي مي كنند. بعضي داراي سلول هاي گزنده بوده و در صورت تماس با بدن ايجاد خراش يا سوزش مي نمايند.

ج) رده فنجان زيان(scyphozod): كه عروس هاي دريايي متعلق به اين گروه مي باشند. اين موجودات بصورت انفرادي زندگي كرده و گزنده مي باشند. بدين خاطر غواصان معمولا به هنگامي كه در زير آب غواصي مي نمايند، مواظبند تا بدنشان با عروس هاي دريايي برخورد ننمايدو به همين خاطر در مناطق و يا فواصل زاد و ولد كه تعداد آنان بسيار زياد است از لباس غواصي استفاده مي نمايند.

زيست شناسي مرجان

مرجان يا پليپ در درون يك حفره كوچك گلداني شكل كه مرجانگاه(Corellite) ناميده مي شود زندگي مي نمايد. هر فنجان يا مرجانگاه داراي يك رديف پره هاي سخت شعاعي است كه از قائده ايجاد مي شوند. شكل و الگوي اين پره ها متفاوت بوده لذا در رده بندي گونه اي از آنان استفاده مي شود.

هر پليپ داراي سه لايه است كه شامل لايه پوشش خارجي(اپيدرمين) و لايه مياني از جنس فيبر(Mesogt rodermis) در وسط پليپ دهان قرار داشته كه بازوان ياتنتاكولها با سلول هاي گزنده(نماتوسيت) خود در اطراف آن قرار دارند و جانور به كمك آنها غذاي خود را كه عمدتا پلانكتون هاي جانوري است، به دام مي اندازد. تك سلولي هاي همزيست زوكزانتله، كه در حقيقت جزو گروه دو تاژكان(دينوفلاژلد) هستند. در بين سلولهاي لايه دروني بسر مي برند.

تكثير و ازدياد كلني هاي مرجاني بصورت غيرجنسي و جوانه زدن پوليپ ها است. ولي ايجاد اجتماعات جديد بصورت جنسي و ايجاد نوزاداني بنام پلانولا(planula) است كه پس از گذراندن مرحله شناوري، در جايي ثابت مي شوند و ايجاد يك زندگي دست جمعي مي نمايند

پرورش ماهی مدار بسته

آبزی پروری ارگانیک

عنوان: آبزي پروري ارگانيك   

________________________________________

در سال های اخیر علاقه ی مصرف كنندگان به غذاهای ارگانیك نظیر فرآورده های پرورشی ارگانیك افزایش قابل توجهی داشته است. این علاقمندی به دلیل افزایش آگاهی مردم از موضوع های بهداشتی و زیست محیطی و درك بیش تر از ایمنی مواد غذایی حاصل شده است. امروزه خواسته ی بسیاری از مصرف كنندگان تضمین ایمنی و سلامت محصول از سوی تولید كنندگان و اطمینان از نداشتن اثر سوء تولید و عرضه ی محصول بر محیط زیست است .

این روند با بروز مشكلات بهداشتی نظیر بیماری جنون گاوی ، باقی مانده ی آنتی بیوتیك ها و مواد شیمیایی در غذاهای دریایی و غذاهای اصلاح شده ی ژنتیكی رو به گسترش است . در نتیجه علاقمندی تولیكنندگان برای تولید غذاهای سالم و بهداشتی با حفظ محیط زیست و طبیعت بیش تر شده است. رشد ۵-۲۰ درصدی تقاضای غذاهای ارگانیك در بازارهای آمریكا ، اروپا و ژاپن نمونه یی از این گرایش ها است. در این بازارها ، غذاهای دریایی ارگانیك بیش تر از سایر غذاهای ارگانیك مورد توجه قرار گرفته است .

محصولات آبزی پروری ارگانیك در بسیاری از كشورها تولید می شود. ایرلند ماهی آزاد(سالمون) و ماسِل ارگانیك تولید می كند. بریتانیا ماهی آزاد ، قزل آلا و كپور ارگانیك ، فرانسه سی باس ، شانك ، قزل آلا و اویستر ارگانیك ، اسپانیا ماهی خاویاری و قزل آلای ارگانیك ، آلمان قزل آلا و كپور ارگانیك ، شیلی ماهی آزاد ارگانیك ، اكوادور ، پرو و كلمبیا میگوی ارگانیك ، آمریكا جلبك های تك سلولی ارگانیك ، اسراییل تیلاپیای ارگانیك و زلاند نو ماسِل ارگانیك تولید می كنند. كشورهای آسیایی تولیدكننده ی فرآورده های پرورشی ارگانیك عبارتند از : اندونزی ، ویتنام و تایلند ( تولید میگوی ببری سیاه ) ، تایوان (جلبك های تك سلولی) و چین (میگو ، تون ، گیاهان دریایی ، كِلَم و كپور).

مفهوم آبزی پروری ارگانیك

از آن جا كه آبزی پروری ارگانیك شاخه یی از كشاورزی ارگانیك است تعریف آن نیز از كشاورزی ارگانیك مشتق می شود . اتحادیه ی جهانی جنبش كشاورزی ارگانیك (IFOAM) كشاورزی ارگانیك را به این صورت تعریف می كند : كِشتی است كه در آن از كودهای شیمیایی ، آفت كش ها و مواد شیمیایی غیر مجاز استفاده نشده و با در نظر گرفتن مسایل اجتماعی و اقتصادی ، محصولی سازگار با محیط زیست تولید شود . طبق تعریف ، این طبیعت است كه می تواند بازدهی محصول را افزایش داده و یا مقاومت محصول به بیماری را افزایش دهد .

بنابراین آبزی پروری ارگانیك شامل اجزایی است كه اطمینان می دهد فعالیت آبزی پروری سازگار با طبیعت است و موجود تحت پرورش در شرایط بهداشتی و سلامتی طبیعی قرار دارد . این اجزا شامل موارد زیر است:

- مراقبت شدید از هر عامل مخاطره آمیز محیط زیستی برای جلوگیری از اثرهای سوء آن؛

- یكپارچه كردن مسایل مربوط به كِشت طبیعی در مدیریت مزرعه ؛

- استفاده از روش های پرورش چند گونه یی در حد امكان در سامانه های پرورشی مناسب ؛

- استفاده از گونه های بومی در حد امكان ( هنگام استفاده از گونه های غیر بومی دقت بسیاری باید صورت گیرد)؛

- فرآورش محصول بر اساس اصول ارگانیك ؛

- استفاده از روش های طبیعی پرورش بدون استفاده از هورمون ها و آنتی بیوتیك ها؛

- عدم استفاده از غذاهای حاوی مواد اصلاح شده ی ژنتیكی ؛

- محدود كردن تراكم ذخیره سازی ؛

- تامین كود و غذای مصرفی از مراكز دارای كواهی نامه ی ارگانیك ؛

- استفاده از افزودنی های مصرف انسانی برای تولید غذای آبزیان ؛

- ضابطه مند كردن منابع تولید پودر ماهی و محدود كردن استفاده از آن ( برای مثال ۵۰ درصد پودر ماهی در غذای ماهی باید از ضایعات فرآوری تولید شده باشد ).

- عدم استفاده از كودهای غیر ارگانیك ؛

- استفاده ی محدود از افزودنی ها در زنجیره ی تغذیه ی آبزیان ؛

- پرهیز از استفاده از آفت كش ها ، علف كش ها ، هورمون های رشد ، رنگ دهنده ها و غیره ؛

- تعدیل مصرف انرژی ( برای مثال هواده ها ، پمپ ها و غیره )؛

- اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از فرار گونه های مورد پرورش به خارج از مزرعه ؛

- پرهیز از مصرف آب اضافی ؛

- كمینه كردن استرس و درد و رنج مربوط به كشتار / صید / برداشت گونه ی مورد پرورش ؛

تولید ارگانیك ؛ فرصتی جذاب

آبزی پروری ارگانیك ، دادن ارزش افزوده به فرآورده های پرورشی آبزیان است . این فعالیت جذابیت خاصی به غذاهای پرورشی داده است . افزایش تقاضا برای چنین فرآورده هایی فرصتی را برای سود بردن كشورهای در حال توسعه ایجاد كرده است . بخش قابل توجهی از تولید آبزی پروری در بسیاری از كشورهای در حال توسعه در سطحی وسیع و بدون به كارگیری موادی چون كودهای غیر آلی ، غذاهای فرموله شده با مواد شیمیایی ، هورمون ها و غیره تولید می شود .

با كمی اصلاح ساختار مزارع و روش كِشت ، این مزارع توانایی گرفتن گواهی ارگانیك از موسسه های معتبر گواهی دهنده را خواهند داشت . اگر چه گرفتن این گواهی هزینه بر است ولی برای ورود محصول به بازارهای هدف ، ضروری است . مزارع گواهی شده ، صلاحیت صدور محصول خود و تامین بخشی از تقاضای بازار محصولات آبزی پروری ارگانیك را خواهند داشت . ارزآوری به كشور نتیجه ی دیگر این اقدام است . محصولات ارگانیك دارای گواهی ، ضمن افزایش درآمد پرورش دهندگان ، مشكلات مربوط به تجارت محصولات شیلاتی را به دلیل عدم حضور مواد آلاینده در این محصولات مرتفع می كند .

تجربه ی هند

هند از كشورهایی است كه امكانات قابل توجهی برای بهره برداری از بازار فرآورده های آبزی پروری ارگانیك نظیر میگو دارد . تولید میگوی پرورشی هند از ۲۸ هزار تن در سال های ۱۹۸۸-۱۹۸۹ تا ۱۱۲.۷۸۰ تن در سال های ۲۰۰۳-۲۰۰۴ افزایش داشته است . ایالت هایی كه در گیر فعالیت پرورش میگو هستند عبارتند از : ایالت های ساحلی آندراپرادش ( ۴۷ درصد از كل تولید در سال های ۲۰۰۳-۲۰۰۳ ) ، بنگال غربی ( ۲۶ درصد ) ، اورسیا ( ۱۱ درصد ) ، كرالا ( ۶۰ درصد ) و تامیل نادو ( ۵ درصد ) و ایالت های كارناتاكا ، ماهاراشترا و گوآ.

كل سطح زیر كشت ۱۵۴.۶۰۰ هكتار با میانگین تولید ۰.۴۶-۱.۸۹ تن در هكتار در سال است.كشت مرسوم میگو در هند شامل كشت سنتی ارتقا داده شده و كشت علمی است . كشت به روش گسترده انجام شده و در حال حاضر كشت متراكم و نیمه متراكم در كشور مجاز نیست .

كِشت سنتی

كِشت سنتی به طور عمده در مناطق ساحلی در ایالت های جنوب غربی كِرالا ، كاناتاكا ، گوآ و بنگال غربی و اورسیا در شرق مورد استفاده قرار می گیرند . این ایالت ها در مجموع ۴۵ درصد میگوی پرورشی كشور را تولید می كنند .درایالت های غربی پرورش میگو معمولن همراه با كشت برنج انجام می شود . كشت برنج در ماه های بارانی كه شوری آب پایین است (ژوئن و دسامبر ) و كشت میگو در فصل خشك ( ژانویه و می ) انجام می شود . این كشت نوعی سامانه ی به دام انداختن و پرواربندی است به این صورت كه اب دریا در هنگام پیش روی بچه میگو و بچه ماهی هایی را به داخل مزرعه وارد می كند . پس از گذشت دوره پرورش میگو یا ماهی های پرورش داده شده به مرور برداشت می شوند .

هیچ نوع ذخیره سازی و انتقال لارو از مركز تكثیر به این مزارع صورت نمی گیرد و به دلیل وجود غذای طبیعی در مزرعه از غذای كمكی استفاده نمی شود . تنها شكل آماده سازی مزارع خشك كردن سالیانه ی مزارع است .در هنگام پرورش و یا خشك كردن مزارع از هیچ نوع ماده ی شیمیایی استفاده نمی شود . مفدار تولید در این روش كمی پایین تر از ۲۰۰ كیلوگرم در هكتار است .

كِشت سنتی ارتقا داده شده

این شیوه به طور اساسی همان روش سنتی است كه در آن پست لاروهای خریداری شده از مركز تكثیر به مقدار ۱-۲ بچه میگو در متر مربع در مزرعه ذخیره سازی می شود .غذادهی به صورت بسیار كم انجام می شود . تولید میگو در این روش بیش تر از روش سنتی یعنی ۴۰۰-۵۰۰ كیلوگرم میگو در هكتار است .

كِشت به روش علمی

كِشت علمی فقط در سطح گسترده صورت می گیرد .آماده سازی استخر شامل خشك كردن ، افزودن آهك ، از بین بردن ماهی های هرز است. بچه میگوهای خریداری شده از مراكز تكثیر در این مزارع با تراكم ۲-۱۰ یچه میگو در متر مربع ذخیره سازی می شود . میگو با غذای كارخانه یی تغذیه می شود . تعویض آب در این روش محدود شده و یا حداكثر ۱۵ درصد در طی ۴ ماه پرورش است.

میانگین تولید ۵۰۰-۱.۰۰۰ كیلوگرم در هكتار است . یسیاری از مزارع پرورش میگو به روش علمی در ایالت شرقی آتراپرادش كه بزرگ ترین تولید كننده ی میگوی پرورشی در هند است واقع شده اند.

امكان تبدیل روش پرورش موجود به ارگانیك

مزارع كشت سنتی یا ارتقا داده شده صلاحیت دریافت گواهی ارگانیك را دارند . چون كشت براساس بهره براداری طبیعی از مزارع و غذادهی طبیعی میگوی مورد پرورش و عدم استفاده از مواد شیمیایی یا سایر مواد است .در این روش از پمپ های هوادهی استفاده نمی شود در نتیجه مصرف انرژی وجود ندارد. ذخیره سازی میگو به صورت طبیعی انجام شده و یا به صورت خیلی محدود به مقدار كم انجام می شود . در روش ارتقا داده شده از حد اقل غذای كمكی استفاده می شود كه می توان به جای آن در صورت امكان از غذای ارگانیك یا مواد افزودنی ارگانیك استفاده كرد . در همین زمان می توان با غنی سازی آب استخر با كودهای آلی تولید طبیعی غذا را تشدید كرده و از مصرف غذای كمكی خودداری كرد. میگو و سایر موجودات پرورش داده شده در استخر ( مثل ماهی ) ارگانیك هستند و با گواهی معتبر ارگانیك می توان آن ها را به بازار عرضه كرد .

در میگوی تولیدی به روش علمی گرفتن گواهی ارگانیك ساده نیست و نیاز به به مدت زمان بیش تری دارد . به این منظور باید منابع مربوط تولید ارگانیك غذای میگو را تامین كرد و روش های محدود كردن انرژی مصرفی و تعویض آب را له كار گرفت . در این بین پرورش دهندگان باید از روش كشت گسترده استفاده كرده و تراكم كشت را كاهش دهند . با استفاده ارز كودهای ارگانیك تولید غذای طبیعی در اسنخر را می توان نشدید كرد . در همین زمان تلاش های زیادی برای تامین مواد افزودنی ارگانیك در داخل كشور باید فراهم شود تا غذای آبزیان پرورشی را به روش ارگانیك تولید كرد . استفاده از آفت كش های شیمیایی ، داروها و سایر مواد شیمیایی باید متوقف شود. برای اطمینان از عدم آلودگی محیط اطراف استخر و كیفیت مناسب آب و خاك برای تولید میگوهایی سالم و بهداشتی باید مراقبت های لازم را انجام داد .

فرصتی برای همه

بسیاری از كشورهای در حال توسعه مانند هند از روش های كشت گسترده و شرایط نزدیك به ارگانیك اقدام به آبزی پروری می كنند . این روش با حداقل اصلاح ، صلاحیت دریافت گواهی ارگانیك از موسسه های معتبر را دارند . این گواهی درآمدهای ارزی حاصل از صادرات محصولات پرورشی ارگانیك را تسهیل می كند . اندونزی ، ویتنام و تایلند مثال هایی از این كشورها هستند كه به طور موفقیت آمیزی میگوی ببری سیاه ارگانیك را برای صادرات تولید كرده اند. موفقیت های به دست آمده توسط این كشورها موجب رقابت كردن سایر كشورهای در حال توسعه به خصوص در منطقه ی آسیا- اقیانوسیه می شود .

منبع:غلامرضا شویك لو / كارشناس اداره ی كل تكثیر و پرورش میگو و سایر آبزیان

پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران

ماهیان نه چشمی

بیماریهای ماهیان آکواریومی

بيماريهاي ماهيان آكواريومي

________________________________________

به طور کلي در مقايسه با طبيعت ، محيط آکواريوم از نظر ابتلا به بيماريها داراي مزايا و معايبي به شرح زير مي باشد :

مزايا :

1- کنترل بيماريها به مراتب در آکواريومها آسانتر است .

2- مصرف داروهاي شيميايي عملي و اقتصادي است .

3- شناسايي و قرنطينه ماهي بيمار آسانتر است .

4- چرخه زندگي انگلها محدود است .

معايب :

1- سرعت بيمار شدن ماهي ها و همه گيرِي آنها بيشتر است .

2- ايجاد شرايط نامساعد و در نتيجه آماده شدن ماهي ها براي ابتلاء به بيماري بيشتر است.

3- امکان آلوده شدن ماهي هاي مقاوم به برخي از بيماريها که در طبيعت معمولا به آن آلوده نمي شوند، بيشتر است .

4- در شرايط نامساعد ، ماهي امکان فرار از محيط ناسالم را ندارد.

خوشبختانه مقدار و انواع بيماريهايي که ماهيهای آکواريومي را تهديد مي نمايند ، بمراتب از عوامل بيماريزاي موجود در طبيعت کمتر است .علت اصلي آن دور بودن آکواريوم از منابع بيماري زا ، و به خصوص نامساعد بودن شرايط داخلي آن براي رشد ونمو عوامل بيماري زا در مقايسه با محيط طبيعي مي باشد .بنابراين اگر کنترل محيط آکواريوم به روش صحيح انجام گيرد ، ماهي هاي داخل آن ممکن است هرگز بيمار نشوند .

نحوه شناسايِي ماهيهای بيمار :

به طور کلي رفتار و وضع ظاهري ماهي بيمار از ماهي هاي سالم متمايز است ، بنابراين به آساني مي توان در يک آکواريوم بين تعدادی ماهي ، يک يا چند ماهي بيمار را شناسايي نمود .عوامل ظاهري عمده اي که در تشخيص و شناسايي ماهي بيمار موثر هستند عبارتند از :

1- بي حال شدن ماهي

2- فرار نکردن در اثر تحريک يا ترساندن

3- شناي غير طبيعي

4- جداشدن از ساير ماهي ها و کناره گيرِي کردن از آنها

5- ماليدن بدن به ديواره ها يا کف

6- ماندن در سطح آب

7- بازنگه داشتن دهان

8- سريع شدن تنفس و افزايش تعداد آن در دقيقه

9- پرِيدن از آب

10- کم رنگ شدن سطح بدن

11- خونريزي جلدي

12- سخت شدن يا پاره شدن باله ها

13- تا خوردن باله ها

14- ظهور لکه هاي سفيديا قرمز بر روي بدن

15- پيدا شدن لکه هاي ابر مانند بر روِي بدن

16- امساک يا غير طبيعي بودن تغذيه

هر ماهي بيمار ممکن است يک يا چند عامل از عوامل مذکور را نشان دهد .در هر صورت بلافاصله پس از ظهور علائم بايد در اسرع وقت نسبت به شناسايي و کنترل عامل بيماري زا اقدام نمود ، در غير اين صورت ممکن است ماهي ها در وضعي قرار گيرند که کنترل يا مداواي آنها امکان پذير نباشد .

عوامل بيماري زا در ماهيهای آکواريومي

به طور کلي عوامل بيماري زا در ماهي هاي آکواريومي را مي توان به شش دسته تقسيم نمود :

1- بيماري هاي حاصله از نامساعد بودن عوامل محيط زيست

2- بيماري هاي حاصل از بدي تغذيه

3- بيماري هاي وِيروسي و باکتريايي ( ميکروبي )

4- بيماري هاي حاصل از انگلهاي خارجي و داخلي

5- بيماري هاي در اثر ضربه ، خراش و غيره ( مکانيکي )

6- بيماريهاي حاصل در اثر عوامل ناشناخته

جلوگيري از آلوده و بيمار شدن ماهيها

در نگهداري ماهي هاي آکواريومي بايد توجه داشت که همواره جلوگيري از آلوده و بيمار شدن ماهي ها بمراتب عملي تر ، آسانترو مهمتر از کنترل و معالجه بيماري ها مي باشد .بنابراين حداکثر کوشش بايد به عمل آيد تا محيطي خوب و مناسب براي ماهي ها ايجاد گردد .براِي اين منظور عوامل زير بايد به بهترين وجه مورد توجه قرار گيرند :

1- اکسيژن کافي

2- درجه حرارت مناسب

3- نور کافي

4- Phمناسب

5- نبودن هر گونه فلز بدون روکش در داخل آکواريوم

6- از بين بردن کلر آب قبل از افزودن به آکواريوم

7- گياه کافي در آکواريوم

8- تغذيه صحيح از نظر نوع غذا ، نحوه و تعداد تغذيه در روز

خوشبختانه تعداد عوامل بيماريزا در ماهي ها آکواريومي بسيار محدود مي باشند اگرچه تشخيص اکثر بيماري ها تخصصي بوده و اکثراً توسط افراد عادي عملي نمي باشد .

بیماریهای عفونی ،باکتریایی ،ویروسی

بيماريهاي عفوني، باكتريايي و ويروسي   

________________________________________

همانطوري كه مي دانيد اين دسته از بيماريها داراي شاخه ها و ابعاد وسيعي هستند. سعي شده است، در اين قسمت به بيماريهايي كه بيشتر در آكواريوم رايج هستند و براي اكثر اكواريوم داران مشكل ايجاد كرده است پرداخته مي شود.

الف ـ بيماريهاي برانشي يا آبششي

بيماري برانشي كه معمولا بصورت برگشتن برانش از حالت عادي است و گاهي هم در زير برانش خونريزي مشاهده مي شود و برانش كاملا باز و قرمز و از حالت عادي خارج است در بين ماهيها ظاهر مي شود و همه گير است. اين بيماري بوسيله نوعي باكتري ايجاد مي شود كه معروف به قارچ آبشش است. در طول مراحل اوليه بيماري معمولا ماهيها علائمي را از خود نشان مي دهند. براي پي بردن به اينكه آيا ماهيها مبتلاء به اين بيماري شده اند يا خير احتياج به دقت و توجه به رفتار و حركات ماهي خواهد داشت كه بايد با دقت و توجه به اين قبيل ناراحتيها پي به وجود اين بيماري در بين ماهيها برده شود. زيرا طریقه شنا کردن ماهی بيمار تغيير مي كند و با سرعت به سطح اب مي آيد و بعد بي حس و آرام مي شود و در مراحل اوليه ماهي كاملا بي اشتها مي شود و ميل به غذا ندارد. اگر دراين مرحله آبششهاي ماهي را بررسي كنيد، خواهيد ديد كه آبششها متورم شده است كه در نتيجه بتدريج صفحات آبششي بهم چسبيده و سيخ سيخ گشته و رنگ آن پريده مي شود.

ماهيهاي بيمار به مرور زمان داراي آبششهاي كاملا باز مي شوند.

هرچه پیش مي رود بيماري شديدتر مي شود. بطوريكه تشكيلات كركي پنبه ايي مانند در دنبال و روي سرپوشهاي آبششي ظاهر مي شود. و اين تغييرات شديد ايجاد شده در آبششها تنفس ماهيها را مختل مي سازد و آنها بسختي قادرند تنفس كنند. و باعث مي شود به سطح آب بيايند و چنين تصور مي شود كه اكسيژن محلول درآب كم شده است و ماهيها شديدا دچار مشكل هستند و در خاتمه و ادامه روند و رشد اين بيماري تلفات ماهيها را همراه خواهد داشت.

طريقه پيشگيري از بروز و ايجاد بيماري آبششي يا برانشي

جلوگيري از ورود آلودگيهاي باكتريايي به آكواريوم تنها راه علاج است.

بهتر است هر وسيله اي كه وارد آكواريوم مي شود فاقد هر گونه آلودگي باشد.

انواع غذاهاي زنده كه از طبيعت صيد مي شوند و بدون توجه به آلودگي آنها و قبل از آنكه ضد عفوني شوند در اختيار ماهيها قرار مي گيرند. يكي از راههاي ورود باكتريها به آكواريوم مي باشد. همواره بايستي شرايط آب آكواريوم كاملا بهداشتي و تميز باشد و اكسيژن محلول درآب آكواريوم به حد كافي وجود داشته باشد. در صورت مشاهده آلودگي آب و يا كدر شدن بايد سريعا نسبت به تعويض آب آكواريوم اقدام شود. در مرحله اوليه براي پيشگيري مي توانيد چند روز از كپسول يا قرص كلرآمفنيكل به ازاي هر 10 ليتر آّب 250 ميلي گرم از كلرآمفنيكل را به آكواريوم اضافه كنيد و بعد از يك هفته قسمتی از آب را تعویض کنید مشكل كاملا برطرف خواهد شد.

طريقه درمان بيماري آبششي يا برانشي

مقداري آب را در داخل ظرف مناسب ميريزيم و به ازاي هر 10 ليتر آب 500 ميلي گرم كلر آمفنيكل به آن اضافه مي كنيم و ماهيها را بمدت 24 ساعت در اين محلول حمام مي دهيم چنانچه در اين مدت آب بيش از حد كدر شد بايستي قسمتي از آن را عوض كنيد و دوباره دارو اضافه كنيد. اكسيژن و دماي آب هم كنترل شود. بعد از تمام شدن حمام ماهيها، بايد آنها را به آكواريوم تميز و آماده انتقال دهيم در اينصورت بيماري كاملا درمان شده است.

چنانچه بيماري پيشرفت كرده باشد و بصورت حاد در آمده باشد بهتر است بمدت يك هفته و هر روز در دو نوبت همراه غذاي ماهيها به ازاي هر 100 گرم غذا يك كپسول 500 ميلي گرم كلرآمفنيكل را مخلوط كنيد و به ماهيها بخورانيد. تا درمان كامل صورت بپذيرد. در اين شيوه دقت كنيد تمام نكات بهداشتي و اصول صحيح نكهداري و زنجيره مراقبتهاي ويژه آكواريوم بايد رعايت كامل شود. البته دوز داروی مورد استفاده به سایز ماهی هم بستگی خواهد داشت .

ب ـ بيماري استسقاء يا آب آوردگي شکم و بدن ماهي

اين بيماري ماهيها را در سنين مختلف آلوده و مبتلا مي سازد و همه گيري بسيار شديدي دارد. معمولا علت آن وارد كردن ماهي آلوده مي باشد.

اولين نشانه ای كه در ماهي ظاهر مي شودخونريزي در پوست و عضلات و اندامهاي داخلي است و سپس چون روده ها و صفاق در داخل بدن متورم مي شوند بنظر مي رسد كه شكم ماهي بزرگ شده است و معمولا فلسهاي ماهي هم برمي گردد. كه با علائم استسقاء توأم مي شود. شيوه پيشگيري و درمان مشابه بيماري برگشتن برانشي است كه در قسمت قبل توضيح داده شد. ضمنا به جز كلرآمفنيكل از انواع آنتي بيوتيكهاي ديگر هم براي درمان مي توانيد استفاده كنيد.

ج ـ بيماري دم خوره يا پوسيدگي باله ها

نوعي ميكروب باعث ريختن باله ها و فاسد شدن آنها مي شود و در اين بيماري باله هاي شنا و دمي ماهيها دچار تغييرات مي شوند و گاهي هم از بين مي روند.

در مرحله اوليه خط سفيد كم و بيش واضح در طول لبه هاي خارجي باله شنا ظاهر مي شود و تدريجا به سمت قاعده آن پيش مي رود و كم كم قسمتهايي از لبه خارجي باله شنا را از بين مي برد و شعاعهاي آن لخت مي شود و در آخر خود آنها كه از نوعي ميكروب تشكيل شده اند از بين مي روند. و در انتها زخمي روي بدن ماهي باقي مي گذارند كه در مرحله بعد اين محل مورد هجوم اجرام ريزبيني ديگر مانند قارچها قرار مي گيرند و تا سر حد مرگ ماهي پيش مي روند.

علت بروز ميكروب كه باعث گنديدگي باله ها مي شود، در شرايط غير بهداشتي آكواريوم و يا ضعيف بودن ماهيها سريعتر ظاهر مي شود. بنا بر اين اگر شرايط آكواريوم مرتب باشد، در مرحله اوليه خيلي سريع اين بيماري را مي توانيد ريشه كن كنيد. در غير اينصورت در مراحل بعدي براي مقابله با اين بيماري، بايد علاوه بر ايجاد يك شرايط كاملا بهداشتي و يا داشتن يك رژيم غذايي مناسب بايد از روش درمان كه ذكر مي شود استفاده كنيد.

خوشبختانه بعد از برطرف شدن بيماري باله ها شروع به رشد مي كنند و شكل ماهي به حالت اول برمي گردد.

طريقه پيشگيري از بروز بيماري دم خوره يا پوسيدگي باله ها

براي پيشگيري از بروز بيماري دم خوره بايد در مرحله اول از ورود ماهيها ي آلوده به آكواريوم جلوگيري بعمل آوريد. چنانچه ماهي جديدي را مي خواهيد وارد آكواريوم نمائيد به لب باله هاي او نگاه كنيد چنانچه هاله ايي سفيد رنگ روي ‌آن قرار دارد بايد قرنطينه كنيد و آنرا جداگانه معالجه كنيد و پس از آنكه به سلامت او اطمينان پيدا كرديد وارد آكواريوم نمائيد. اين بيماري واگيردار است و خيلي زود در بين ماهيها شايع خواهد شد و اگر دقت و سرعت نداشته باشيد در كمتر از سه روز تمام ماهيهاي شما به اين بيماري مبتلا مي شوند و بعد از آن تلفات شروع خواهد شد و همچنان پيشروي ادامه خواهد يافت تا اينكه هيچ ماهي زنده نخواهند ماند. هر ماهي سالم ديگري هم در اين محيط قرار دهيد به سرنوشت ماهيهاي تلف شده دچار خواهد شد و انتشار اين بيماري بيشتر از طريقه جابجايي ماهي آلوده صورت مي گيرد. چنانچه شرايط آب آكواريوم همواره با دقت بررسي شود و نكات بهداشتي و اكسيژن آب همواره مورد توجه قرار بگيرد اين بيماري خيلي دير ظاهر مي شود.

در واقع براي پيشگيري علاوه بر كنترل و رعايت زنجيره هاي مراقبتهاي ويژه بايد در هفته يكبار قسمتي از آب آكواريوم تعويض شود. و بعد از تعويض آب به ازاي هر 150 ليتر آب آكواريوم يك عدد كپسول آموكسي سيلين 500 ميلي گرم اضافه نمود و براي هر 50 ليتر آب آكواريوم يك قاشق غذا خوري نمك اضافه شود. پس از اطمينان كامل از برطرف شدن ميكروب بيماري دم خوره قسمتي از آب را تعويض كنيد. و همه چيز را بحالت عادي و مرتب و منظم برگردانيد.

طريقه درمان بيماري دم خوره يا پوسيدگي باله ها

روش اول: مي توانيد يك كپسول آموكسي سيلين500 ميلي گرمي را با 50 گرم غذا مخلوط كنيد و به مدت 9 روز در هر روز دو نوبت به ماهيها بخورانيد.

روش دوم : مي توانيد يك كپسول آموكسي سيلين 500 ميلي گرم را به ازاي هر 150 ليتر آب آكواريوم در هر 8 ساعت يكبار به آكواريوم وارد كنيد. و سه روز متوالي تكرار كنيد. بعد از اتمام و خوب شدن بيماري نصف آب آكواريوم را تعويض كنيد. بعد از آن ماهيها رو به سلامت مي روند و باله هايشان مجددا شروع به رشد مي كند. براي جلوگيري از رشد احتمالي قارچها بر روي زخمها و محلهاي عفونت بهتر است به ازاي هر 30 ليتر آب آكواريوم يك قاشق غذا خوري نمك اضافه كنيد و مقداري داروي ضد قارچ به آب آكواريوم اضافه كنيد و تمام شرايط آكواريوم را با دقت كنترل كنيد و بررسي كنيد و نكات بهداشتي و بخصوص وضعيت اكسيژن آب آكواريوم را همواره مورد توجه قرار دهيد.

ph آکواریوم

: PH آكواريوم   

________________________________________

ثابت نگه داشتن و افزايش ph

یکی از مشکلات عمومی و اصلی آکواریوم داران نگهداری و حفظ Ph در یک میزان ثابت است. خیلی از افراد متوجه اهمیت نقش Ph و فاکتورهایی که بر روی آن تأثیر می گذارند، نیستند. زمانیکه Ph را در نظر می گیریم، بیشتر از اینکه هدف خود را، حفظ کردن یک Ph ثابت فرض کنیم، باید سعی کنیم هدف ما متعادل نگاه داشتن آن باشد. اگر چه ممکن است Ph7 بهترین و مطلوبترین Ph برای ماهیان باشد ولی در هر مقداری بین 6/6 و 8/7 ماهی ها می توانند به زندگی عادی خود ادامه بدهند. ما به عنوان آکواریوم دار باید از اتفاقاتی که موجب تغییرات ناگهانی Ph می شود، جلوگیری نماییم.

خاصیت تغییر پذیری Ph آب می تواند بوسیله ظرفیت بافرینگ شناخته شود. شما می توانید ظرفیت سیستم بافرینگ خود را با اندازه گیری میزان سختی آب بدست آورید. میزان سختی بین 4-6 یا کمی بالاتر معمولا برای نگه داشتن سیستم بافری و به تبع آن نگهداری یک Ph ثابت کافی می باشد. وقتی که سختی آب آکواریوم شما زیر 4 باشد، به این معنی است که سیستم بافرینگ کافی نیست و احتمال سقوط Ph وجود دارد. وقتی که میزان Ph بالاست سختی آب را بین 6 تا 12 فرض می کنیم. اکثر آکواریوم داران میزان کربنات را برای تنظیم درجه سختی انتخاب می کنند که میزان کربنات کلسیم در آب می باشد. این تست همچنین برای نگهداری و تنظیم یک سیستم بافری مناسب، مؤثر است که برای آن اندازه گیری یکی از مقادیر سختی کل و یا سختی کربنات لازم است، ولی اینکه هر دو را مستقلاً اندازه گیری کنیم نیاز نیست. خوشبختانه آکواریوم شما معمولاً دارای منبعی طبیعی از کانی های نامحلولی است که یک سیستم بافری تشکیل می دهند و Ph را در حد مطلوب حفظ می کنند. تمام این کانی های نامحلول روی هم سختی تام آب آکواریوم شما را می سازند. شما نیاز دارید که تست سختی تام را انجام دهید. دانستن این که Ph آب آکواریوم شما در حد مناسب است نمی تواند گویای موفقیت کامل باشد. تنها با انجام تست سختی تام است که می توانید پیش بینی کنید Ph بعد از آنکه تنظیم شد در همان حد باقی خواهد ماند یا خیر. این مسئله ناشی از چرخه های بیولوژیکی طبیعی است که در آکواریوم شما روی می دهند. مانند تنفس ماهی ها و ضایعات و کثیفی های معلق و ته نشین شده که نتیجه آن خنثی شدن یون بیکربنات ساخته شده بوسیله سیستم بافرینگ است. آکواریوم داران بوسیله تعویض های مکرر و منظم آب آکواریوم و نگهداری های روتین، مثلاً تعویض و سرويس فیلتر و تمیز کردن تصفیه زیر شنی، این نقصان را جبران می کنند و بدینوسیله به سختی آب می افزایند.در اینجا بطور خلاصه توضیح می دهیم که چرا هر یک از این نگهداری های روتین آکواریوم، برای پایدار نگهداشتن Ph لازم هستند. باید بدانید هر کجا که در آکواریوم شما ذرات زائد انباشته می شوند، تولید تجمعی از فرآورده های فسفاتی می کنند. تجمع مواد زائد بر روی بستر ماسه ای و فیلتر شما میزان فسفات را در آکواریوم افزایش می دهد. یونهای فسفات آزاد می توانند با مواد بافری کلسیمی پیوند تشکیل داده و موجبات ته نشین شدن کلسیم را در آکواریوم فراهم کنند. به این شکل توانایی تنظیم و تعادل Ph کاهش می یابد. به همین دلیل است که تمیز نگهداشتن فیلتر، بستر، فضای زیر ماسه ها و تعویض های مکرر قسمتی از آب، بسیار با اهمیت می باشد. بعلاوه آب شیر محتوی یونهای بافری می باشد و شما می توانید با تعویض مکرر بخشی از آب به جایگزینی این یونهای بافری از دست رفته کمک کنید. این مسئله در مورد تمام آکواریوم ها اهمیت دارد چرا که تنفس ماهی ها و ذرات زائد انباشته شده به تنهایی می توانند سبب کاهش توانایی سیستم بافری در تنظیم Ph شوند. حال سؤالی که مطرح می شود این است که اگر ماهیی که قصد نگهداری از آن را داریم نیاز به یک Ph مخصوصی داشت چه کاری باید انجام دهیم. اگر Ph آبی که ماهی شما آن را ترجیح می دهد نزدیک به Ph طبیعی آب موجود در آکواریوم شما است، توصیه می شود که تغییری در آن اعمال نکنید. در غیر اینصورت، یعنی اگر Ph طبیعی آب آکواریم شما از Ph مورد نیاز ماهیی که قصد نگهداری از آن را دارید زیاد فاصله دارد، کارهایی هست که باید انجام دهید. اجازه بدهید با روش افزایش سطح Ph شروع کنیم. امروزه تعداد زیادی افزایش دهنده Ph در فروشگاه ها وجود دارد. همچنین نیاز به محصولی دارید که بتوانید با آن توان سیستم بافری آکواریوم خود را بالا ببرید. برای نگهداری Ph در یک مقیاس بالا، به شما استفاده از یک بستر بافری مثل مرجان های خرد شده را پیشنهاد می کنم. شما می توانید این مرجانهای خرد شده را به آکواریوم کنونی خود اضافه نمایید. من خودم مرجانهای خرد شده را داخل یک کیسه توری قرار داده و آنرا زیر بستر آکواریوم جای داده ام. برای اینکه Ph آکواریوم خود را در حدود 6/7 حفظ کنید، به ازای هر 40 لیتر آب نیاز به 1 کیلوگرم مرجان خرد شده دارید. برخی از آکواریوم داران، این کیسه محتوی مرجان های خرد شده را مانند یک لایه در سیستم فیلترینگ خود قرار می دهند. این متد به شما اجازه استفاده از مرجان های خرد شده درشت تر را نمی دهد. اما اگر شما در حد کمی نیازمند تعدیل و سازگاری در سیستم بافری خود هستید این روش می تواند مؤثر باشد. اگر ترجیح می دهید که از مرجانهای خرد شده استفاده نکنید، پودرهای زیاد دیگری در بازار وجود دارد که عمل افزایش سختی آب یا خاصیت قلیایت آنرا انجام می دهند. شما به راحتی توانید این پودرها را طبق دستورالعمل آن به آکواریوم خود بیافزایید. البته این متدها گرایش به ایجاد تغییرات شدید در سختی آب دارند که اگر در تنظیم سختی و Ph ورزیده و با تجربه نباشید، ممکن است خطرناک باشند. بی خطرترین متد همان استفاده از مرجان های خرد شده می باشد.پس از اینکه توانایی بافرینگ آکواریوم خود را تقویت نمودید، می توانید Ph آب را در درجه دلخواه تنظیم کرده و به آکواریوم بیافزایید. محصولات زیادی در فروشگاه ها موجود است که اینکار را انجام می دهند. اغلب اوقات آبی که برای آکواریوم استفاده می کنید به طور طبیعی دارای Ph بالایی است و شما فقط نیازدارید که با اضافه کردن مرجانهای خرد شده به تقویت سیستم بافری خود کمک نمایید تا بتوانید Ph را در همین سطح بالا حفظ و نگهداری کنید.

كاهش ph

اما پایین آوردن Ph کاری سخت تر است. اگر فکر می کنید که می توانید براحتی با اضافه کردن مواد کاهش دهنده Ph سطح آنرا پایین بیاورید کاملاً در اشتباه هستید، چرا که سیستم بافری شما بسادگی و بسرعت میزان آنرا به همان مقدار طبیعی خود افزایش خواهد داد. در واقع شما باید یونهای بافری را از آب آکواریوم خود جدا کنید، به این شکل می توانید Ph آب را نیز پایین بیاورید. بهترین راه برای انجام این کار اینست که یک دستگاه پالاینده آب ( دستگاهی که آب را سبک می کند ) تهیه کنید. این دستگاه آب شیر را بوسیله یونهای رزین که در خود دارد فیلتر می کند. آبی که حاصل می شود عاری از نمک و کانی های دیگر است و در واقع آبی است سبک و با سختی صفر.

نحوه کار دستگاه :

درکارگاه های پرورش ماهی معمولاً از این دستگاه برای کاهش سختی آب و در واقع بدست آوردن آبی با سختی صفر ( آب سبک ) استفاده می کنند. این وسیله که داخل آن ماده شیمیایی بنام رزین یا صمغ شیمیایی است املاح اضافی آب را بخود گرفته و آب سبک و صفر درست می کند. قیمت این دستگاه گران است ولی چون مکانیسم ساده ای دارد می توان نمونه دست ساز آن را ساخت.

استفاده از این دستگاه بهترین روش برای پالایش آب و در نهایت بدست آوردن آبی است که مخصوص استفاده در آکواریوم می باشد. همانطور که گفته شد بدون داشتن یک آب پالایش شده نیز می توانید Ph آب را با مواد مخصوص اینکار کاهش دهید، ولی این تنظیم فقط یک یا نهایتاً دو روز پایدار خواهد ماند و بزودی دوباره به میزان اولیه خود بازخواهد گشت. ضمن اینکه این پایین آمدن و بالا رفتن مجدد Ph، خطرناک تر و بدتر ازph نامناسبی است که شما از ابتدا داشتید. این را هم باید اضافه کنم که برخی از آکواریوم داران برای بدست آوردن آبی با سختی کم، از زغال سنگ استفاده می کنند. با قرار دادن زغال سنگ در فیل تر تصفیه کننده آب و یا قرار دادن یک لایه از آن در زیر بستر آکواریوم می توانید سختی آب خود را کاهش دهید. این تکنیک نیز می تواند بخوبی مؤثر باشد ولی دارای پیچیدگی بیشتری است و کمتر قابل پیش بینی می باشد و احتمالاً بهتر است که آکواریوم داران کم تجربه از آن دوری نمایند .

تهیه غذا دهی ماهیان آکواریومی

تهيه غذا و نحوه غذا دهي ماهيان آكواريومي

________________________________________

قبل از شروع اين قسمت به خاطر داشته باشيد :

1- كه تغذيه بيش از اندازه در يك آكواريوم آب شور برابر با از دست دادن كيفيت استاندارد آب است بنابراين بيش از حد به غذا دهي اصرار نورزيد .

2- صرفا" تغذيه با گياه حتي براي گونه هاي گياه خوار به تنهائي موجب از دست دادن برخي از ويتامينها در گونه مورد نگهداري مي شود لذا حتما" بايد در كنار آن از موارد ديگري كه به آن تمايل بيشتري دارند هم استفاده شود .

3- بعد از غذا دهي حتما كار سيفون كشي را انجام داده و غذاهاي مصرف نشده را خارج نمائيد .

4- در صورت عدم تمايل يكي از گونه ها به رژيم مورد استفاده ، نوع و يا روش تغذيه را عوض نموده و نهايتا" از تغذيه نا اميد نشويد و به خاطر داشته باشيد ماهيهاي آب شور به تغذيه مصنوعي با روشهاي زير بدليل زندگي در طبيعت آزاد و وحشي آشنائي ندارند .

5- نوع رژيم غذائي بستگي به گونه هاي مورد نگهداري دارد لذا قبل از اقدام به تهيه ماهي براي نگهداري حتما" از منابع در دسترس در خصوص خلق و خو ، دماي مورد نياز ، ph مورد نياز ،‌ dgh مورد نياز و نوع تغذيه تحقيق كافي بعمل آوريد .

بطور كلي ميتوان تغذيه گونه هاي مختلف را در سه دسته گياه خوار ـ‌ گوشت خوار و همه چيز خوار طبقه بندي نمود .

(( گونه هاي گياه خوار ))

براي تغذيه گونه هاي گياه خوار عمدتا" جلبك فرآوري شده ، كاهو و اسفناج مورد مصرف قرار مي گيرد .

همانطور كه قبلا" هم گفته شد براي فراوري جلبك سبز مناسب ، ابتدا چندين صخره مرجاني تهيه و به تناوب صخره استريل شده را با استفاده از نور لامپ هالوژن و به فاصله حدود 25 – 20 سانتي متر نوردهي نمائيد پس از تشكيل جلبكها تا زماني كه رنگ آنها سبز روشن است مناسب براي استفاده مي باشند و چنانچه رنگ آن به قهوه اي گرائيد قابل استفاده نمي باشد . صخره جلبك زده را جهت تغذيه درون آكواريوم قراردهيد . مي توانيد به جاي استفاده از لامپ از نور خورشيد هم استفاده كنيد كه در اين صورت مراقبت بيشتري لازم خواهد بود .

(( گونه هاي گوشت خوار ))

بسته به تعداد گونه مورد نگهداري مقداري :

ـ دل پاك كرده گوسفند يا مرغ ، پخته شده به مدت 20 دقيقه با مقدار كمي نمك ( 3واحد )

ـ ميگوي پاك كرده پخته شده به مدت 20 دقيقه با مقدار كمي نمك ( 1 واحد )

ـ ماهي كيلكاي دو نيم شده ( 2 واحد )

ـ برگ كاهوي شسته شده ( 2 واحد )

ـ كف درياي آسياب شده ( 5/0 واحد )

ـ آرتمياي خشك بسته بندي ( 1 واحد )

ـ كرم خوني خشك بسته بندي ( 5/0 واحد ) . توجه داشته باشيد در صورت استفاده بيش از حد از اين واحد ماهي دچار يبوست خواهد شد .

ـ پولك و غذاهاي تقويتي ماهيهاي آب شور تهيه شده از فروشگاه ( 1 واحد )

تهيه و سپس به تناوب مواد تهيه شده را با دستگاه يك دو سه آسياب نموده تا حدي كه كاملا" ريز شده و حالتي چسبنده پيدا نمايد سپس با قراردادن در كيسه فريزر و كوبيدن آن تخته هائي را بدست آوريد كه بتوانيد با خط كش آنها را به قطعات مساوي تقسيم كنيد . سپس آنها را درون فريزر قراردهيد تا منجمد شوند و براي هر بار تغذيه قطعهاي را جدا نموده و استفاده نمائيد .

بهتر است قطعه اي را كه هر بار مورد استفاده قرار مي دهيد يك مرتبه درون آب نياندازيد و به مرور قطعات كوچكتري را از آن جدا نموده و ماهي ها را تغذيه نمائيد تا با اين كار هم از آلوده شدن آب جلوگيري نموده و هم در حين غذا دهي ميزان اشتهاي ماهي ها را بسنجيد . زيرا همانطور كه ميدانيد ماهي بيمار اشتهاي كمتري به خوردن غذا نشان مي دهد .

(( گونه هاي همه چيز خوار ))

براي اين گونه ها مي توانيد از همه رژيمهاي غذائي استفاده كنيد .

براي تغذيه همه گونه ها مي توانيد از موارد ديگري هم كه ذيلا" گفته مي شود استفاده كنيد .

1- آرتميا :

آرتميا نوعي سخت پوست كوچك است كه بطور طبيعي در آبهاي شور مثل درياچه اروميه زيست مي كند . اين همان جانداري است كه به تغذيه فلامينگو ها رسيده و باعث قرمز شدن پرهاي آنها مي شود . بنابراين علاوه بر آن كه براي ماهي هاي آب شور يك تغذيه زنده به شمار مي رود به شادابي و درخشاني رنگهاي آنها نيز كمك شاياني مي نمايد به نحوي كه پس از چند بار تغذيه اين موضوع در گونه هاي مورد نگهداري كاملا" مشهود خواهد شد .

آرتمیا يا همان ميگوي آب شور يكي از بهترين و مقويترين منابع غذائي است كه ميتواند كمك بسيار زيادي به رشد بچه ماهي و همچنين لاروها بنمايد .

آرتميا دربازار به صورت تخم يافت ميشود و مي توانيد از مغازه هاي ماهي فروشي و آكواريومي ها آنرا تهيه كنيد تخم اين موجود بسيار ريز است و تا چند سال ميتوانيد از تخم ها نگه داري كنيد به شرطي كه دور از رطوبت باشد.

نحوه تهيه آرتمیا :

ابتدا بايد تخم آرتمیا را از فروشگاه تهيه نمائيد.بعد از خريد تخمها به يك سري وسايل نياز داريد شامل يك متر شلنگ ، يك پمپ آكواريوم ، يك بطري یک و نیم ليتري يا همان بطري نوشابه خانواده و يك لامپ كوچك .

ابتدا بطري را برداشته و كف آنرا بطور كامل ببريد . نيازي به باز كردن درب بطري نيست .

درب بطري را محكم ببنديد تا آب نشت نكند بعد حدود يك سانت از ته بطري را كه بريده ايد از قسمت بريده شده به سمت درب بطري دو سوراخ به موازات هم ايجاد نمائيد و با رد كردن يك نخ يا سيم مفتول از داخل آن دسته اي را بوجود آوريد . تا بتوانيد آن را از يك نقطه اويزان كنيد.

اكنون به ابي كه جوشيده شده و كمي هم گرم باشد نياز داريد . آب را داخل بطري به اندازه يك ليتر بريزيد و به اندازه يك قاشق غذا خوري به آن نمك اضافه كنيد گرمي آب به حل شدن بهتر نمك كمك مي كند حالا پمپ هوا را روشن كرده و شلنگ را تا انتها در بطري قرار دهيد . در اينجا كف بطري در اصل در بطري است اما چون تنگتر هست كمك مي كند كه همه تخمها به راحتي در آب پراكنده شوند بعد از قرار دادن شلنگ پمپ را روشن كنيد وفتي كه شلنگ كاملا در کف قرار بگيرد باعث حل شدن كامل نمك ميشود بعد از اينكه اب به درجه طبيعي رسيد و خنك شد تخم هاي ميگو را اضافه كنيد توجه داشته باشيد كه مقدار زيادي از تخمها را استفاده نکنيد چون اندازه انها كوچك است اما وفتي كه تبديل به نوزاد شوند تعداد بيشتري به نظر مي رسند و اگر چند روز از تولد آنها بگذرد پوستشان سخت شده و غذاي مناسبي به حساب نمي آيند پس تخمها را به اندازه بريزيد پمپ هوا بايد هميشه كار كند لامپ تهيه شده را در كنار ظرف روشن كنيد اين عمل به باز شدن تخمها سرعت مي بخشد .

بعد از گذشت 24 تا 36 ساعت مشاهده خواهيد كرد كه موجودات ريز شفافي در داخل آب شناور هستند كه همان آرتميا يا ميگوهاي آب شور شما هستند . براي تغذيه ماهي ها شما بايد آرتمیا را از آب شور جدا كنيد . از يك پارچه مناسب استفاده كنيد و در تغذيه لاروها و بچه ماهي ها احتياط كنيد .

آرتميا را در 4 وعده غذايي به ماهي ها بدهيد تا جواب بهتري از اين غذاي مقوي بگيريد .

2- كرم خوني :

كرمهاي خوني سرشار از پروتئين بوده و ماهيهاي آب شور هم اشتهاي بسيار زيادي به خوردن آنها نشان مي دهند . كرمهاي خوني منجمد بسته بندي شده داخلي و خارجي در فروشگاههاي آكواريوم يافت مي شود . تصور اينكه بسته هاي خارجي كه گرانقيمت تر هم هستند مناسب است تصوري غلط است زيرا معمولا" بسته هاي آنها بدليل بعد مسافت سياه رنگ شده كه اين موضوع ناشي از يخ زدن و وارفتن هاي ممتد مي باشد لذا توصيه مي شود در هرصورت حتما" ازبسته هائي استفاده نمائيد كه رنگ آن كاملا" قرمز باشد .

بدليل تمايل عموم گونه ها به خوردن آن و قيمت مناسب و پروتئين كافي رژيم غذائي بسيار مناسبي به شمار مي آيد ليكن از مصرف مداوم آن بايد خودداري كرد . حتما" دربين دفعات استفاده از رژيمهاي ديگر هم استفاده كنيد .

3- لارو سنجاقك :

در حاشيه رودخانه ها ميتوان آنرا تهيه نمود كه عليرغم بسيار مغزي بودن آن مشكلات خاص خود را هم خواهد داشت .