المهذّب الخائف یکی از القاب و صفات حضرت مهدی (علیه السّلام) «المهذّب الخائف» است که بیان¬گر پاکی و ترس آن حضرت از خدای پیراسته است.
صفای روح و جان، قلب و اندیشه¬ای سالم و فروتنی در مقابل خداوند توانا از آرمان¬های بلند مردان برجسته است؛ تنها نخبگان عالم آفرینش¬اند که در عمل، مدّعی راستین چنین حقایقی هستند، اما توده¬ی مردم به آنان اقتدا کرده و گامی پیش نهاده و یا به آرزوی آن بسنده کرده¬اند.
آن زمان که قلب و جان انسان، بی آلایش از کفر و شرک گردید و انسان از غیر خدا چشم پوشید، عظمت و بزرگی حق تعالی در روح وی تجلّی کند و او خود را موجودی کوچک و ضعیف در پیشگاه خداوندی بس بزرگ و با عظمت دریابد. بدین جهت در مقابل او متواضعانه و با فروتنی هر چه تمام تر، به خاک افتد و صورت به خاک بندگی ساید و ترس و ادب به حق تعالی در سراسر وجودش جلوه نمایی خاصی دارد.
خدای دانا در قرآن کریم برخی مانند انبیا را به صفاتی که گفتیم ستوده و بر این اساس آنان را از میان تمام آفرینش برگزیده است؛ درباره¬ی حضرت ابراهیم (علیه السّلام) می فرماید:
«إذ جَاءَ رَبَّهُ بِقَلبٍ سَلِیم»1؛
[به خاطر بیاور] هنگامی را که با قلب سلیم به پیشگاه پرورگارش آمد.
حضرت ابراهیم (علیه السّلام)، قهرمان توحید، با قلبی سالم از هر گونه بیماری اخلاقی و اعتقادی و با روحی پاک، مأمور مبارزه با بت پرستان شد و در رستاخیز نیز با آن قلب خالص و خالی از شرک و آکنده از مهر خدا بر او وارد می¬شود.
قرآن کریم حضرت مریم (علیها السّلام) را این چنین می ستاید:
«إنَّ اللهَ اصطَفَاکِ وَ طَهَّرَّکِ وَ اصطَفَاکِ عَلی نِساءِ العَالَمِینَ»2.
خداوند سبحان مریم (علیها السّلام) را از هر گناه و آلودگی پاک کرده و بر این اساس او را بر تمام زنان عصر خود برتری داد و از میان آن ها برگزید. نبیّ اکرم، امیرالمؤمنین علی، فاطمه¬ی زهرا و فرزندان معصوم¬شان (علیهم السّلام) در میان تمام انبیا و اوصیا، این برگزیدگان آفرینش، در پاکی قلب و روان، زلالی نفس و اندیشه سرآمد بوده¬اند و چگونه چنین نباشد؟! قرآن کریم در مدح و تمجید آنان، نازل گشته، خداوند متعال خود خواسته که هیچ گونه پلیدی در وجود مقدس¬شان نباشد و آن ها را پاک و از هر گناه و اشتباهی مبرّا دانسته:
«یُرِیدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ أهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهِیراً»3.
ابو درداء گوید:
شبی از شب ها که تاریکی، دامان خود را گسترده بود، با امیرالمؤمنین، علی (علیه السّلام) در مدینه بودیم. حضرت کم کم از مردم فاصله گرفت و در میان نخلستان تاریک پنهان گشت. به جست و جوی او برآمدم. نوایی پر از سوز و گداز به گوشم رسید که با خدا دعا و نیایش می¬کرد و می گریست... پس از مدتی آوای علی (علیه السّلام) قطع شد. دیگر از او صدایی نمی¬آمد و حرکتی نمی کرد، با خود گفتم: از بیداری شب به خواب رفته، خواستم برای نماز صبح بیدارش کنم، دیدم مانند چوبی خشک افتاده است و هر قدر حرکتش دادم تکانی نخورد. دست و پایش را جمع کردم، جمع نشد، گفتم: «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ رَجِعُونَ4»؛سوگند به خدا! علی بن ابی طالب (علیه السّلام) دار فانی را وداع گفته است. نزد حضرت زهرا (علیها السّلام) آمدم و ماجرا را تعریف کردم. حضرت فرمودند: ای ابودرداء، سوگند به خدا! این حالتی است که از ترس خدا به او دست می دهد [و علی نمرده است. معلوم می شود که این حالت امیرالمؤمنین (علیه السّلام) سابقه پیشین داشته است].5
روز آدینه در زیارت عزیز زهرا (علیها السّلام)، مهدی منتظر (علیه السّلام) با این عنوان سلام می کنیم:
السلام علیک ایّها المهذّب الخائف6.
روح و روان، قلب و اندیشه، دامان و دل آن عزیز زهرا (علیها السّلام)، از هر آلودگی، پاک و پیراسته است و هم چون نیاکان نیکش رنگ شرک و ظلم به خود نگیرد. روح پاک و با صفایش هرگز دست خوش دگرگونی های زمانه نگشته و لحظه¬ای از محضر خدا روبرنتابد، قلب صاف و بی¬آلایشش لبریز از محبت و عظمت خداست.
خداوند متعال آن حضرت را با هر فضیلت و صفت نیکی آراسته و آیه¬ی تطهیر را در شأن و منزلت او نیز نازل فرموده است؛ در زیارت جامعه¬ی کبیره در مورد آن حضرت و نیاکان پاکش می خوانیم:
عصمکم الله من الزلل و آمنکم من الفتن و طهّرکم من الدنس و أذهب عنکم الرجس و طهّرکم تطهیرا؛
خدای متعال شما را از لغزش ها نگاه داشت و از گناهان و فتنه ها، بازداشت، دامان شما را از پلیدی دور و پاک و پاکیزه گرداند.7
خلق و خوی حضرت مهدی (علیه السّلام) نمایان گر خلق و خوی رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) است. شجاعت او، عدالت و زهد امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) را در خاطره¬ها زنده می¬کند. صفا و ایثارش خبر از فداکاری مادر مظلوم و شهیدش حضرت زهرا (علیها السّلام) می دهد. سخاوت و کرمش پرده از جود و بخشش امام حسن مجتبی (علیه السّلام) بر می دارد. اخلاص و گذشتش، صداقت جد مظلوم و شهیدش امام حسین (علیه السّلام) را به تصویر می¬کشد که تمام هستی خود را عاشقانه به خدای خویش تقدیم نمود. عبادت و ترس از خدایش، بندگی و گریه های امام سجاد (علیه السّلام) را به نمایش می گذارد. گزیده گویم، هر چه همه¬ی خوبان عالم دارند او همه را تنها و یک جا دارد؛ از همین رو امام صادق (علیه السّلام) می فرماید:
وقتی حضرت قائم (علیه السّلام) ظهور نماید، به کعبه تکیه زند و بفرماید: ای مردم، آگاه باشید! هر که بخواهد آدم و وصی¬اش شیث را ببیند، من همان آدم و شیث هستم. هر که بخواهد ابراهیم و اسماعیل را بنگرد، من همان ابراهیم و اسماعیل¬ام. هر که بخواهد حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلّم) و امیرالمؤمنین (علیه السّلام) را نظاره گر باشد، من همان [حضرت] محمد و علی هستم. هر که خواهد تماشاگر [امام] حسن و [امام] حسین (علیهما السّلام) باشد من همان [امام] حسن و حسین¬ام. هر که بخواهد به پیشوایان از نسل امام حسین (علیه السّلام) نگاه کند، من همان پیشوایان هستم و ... . 8
امام صادق (علیه السّلام) از اجداد پاکش نقل کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: مهدی (علیه السّلام) هم نام و نشان من است، او در خلق و خوی، شبیه ترین مردم به من است. 9
امام زین العابدین (علیه السّلام) از پدر بزرگوارش امام حسین (علیه السّلام) نقل فرمود: یکی از مژده¬هایی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) به من داد این بود که می فرمود: ای حسین! تو آقا و فرزند آقایی و تو پدر نُه سرور از فرزندان خود هستی و آن ها پیشوایان نیکوکار، امین و معصوم هستند... . 10
پی نوشت¬ها:
1. سوره¬ی صافات، آیه¬ی 84.
2. سوره ی آل عمران، آیه¬ی 42: «و یاد کن از آن هنگام که فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را پذیرفته و پاکیزه داشته و بر زنان جهانیان [هم زمان خویش] برتری داده است».
3. سوره¬ی احزاب، آیه¬ی 33: «بی تردید خداوند می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد».
4. سوره¬ی بقره، آیه¬ی 156: «ما از آنِ خداییم و به سوی او باز می گردیم».
5. بحارالانوار، ج 41، ص 11، تاریخ امیرالمؤمنین (علیه السّلام) باب 101، عبادته و خوفه (علیه السّلام)، ح 1.
6. مفاتیح الجنان، ص 96.
7. همان.
8. بحارالانوار، ج 53، ص 9، تاریخ الامام الثانی عشر، باب 25، ما یکون عنده ظهوره (علیه السّلام)، حدیث مفضّل.
9. «اشبه الناس بی خلقاً و خلقاً»؛ منتخب الأثر، ج 2، ص 133، باب 3، فیما یدل علی ظهور المهدی (علیه السّلام)، فصل 4، ح 8، ش 498.
10. بحارالانوار، ج 36، ص 344، تاریخ امیرالمؤمنین (علیه السّلام)، باب 41، فی نصوص الرسول (صلی الله علیه و آله و سلّم) علی الأئمـة، ح 210.
منبع: کتاب ترسیم آفتاب
