شايد ضربالمثل «تو همان چيزي هستي كه
ميخوري» به گوشتان خورده باشد. معني اين مثل اين است كه نوع غذايي كه هر
فرد ميخورد بر سلامتياش اثر ميگذارد و منظورش اين نيست كه هرچه بخوري
همان ميشوي! به عنوان مثال اگر گياه بخوري، گياه ميشوي اما يك نوع
حلزون دريايي اين قاعده را به هم زده است
.
اين جانور دريايي كه اليزيا چلورتيكا
(elysia chlorotica)
نام دارد، با
مكيدن لبههاي جلبكها تغذيه ميكند. جلبك مثل بقيه گياهان غذايش را با
كمك گرفتن از نور خورشيد تأمين ميكند
.
سيدني كي پيرس، زيستشناس و استاد دانشگاه فلوريداي جنوبي مشاهده اين
حلزون دريايي جلبك خوار را اخيراً در يك گردهمايي دانشمندان گزارش داده
است
.
پيرس ميگويد كه اين حلزون دريايي درست مثل گياهان ابزار تبديل نور خورشيد
به غذا را در اختيار دارد. به گفته پيرس حلزونهاي دريايي فقط خود جلبك را
نميدزدند بلكه آنها درواقع دستور ساخت كلروفيل را هم از آن ميدزدند.
به
عبارت ديگر آنها شروع ميكنند تا مثل غذايشان رفتار كنند. اين نقطه پيوند
يك گياه و يك جانور است. درواقع گياهان در داخل سلولهايشان ساختارهاي
ريزي به نام كلروپلاست دارند. كلروپلاستها، دياكسيدكربن و آب را با
استفاده از نور خورشيد و يك ماده شيميايي به نام كلروفيل به قند تبديل
ميكنند. فرايندي كه طي آن كلروپلاستها با استفاده از كلروفيل قند
ميسازند فتوسنتز ناميده ميشود. جلبكي كه به وسيله حلزون دريايي خورده
ميشود هم مثل گياهان از فرايند فتوسنتز استفاده ميكند تا غذا بسازد.
پس
از آن كه حلزون دريايي كشف شده به وسيله پيرس جلبك را ميخورد،
كلروپلاستهاي آن را جدا ميكند و به جاي هضم و دفع كلروپلاستها، آنها را
در داخل سلولهايش جذب ميكند. وقتي حلزون، كلروپلاست را در داخل
سلولهايش داشته باشد، ميتواند از فرايند فتوسنتز استفاده كند تا غذا
بسازد.
پيش از اين كه اين حلزونها كلروپلاستها را جذب سلولهايشان كنند
تا بتوانند غذا بسازند، ممكن است تا مدتها و چه بسا حتي حدود يك سال
بيغذا بمانند. تفاوت آنها با جانوران ديگر مثل مرجانها اين است كه
مرجانها سلولهاي حاوي كلروپلاست را در بدنشان ذخيره دارند و با استفاده
از آن مقداري از غذايشان را ميسازند
.
اينجا يك مشكل ديگر وجود دارد و آن اين است كه بالاخره كلروپلاستها در
طول فتوسنتزها، كلروفيلها را تمام ميكنند و به ذخيره تازهاي نياز
دارند. اين ذخيره كلروفيل از كجا تأمين ميشود؟ يك ايده اين است كه موقعي
كه جانوران كلروپلاستها را جذب ميكنند، همراه آنها ذخيره مادامالعمر
كلروفيل را هم جذب ميكنند. اما اين در مورد حلزون دريايي صادق نيست.
پيرس
و همكارانش فهميدهاند كه برخلاف جانوران ديگر، حلزونهاي دريايي خودشان
ميتوانند كلروفيل بسازند كه معنياش اين است كه آنها چيزي بيش از كلروفيل
از جلبك دزديدهاند
.
درواقع داخل بدن تقريباً همه سلولهاي زنده ژن وجود دارد. ژن حكم
دستورالعملي را دارد كه براساس آن موجود زنده ميتواند هرچه را كه به آن
نياز دارد بسازد. يك گياه هم ژنهايي دارد كه به عنوان مثال حاوي
راهنماهايي براي ساختن كلروفيل هستند. حلزون دريايياي كه پيرس كشف كرده
هم وقتي كلروفيل مورد نيازش تمام ميشود، مثل گياهان كلروفيل ميسازد
.
بنابراين حلزونهاي دريايي تنها كلروپلاستهاي جلبكها را نميبلعند بلكه
راهنماهاي ژني آنها را هم ميپذيرند. به بيان ديگر حلزونهاي دريايي هماني
ميشوند كه ميخورند
.