سفینـة النجاة
حضرت اباصالح المهدی (علیه السّلام )، کشتی نجات و رهایی
آدمی هماره بدون لطف خدای دانا برکناره¬ی پرتگاه سقوط و نزول از گستره¬ی انسانیت است. او به تنهایی در لغزش گاه¬ها و آزمون ها بلغزد و مردود شود. قرآن کریم پرده از این فقر و فرومایگی انسان و آن لطف خدا برداشته؛ «کُنتُم عَلی شَفَا حُفرَةٍ مِّنَ النّارِ فَأَنقَذَکُم مِنها»1: شما بر پرتگاه جهنم قرارگرفته و در میان دریاهای فتنه¬های دنیا گرفتار امواج سهمگین گشته بودید، لطف ما شما را نجات و رهایی بخشید. دنیا به دریایی ژرف مانند گشته که هر روز مردمانی بسیار، کوچک و بزرگ، عالم و جاهل در آن غرق شده و راه نیستی پیش روگرفته، طوفان بلا و امواج بلند و جان سایِ فتنه¬ها و گناهان، آنان را در این دریای ژرف و تاریک به کام مرگ و هلاکت فرستاده و در طول تاریخ از آن ها – که صید و طعمه¬ی این فتنه گشته، مانند طلحه و زبیرها – بسیار دیده می شود2 و امروزه، یعنی روزگار آخر الزمان به دیده خویش می بینیم که هر روز گروهی از دین بیرون می شوند. امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) در پاره ای از روایتی به اصبغ نباته فرمود:
آن زمان [آخرالزمان] بدترین زمان هاست.3
آری، در درازای تاریخ برخی اندک از گرداب فتنه ها و نادانی ها نجات یافتند و در دوران غیبت که تاریخ ورقی دیگر خورده، جز اندک کسان که خویشتن را به خدای توانا سپرده و چنگ به دامان خاندان نبی اکرم (صلی الله علیه وآله و سلّم) انداخته، سالم و سلامت به ساحل نجات و رستگاری، هدایت و راه برند. از این جهانِ آکنده از فتنه های فریبنده و زهرآگین و دیدگاه¬های پوچ و بی اساس، تنها راه رهایی و رستگاری بر کشتیِ ایمان و ولایت سرنشین گشتن است تا در میان تاریکی جهل راه خود را بپیماید و امواج فتنه و شبهات به ظاهر آراسته و آزها و وسوسه های شیطان او را در بند و اسیر نسازد و او را در هم نشکند و در خود فرونبرد؛ همانند کشتی نوح که به لطف ایزدی هر انسان و حیوانی به آن سوار شد، نجاتش داد و زندگانی اش بخشید و به حیاتشان ادامه دادند و در این میان حسب و نسب و به آن بسنده کردن کار ساز نیست، زیرا همان گونه که قوم نوح بر کشتی ساکن نگشتند و در میان آن آب ها و امواج سنگین غرق شدند، فرزند نوح نیز چونان قوم، نافرجام ماند و نسبت و پیوندش با نوح پیامبر سودی نبخشید و باعث نجاتش نگشت؛ خداوند متعال در قرآن کریم این خویشاوندی را که میان هر خانواده و بلکه بین هر موجود زنده ای هست، برید و گسست «إِنَّه لَیسَ مِن أهلِکَ إِنَّه عَمَلٌ غَیرٌ صَالحٍ» 4و این قانون و قاعده¬ای است که حتی امامزاده¬ها نیز از آن مستثنا و جدا نیستند و افرادی، مانند عبدالله افتح، فرزند امام صادق (علیه السّلام) و جعفر کذّاب، پیوند و نسبت ظاهریشان به امام معصوم (علیه السّلام) سبب نجات و رهایی شان نگشت، پس باید بر آن کشتی ها نجات دست درانداخت و با سکان دارانشان پیوندی ناگسستنی زد. بدین جهت پیشوایان معصوم (علیهم السّلام) به سفینه و کشتی نجات مانند گشته اند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) خاندان پاکش را به کشتی نوح تشبیه کرد که هر کس بر آن داخل شود از امواج فتنه ها و شبهات راه پیماید و به سلامت بگذرد.
ابن شریحه گوید:
اباذر را دیدم که حلقه¬ی درب کعبه را گرفته و بانگ می زند: ای مردم! هر که مرا می شناسد من «جندب» ام و هر که نشناسد من اباذر هستم، شنیدم که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: مَثَل اهل بیت من مَثَل کشتی نوح در وسط دریاست، هر که بر آن سوار شود، راه خود را بپیماید و نجات یابد و به سلامت به ساحل رسد و در مقصد بار اندازد و هر که کناره گیری کند و با آن ها همراه نشود، غرق و هلاک شود و در جهنم درآید، سپس سه مرتبه گفت: آیا پیام خود را رساندم؟5
امام صادق (علیه السّلام) در تفسیر آیه¬ی شریف «وَ کُنتُم عَلی شَفا حُفرَةٍ مِّنَ النّار فَأنقَذَکُم مِنها»6فرمود:
به خدا سوگند! حضرت حق به وسیله¬ی محمد (صلی الله علیه و آله و سلّم) مردمان را از کناره پرتگاه جهنم که مشرف به ویرانی بود رهایی بخشید.7
با توجه و دقت در آیه و روایاتی که گذشت، روشن می شود که تنها راه نجات و رهایی از فتنه ها، شبهات و آلوده نشدن به پستی ها، توسل و بپوند با اهل بیت (علیهم السّلام) است و عنان و زمام امور و حرکت را به آنان سپردن، خلاصی می آورد.
سفینـة النجاة از لقب های خجسته¬ی حضرت بقیـة الله (علیه السّلام) است که در برخی زیارات منسوب به آن بزرگوار، با این نام یاد شده و ایشان را با این لقب مخاطب خود می سازیم:
السلام علیک یا سفینـة النجاة.8
آن حضرت چونان نیاکان گرامی¬اش تنها راه رستگاری و تنها کشتی نجات بخش آدمیان است. هیچ کس از این جهان تیره و تار که از فساد و تباهی لبریز گشته، بر کرانی نرسد و یکه و تنها، راهی به جایی نبرد. بدون پیوند و پیوستگی با آخرین پیشوای راستین (علیه السّلام) و بدون پناه بردن به این کشتی نجات، راه خود پیمودن، در تاریکی و گمراهی گرفتار آمدن است و سرانجام از دنیا بدون ایمان و سلامت و روح و جان گذر کند و از زیان کاران خواهد بود.
مفضّل:
شنیدم از امام صادق (علیه السّلام) که فرمود: بپرهیزید از انتشار و فاش کردن ویژگی های حضرت مهدی (علیه السّلام)؛ به خدا سوگند! پیشوایتان سالیان دراز، پنهان باشد و شما در بوته¬ی آزمایش قرار گیرید تا آن جا که گویند: امام و پیشوا درگذشت، کشته شد و در دره¬ای افتاد و از میان رفت، ولی دیده¬ی باور مردانش بر او اشک ریزند، شما مانندکشتی¬های طوفان زده، متزلزل وسرنگون شوید و نجات وخلاصی نیست جزبرای کسی که خدا از او پیمان گرفته و ایمان را در دلش استوار گردانده و به واسطه¬ی روحی ازسوی خود، سختش ساخته است. مفضل گوید: من گریستم. حضرت فرموند: چه چیز تو را به گریه واداشت؟ گفتم: چرا نگریم فدایت شوم؟ شما می فرمایید: دوازده پرچم هم شکل و هم سان برافراشته می شود و هیچ یک از دیگری شناخته نمی شود [در این هنگامه چه کنیم؟] امام به شعاع نور خورشید که در ایوان تابیده بود، اشارتی کردند و فرمود: ای مفضل! این آفتاب را می بینی؟ گفتم: بلی، فرمود: امر ما از این آفتاب روشن تر است.9
پس بیاییم پیوند و ارتباط خود را هر چه از پیش بیشتر و محکم¬تر سازیم و از این دنیا که رشته¬ی حق و باطل با هم تابیده و به راحتی از هم جدا نشود و از این رهگذر، خویش را نجات بخشیم و با پناهندگی بر کشتی نجات، امام زمان (علیه السّلام) از دریای فتنه¬ها و نظرگاه¬های سست و باطل – که در هر دورانی پراکنده بوده و اکنون نیز است – به سوی ساحل باور و رستگاری در حرکت افتیم و خود را دریابیم.
پی¬نوشت¬ها:
1. سوره¬ی آل عمران، آیه¬ی 103: «و شما بر لب حفره-ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد».
2. امام صادق (علیه السّلام): «الدنیا بحر عمیق یغرق فیه عالم کثیر: دنیا بسان دریایی ژرف و بی پایان ماند که انسان های بسیاری در آن غرق و نابود گردند»؛ کافی، ج1، ص 15، کتاب العقل و الجهل، ح 12.
3. وسائل الشیعه، ج 20، ص 35، کتاب النکاح، باب 7، جمله ما یستحب اجتنابه، ح 5، ش 24961.
4. سوره¬ی هود، آیه¬ی 46: «فرمود: ای نوح! او از اهل تو نیست! او عمل غیرصالح است [= فرد ناشایسته ای است].
5. بحارالانوار، ج 23، ص 120، کتاب الأمامه، باب 7، فضائل اهل البیت و النص علیهم، ح 42.
6. سوره¬ی آل عمران، آیه¬ی 103.
7. بحارالانوار، ج 24، ص 54، همان، باب 29، انهم (علیه السّلام) نعمـة الله و الولایـة شکر، ح 11.
8. مفاتیح الجنان، زیارت حضرت در روز جمعه، ص 96.
9. کافی، ج1، ص 338، کتاب الحجـة، باب فی الغیبـة، ح 11.
