نگاهی به زندگی زنده یاد استاد دكتر سید مهدی صانعی

نگاهی به زندگی زنده یاد استاد دكتر سید مهدی صانعی

تقریر زندگینامه بزرگان فضل و معرفت كار آسانی نیست، زیرا به تسلط و جامعیتی نیاز دار د كه جز از راه تحقیق ژرف به دست نمی آید، بخصوص آنكه منابع و مآخذ مستند نیز بطور كام ل در دسترس نباشد. درباره شرح احوال استاد دكتر سید مهدی صانعی، بهترین و شاید تنها منب عی كه با كمال اطمینان می توان به آن مراجعه كرد، سرگذشت نامه ای كوتاه است كه خود ایشان به خامه گرم و روان و استوار خویش نگاشته اند كه در این جا گزیده ای از همان سرگذشت نامه را اقتباس و نقل می كنیم:

استاد دكتر سید مهدی صانعی در بهمن ماه سال1307 هجری شمسی در روستای مهر شهرستان سبزوا ر دیده به جهان گشود. دوران اولیه ابتدایی را در همان روستا گذراند و برای ادامه تحصیل راهی سبزوار شد و اد امه دوران ابتدایی و قسمتی از تحصیلات دبیرستانی را در آن شهر فرا گرفت. در سبزوار در پ ی تشویق پدر و علاقه خود به فراگیری زبان عربی و علوم دینی به مدرسه فخریه رفت و در آن جا كتاب "جامع المقدمات" را نزد مدرسان آن مدرسه آموخت. استاد سید مهدی صانعی، به قصد ادامه تحصیل در پاییز سال 1325 ش عازم مشهد شد و در مد رسه سلیمانخان حجره ای گرفت. برای فرا گرفتن ادبیات عرب، مدتی در حوزه درس محمدتقی ادیب نیشابوری حاضر شد. سپس به منظور آموختن فقه و اصول به حوزه درس استاد حاج میرزا احمد مدرس یزدی رفت و دو جلد " شرح لمعه" و قوانین" را نزد ایشان فرا گرفت. رسائل و مكاسب و قسمتی از كفایه را نزد حاج شیخ هاشم قزوینی قرائت كرد و قسمت دیگر كفایه را نزد آیةا... حاج میرزا حسین فقی ه سبزواری خواند. در مورد دروس معارف و كلام از محضر اساتیدی چون حاج شیخ مجتبی قزوینی و آقا میرزا جواد آقا تهرانی، استفاده كرد. پس از این دوران، دكتر صانعی برای تكمیل تحصیلات خود به نجف اشرف مهاجرت كرد و چند ماه در آن جا اقامت نمود، اما به دلیل اینكه آب و هوای آن جا با وضع مزاجی استاد سازگار نبود، ناچار به مشهد بازگشت. پس از بازگشت به مشهد، در حوزه درس فقه و اصول آیةا ... میلانی حضور یافت و از محضر این استاد بزرگ بهره های فراوان برد. استاد صانعی در سال 1334 ش به فكر تحصیلات دانشگاهی افتاد و در همان سال، پس از شركت د ر آزمون ورودی دانشكده الهیات دانشگاه تهران وارد آن دانشكده شد و در شهریور ماه 1337 با امتیاز بسیار خوب، موفق به دریافت گواهینامه لیسانس شد. در همان سال، به عن وان دبیر برای تدریس در دبیرستانهای مشهد به این شهر بازگشت. استاد سید مهدی صانعی، پس از مدتی فترت در آزمون دوره دكترا دانشكده الهیات دانشگاه تهر ان پذیرفته شد و برای ادامه تحصیل عازم تهران گردید و در سال1352 در رشته یاد شده فار غ التحصیل شد. دكتر سید مهدی صانعی در سال بعد،یعنی سال1353،در دانشكده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی استخدام شد و از آن پس به تدریس در این دانشكده پرداخت. طی سالهای 1370تا72 به ریاست دانشكده الهیات دانشگاه فردوسی منصو ب شد و در طول دوران مدیریت خود، در جهت ارتقای سطح كمی و كیفی امكانات دانشكده گام های مؤثری برداشت، چندین سال نیز به عنوان مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشكده انتخاب شد. در سال 1372، عازم فرصت مطالعاتی به كشور سوریه شد و در طی 6 ماه حضور در این كشور، مراودات علمی مؤثری با شخصیتهای دینی و فرهنگی و علمی این كشور داشت. استاد صانعی در سال 1382 از خدمت در دانشگاه بازنشسته شد، اما دانشگاه فردوسی مشهد با صدور حكم قراردادی این افتخار را به دست آورد تا نام استاد صانعی را باز هم در ف هرست استادان دانشكده الهیات و معارف اسلامی با مباهات حفظ كند. سرانجام این استاد فرهیخته در فروردین ماه 1384، مصادف با روز شهادت امام رضا(ع)، در حالی كه قلم در دست داشت و مشغول نوشتن مقاله ای بود پس از نوشتن این جمله:"خداوند مت عال فرمود..." برای همیشه قلم را بر زمین گذاشت و جان به جان آفرین تسلیم كرد. ضمن ارج گذاری به مقام علمی و فرهنگی و دینی استاد، برای روح آن استاد گرانقدر كه عم ر خویش را در راه تحصیل و تدریس علوم اسلامی مصروف كرد، رحمت و مغفرت الهی آرزو می كنیم . در خاتمه، به پاس قدردانی از زحمات استاد صانعی در راه تدریس و تألیف ونشر علوم و معار ف اسلامی، برخی از آثار ایشان را نام می بریم: 1. ترجمه و تحشیه "القواعد و الفوائد شهید اول" در دو جلد:این كتاب برنده جایزه در اولین جشنواره علمی،پژوهشی فردوسی شد. 2. "پژوهش در تعلیم و تربیت اسلامی":این كتاب نیز در دومین جشنواره علمی،پژوهشی فر دوسی موفق به كسب جایزه شد. 3. "انفال و آثار آن در اسلام" 4. "بهداشت روان در اسلام" 5. حدود سی مقاله علمی،پژوهشی كه برخی به زبان عربی و بقیه به زبان فارسی نگاشته ان د و در مجلات معتبر داخلی و خارجی چاپ شده كه به دلیل مجال اندك فقط برخی از آنها را ذكر می كنیم: حد البلوغ و الرشد فی الفقه الاسلامی(مجله دانشكده الهیات مشهد)؛ الحج فی القرآن (التقافته الاسلامیه)؛ علی در آغوش وحی(مجله دانشكده ادبیات)؛ ربا از نظر قانون اسلام(مشكوة)؛ بر رسی و نقد روش استنباط(یارنامه شكوه فقاهت)؛ احتكار از نظر فقه اسلامی(نشریه دانشكده الهیات) و...